Kartezjusz vs Pascal
|
KARTEZJUSZ |
PASCAL |
BÓG |
- Bóg jako idea wrodzona, którą każdy człowiek posiada w umyśle. - Bóg jest substancją nieskończoną bytem doskonałym. Jedynie intelekt przekonuje nas o istnieniu Boga, do jego poznania nie potrzebujemy empirii. - Kwestie dotyczące Boga są jasne i doskonałe, gdy zwracamy się ku sobie widzimy niedoskonałości, błędy, gwarantem prawdziwości poznania jest Bóg, bez niego prawda byłaby nie do osiągnięcia - Bóg tworzy kolejne idee, powołuje inne byty do życia, od Niego pochodzą wszelkie idee, Bóg jest ideą stanowiącą - idea Boga pojawia się niezależnie; Bóg stworzył świat składający się z nieidealnych bytów, które w całości składają się na idealny świat - istnienie Boga jesteśmy w stanie wydedukować z istoty Boga w sposób analogiczny do wykazywania natury figury geometrycznej, wyprowadzonej z posiadanych przez nią właściwości. Właściwością Boga jest doskonałość, jest to także składnik Jego istoty, gdyby nie przysługiwało Bogu istnienie jako pewna własność, Bóg niebyły doskonały - Bóg jest bytem niezależnym i koniecznym, nie możemy wskazać dokładnego miejsca w jakim się znajduje, ponieważ Bóg jest wszędzie - byt doskonały nie może być zamknięty, istnieje poza intelektem, istnieje w idei i poza nią |
- Bóg działa w cudowny sposób, nic dla niego nie jest niemożliwe - poprzez religijność mamy przyzwyczaić się do istnienia Boga - Bóg porównany zostaje do nieskończoności - człowiek nie jest konieczny do istnienia Boga - Bóg jest sprawiedliwy i miłosierny - poprzez chwałę poznajemy naturę Boga - Bóg daje życie wieczne, daje zbawienie - miłosierdzie boskie nad sprawiedliwością boską - nie znamy ani natury ani istnienia Boga poprzez wiarę i chwałę poznajemy naturę Boga. - człowiek musi wybierać : wybór kwestii Boga, podział na trzy rodzaje ludzi: > z Bogiem - człowiek podejrzany, fanatyzm religijny > bez Boga - człowiek z góry wyklucza Jego istnienie, co zamyka drogę do życia wiecznego > poszukujący Boga - wątpi, poszukuje, ryzyko wiary, wiara jako proces |
JA/ CZŁOWIEK |
- człowiek wytrwały jest w wątpieniu, dopóki wątpi istnieje - jeżeli człowiek uważa, że wątpi wykazuje jakąś czynność umysłową, to znaczy, że istniej, człowiek będzie istniał tak długo dopóki będzie wątpił, myślał - dochodzi do wniosku, że istnieje i będzie istniał tak długo, dopóki będzie myślał - „myślę więc jestem” - jestem bytem zależnym od bytu niezależnego - człowiek jest myśleniem |
- „ja” istnieję dzięki myśli - jestem bytem zależnym - nie jesteśmy istnienie koniecznym, ale istnieje istota konieczna, wieczna i nieskończona - „ja” jako trzcina myśląca - wątła, słaba w cielesności, ale przewyższa ją świadomość tego, co ją zabija, co ją myli; rzeczy nie mają tej świadomości, człowiek o tym wie, co wywyższa go nad inne byty
|
DUSZA A CIAŁO |
- dualizm Kartezjański, dusza i ciało są ze sobą powiązane - dusza może istnieć bez ciała, dusza jest myśleniem - dusza bez ciała jest myśleniem, myślenie jest wieczne zatem dusza jest wieczna - dusza przenika każdy element ciała - istnieje jedność duszy i ciała - dusza i ciało- substancja myśląca i rozciągła, mają one różną naturę - dusza chce być szczęśliwa, człowiek utożsami przyjemność ze szczęściem, co jest błędne, nie można tego utożsamiać, przyjemność jest tylko chwilą (przyjemność cielesna nie zaspokaja duszy) - ciało nie zawsze `słucha' duszy, reaguje na bodźce cielesne, zewnętrzne |
- ciało jest więzieniem duszy - dusza istnieje bez ciała, jest wieczna - dusza jest zabłąkana w ciało |
ROZUM A ZMYSŁY |
- zmysły nas zwodzą - świat poznany przez zmysły bywa złudny, nie należy opierać się wyłącznie na zmysłach - rozum u człowieka jest bez zarzutu, należy kierować się rozumem |
- zmysły są niezależne od rozumu, pchają go w poszukiwaniu rozkoszy - rozum działa powoli - rozumem nie jesteśmy w stanie określić istnienia Boga - namiętność i pożądanie należy do zmysłów - nie powinniśmy się nimi kierować; - serce posiada swoje racje, których rozum nie zna - prawdę poznajemy nie tylko rozumem ale także sercem - bezradność i słabość intelektualna człowieka - nasz rozum jest ograniczony |
HERARCHIA WARTOŚCI |
- człowiek w hierarchii bytów jest nad zwierzętami, roślinami i ciałami mniej złożonymi, jednak znajduje się poniżej Boga, człowiek nie jest najwyższą wartością |
- pojawia się taka sama jak u Kartezjusza hierarchia wartości, człowiek jest bytem wyższym niż zwierzęta, rośliny itd. jednak niższym niż Bóg |