Regulamin musztry
Rozdzial I
ZASADY OGÓLNE
1. Musztra - to wiczenia harcerskie, które ucz, jak przyjmowa postaw zasadnicz i swobodn, oddawa honory , formowa szyki oraz zachowywa si w szyku i poza nim.
Rozrónia si musztr indywidualn i zespoow.
Musztra indywidualna przygotowuje harcerk do wystpie oraz do dziaania w zespole.
Musztra zespoowa przygotowuje jednostki harcerskie do wystpie oraz dziaania w szyku.
2. Jednostki harcerskie wystpuj i dziaaj w odpowiednim ugrupowaniu i szyku.
Ugrupowanie w musztrze - to ustawienie harcerek, jednostek harcerskich w szyku odpowiednim do wykonania okrelonych czynnoci, frontem w wyznaczonym kierunku, w ustalonych odstpach i odlegociach.
Rozrónia si ugrupowania rozwinite i marszowe.
Ugrupowania rozwinite - to ustawienie jednostki harcerskiej w linii prostej, frontem w jednym kierunku, w nakazanym szyku, w odstpach okrelonych w regulaminie.
Jednostki harcerskie przyjmuj je w czasie wystpie oraz uroczystoci harcerskich i pastwowych.
Ugrupowanie marszowe - to ustawienie jednostki harcerskiej (jednostek harcerskich) w kolumnie (kolumnach) do marszu.
W ugrupowaniu mog by stosowane róne szyki.
3. Szyk - to okrelone w regulaminie ustawienie harcerek lub jednostek harcerskich - do wspólnego wykonywania czynnoci - w ugrupowaniu rozwinitym lub marszowym.
Harcerki ustawiaj si w szyku zgodnie z podziaem organizacyjnym lub w sposób nakazany przez przeoon. Niektóre szyki mog ju tworzy dwie harcerki, np.: szereg, rzd.
Na szyk skadaj si nastpujce elementy (rys. 1) :
- skrzydo - prawe i lewe zakoczenie szyku;
- front - kierunek ustawienia harcerek;
- odstp - oddalenie midzy harcerkami, jednostkami harcerskimi, mierzone wzdu frontu szyku;
- odlego - oddalenie midzy harcerkami, szeregami i jednostkami harcerskimi, mierzone w gb szyku;
- gboko - odlego od czoa do ogona szyku;
- czoo kolumny - pocztek kolumny;
- ogon kolumny - koniec kolumny;
- kierunkowa - to poruszajca si w nakazanym kierunku harcerka, do której dostosowuj swój ruch inne harcerki. W kolumnie dwójkowej, trójkowej, czwórkowej itd. - to harcerka na prawym skrzydle czoa kolumny (pierwszego szeregu). Podczas oddawania honorów w marszu na komend „Na lewo - PATRZ” kierunkow jest harcerka lewoskrzydowa;
- zamykajca - harcerka lub harcerki znajdujce si w ostatnim szeregu kolumny na lewym skrzydle.
Czynnoci harcerek w szyku :
- krycie- ustawienie si harcerek lub jednostek harcerskich w rzdzie, w linii prostej;
- równanie - ustawienie si harcerek lub jednostek harcerskich w szeregu, w linii prostej;
- odstpowanie - zwikszanie odstpów midzy harcerkami (jednostkami harcerskimi) w szyku o okrelon liczb kroków;
- czenie - powrót do szyku poprzedniego (przed odstpowaniem).
4. Szereg - to szyk, w którym harcerki stoj obok siebie w odstpie równym szerokoci doni (mierzonym na wysoko okci), frontem w jednym kierunku, w linii prostej.
5. Dwuszereg - to szyk, w którym dwa szeregi harcerek stoj jedna za drug, frontem w jednym kierunku, w odlegoci równej pótorej dugoci wycignitej rki z wyprostowanymi palcami (okoo 1,2 m). Harcerki drugiego szeregu kryj swoje poprzedniczki.
Dwuszereg jest peny, jeeli harcerk lewoskrzydow pierwszego szeregu kryje harcerka drugiego szeregu; niepeny - jeeli nie kryje.
W razie potrzeby do wykonania okrelonych zada mona formowa równie inne szyki, np. trójszereg itp.
Rys.1. Elementy szyku :
a/ w ugrupowaniu rozwinitym
b/ w ugrupowaniu marszowym
Kolumna - to szyk, w którym harcerki - stojc frontem w jednym kierunku, jedna za drug, w odlegoci okoo 1,2 m - tworz rzd (kolumn pojedyncz) lub dwa i wicej rzdów (kolumn dwójkow, trójkow itp.) ustawionych w odstpach równych szerokoci doni.
Gboko kolumny pieszej nie moe by mniejsza ni jej szeroko.
7. Linia kolumn - to szyk, w którym kolumny jednostek harcerskich stoj jedna obok drugiej na tej samej wysokoci, w ustalonych odstpach, czoem w jednym kierunku.
8. Rozkazy i komendy w musztrze przekazuje si ustnie lub przez rodki cznoci.
W marszu komendy i rozkazy przekazuj wzdu kolumny dowodzce jednostkami harcerskimi.
9. W szyku dowodzca ugrupowania zajmuje miejsce, z którego moe najdogodniej dowodzi. Dowodzce niszych szczebli znajduj si w miejscach przewidzianych dla nich w regulaminie i mog wystpowa z szyku tylko na komend lub za zezwoleniem dowodzcej ugrupowaniem.
Dowodzca podajc komend harcerkom w ugrupowaniu rozwinitym, stoi na rodku przed frontem szyku w odlegoci umoliwiajcej obserwacj skrzyde lub wikszej czci szyku bez koniecznoci odwracania gowy.
Dowodzca maszerujca na czele jednostki podaje komendy bez zatrzymywania si, zwracajc gow w lewo.
W czasie marszu dowodzca jednostki moe wyj z szyku, aby poda komendy i sprawdzi sposób ich wykonania.
10. Komenda - to krótki rozkaz - podany sownie lub przez rodki cznoci - do natychmiastowego wykonania, a gdy dotyczy grupy harcerek lub jednostki - równie jednolitego i jednoczesnego.
Komenda skada si z zapowiedzi i hasa. Jest kilka komend zawierajcych tylko haso, np.: „BACZNO”, „SPOCZNIJ”.
Zapowied komendy podaje si wyranie, gosem dononym, przecigajc ostatni zgosk.
Haso komendy (wydrukowane w regulaminie duymi literami) podaje si po krótkiej przerwie, gono, wyranie, krótko i dobitnie. Po hale naley wykona komend.
Aby zwróci uwag jednostek lub poszczególnych harcerek, w zapowiedzi komendy wymienia si nazw jednostki lub stopie i nazwisko harcerki, np.: „5 Poznaska Druyna Harcerek »Knieja« , w szeregu - ZBIÓRKA”, „Przewodniczka Paulina Masiak, w prawo - ZWROT”.
11. Wszystkie komendy podawane jednostkom (harcerkom) w miejscu poprzedza si komend „BACZNO”. Wyjtkiem s te, które skadaj si z samego hasa i wezwania skierowane s do jednostek (np. „Pierwsza druyna”) lub do harcerki (np. „Przewodniczka Paulina Masiak”).
12. Komendy przekazywane przez rodki cznoci, dotyczce wszystkich jednostek, przyjmuj i natychmiast podaj swoim jednostkom ich przeoone.
13. Aby przerwa niewaciwie wykonywan czynno, powróci do poprzedniego pooenia oraz umoliwi poprawne jej wykonanie, podaje si komend „WRÓ”.
Podczas podawania komend i wydawania rozkazów poszczególnym harcerkom - do wykonania czynnoci musztry - wymienia si jedynie stopie, imi i nazwisko harcerki lub jej funkcj.
Rozdzial II
MUSZTRA INDYWIDUALNA
Postawa zasadnicza i swobodna
15. Postawa zasadnicza (rys. 2) - to pozycja przyjmowana przez harcerk do wykonania nakazanych czynnoci lub do wystpie subowych.
W postawie zasadniczej harcerka stoi nieruchomo. Ciar ciaa spoczywa równomiernie na obu stopach. Pity s zczone, stopy za rozwarte na szeroko rodkowej czci podeszwy buta. Nogi w kolanach wyprostowane, minie nóg lekko naprone. Tuów wyprostowany. Brzuch lekko wcignity, ramiona cofnite do tyu - na jednakowej wysokoci i równolegle do linii frontu. Rce opuszczone i wyprostowane w okciach. Palce zwarte i wyprostowane; palec rodkowy uoony wzdu szwu spódnicy. Gowa podniesiona, wzrok skierowany na wprost, usta zamknite.
Harcerka przyjmuje postaw zasadnicz na komend „BACZNO” oraz bez tej komendy w nastpujcych przypadkach:
a) na zapowied komendy nie poprzedzonej komend „BACZNO”, (dla jednostki harcerskiej przy wywoaniu jej np. „Zastp »Sarny« ZBIÓRKA”)
b) po wykonaniu komendy „ZBIÓRKA”;
c) podczas wydawania lub przyjmowania rozkazów;
d) podczas skadania meldunku i przedstawiania si;
e) podczas oddawania honorów w miejscu;
f) podczas podawania komend w miejscu.
Rys. 2. Harcerka w postawie zasadniczej. Widok :
a/ z przodu;
b/ z boku;
c/ uoenia doni z boku;
d/ uoenia doni z przodu.
16. Postawa swobodna (rys. 3) - to pozycja umoliwiajca harcerce czciowy odpoczynek podczas wykonywania regulaminowych czynnoci i wystpie, przede wszystkim podczas parad i uroczystoci. Przyjmuje si j na komend „SPOCZNIJ” oraz samoczynnie w sytuacjach okrelonych w regulaminach, np. po odliczeniu.
Na komend „SPOCZNIJ” harcerka energicznie wysuwa lew nog w lewo w skos na odlego równ poowie dugoci stopy.
Rys. 3. Harcerka w postawie swobodnej
Ciar ciaa spoczywa na prawej nodze. Rce opuszczone swobodnie, palce uoone dowolnie. Harcerka ma swobod ruchów, lecz nie wolno jej rozmawia w szyku. W razie potrzeby poprawia umundurowanie i oporzdzenie, a take równanie i krycie. Jeeli przez duszy czas pozostaje w postawie swobodnej, moe zmieni pooenie nóg w ten sposób, e cofa lew do prawej , a nastpnie wysuwa praw i odwrotnie. Za zezwoleniem przeoonej moe take chwilowo opuci szyk.
Zwroty
17. Zwroty w miejscu (rys. 4) wykonuje si na komend: „W lewo (w prawo, w ty) - ZWROT”. Zwroty w lewo i w ty wykonuje si w stron lewej rki, na obcasie buta lewej nogi i czubku prawego buta, energicznie dostawiajc najkrótsz drog nog pozostawion w tyle. Zwrot w prawo - odwrotnie. W czasie zwrotu górna cz ciaa pozostaje jak w postawie zasadniczej; nóg w kolanach nie zgina si.
Rys. 4. Ukad stóp w czasie wykonywania zwrotów
a/ w prawo;
b/ w ty
Marsz, bieg i zatrzymywanie
18. Marsz rozpoczyna si z postawy zasadniczej lew nog. Wykonuje si go krokiem defiladowym lub zwykym, natomiast marsz w miejscu - tylko krokiem zwykym. Marsz poprzedza komenda np. „Samarytanka Ewa Kowalska, kierunek na wprost (w lewo, w prawo, w ty na lewo, w ty na prawo, w lewo w skos, w prawo w skos) - MARSZ” lub „Samarytanka Ewa Kowalska, za mn - MARSZ”.
Po kadej komendzie pierwsze trzy kroki wykonuje si krokiem defiladowym na wprost (z wyjtkiem marszu w miejscu).
19. Krok defiladowy (rys. 5) stosuje si :
a) rozpoczynajc marsz (pierwsze trzy kroki);
b) w marszu po komendzie „BACZNO”;
c) w marszu po zapowiedzi komendy dotyczcej zatrzymania si;
Rys. 5. Harcerka podczas marszu krokiem defiladowym
Harcerka, rozpoczynajc marsz krokiem defiladowym, podnosi stop na wysoko okoo 10 cm i stawia j sprycie z lekkim przybiciem. Tuów ma wyprostowany, pier podan do przodu, wzrok skierowany na wprost.
Ruchy rk wykonuje na przemian w nastpujcy sposób : robic wymach rk do przodu, zgina j w okciu i pynnie przenosi tak, aby may palec doni znalaz si na wysokoci górnej krawdzi sprzczki pasa. Do uoona skonie, palce zczone i wyprostowane, a krawd kciuka skierowana w stron tuowia - w odlegoci okoo 5 cm od piersi. Rk przenosi do tyu (nie skrcajc doni) najkrótsz drog, do oporu w stawie okciowym i barkowym. Dugo kroku - 60-80 cm . Tempo marszu 112-116 kroków na minut.
20. Krok zwyky obowizuje na terenie obozu, miast, osiedli itp. oraz podczas piewu w marszu. Harcerki wystpujce indywidualnie, stosuj go równie podczas oddawania honorów w marszu, a take w czasie podchodzenia do (odchodzenia od) przeoonej.
Z kroku defiladowego do zwykego przechodzi si na komend „SPOCZNIJ”. Harcerka stawia jeszcze jeden krok defiladowy i rozpoczyna marsz krokiem zwykym. Zmienia krok na zwyky równie bez komendy, po pierwszych trzech krokach rozpoczynajcych marsz. Komendy podaje si na lew lub praw nog.
21. Marsz w miejscu wykonuje si na komend „W miejscu - MARSZ”; zarówno rozpoczynajc marsz w miejscu jak i na podan do przejcia z ruchu do marszu w miejscu. W pierwszym przypadku harcerka rozpoczyna marsz w miejscu lew nog. W drugim przypadku komendy podaje si na dowoln nog. Nastpny krok harcerka wykonuje jeszcze w ruchu, po czym maszeruje w miejscu.
Aby harcerka maszerujca w miejscu ruszya naprzód, podaje si komend „Na wprost - MARSZ” na lew nog.
Harcerka wykonuje jeszcze jeden krok w miejscu, nastpnie rozpoczyna marsz na wprost.
22. Bieg z miejsca i z marszu wykonuje si na komend : „Biegiem - MARSZ”. Na zapowied komendy harcerka ugina rce w okciach, a na haso rozpoczyna bieg lew nog, pochylajc tuów lekko do przodu i poruszajc rkami w takt biegu.
Na haso komendy „Zwyky - KROK”, podane na dowoln nog, harcerka zwalnia bieg stawiajc w tym tempie jeszcze trzy kroki i rozpoczyna marsz nakazanym krokiem.
23. Zatrzymanie nastpuje na komend, np. „Samarytanka Ewa Kowalska - STÓJ”. Po zapowiedzi harcerka zaczyna maszerowa krokiem defiladowym, a po hale daje jeszcze jeden krok, przystawiajc energicznie - do drugiej nogi - nog, na któr pado haso, po czym przyjmuje postaw zasadnicz. Aby zatrzyma biegnc harcerk, podaje si komend „Zwyky - KROK”, a nastpnie komend, np.: „Samarytanka Ewa Kowalska - STÓJ”.
Kierunek marszu zmienia si na komend „Kierunek - W LEWO (W PRAWO, W TY NA PRAWO, W TY NA LEWO, W LEWO W SKOS, W PRAWO W SKOS)” lub wedug wskazanego przedmiotu terenowego. Na haso komendy harcerka robi trzy kroki na wprost, a nastpnie zmienia kierunek marszu na nakazany i maszeruje dalej.
Zachowanie sie harcerek w szyku
25. Harcerka, przed któr przechodzi przeoona, oraz jej ssiadki (jedna z prawej i jedna z lewej strony) przyjmuj postaw zasadnicz. Powracaj do postawy swobodnej, gdy przeoona minie prawej (lewej) ssiadki.
26. 1) Harcerka wywoana z pierwszego szeregu, np. „Samarytanka Ewa Karowska”, przyjmuje postaw zasadnicz i odpowiada gono „Jestem”. Na komend „WYSTP” wystpuje trzy kroki na wprost i staje w postawie zasadniczej.
Na jej miejsce wstpuje natychmiast stojca za ni harcerka z drugiego szeregu (stawiajc dwa kroki).
Harcerka wskazana bez podania nazwiska wymienia swój stopie, imi i nazwisko.
2) Harcerka wywoana z drugiego szeregu (równie skrzydowa) robi wykrok lew nog, lew rk dotyka lewego ramienia swojego poprzednika, po czym cofa lew nog do prawej. Na ten znak harcerka z pierwszego szeregu robi praw nog krok w prawo w skos do przodu. Wywoana harcerka wystpuje 5 kroków: dwa kroki krokiem zwykym, trzy nastpne krokiem defiladowym. Po przejciu wywoanej harceka z pierwszego szeregu wraca na swoje miejsce, dajc lew nog krok w lewo w skos do tyu. Postpuje podobnie, gdy wywoana wraca na swoje miejsce, dajc lew noga krok w lewo w skos do tyu. Postpuje podobnie, gdy wywoana wraca na swoje miejsce. Uwaa przy tym, aby krok w prawo w skos zrobi równoczenie z wykonaniem zwrotu w ty przez powracajc harcerk.
3) Na komend „WSTP” wywoana robi w ty zwrot, wraca na swoje miejsce w taki sam sposób, jak podczas wystpowania i przyjmuje tak postaw, jak jednostka. Natomiast harcerka, która zajmowaa jej miejsce, wraca do drugiego szeregu, robic dwa kroki do tyu (bez zwrotu i wymachu rk).
4) Komendy „WYSTP” i „WSTP” podaje si równie grupie harcerek.
Jeeli komenda „WYSTP” dotyczy kilku harcerek stojcych w pierwszym szeregu, wystpuj one jednoczenie. Stojce obok siebie w drugim szeregu wystpuj kolejno, zaczynajc od prawej; natomiast harcerki, które nie stoj w tym szeregu obok siebie - jednoczenie.
Na komend „WSTP” wywoane harcerki robi w ty zwrot i wracaj na swoje miejsce jednoczenie lub w kolejnoci wystpowania z szyku.
5) W wypadku ustawienia jednostki w wskim miejscu (korytarzu itp.) wywoana harcerka (grupa) wystpuje krok przed szyk.
27. 1) Harcerka wywoana z trzeciego szeregu lub z kolumny w miejscu, na komend „WYSTP” przechodzi za plecami harcerek swojego szeregu na praw stron kolumny lub na stron wskazan przez przeoon. Nastpnie - maszerujc wzdu skrzyda trójszeregu lub wzdu kolumny - wystpuje trzy kroki przed front szyku. Harcerka wywoana z czoa kolumny równie wystpuje trzy kroki przed front szyku, a na jej miejsce wstpuje harcerka kryjca j. Natomiast harcerka wywoana z drugiego szeregu kolumny wystpuje w sposób podany dla dwuszeregu.
Na komend „WSTP” harcerka postpuje w sposób wskazany w pkt. 26 ust.3.
2) Harcerka wywoana z kolumny w marszu przechodzi za plecami harcerek swojego szeregu na praw stron kolumny i maszeruje na wysokoci swojego szeregu w odstpie jednego kroku od prawoskrzydowej.
Wywoana w marszu do przeoonej podchodzi do niej z lewej strony. Jeeli przeoona nie zatrzyma si, maszeruje obok niej (na tej samej wysokoci) i po oddaniu honorów melduje si w marszu.
Na komend „WSTP” oddaje honory, zatrzymuje si i po zwrocie w miejscu w odpowiednim kierunku wraca na swoje miejsce w szyku.
28. Na komend „DO MNIE” lub np.: „Do druhny komendantki” harcerka nie znajdujca si w szyku idzie krokiem zwykym najkrótsz drog do wzywajcej, zatrzymuje si trzy kroki przed ni w postawie zasadniczej, oddaje honory i melduje si, np.: „Druhno komendantko, tropicielka Anna Jakiel melduje si na rozkaz”.
Harcerka wywoana z szyku w miejscu opuszcza go jak przy wystpowaniu. Dalsze czynnoci wykonuje jak harcerka wywoana spoza szyku.
Na komend „WSTP” oddaje honory, robi zwrot w miejscu we waciwym kierunku i krokiem zwykym wraca najkrótsz drog na swoje miejsce.
Oddawanie honorów
29. Harcerki oddaj sobie honory w rónych sytuacjach : w nakryciu i bez nakrycia gowy - zarówno w miejscu, jak i w marszu (rys. 7).
Harcerka oddaje honory fladze podczas jej podnoszenia i opuszczania, sztandarom harcerskim, przeoonym, przed miejscami upamitnionymi walkami narodu polskiego, jeeli s tam wystawione harcerskie i wojskowe warty honorowe. Harcerka oddaje honory przyjmujc postaw zasadnicz i salutujc.
Rys. 7. Harcerka salutujca w miejscu
a/ w kapeluszu;
b/ w berecie
30. 1) W miejscu, w nakryciu gowy harcerka salutuje w postawie zasadniczej. Z chwil zblienia si przeoonej na trzy kroki zwraca gow w jej stron („frontuje” oraz wykonuje zwrot gowy) i unosi przedrami prawej rki pionowo do góry zwracajc do do przodu, wyprostowane palce: wskazujcy, rodkowy i serdeczny zoone razem, wzniesione na wysoko ramienia.
Dopuszczalna jest druga forma salutowania: harcerka salutuje w postawie zasadniczej. Z chwil zblienia si przeoonej na trzy kroki zwraca gow w jej stron („frontuje” oraz wykonuje zwrot gowy) i podnosi szybkim ruchem do lilijki na berecie (kapeluszu) praw rk tak uoon, aby przedrami i do oraz zczone palce - wskazujcy i rodkowy - tworzyy lini prost; pozostae palce doni s zoone i przycinite kciukiem.
Palec rodkowy przykada - od strony palca wskazujcego - do lilijki na berecie, kapeluszu nad ktem prawego oka; do jest zwrócona ku przodowi, okie za skierowany w dó i na prawo w skos.
Gdy przeoona minie harcerk, koczy ona salutowanie, opuszczajc szybkim ruchem rk do pooenia w postawie zasadniczej, z jednoczesnym zwrotem gowy na wprost, po czym przyjmuje postaw swobodn.
Salutujc w miejscu (np. podczas meldowania si), przytrzymuje rk przy nakryciu gowy przez sekund.
2) W miejscu, bez nakrycia gowy harcerka przyjmuje postaw zasadnicz, „frontuje” i unosi przedrami prawej rki pionowo do góry zwracajc do do przodu, wyprostowane palce : wskazujcy, rodkowy i serdeczny zoone razem, wzniesione na wysoko ramienia.
Rys. 8. Harcerka salutujca w miejscu bez nakrycia gowy
31. 1) W marszu, w nakryciu gowy harcerka salutuje z jednoczesnym zwróceniem gowy w stron przeoonej, przy czym lewa rka przyoona lekko doni do uda pozostaje nieruchoma. Palce rki s zczone i wyprostowane. Salutowanie rozpoczyna trzy kroki przed przeoon, a koczy po miniciu jej. Podczas wyprzedzania rozpoczyna salutowanie w momencie zrównania si z przeoon, a koczy po przejciu trzech kroków.
Jeeli przeoona wyprzedza harcerk, ta zaczyna salutowa w chwili zrównania si z ni, a koczy po przejciu trzech kroków.
2) W marszu, bez nakrycia gowy harcerka salutuje z jednoczesnym zwrotem gowy w odpowiednim kierunku. Rozpoczyna salutowanie na trzy kroki przed, a koczy po miniciu miejsca osoby, której oddaje honory.
Lew rk ma opuszczon - jak w postawie zasadniczej.
32. Jeeli harcerka jest w nakryciu gowy, a ma niesprawn praw rk lub zajte obie rce, to w celu oddania honorów w miejscu przyjmuje postaw zasadnicz, „frontuje” i wykonuje skon gowy.
W marszu wykonuje skon gowy w stron przeoonej w odlegoci trzech kroków.
Harcerka podtrzymujca lew lub praw rk inn osob nie uwalnia tej rki w czasie oddawania honorów.
Jeeli harcerka biegnie, to przy oddawaniu honorów przechodzi do kroku zwykego.
Harcerka przyjmujca honory ma obowizek odpowiedzie na nie w sposób podany w regulaminie.
Rozdzial III
MUSZTRA ZESPOLOWA
Zastep
33. W ugrupowaniu rozwinitym zastp wystpuje w nastpujcych szykach :
a) w szeregu (rys. 9a);
b) w dwuszeregu (rys. 9b)
Rys. 9. Ustawienie zastpu :
a/ w szeregu;
b/ w dwuszeregu
34. W ugrupowaniu marszowym zastp wystpuje w nastpujcych szykach :
a) w rzdzie (rys. 10a);
b) w kolumnie dwójkowej (rys. 10b)
Rys. 10. Ustawienie zastpu :
a/ w rzdzie;
b/ w kolumnie dwójkowej
35. Aby ustawi harcerki w szyku przeoona zarzdza zbiórk.
Na zapowied komendy, np.: „Zastp »Soneczniki«” lub na komend „BACZNO” harcerki zwracaj si frontem do przeoonej i przyjmuj postaw zasadnicz. Nastpnie przeoona podaje zapowied, np. „W dwuszeregu” i staje w postawie zasadniczej w miejscu, w którym chce ustawi jednostk. Na haso „ZBIÓRKA” harcerki biegn do przeoonej i staj w nakazanym szyku, w postawie zasadniczej i w tym samym co ona kierunku (jeeli nie nakazaa inaczej). Harcerka prawoskrzydowa staje z prawej strony przeoonej, a na zbiórce w kolumnie (rzdzie) - za ni. Rozpoczynajc formowanie szyku, przeoona wychodzi przed front jednostki na tak odlego, aby moga obj go wzrokiem lub wykonuje wykrok praw nog z jednoczesnym zwrotem w lewo.
Aby wyrówna i pokry w szyku, przeoona podaje komend „SPOCZNIJ”.
Przeoona moe równie nakaza zbiórk w innym miejscu lub kierunku. Okrela to w komendzie, np.: „Zastp »Soneczniki«, w dwuszeregu (w kolumnie dwójkowej), na drodze, prawe skrzydo (czoo) na wysokoci bramy, frontem do namiotu - ZBIÓRKA” lub „Zastp »Soneczniki«, w dwuszeregu frontem do mnie - ZBIÓRKA”. Jeeli zbiórk nakazuje si ponownie, mona poda komend „Zastp »Soneczniki«, w dwuszeregu, na poprzednim miejscu - ZBIÓRKA”.
Aby sformowa kolumn w marszu - na komend np. „Zastp »Soneczniki«, w kolumnie dwójkowej, za mn w marszu - ZBIÓRKA” - dwójka czoowa maszeruje za przeoon w odlegoci trzech kroków, reszta harcerek docza do niej.
Przeoona moe równie nakaza zbiórk w wyznaczonym miejscu i kierunku marszu, podajc komend np.: „Zastp »Sasanki«, w kolumnie dwójkowej, na drodze w kierunku wsi, w marszu - ZBIÓRKA”.
36. Na komend „ROZEJ SI” harcerki natychmiast rozchodz si w dowolnych kierunkach. Przeoona moe w komendzie okreli miejsce, w którym maj przebywa, np.: „Na k - ROZEJ SI”, „Do namiotów (biegiem) - ROZEJ SI”, lub kierunek rozejcia si, np.: „Od czoa, w prawo - ROZEJ SI”, „W ty - ROZEJ SI”.
Komend „ROZEJ SI” mona poda w kadym szyku w miejscu lub w marszu.
Na komend „Rozej si” harcerki stojce w szyku robi w ty zwrot i roozchodz si w dowolnym kierunku robic jeden krok lew nog z przybiciem.
39. Równanie i krycie w szyku harcerki wykonuj samoczynnie po komendzie „SPOCZNIJ” albo na komend „Równaj - W PRAWO (W LEWO)”.
Na komend „Równaj - W PRAWO (W LEWO)”wszystkie harcerki jednoczenie i energicznie zwracaj gowy w prawo (w lewo), z wyjtkiem prawoskrzydowej (lewoskrzydowej) i staj tak, aby prawym (lewym) okiem widzie tylko swoj ssiadk, a lewym (prawym) pier czwartej od siebie. Po wyrównaniu, na komend „BACZNO” jednoczenie zwracaj gowy na wprost.
40. Odliczanie stosuje si w celu ustalenia stanu liczbowego harcerek lub sformowania nowego szyku. Wykonuje si je na komend np.: „Kolejno - ODLICZ”, „Do dwóch - ODLICZ”. Mona take nakaza odliczanie do jakiejkolwiek liczby, np.: „Do trzech (piciu, dziesiciu) - ODLICZ”.
Na haso „ODLICZ” harcerki pierwszego szeregu zwracaj jednoczenie gowy w prawo z wyjtkiem prawoskrzydowej. Harcerka prawoskrzydowa pierwszego szeregu zwraca gow w lewo i zaczyna odliczanie. Pozostae harcerki pierwszego szeregu, odwracajc energicznie gowy z prawej na lew stron, podaj kolejno liczby, po czym zwracaj gowy na wprost i przyjmuj postaw swobodn. Natomiast harcerki drugiego szeregu zwracaj uwag na podan przez ich poprzedniczki liczb, która take ich dotyczy i wraz z nimi przyjmuj postaw swobodn.
Jeeli dwuszereg jest niepeny, to lewoskrzydowa drugiego szeregu - po odliczeniu - zwraca gow w kierunku przeoonej i melduje gono: „Niepeny”.
Aby sformowa kolumn dwójkow z harcerek maszerujcych w rzdzie, stosuje si odliczanie w marszu na komend „Do dwóch - ODLICZ”. Harcerki odliczaj wówczas, nie zmieniajc tempa marszu i kolejno zwracaj gowy w lewo. W podobny sposób wykonuje si w marszu komend „Kolejno - ODLICZ”.
41. Odstpowanie nakazuje si, aby uatwi przegld harcerek lub zapewni im wiksz swobod ruchów podczas wicze. Polega ono na zwikszeniu odstpów midzy harcerkami o liczb kroków podan w komendzie, np.: „Od prawoskrzydowej (lewoskrzydowej) pi (dziesi) kroków - ODSTP (biegiem - ODSTP)”.
Na haso komendy harcerki - z wyjtkiem skrzydowej, od której zaczyna si odstpowanie - robi w lewo (prawo) zwrot i maszeruj (biegn) w nakazanym kierunku, ogldajc si przez lewe rami - kada na bezporednio za ni maszerujc (biegnc) harcerk. Po jej zatrzymaniu si nastpna harcerka robi tyle kroków ile podano w komendzie. Nastpnie zatrzymuje si, robi w lewo (prawo) zwrot, wyrównuje i samorzutnie przyjmuje postaw swobodn.
Podczas odstpowania od rodka wskazuje si harcerk, od której naley rozpocz wykonywanie tej czynnoci. Na komend, np.: „Od druhny Beaty Skrzypiskiej, krok - ODSTP”, lub „Od druhny Beaty Skrzypiskiej w prawo (w lewo), krok - ODSTP” wyznaczona harcerka mówi „Jestem” i na sekund podnosi lew rk do poziomu z doni uoon w paszczynie pionowej.
Jeeli jednostka jest ustawiona w dwuszeregu, lew rk podnosi do poziomu równie harcerka kryjca wskazan z pierwszego szeregu.
czenie odbywa si w odwrotnym kierunku ni odstpowanie na komend, np.: „Do prawoskrzydowej (lewoskrzydowej) - CZ (biegiem - CZ)” lub „Do druhny Beaty Skrzypiskiej - CZ (biegiem - CZ) albo „Do druhny Beaty Skrzypiskiej w lewo (w prawo) - CZ (biegiem - CZ)”.
42. Przesunicie szyku o krok w przód lub w ty odbywa si na komend, np.: „Zastp »Sasanki«, krok na wprost (w ty) - MARSZ”. Harcerki robi krok w nakazanym kierunku, nie zmieniajc frontu.
Aby przesun szyk do przodu na odlego wiksz ni krok, podaje si komend, np.: „Zastp, sze kroków na wprost - MARSZ” lub - jeeli nie podaje si liczby kroków - „Zastp, na wprost - MARSZ”.
Aby przesun szyk w ty na odlego wiksz ni krok, najpierw naley poda komend do wykonania zwrotu w ty, a nastpnie - dotyczc przesunicia. Przesunicie szyku w prawo (lewo) wykonuje si po zmianie frontu szyku.
43. Zmiany frontu ugrupowania rozwinitego dokonuje si na komend, np.: „Zastp, w prawo (w lewo) zachod - MARSZ”. Harcerka skrzydowa nieruchomego skrzyda zachodzi w miejscu w prawo (w lewo) w takim tempie, aby maszerujce po okrgu mogy zachowa równanie. Po dojciu zastpu do odpowiedniego miejsca przeoona podaje komend „Zastp - STÓJ”. Zachodzenie odbywa si krokiem zwykym.
44. Zmian ugrupowania w miejscu nakazuje si, gdy harcerki stoj w postawie zasadniczej.
Z szeregu w rzd przechodzi si na komend „W prawo - ZWROT”, natomiast z rzdu do szeregu „W lewo - ZWROT”.
Z szeregu w kolumn dwójkow przechodzi si na komend „W dwójki, w prawo - ZWROT”. Harcerki, na których podczas odliczania wypada liczba jeden, robi w prawo zwrot w miejscu, a oznaczone liczb dwa wykonuj na obcasie buta prawej nogi i czubku lewego buta cz zwrotu w prawo, po czym lew nog robi energiczny wykrok w lewo w skos - i dostawiajc praw nog do lewej - staj na lewo od swych ssiadek.
Z kolumny dwójkowej do szeregu powraca si na komend „W szereg, w lewo - FRONT”.
Harcerki, które podczas formowania dwójek robiy zwrot w miejscu (oznaczone liczb jeden), wykonuj na obcasie buta lewej nogi i czubku prawego buta cz zwrotu w lewo, po czym praw nog robi energiczny wykrok w lewo w skos i - dostawiajc lew nog do prawej - staj na prawo od swych ssiadek. Harcerki oznaczone liczb dwa robi zwrot w lewo w miejscu.
Z dwuszeregu w kolumn dwójkow przechodzi si na komend „W prawo - ZWROT”, natomiast z kolumny dwójkowej do dwuszeregu na komend „W lewo - ZWROT”.
Kolumn dwójkow (rzd) z dwuszeregu (szeregu) formuje si zawsze w prawo; dwuszereg i szereg z kolumny dwójkowej (rzdu) - w lewo.
45. W marszu z kolumny dwójkowej w rzd przechodzi si na komend „W rzd - W TY”. Harcerki z lewego rzdu przesuwaj si w takt marszu za swych prawych ssiadów, zachowujc regulaminowe odlegoci.
Z rzdu w kolumn dwójkow przechodzi si na komend „W dwójki - W PRZÓD”. Harcerki, na których podczas odliczania wypada liczba dwa, przesuwaj si w przód na lewo od swych poprzedniczek. Ustawione w ten sposób dwójki doczaj i kryj dwójk czoow, która skraca krok bez komendy. Po przyjciu regulaminowych odstpów i odlegoci podaje si komend „Zwyky - KROK”.
Druzyna
46. W ugrupowaniu rozwinitym druyna wystpuje w nastpujcych szykach :
a) w szeregu (rys. 11a);
b) w dwuszeregu (rys. 11b);
c) w trójszeregu (rys. 11c).
Rys. 11. Druyna w ugrupowaniu rozwinitym :
a/ w szeregu (rys. 11a);
b/ w dwuszeregu (rys. 11b);
c/ w trójszeregu (rys. 11c).
47. W ugrupowaniu marszowym druyna wystpuje w nastpujcych szykach :
a) w rzdzie (rys. 12a);
b) w kolumnie dwójkowej (rys. 12b);
c) w kolumnie trójkowej (rys. 12c);
d) w kolumnie czwórkowej (rys. 12d).
Rys. 12. Druyna w ugrupowaniu marszowym :
a/ w rzdzie (rys. 12a);
b/ w kolumnie dwójkowej (rys. 12b);
c/ w kolumnie trójkowej (rys. 12c);
d/ w kolumnie czwórkowej (rys. 12d);
48. Skrzyda ugrupowania rozwinitego zagina si na komend, np.: „Zastp »Soneczniki« zagi skrzydo - MARSZ” lub „Od druhny Marty Kozowskiej zagi lewe (prawe) skrzydo - MARSZ” lub „Od druhny Joanny Buczek i druhny Barbary Michaowicz zagi skrzyda - MARSZ”.
Jeli zaginanie nastpuje od wyznaczonej harcerki, mówi ona wówczas „Jestem” i podnosi na sekund lew rk do poziomu. Stojce za ni w nastpnych szeregach równie podnosz lewe rce do poziomu.
Na komend dotyczc zagicia skrzyde zastp lub harcerki skrzydowe, wraz z wymienionymi w zapowiedzi, zaginaj skrzydo (skrzyda), przesuwajc si do przodu krokiem zwykym.
Wymieniona harcerka zachodzi w miejscu w prawo (w lewo) w takim tempie, aby maszerujce po okrgu mogy zachowa równanie. Harcerki te zatrzymuj si po dojciu do miejsca, w którym s ustawione pod ktem 90 stopni w stosunku do frontu uformowanej jednostki.
Po zagiciu skrzyde podaje si komend „SPOCZNIJ”.
Skrzyda odgina si na komendy, np.: „Zastp »Sosny« i »Soneczniki« (od druhny Joanny Buczek i druhny Barbary Michaowicz) w ty - ZWROT”; „Odgi skrzyda - MARSZ”. Harcerki zaginajce poprzednio skrzyda robi w ty zwrot, wracaj na poprzednie miejsce w taki sam sposób, jak podczas zaginania skrzyde i zatrzymuj si na linii jednostki. Na komend „W ty - ZWROT” robi w ty zwrot, po czym na komend „SPOCZNIJ” przyjmuj postaw swobodn.
49. Z dwuszeregu w kolumn czwórkow przechodzi si z postawy zasadniczej na komend „W czwórki, w prawo - ZWROT”. Harcerki, na których podczas odliczania wypada liczba jeden, robi zwrot w prawo, oznaczone za liczb dwa wykonuj na obcasie buta prawej nogi i czubku lewego buta cz zwrotu w prawo. Po czym lew nog robi energiczny wykrok w lewo w skos i - dostawiajc praw nog do lewej - staj na lewo od swych ssiadek.
Z kolumny czwórkowej do dwuszeregu powraca si z postawy zasadniczej na komend „W dwuszereg w lewo - FRONT”. Harcerki, które podczas formowania kolumny czwórkowej robiy zwrot w miejscu (oznaczone liczb jeden), wykonuj na obcasie buta lewej nogi i czubku prawego buta cz zwrotu w lewo. Po czym praw nog robi energiczny wykrok w prawo w skos i - dostawiajc lew nog do prawej - staj na prawo od swych ssiadek. Pozostae robi w lewo zwrot.
50. W marszu z kolumny czwórkowej w kolumn dwójkow przechodzi si na komend „W dwójki - W TY”.
Harcerki oznaczone podczas odliczania liczb dwa przechodz w takt marszu za swe ssiadki z prawej strony i kryj je, zachowujc przepisow odlego. Lewy rzd w tym czasie docza do prawego. Harcerki idce w pierwszej dwójce nie zmieniaj dugoci kroku.
Z kolumny dwójkowej w czwórkow przechodzi si na komend „W czwórki - W PRZÓD”. Harcerki lewego rzdu oznaczone podczas odliczania liczb jeden (jedynki) odstpuj w lewo. Te natomiast, które poprzednio przeszy w ty (oznaczone liczb dwa - dwójki), wstpuj na dawne swoje miejsce (na wysoko jedynek). Czoo skraca krok bez komendy. Harcerki maszeruj dalej krokiem zwykym na komend „Zwyky - KROK”.
51. Przejcie z trójszeregu w kolumn trójkow wykonuje si na komend „W prawo - ZWROT”. Natomiast powrót z kolumny trójkowej do trójszeregu - na komend „W lewo - ZWROT”.
52. Aby ustawi druyn do prowadzenia musztry zastpami i do innych wystpie podaje si komend, np.: „Druyna »Knieja«, w szeregu (dwuszeregu), na placu, zastp »Soneczniki« na wysokoci masztu (na poprzednim miejscu), pozostae zastpy w odstpach (odlegoci) pitnastu kroków, frontem do bramy - ZBIÓRKA”.
53. W przypadku hufca, chorgwi zmiany szyków, zbiórki, rozejcia si, równanie i krycie, odliczanie, odstpowanie, przesuwanie oraz zmian frontu ugrupowania rozwinitego i przejcia z szyku rozwinitego w marszowy i odwrotnie wykonuje si wedug zasad podanych dla zastpu.
Marsz i zatrzymywanie
54. Marsz rozpoczyna si na komend, np.: „Druyna »Knieja«, kierunek na wprost (w prawo, w lewo, w ty na prawo, w ty na lewo) - MARSZ” lub ”Druyna »Knieja«, za mn - MARSZ”. Zatrzymanie nastpuje na komend , np.: „Druyna (zastp) - STÓJ”. Czynnoci te wykonuje si wedug zasad podanych w czci dotyczcej musztry indywidualnej.
Aby nie jednoczenie zatrzyma maszerujc kolumn podaje si komend „Czoo - STÓJ” albo „Stawaj - W LEWO (W PRAWO)”.
Na komend „Czoo - STÓJ” maszerujca na czele harcerka (dwójka, czwórka) zatrzymuje si, nastpne za harcerki - dochodzc do poprzedniczki - zatrzymuj si z zachowaniem przepisowej odlegoci i przyjmuj postaw swobodn.
Na komend „Stawaj - W LEWO (W PRAWO)” czoowa harcerka (dwójka, czwórka) zatrzymuje si, robi zwrot w lewo (prawo) i przyjmuje postaw swobodn. Nastpne harcerki - podchodzc do poprzedniczek - wykonuj te same czynnoci z zachowaniem przepisowej odlegoci, odstpów, równania i krycia.
Aby wyrówna tempo marszu podczas chwilowego zatrzymania kolumny mona stosowa marsz w miejscu wedug zasad podanych w musztrze indywidualnej.
55. Kolumna maszeruje za przeoon w odlegoci ustalonej w regulaminie. Jeeli przeoona nie idzie na czele, w celu zmiany kierunku podaje ona wówczas komend „Kierunek - W LEWO (W PRAWO, W TY NA LEWO, W TY NA PRAWO, W LEWO W SKOS, W PRAWO W SKOS)”. Na kad z tych komend czoowa harcerka (dwójka, czwórka) robi trzy kroki na wprost, nastpnie zmienia kierunek w nakazan stron i maszeruje dalej; caa kolumna dostosowuje si do czoa.
56. Na wskich drogach - jeeli po lewej stronie jest potrzebny szerszy przejazd ni pozostawia maszerujca kolumna - przeoona lub harcerka zamykajca podaje komend „Lewa - WOLNA”. Na t komend kolumna schodzi jednoczenie w prawo w skos na prawy skraj drogi (jezdni) i maszeruje dalej.
57. Przeoona zarzdza piew, podajc komend „Druyna - PIEW” lub „(tytu piosenki) druyna - PIEW”.
Druyna (zastp itp.) rozpoczyna piew na lew nog. Piosenk piewa si bez przerwy; przerwy - na czas przejcia dwóch kroków - robi si tylko midzy zwrotkami. piew przerywa si po zakoczeniu piosenki lub na komend „DO”. Druyna (zastp itp.) piewa maszerujc krokiem zwykym.
Oddawanie honorów
58. W ugrupowaniu rozwinitym oraz marszowym jednostka oddaje honory na komendy „BACZNO - na prawo (lewo) - PATRZ”. Harcerki zwracaj energicznie gowy w nakazanym kierunku, patrz na przeoon i prowadz j wzrokiem.
Gdy ogon kolumny minie przeoon prowadzca kolumn podaje komend „BACZNO”, na któr harcerki zwracaj gowy na wprost, a nastpnie komend „SPOCZNIJ”.
Rozdzial IV
POCZET SZTANDAROWY
Poczet sztandarowy mianuje si zgodnie z zasadami obowizujcymi w danej jednostce lub sporód wyróniajcych si harcerek, w nastpujcym skadzie: dowodzca, sztandarowa, asystujca.
Poczet sztandarowy wystpuje w regulaminowym umundurowaniu z opuszczonymi rkawami, szarf biao-czerwon przewieszon prze prawe rami posiada tylko sztandarowa. Poczet wystpuje w biaych rkawiczkach.
Chwyty sztandarem
59. W postawie zasadniczej ze sztandarem u nogi (rys. 13) sztandarowa trzyma sztandar postawiony na trzewiku drzewca przy prawej nodze na linii czubka buta. Drzewce przytrzymuje praw rk powyej pasa, okie prawej rki lekko przyciska do ciaa.
W postawie swobodnej sztandarowa równie trzyma sztandar przy prawej nodze.
Rys. 13. Sztandarowa w postawie zasadniczej ze sztandarem
60. Sztandarem wykonuje si nastpujce chwyty : „na rami”, „prezentuj” i „do nogi”.
Wykonujc chwyt „na rami” (rys. 14) sztandarowa kadzie drzewce praw rk (pomagajc sobie lew) na prawe rami i trzyma je pod ktem 45 stopni. Pat sztandaru musi by oddalony od barku na okoo 30cm.
Rys. 14. Sztandarowa po wykonaniu chwytu „Na rami”
Wykonujc chwyt „prezentuj” (rys. 15) z pooenia „do nogi” podnosi sztandar praw rk i ustawia w pooeniu pionowym przy prawym ramieniu (do prawej rki znajduje si na wysokoci barku), nastpnie lew rk chwyta drzewce sztandaru tu pod praw, po czym opuszcza praw rk na ca dugo obejmujc ni doln cz drzewca.
Rys. 15. Sztandarowa po wykonaniu chwytu „prezentuj”.
Wykonujc chwyt „do nogi” z pooenia „prezentuj” lub z pooenia „na rami”, przenosi sztandar praw rk (pomagajc sobie lew) do nogi.
61. Na podan komend „Na prawo (lewo) - PATRZ” sztandarowa wykonuje sztandarem chwyt „prezentuj”. Przeniesienie sztandaru do nogi nastpuje na komend „BACZNO”.
62. Salutowanie sztandarem w miejscu (rys. 16.) wykonuje si z postawy „prezentuj”. Gdy odbierajcy honory zbliy si na pi kroków, sztandarowa robi zwrot, w prawo w skos, z jednoczesnym wysuniciem lewej nogi w przód na odlego jednej stopy i pochyla sztandar w przód pod ktem do 45 stopni. W tej postawie pozostaje dopóty, dopóki odbierajcy honory nie znajdzie si w odlegoci kroku za sztandarem. Wówczas przenosi sztandar do postawy „prezentuj”.
Rys.16. Sztandarowa salutujcy sztandarem w miejscu przez pochylenie
W marszu salutuje si, opuszczajc sztandar z pooenia „na rami” w taki sam sposób jak w miejscu. Sztandarowa pochyla sztandar na komend „Na prawo - PATRZ”, natomiast bierze na rami na komend „BACZNO”.
Jeeli sztandar znajduje si w odkrytym pojedzie salutuje si nim wykonujc chwyt „prezentuj”.
Okolicznosci salutowania sztandarem
63. Salutowanie sztandarem wykonuje si w nastpujcych okolicznociach:
- przed gównym otarzem podczas wejcia do wityni, to samo obowizuje po zakoczeniu uroczystoci i wyjciu ze wityni,
- w odpowiednich momentach podczas mszy w. (patrz „Uroczystoci w wityniach kocielnych”),
- przy dwikach hymnu narodowego,
- podczas hymnu harcerskiego
- przy odgrywaniu sygnau Wojska Polskiego,
- oddajc honory przeoonym,
- przy apelu polegych,
- podczas defilady w marszu przed trybun honorow,
- przed Grobem Nieznanego onierza,
- w uroczystociach pogrzebowych przy spuszczaniu trumny do grobu.
64. Sztandar uczestniczcy w obrzdzie pogrzebowym uzupenia si kokard z wstgami koloru czarnego, obszytymi na kocach srebrnymi lub czarnymi frdzlami.
Uroczystosci w kosciolach
65. Naley wczeniej uzgodni z gospodarzem wityni (Biskupem, Proboszczem, Przeorem lub Gwardianem) udzia pocztu w uroczystoci oraz miejsce ustawienia. Dopilnowanie tego obowizku spoczywa na gównym organizatorze uroczystoci.
66. Wejcie do kocioa (wityni)
Przed zajciem uzgodnionego miejsca, dowodzcy wprowadza poczet (poczty) do kocioa w kolumnie lub rzdem (w zalenoci od miejsca w wityni), przechodzc naw gówn przed gówny otarz. Tu w ustalonej kolejnoci poczty zatrzymuj si frontalnie do otarza. Kady poczet podchodzi kolejno przed otarz, zatrzymuje si i pochyla swój sztandar. Nastpnie wykonujc zwrot przez rami, odmaszerowuje w kierunku wyznaczonego miejsca, gdzie si zatrzymuje ustawiajc si w pozycji bocznej do otarza.
Poczty o numeracji nieparzystej, zajmuj miejsca po prawej stronie prezbiterium, natomiast o numeracji parzystej po jej stronie lewej. Przy wikszej iloci pocztów i braku miejsca, sztandarowa staje ze sztandarem na froncie, a przyboczne z tyu, za sztandarem.
Jeli w uroczystoci uczestniczy pojedynczy poczet sztandarowy wówczas po salutowaniu sztandarem przed otarzem, poczet ustawia si po prawej stronie prezbiterium i w zalenoci od okolicznoci, frontem wzgldnie w pozycji bocznej do otarza.
Jeeli poczty poprzedzaj celebransa (celebransów), to po zajciu wyznaczonych miejsca, staj w pozycji „prezentuj” do chwili ucaowania otarza przez celebransa (celebransów).
W przypadku gdy poczet wzgldnie poczty zajm miejsce przed wejciem celebransa, to po usyszeniu dzwonka „na wejcie” celebransa (celebransów), sztandarowa salutuje sztandarem do chwili ucaowania otarza przez celebransów. Po tym momencie dowodzca daje komend „BACZNO”, a nastpnie „DO NOGI”.
Jeeli msz w. celebruje Prymas, Kardyna lub Biskup, to dowodzcy pocztów po usyszeniu dzwonka „na wejcie” podaje komend „PREZENTUJ”. Rozkaz ten wykonuje sztandarowa, a asysta przyjmuje postaw zasadnicz. Salutuje tylko dowodzca pocztu.
67. Podczas czytania ewangelii, sztandarowa przyjmuje pozycj „prezentuj”, a asysta postaw zasadnicz.
68. Podczas wygaszania homilii poczty stoj w pozycji swobodnej.
69. Przed podniesieniem, kiedy kapan wyciga rce nad darami, sztandarowa salutuje sztandarem, asysta staje w postawie zasadniczej a dowodzca salutuje. Po usyszeniu dzwonka lub kiedy kapan przyklka, poczet przyjmuje postaw „prezentuj” i bezporednio po niej „do nogi”.
70. Przed Komuni w. po trzecim powtórzeniu sów „Baranku Boy”, sztandarowa salutuje sztandarem, asysta stoi na „baczno”, a dowodzca salutuje. Po sowach „Panie nie jestem godzien” wszyscy przyjmuj postaw zasadnicz a nastpnie swobodn.
71. Po zakoczeniu mszy w. podczas bogosawiestwa sztandarowa przyjmuje pozycj „prezentuj”, a asysta „baczno”. Po bogosawiestwie pozycj „spocznij”.
Jeeli na zakoczenie mszy w. piewany jest hymn „Boe co Polsk” sztandarowa salutuje sztandarem, asysta przyjmuje postaw zasadnicz, a dowodzca pocztu salutuje. Tak sam pozycj przyjmuje poczet przy kadorazowym odtwarzaniu hymnu pastwowego.
Po ostatecznym zakoczeniu mszy w. poczty sztandarowe w ustalonej kolejnoci salutuj sztandarem przed otarzem i wychodz ze wityni wyprzedzajc celebransów.
Jeeli poczty odprowadzaj celebransów do zakrystii, to w niej lub przed ni ustawiaj si frontem i salutuj sztandarami, asysta stoi w pozycji zasadniczej, a dowodzca salutuje przed celebransami przenoszcymi naczynie liturgiczne.
Miym gestem jest zoenie podzikowania celebransowi (celebransom) przez dowódc pocztów.
72. Po zakoczeniu uroczystoci dowodzce poszczególnych pocztów winne zgosi gównemu dowodzcemu swoje odejcie oraz ewentualnie zgosi uwagi z przebiegu uroczystoci.
73. Prezentowanie pocztów sztandarowych.
Bardzo czsto zdarza si, e na pocztku lub kocu uroczystoci celebrans wzgldnie organizator witajc lub dzikujc pocztom za ich udzia wymienia (prezentuje) poszczególne poczty. W takim przypadku sztandarowa ma obowizek odda krótki salut sztandarem, asysta przyj postaw zasadnicz, a dowodzca zasalutowa.
Ceremonia poswiecenia sztandaru
74. Uroczysto powicenia sztandaru jest doniosym wydarzeniem. Uroczysto ta winna by starannie przygotowana pod wzgldem merytorycznym i organizacyjnym. Winna mie równie bardzo uroczyst opraw.
Prace te zazwyczaj przeprowadza wybrany Komitet Fundacji sztandaru.
W samej uroczystoci bior udzia:
- Rodzice chrzestni sztandaru jako przedstawiciele fundatorów sztandaru.
- Poczet sztandarowy w skadzie 1 + 2 wzgldnie 1 + 3.
- Zaproszone poczty sztandarowe innych jednostek oraz honorowi gocie.
- Osoba duchowna dokonujca powicenia sztandaru.
75. Poczty sztandarowe w kociele
Miejsce ustawienia pocztów sztandarowych w kociele, jak ju zaznaczono w poprzednich rozdziaach, winno by wczeniej uzgodnione z gospodarzem wityni przez organizatora uroczystoci wzgl. przez dowódc pocztów.
Zazwyczaj poczty ustawiaj si bokiem do otarza gównego po obu jego stronach.
Przyjmuje si zasad, e poczty sztandarowe wprowadzone do kocioa naw gówn po oddaniu salutu przed otarzem zajmuj wyznaczone miejsca, przestrzegajc zasad, e poczty o numeracji nieparzystej zajmuj miejsca po prawej stronie otarza, a o numeracji parzystej po jego stronie lewej.
Pojedynczy poczet sztandarowy zajmuje miejsce po prawej stronie otarza.
Zaistnie moe sytuacja, e poczty sztandarowe maj wyznaczone miejsce za otarzem gównym, frontalnie do wiernych. W tym przypadku kolumna pocztów wchodzc do kocioa naw gówn zachowuje si identycznie jak przy ustawieniu pocztów przed otarzem.
W przypadku szczupoci miejsca w kociele, sztandarowe staj ze sztandarami obok siebie, a asysta za swoimi sztandarami.
76. Warianty ustawienia pocztów w kociele
Legenda: X - dowodzca pocztów
* - sztandarowa (sztandarowy)
* - przyboczny (asysta)
Wariant I
Otarz gówny
strona strona
lewa prawa
X
* *
2 * * 1
* *
* *
4 * * 3
* *
* *
6 * * 5
* *
Szeregi pocztów wyrównane do prawego wzgldnie lewego skrzyda.
Wariant II - poczet pojedynczy
Otarz gówny
*
*
*
Wariant III - poczty za otarzem, frontem do wiernych
1 2 3 4
** * ** * ** * ** *
X
Wariant IV - poczty za otarzem - brak miejsca, ustawiaj si
frontem i bokiem do wiernych /lub ukiem/
3 2 1 4
** * ** * ** * ** *
* *
6 * * 5
* *
* *
8 * * 7
* *
* *
10 * * 9
* *
Wariant V - brak miejsca. Sztandarowe ustawiaj si obok siebie
a asysta /przyboczni/ za sztandarem.
* ** X ** *
* ** ** *
* ** ** *
Szyki pocztów sztandarowych
77. Szyk pocztów sztandarowych w szeregu
** * ** * ** * ** * ** * ** * ** *
1 2 3 4 5 6 7
Rozstaw pomidzy jednostkami obsady pocztu (pocztów) - 2 okcie, z braku miejsca 1 okie.
78. Szyk pocztów sztandarowych w kolumnie marszowej
8 7 6 5 4 3 2 1
* * * * * * * *
* * * * * * * * X
* * * * * * * *
____________ kierunek marszu
(Rzdy pokryte i wyrównane - odlego midzy asyst 2 okcie, odstpy midzy pocztami 3 kroki.)
79. Szyk pocztów sztandarowych w kolumnie marszowej rzdem.
** * ** * ** * ** * X USTAWI W JEDNEJ LINII
4 3 2 1
____________ kierunek marszu
80. W przypadku uczestnictwa w uroczystoci pocztów sztandarowych rónych szczebli poczty ustawiaj si od jednostki nadrzdnej poczynajc do jednostek niszych (poczet Zwizku na czele, za nim poczty chorgwi, nastpnie hufców i druyn).
81. Prawo do powoywania pocztów sztandarowych i druyn sztandarowych przysuguje
komendantom okrelonego szczebla.
Dopuszcza si wyonienie druyny sztandarowej w drodze rywalizacji okrelonej odrbnym regulaminem.
82. Prawo do uczestnictwa w poczcie sztandarowym Zwizku przysuguje wycznie instruktorom.
Rozdzial V
APEL
(opis apelu dotyczy zbiórki druzyny,
czytelnik analogicznie przeniesie te wzorce na inne
jednostki harcerskie - hufce, choragwie)
83. Druynowa (obona, komendantka zbiórki lub wyznaczona do tego osoba) wydaje komend: „Druyna, na moj komend, zastpami na placu apelowym w szeregu (dwuszeregu) - ZBIÓRKA”. Aby wyrówna i pokry w szyku druynowa podaje komend „SPOCZNIJ”. Komend t moemy poprzedzi wyranym „BACZNO” i „SPOCZNIJ” celem wyciszenia ewentualnego rozgardiaszu, rozprenia, haasu.
84. Jeeli w apelu uczestniczy sztandar nadrzdnej jednostki (hufca, chorgwi, Zwizku), to naley wprowadzi go na pocztku apelu po komendach : „Baczno, sztandar - WPROWADZI”. Poczet wprowadza sztandar przechodzc wzdu caego frontu zebranych na zbiórce jednostek. Gdy sztandar zbliy si na odlego piciu kroków do kolejnej jednostki jej dowodzca oraz posiadany symbol salutuj do sztandaru a do momentu minicia jednostki (krok za).
Poczet sztandarowy staje na wyznaczonym wczeniej miejscu (najczciej - na prawym skrzydle na wysokoci czoa kolumny stojcych na apelu harcerek).
85. Nastpnie druynowa podaje komend : „BACZNO - zastpowe przygotuj raport. Spocznij”.
W zastpach zastpowe wykonuj wykrok praw nog z jednoczesnym zwrotem w lewo i podaj komendy: „BACZNO”, „SPOCZNIJ”, „Kolejno - ODLICZ”. Po odliczeniu zastpowa powraca do poprzedniej pozycji.
86. Druynowa podaje komendy : „BACZNO”, „Zastpami - MELDOWA”. „SPOCZNIJ”. Zastpowe wykonuj wykrok jw., podaj komend „BACZNO”, „Na prawo (lewo) - PATRZ” i najkrótsz drog zmierzaj do przyjmujcej raport, staj w jednej linii z pozostaymi raportujcymi trzy metry od przyjmujcej raport, w pozycji zasadniczej. Przyjmujca raport staje na rodku na przeciwko raportujcych. Salutuje caoci mówic „Czuwaj”. Zastpowe oddaj honory i odpowiadaj „Czuwaj”. Przyjmujca raport robi w prawo zwrot, zmierza ku pierwszej z szeregu i frontuje. Oddaj sobie honory, po czym nastpuje meldunek pierwszej zastpowej : „Czuwaj! Druhno druynowa, zastpowa Janina Traktorowska melduje zastp »Soneczniki« na apelu. Stan - dziewi, obecnych - pi, dwie - suba, dwie - warta”. Po przyjciu meldunku druynowa robi krok w bok, stajc twarz w twarz z nastpn raportujc. Druhny oddaj sobie honory mówic „Czuwaj”, w tym samym czasie salutuje zastpowa, który zakoczya przed chwil meldowa. Jeli jest wicej ni trzy raportujce, to przy przyjmowaniu drugiego raportu druynowa podaje komend „SPOCZNIJ” kierowan do wszystkich jednostek stojcych na apelu. Analogicznie, po odebraniu meldunku od przedostatniej osoby, pada komenda „BACZNO” adresowana do caoci.
Dobrym zwyczajem harcerskim jest, by przy skadaniu meldunku przez zastpow, jej zastp stan w postawie zasadniczej. Nastpuje to po komendzie „BACZNO”, wydanej przez harcerk stojc z prawej strony zastpu. Po zoeniu raportu, analogicznie, pada komenda „SPOCZNIJ”.
Po odebraniu wszystkich meldunków przyjmujca staje na swej pierwotnej pozycji (front - rodek szeregu), salutuje raportujcym mówic „Czuwaj. Zastpowe po raporcie- Wstp”. Zastpowe wykonuj zwroty w kierunku swoich zastpów i najkrótsz drog wracaj do swych jednostek. Staj na czele zastpu i wydaj komendy „BACZNO”, „SPOCZNIJ”.
87. Aby zapobiec tzw. „piramidzie meldunków” raport skadany jest osobie penicej najwysz funkcj, np. jeeli na zbiórce jest hufcowa i komendantka chorgwi, to raport caoci skada si komendantce chorgwi.
W przypadku wspólnej imprezy jednostek Organizacji Harcerek i Organizacji Harcerzy naley wczeniej ustali, komu ma by zoony raport.
Pada komenda „BACZNO. Na prawo - PATRZ”, po której druynowa skada raport caoci. Dopuszcza si, e w tym czasie dowodzce jednostkami salutuj. Po przyjciu meldunku, przyjmujca robi kilka kroków w kierunku zgromadzonych harcerek, salutuje mówic „Druhny - Czuwaj!” i opuszcza rk, na co harcerki odpowiadaj gremialnie : „Czuwaj!”, a dowodzce jednostkami dodatkowo salutuj. W tym czasie prowadzca zbiórk stoi pó kroku z tyu z prawej strony witajcej si z harcerkami, która po tej ceremonii zwraca si do niej ze sowami : „Daj spocznij”. Prowadzca salutuje i odpowiada : „Rozkaz”. Nastpnie podaje komend „BACZNO - SPOCZNIJ”.
87. Kolejnym punktem apelu jest odczytanie rozkazu. Czyta go wyznaczona do tego osoba. Prowadzca apel podaje komend „Baczno, do odczytania rozkazu druhna Agnieszka Bik - WYSTP.” Odczytujca rozkaz wychodzi przed front harcerek, po czym prowadzca podaje komend „BACZNO”. Po odczytaniu nagówka (nazwy jednostki), miejsca i daty oraz numeru rozkazu, prowadzca wydaje komend „SPOCZNIJ” i nastpuje odczytanie treci rozkazu. Przy mianowaniach imiennie wymienione w rozkazie salutuj i mówi gono „Suba”, a przy zwolnieniach „Rozkaz”. Przy subach, wartach - analogicznie - „Suba”, „Warta”. Przy pochwaach i naganach „Pochwaa”, „Kara”(ew. wojsk. „Ku chwale Ojczyzny”) Jeeli rzecz dotyczy harcerki nieobecnej na apelu, jej bezporednia przeoona mówi : „Zostanie powiadomiona”. Po odczytaniu treci rozkazu pada komenda : „BACZNO” wydana przez prowadzc apel. Odczytujca rozkaz czyta : „Czuwaj! Podpisaa druynowa pwd. Iwona Monikowska wdr.”. Prowadzca apel podaje komend „SPOCZNIJ”.
Prowadzca apel podaje komend „Baczno, po odczytaniu rozkazu druhna Agnieszka Bik - WSTP”.
89. W tym momencie apelu powinno nastpi podniesienie flagi pastwowej na maszt i odpiewanie Hymnu Harcerskiego.
Aby podnie flag pastwow na maszt, prowadzca apel podaje komendy : „Druyna - BACZNO”, „Poczet flagowy do podniesienia flagi pastwowej - MARSZ”. Poczet flagowy maszeruje krokiem zwykym w kierunku masztu i zatrzymuje si krok za masztem frontem do szyku zastpów. Flagowa przymocowuje flag do liny nonej. Nastpnie pada komenda : „Baczno - do hymnu harcerskiego” (lub trbacz gra sygna „podniesienie flagi” - a po jej podniesieniu piewany jest hymn). Na pierwsze takty hymnu flagowa zaczyna podnosi flag. Czas podniesienia flagi powinien by cile zsynchronizowany z czasem piewania hymnu.
Od momentu rozpoczcia podnoszenia flagi a do chwili wcignicia jej na maszt i zakoczenia piewania hymnu asysta flagowej oraz instruktorki komendy i instruktorki dowodzce jednostkami salutuj, nie piewaj. Nastpnie prowadzca apel podaje komend : „Baczno, poczet flagowy - WSTP”.
Analogicznie postpuje si w przypadku opuszczania flagi (bez odpiewania hymnu Zwizku, po komendzie : „Baczno - FLAGA Z MASZTU”)
W przypadku zdejmowania flagi z masztu asysta pomaga flagowej zoy flag.
90. Jeeli w apelu uczestnicz jednostki harcerskie ze swoimi symbolami, to w czasie hymnu, proporcowe, sztandarowe sztandarów salutuj swymi symbolami pochylajc je w stosunku 45 stopni do podoa.
91. Przy podnoszeniu flagi z kirem aobnym flag podnosi si do szczytu masztu, nastpnie opuszcza do poowy. Podczas opuszczania flagi naley podnie j do szczytu masztu, a nastpnie opuci w dó.
92. Jeli nie jest to uroczysty apel moliwa jest nastpujca formua : „Baczno, skargi, wnioski, zaalenia - WYSTP” , „SPOCZNIJ”. Wówczas harcerka majca okrelon spraw wystpuje przed szyk. Prowadzca apel wydaje polecenie „Do mnie”. Wystpujcy staj w szeregu przed prowadzc i kolejno melduj: „Druhno obona, tropicielka Anna Marciniak ze skarg”. Harcerka informuje o swojej sprawie i wówczas prowadzca prosi o przekazanie informacji ogóowi lub stwierdza: „Przyjam do wiadomoci” („Zostanie zaatwione”, „Nie akceptuj”). Nastpnie podaje komend : „WSTP”.
93. Zakoczenie apelu.
Prowadzca apel wydaje komend : „Druyna na moj komend - Baczno. Na prawo - PATRZ. Sztandar druyny (Zwizku, chorgwi) - wyprowadzi”. Poczet postpuje analogicznie jak przy wprowadzaniu sztandaru. Po wyprowadzeniu sztandaru prowadzca apel wydaje komend : „BACZNO, w ty - ROZEJ SI” (lub „Baczno, do namiotów - ROZEJ SI”, „Zastpami - ROZEJ SI”).
Rozdzial VI
Warta honorowa
94. Wart Honorow stanowi dowodzca i dwie wartowniczki. Warta moe si równie skada z wikszej iloci wartowniczek, przy czym musi to by liczba parzysta.
95. Wartowniczki wystpuj w regulaminowym umundurowaniu, z opuszczonymi rkawami.
96. Rozprowadzanie warty.
Dowodzca wart staje na dwa kroki przed wartowniczkami i wydaje komend „Warta- BACZNO, za mn - MARSZ”. Wartowniczki id krokiem defiladowym za dowodzc. Na dwa kroki przed miejscem penienia warty dowodzca zatrzymuje si. Wartowniczki nie zatrzymujc si dochodz do miejsca wartowania. Wówczas dowodzca wart salutuje i wykonuje w ty zwrot (równoczenie z wartowniczkami). Nastpnie odmaszerowuje.
97. Zmiana warty.
Nastpna zmiana warty postpuje podobnie, przy czym w momencie zatrzymania si dowodzcej przed miejscem wartowania stojce wartowniczki krokiem dostawnym przesuwaj si na zewntrz lub do wewntrz (w zalenoci od charakteru miejsca). Nowa zmiana wchodzi na miejsce poprzedniczek. Dowodzca salutuje, wykonuje w ty zwrot (równoczenie z now zmian) i odprowadza poprzednie wartowniczki wydajc na kocu komend: „Warta - STÓJ”, „W ty - ROZEJ SI”.
Rozdzial VII
Zachowanie sie w czasie mszy swietej.
97. Druyna wchodzi do kocioa lub przed otarz polowy na pi minut przed rozpoczciem naboestwa. Po przybyciu i przed odejciem harcerki przyklkaj, po czym przyjmuj postaw swobodn. Klczy si na obu kolanach. W czasie ewangelii i „Modlitwy Harcerskiej” przyjmuje si postaw zasadnicz. W innych momentach zgodnie z liturgi.