Blaise Pascal

Wykonał:

Adam Loska

MiBM, gr. 2, sem. 6

Blaise Pascal (ur. 19 czerwca 1623 w Clermont-Ferrand, zm. 19 sierpnia 1662 w Paryżu) - francuski filozof, matematyk, pisarz i fizyk. Tematem jego badań były prawdopodobieństwo, próżnia, ciśnienie atmosferyczne, oraz apologetyka, teodycea i fideizm. Na jego cześć nazwano jednostkę ciśnienia paskal oraz język programowania Pascal

Blaise Pascal (19.06.1623 - 19.08.1662)

Blaise Pascal urodził się w Clermont-Ferrand we Francji. Jego matka Antoinette Begon, zmarła gdy miał trzy lata, ojciec Étienne Pascal (1588-1651) przeprowadził się z rodziną do Paryża. Blaise miał dwie siostry: Jacqueline Pascal i Gilberte Pascal. Był słabowity, dlatego ojciec sprowadzał do swego domu prywatnych nauczycieli. Młody naukowiec przebywał w towarzystwie wybitnych osobistości, takich jak: Marin Mersenne, Pierre de Fermat, Gilles de Roberval, Gérard Desargues, Claude Mydorge, Pierre Gassendi i Descartes, kształcąc się i rozwijając swe zainteresowania.

Blaise Pascal odznaczał się nieprzeciętnymi zdolnościami już w wieku młodzieńczym. W wieku 16 lat napisał krótką rozprawę o przecięciach stożkowych oraz odkrył twierdzenie Pascala. W wieku 24 lat odkrył prawo ciśnienia w cieczach tzw. Prawo Pascala oraz rachunek prawdopodobieństwa. Poświęcił się początkowo studiom matematycznym i fizycznym (pierwszy użył barometru do oznaczenia wzniesienia nad poziom morza).

W roku 1640 rodzina Pascalów przeniosła sie do Rouen, gdzie Blaise pomagał swemu ojcu w prowadzeniu księgowości. Wskutek nieszczęśliwego wypadku, którego padł ofiarą na moście Neuilly, skierował swój umysł w stronę zagadnień filozoficzno-religijnych. W roku 1656 zerwał z paryskim życiem towarzyskim i osiedlił się w pobliżu Port-Royal, zbliżył się do jansenistów i oddał studiom religijno - filozoficznym. Zaczął utrzymywać bliskie kontakty z klasztorem Port-Royal w Paryżu, jednym z największych centrów jansenizmu. Zmarł wyczerpany chorobami w Paryżu.

W filozofii Pascal był następcą Kartezjusza i wyznawcą idei św. Augustyna. Krytykował panteizm i monizm. Uważał, że świat to nie tylko zasady poznawania; jest coś co wyrasta poza możliwości poznania. Nie da się istoty człowieka i sensu życia zgłębić za pomocą rozumu czy doświadczenia. Proponował rozróżniać pojmowanie, które się odnosi do "serca", rozumianego jako poznanie intuicyjne (coeur) obok rozumowania, które się odnosi do umysłu. Głosił, że są prawdy, które uzasadnia serce, a nie uzasadnia rozum i że umysł orientujący się według serca jest umysłem subtelnym (esprit de finesse).

Zarówno rozum, jak i pojmowanie są skazane na samoograniczanie się, bo nie możemy się obejść ani bez ścisłych definicji odkrywanych przez rozum, ani bez zasad odkrywanych przez serce. Najważniejszą decyzją serca było przyjęcie wiary. Decyzję tę opisuje jako zakład, zwany później „zakładem Pascala”. Podejmując decyzję o istnieniu Boga człowiek ma do wygrania - przyjmując jego istnienie - nieskończoność; jeśli Bóg nie istnieje człowiek ma i tak do dyspozycji marną skończoność. Zapoczątkował w ten sposób nowy kierunek w filozofii - fideizm.

Pascal był głęboko wierzącym chrześcijaninem. Prawdziwy Bóg - jak to określił - to Bóg Abrahama, Izaaka i Jakuba, a nie bóg filozofów. Wprowadza rozróżnienie między człowiekiem - bytem immanentnym, a Bogiem - bytem transcendentnym. W człowieku istnieje wewnętrzne rozdarcie (małość, wielkość, grzeszność, świętość) dlatego niezbędne jest Objawienie. Sam człowiek nie jest w stanie przełamać tego rozdarcia. Tylko Bóg objawiony jest w stanie wynieść człowieka ponad nierozumienie Boga. Bardziej się nam opłaca zachowywać prawa religii, niż ich nie zachowywać; na byciu moralnym (w związku z wiarą chrześcijańską) w zasadzie nic się nie traci, a w szczególności nie skazuje się siebie na doczesne nieszczęście.

Prace i osiągnięcia Pascala

Wziął udział w walce jansenistów przeciw jezuitom, ogłaszając „Les Provinciales ou lettres Mcrites par Louis de hZontalte + un provincial de ses amis” (1657) (polski przekład pt. „Prowincjałki” wydał Tadeusz Boy-Żeleński, 1921) pełne ciętej ironii i ciętej satyry. Pisał też artykuły do „Logiki” Port Royal, której autorami byli Arnauld i Nicole („L'art de penser”, 1662). W swych pracach filozoficznych wskazuje na granice racjonalizmu oraz na intuicję i uczucie jako na władze, które pozwalają nam te granice przekroczyć. O filozofii religii traktuje w „PensMes sur la religion” (1669; przekład polski pt. „Myśli” Boya-Żeleńskiego 1921) W pracy tej Pascal opisuje doskonałość moralną, którą osiągnie człowiek, tylko z pomocą Łaski Bożej, wskutek swej ułomności. Są to uwagi i refleksje pełne głębi, mające mu służyć jako materiał do apologii chrześcijaństwa, której nie zdążył napisać. Przejęty strachem, spowodowanym myślą o nicości człowieka, rzuconego w otchłań nieskończoności świata, którego istoty rozum nie zdoła zgłębić, szukał podpory w religii chrześcijańskiej, co do której stara się przekonać czytelnika, a nawet samego siebie. Kładzie nacisk na wartości uczuciowe duszy ludzkiej, w przeciwieństwie do Descartesa.

Blaise Pascal wymyślił tzw. Pascalinę, pierwszą maszynę liczącą, która potrafiła dodawać. Zbudował ją dla swojego ojca, który był poborcą podatkowym. Maszyna licząca zaprojektowana przez Pascala około 1645 roku umożliwiała jedynie dodawanie i odejmowanie liczb - była więc mechanicznym sumatorem. Był to drugi mechaniczny kalkulator w historii (pierwszy został skonstruowany w 1623 roku przez Wilhelma Schickarda). Pascal w chwili rozpoczęcia projektu (1642 r.) miał 19 lat.

.

Prawo Pascala - jeżeli na płyn (ciecz lub gaz) w zbiorniku zamkniętym wywierane jest ciśnienie zewnętrzne, to ciśnienie wewnątrz zbiornika jest wszędzie jednakowe i równe ciśnieniu zewnętrznemu.

Prawo to zostało sformułowane w 1653 roku przez Blaise'a Pascala, jest prawdziwe wówczas, gdy można pominąć siły grawitacji i inne siły masowe oraz ciśnienia wywołane przepływem płynu. Prawo to wynika z tego, że cząsteczki płynu mogą poruszać się w dowolnym kierunku, wywieranie nacisku z jednej strony zmienia ruch cząstek we wszystkich kierunkach. W literaturze angielskiej za prawo Pascala uważa się prawo rozszerzone o wpływ grawitacji: Ciśnienie w płynie na tej samej wysokości (głębokości) jest jednakowe. Różnicę ciśnień między dwiema wysokościami opisuje wzór:

gdzie ρ (ro) to gęstość płynu, g to przyspieszenie ziemskie, a h1, h2 to wysokości. Intuicyjna interpretacja tej prawidłowości to: ciśnienie na danej głębokości wywołuje ciężar słupa płynu o jednostkowym przekroju, który jest nad danym punktem

Ślimak Pascala - krzywa algebraiczna, konchoida dla okręgu

Ślimak Pascala dla :

a)2r > l

b)2r = l ( kardiolida)

c) 2r < 1

Trójkąt Pascala :

Na bokach trójkąta są 1, a każda liczba nowego wiersza powstaje jako suma dwóch bezpośrednio znajdujących się nad nią. Liczby stojące w n-tym wierszu to kolejne współczynniki dwumianu Newtona - rozwinięcia (a+b) do potegi n. Na przykład:

2

---