METODYKA PRACY OPIEKUŃCZO - WYCHOWAWCZEJ I PROFILAKTYCZNO - RESOCJALIZACYJNEJ
WYKŁADY
WYKŁAD 2. 8.03
Zasady postępowania w pedagogice resocjalizacyjnej (Lipkowski)
- akceptacji,
- pomocy,
- Indywidualizacji,
- systematyczności (działania całego zespołu pedagogicznego jak i nasze indywidualne),
- kształtowania perspektyw (najpierw pokazuje się umiejętność zrobienia czegoś małego, później przechodzi się do osiągania większych celów),
- współpracy ze środowiskiem (aktywizowanie społeczności lokalnej).
METODA - sposób działania, za pomocą którego można dokonać określonych, pożądanych z punktu widzenia celów wychowawczych zmian w sytuacjach wychowawczych ( Cz. Czapów).
SYTUACJA WYCHOWAWCZA - wychowawca +wychowanek + warunki, czynniki warunkujące przebieg sytacji wychowawczej.
FAKTY WYCHOWAWCZE - zachodzące zdarzenia, wpływy, relacje.
Działalność resocjalizacyjna:
- zmierza do trwałej zxmiany w sferze zachowań,
- powinna oduczać destrukcyjnych zachowań,
- powinna uczyć konstruktywnego uczestnictwa w życiu społecznym.
Metody resocjalizacji:
- sposoby realizacji określonych zadań, wykorzystujące prawidłowości zachowania się człowieka w sytuacjach społecznych (S. Górski),
- uświadomione, dające się powtórzyć sposoby posługiwania się środkami, które wskazane są przez odpowiednie techniki i zgodne z przyjętą strategią.
Klasyfikacja metod resocjalizacji (Gorski):
Kryterium: środki jakimi dysponuje wychowawca
Osobiste walory własne lub innych osób (umiejętności, zdolności, cechy charakteru),
Sytuacje społeczne,
Grupy formalne i nieformalne do których należy lub chciałby należeć wychowanek,
Elementy kultury (wytwory i wzory).
Metody oddziaływania bezpośredniego: 1
Metody oddziaływania pośredniego: 2,3,4
Procedury (Czapów):
-Antropotechniki wychowania resocjalizacyjnego (zbiór reguł postępowania przy wykorzystaniu różnego rodzaju więzi między wychowawcą a wychowankiem),
Antropotechniki interakcji dwuosobowej,
Antropotechniki interakcji grupowej,
Antropotechniki środowiska.
- Kulturotechniki oddziaływania resocjalizującego (reguły postępowania resocjalizującego przy wykorzystywaniu rozmaitych dóbr kultury traktowanych jako środki realizacji celów operacyjnych resocjalizacji)
Kulturotechnika aktywności szkolnej,
Kulturotechnika aktywności pracowniczej,
Kulturotechnika aktywności rekreacyjnej.
WYKŁAD 3. 15.03
RESOCJALIZACJA= WYCHOWANIE + OPPIEKA + TERAPIA
Metody oddziaływania resocjalizującego (Czapów):
- Metody stymulowania aktywności wychowanka będącej źródłem resocjalizacji (nadawanie 2komunikatów, kontrolowanie, sugerowanie, ocenianie, przedstawianie wzorów, przekonywanie itp.)
- Metody wzmacniania doświadczeń będących efektem uczenia się, czyli nabywanie nowych umiejętności w rozmaitych sytuacjach wychowawczych (organizowanie doświadczeń wychowanków, oddziaływania dyscyplinujące, wykorzystywanie wpływu osobistego).
WPŁYW OSOBISY - stosunek wychowawczy jaki występuje w pewnych sytuacjach wychowawczych.
SYTUACJA WYCHOWAWCZA - każda taka st6yczność wychowanka z innymi osobami, która jest zorganizowana, inspirowana lub tylko aprobowana i kontrolowana, przez wychowawcę i która wyzwala konstruktywną aktywność wychowanka.
Stosunek wychowawczy może mieć charakter:
Zewnętrzny - gdy wychowanek postrzega kontakty z wychowawcą wyłącznie jako sposób uniknięcia kary albo zdobycia ubocznej nagrody , zachowanie wychowawcy (opinie, rady) nie mają dla podopiecznego wartości nagradzającej,
Wewnętrzny - gdy zachowanie wychowawcy ma dla podopiecznego wartości nagradzającej (autorytet).
Metody oparte na wpływie osobistym wychowawcy na wychowanka:
- przykład własny,
- doradzanie wychowawcy,
skuteczne doradzanie wymaga istnienia wewnętrznego zwiuiązku między wychowawcą a wychowankiem,
istotnym czynnikiem tej metody jest stworzenie przez wychowawcę odpowiednich sytuacji, w których wychowanek będzie oczekiwał od niego rad,
integralnym elementem doradzania jest korygowanie zachowań wychowanka.
- przekonywanie
rozkazywanie - rozkaz wyraża żadanie pozbawione jakiejkolwiek argumentacji, rozkazując wymaga się wykonania zlecenia, bez względu na zdanie, stosunek czy opinię wychowawcy,
przekonywanie - zawiera nie tylko żądanie, ale też argumentację (wymagany jest zewnętrzny stosunek wychowawczy).
Typy argumentacji:
racjonalna - odwołuje się do rozumowej sfery przekonywanej jednostki do jej logicznego myślenia, przynosi lepsze rezultaty w stosunku do uprzedzonych i nie nastawionych negatywnie,
emocjonalna - oddziałuje na uczucia wychowanka budząc np. niechęć lub lęk i odstraszając w ten sposób podopiecznego od zajęcia innego stanowiska niż przedstawione, wywołuje największe zmiany przekonań u osób uprzedzonych lub nastawionych negatywnie,
jednostronna - obejmuje tylko argumenty „za” danym poglądem; przynosi najlepsze rezultaty w stosunku do osób nastawionych pozytywnie.
Dwustronna - zawiera argumenty „za” i „przeciw” jakiejś tezie, skuteczniejsza w zastosowaniu do osób bardziej wykształconych i negatywnie nastawionych do przedstawionych poglądów.
WYKŁAD 4. 22.03 ->ODWOŁANY
WYKŁAD 5. 29.03
Czynniki decydujące o rezultacie przekonywania:
- cechy wychowawcy,
- cechy wychowanka,
- rodzaj sytuacji.
Oddziaływanie sytuacyjne polega na:
- wprowadzeniu zmian do istniejących sytuacji tak, aby ich wpływ na wychowanka był zgodny z życzeniami wychowawcy,
- utrzymaniu tych elementów sytuacji, które wywierają oczekiwany wpływ ba wychowanka,
- wprowadzaniu i utrzymywaniu takich zmian sytuacji, które eliminują niepożądany wpływ na wychowanka.
Metody
Wychowawca powinien posiadać zdolności manipulowania sytuacjami w taki sposób, aby miały one resocjalizujący wpływ na młodzież.
Rodzaje oddziaływań:
Metoda organizowania doświadczeń - główne zasady:
Ustalenie negatywnych i pozytywnych zachowań podopiecznego,
Ustalenie aktualnych potrzeb podopiecznego,
Opracowanie zasad i norm,
Dopilnowanie, aby zasady były przestrzegane przez wszystkich.
Nagradzanie i karanie wychowanków:
Dane sytuacja kojarzą się wychowankowi z uzyskaniem nagrody lub kary,
Aby zastosować tę metodę należy znać aktualne potrzeby i dążenie wychowanka,
Metoda ta jest etapem pomocniczym w procesie resocjalizacji młodzieży,
Nagrody: pochwała (indywidualna lub na forum grupy), zwolnienie z obowiązków, list pochwalny do rodziców.
Uświadamianie skutków zachowań:
Środkiem uświadamiania jest sytuacja,
Ważną rolę odgrywa doświadczenie,
Odwoływanie się do tych potrzeb, których deprywację aktualnie odczuwa jednostka.
Trening:
Stwarzanie takich sytuacji i warunków egzystencji, w których powtarzać się będą te zachowania, które chcemy utrwalić.
2 rodzaje sytuacji:
Sytuacje naturalne
Sytuacje sztuczne:
- trening autogenny (jednostka sama wykonuje trening),
- trening interpersonalny,
- psychodrama i socjodrama
3 rodzaje teatroterapii:
Drama - stanowi metodę pomocniczą w nauczaniu różnych przedmiotów szkolnych lub samoistną metodę kształcenia osobowości człowieka poprzez rozwijanie wyobraźni i wrażliwości, uczenia aktywnej twórczości, kształcenie umiejętności współpracy.
Psychodrama - spontaniczne przedstawienie sceniczne, które pozwala na uwidocznienie i ponowne przeżycie konfliktów interpersonalnych i intrapsychicznych w ramach terapeutycznych. Psychodrama odnosi się do tego, co dzieje się w ludziach, ilustruje konflikty intrapersonalne. Uczestnicy muszą mówić o sobie i swoich odczuciach. Wnika głęboko w przeszłość jednostki.
Terapia poprzez sztuki teatralne.