porownac koncepcje dzialania znanieckiego i webera
Weber-(teorie socjologiczne dla potrzeb społ. Kapitalistycznego)wzór człowieka kompetentnego, racjonalnego i aktywnego. Zwraca uwagę na działanie społeczne, motywy tego działania: utylitarne, autoteliczne, materialne.
Teoria działania społecznego. Pojawia się kwestia władzy(tradycyjna, legalna, charyzmatyczna), hierarchia(unormowanie relacji)
założenia przyjętego przez Maxa Webera biurokracja miała być idealną i bezbłędną formą organizacji, jednakże wraz z jej rozrostem staje się ona jako system organizacyjny coraz bardziej dysfunkcjonalna.
Model idealnej biurokracji opracowany został przez Maxa Webera i przedstawiony w jego klasycznym dziele "The Theory of Social and Economic Organization". Wyróżnił on trzy rodzaje legitymowanej władzy:
racjonalnej (legalnej) - opartej na przekonaniu o "legalności" zasad i normatywnych reguł sprawowania władzy oraz prawie tych, którzy zgodnie z nimi sprawują władzę do wykonania poleceń.
tradycjonalnej - związanej silnie z przekonaniem o świętości nieprzemijającej tradycji i legitymizacji statusu tych, którzy sprawują zgodnie z nią władzę.
charyzmatycznej - opartej na pewnych specyficznych i wyjątkowych cechach charakteru, heroizmie, świętości danej jednostki, a także na normatywnych wzorach postępowania i wynikającego z nich ładu jaki ona objawiła l
Według Webera biurokracja jako typ idealny powinna charakteryzować się przede wszystkim:
precyzją działania
szybkością
elastycznością
jednoznacznością
efektywnością
ciągłościa pracy
dyskrecją
subordynacją
bezosobowością
przepisorządnością
racjonalnością
zmniejszeniem do minimum tarć
oszczędnością na kosztach
dostosowaniem do potrzeb
przewidywalnością zachowań
Znaniecki-POLAK. pierwszy wyszktałocy socjolog; nowa szkoła socjologi (SOCJOLOGIA SPOŁECZNA- odchodzi od pozytwistycznej koncepcji, społ składa się z ludzi, a nie rzeczy),
Nazwał swoją postawę: WSPÓŁCZYNNIK HUMANISTYCZNY- badacz społeczny powinien również wychodzić z roli pozytywistycznego obserwatora o patrzeć na badany problem oczami badanych ludzi.
Socjologia wychowania: proces wychowania (socjalizacja pierwotna)(internalizacja wartosći)
Działanie społeczne: stawia na aktywność. Działanie społeczne ma miejsce, gdy jednostka zinternalizuje wartość, z którą działanie jest związane.(W PRZECIWIEŃSTWIE DO WEBERA). Każde działanie ma wartość.
opisac teorie funkcjonalno-strukturalna
strukturalno-funkcjonalna: system społeczny, jako całość złożona z elementów, które spełniają ważną funkcję, niezbędną dla funkcjonowania całości;
Strukturalno-funkcjonalna- Najstarsza i ominująca teoria wyjaśniająca zbiorowe życie ludzi. Współcześni twórcy to: C.Levi- Strauss, A.Radcliffe- Brown, Malinowski, .Parsons i inni. Istotą tej teorii jest pogląd, że jest zawsze i przede wszystkim "ustrukturalizowane" w postaci "systemów społecznych" tj. całości spełniających określone funkcje względem większych całości. Punktem wyjścia analizy jest badanie budowy danego systemu społecznego i funkcji jakie on spełnia na rzecz systemu szerszego. Ma to pokazać jakie funkcje spełnia każdy z elementów systemu na rzecz całości. ta teoria nie operuje zatem pojęciem grupy społecznej a1e pojęciem systemu społecznego. Drugim podstawowym pojęciem jest "funkcja" rozumiana jako określająca rodzaj aktywności spełnianej przez dany element na rzecz określonego systemu społecznego. Elementami w systemie mogą być jakieś części danego systemu, poszczególne przedmioty. W świetle założeń tej teorii grupę społeczną można określić jako system społeczny- pewną całość w szerokiej strukturze syst. Społ, spełniającą określone funkcje na rzecz szerszych systemów społecznych. W tym ujęciu analiza funkcjonalna koncentruje się na problematyce funkcji, gdy strukturalizm koncentruje się na analizie budowy- struktury systemów społ. oraz zasad je organizujących. Funkcjonaliści zajmowali się głównie systemami kulturowymi i wzorów zachowań natomiast strukturaliści badali procesy społeczne. W obu przypadkach badano społeczeństwa pierwotne i chłopskie. Radcliffe- Brown reprezentuje strukturalizm funkcjonalny- przedmiotem jego analiz jest struktura społeczna systemu. Stanowi ona uregulowane stosunki pomiędzy jednostkami i zbiorowościami osób w danym systemie społecznym i zapewnia systemowi społecznemu jego jedność i zwartość.
3. cechy konstruktywne grupy spolecznej
Elementy konstytutywne grupy społecznej (wg B.Szackiej):
- minimum 3 osoby
- interakcje między jednostkami wchodzącymi w skład grupy
- uznawanie wspólnych wartości
- świadomość „my” (czyli świadomość przynależności do grupy)
- wewnętrzne ustrukturowanie grupy - czyli stałe wzory interakcji i istnienie powiązanych ze
sobą pozycji i ról.
4.cechy i funkcje instytucji
Instytucje - zespoły urządzeń w których wybrani członkowie grupy otrzymują uprawnienie do wykonania czynności określonych publicznie i impesonalnie, dla zaspokojenia potrzeb jednostki i grupy.
W każdym społ istnieje 5 podst instytucji:
1.edukacja - kształcenie, rozwój, zawód
2. gospodarcza - zaspokojenie potrzeb jednostki na punkcie ekonomicznym , pieniężnym
3. polityczna
4. religia/ideologia
5. rodzina - określa zadania do wykonania aby rozwój społ się nie zatrzymał
-raczej nie podlegają zmianom
-charakteryzują się współzależnością (oddziaływają na siebie)
Funkcje instytucji:
1. stwarzają możliwości zaspokajania potrzeb
2. regulują działania w ramach stosunków społecznych
3. zapewniają ciągłość życia społ i kontynuację czynności publicznych
4. dokonują integracji dążeń, działań i stosunków jednostki
Instytucjami nazywa się :
1. grupy ludzi powołanych do załatwiania spraw ważnych dla całej zbiorowości
2. formy organizacyjne zespołu czynności wykonywanych przez niektórych członków grupy w imieniu całości
3. zespół urządzeń pozwalających na pełnienie funkcji publicznych mających na celu zaspokajanie potrzeb
Wszystkie instytucje służą zaspokajaniu potrzeb - są elementami szeroko rozwiniętej umiejętności, wartości --> służą przekazywaniu dziedzictwa kulturowego (np. na obszarze rodziny)
Dbają o rozwój najmłodszych pokoleń.
Podtrzymują pewien określony ład społeczny (instytucje składają się z norm i wartości) -> porządek normatywny
Czynniki które utrwalają system stratyfikacji (podział logiczny, uwarstwienie, podział społeczeństwa na warstwy)
1.teorie dzialania (parsonsa),
Teoria działania społecznego- Talcot Parsonsnajbardziej elementarnym atomem jest działanie jednostki ludzkiej. Działania jednostkiinstytucjesystem społeczny
I element: podmiot działania=człowiek w swoim życiu wykonuje różne role, angażuje kilka wycinków osobowości (nie całego siebie) wszystkie wycinki razem to osobowość totalna!
II element: cel działania= cele bliskosiężne i dalekosieżne.Bliskosiężny nie może być przeszkodą dla dalekosiężnego.
III element= środki działania(to co przybliża realizację celu)
IV element= sytuacja działania
V element= orientacja normatywna
2.etnocentryzm a realizm kulturowy,
etnocentryzm[wynoszenie kultury na piedestał]-skłonność do wynoszenia swojej grupy ponad inne, traktowanie jej kultury jako przewyższającą wszystkie inne, oczernianie praktyk innych kultur, wedle norm kultury własnej. jedną z form jest europocentryzm!
Relatywizm kulturowy- nie wartościowuje się kultur!!!
1)zasada metodologiczna-badający powinien się wcielić w uczestnika danej kultury
2)element światopoglądowy- wszystkie kultury są równe, można je porównywać, ale nie wolno mirzyć jedną miarą
3)teoria i filozofia człowieka- człowiek jest bez reszty wytworem kultury i wartościowanie, spostrzeganie zależy wyłącznie od kultury
4)relatywizm wartości- nie ma wartości uniwersalnych, wszystkie są produktem określonych kultur
3.typy grup
Rodzaje grup
Grupa pierwotna - jej członków łączą stosunki osobowe, tzn. druga osoba jest wartością autoteliczną, a relacje z nią są celem samym w sobie. Istnieje tu więź emocjonalna. Przykładem takich grup jest rodzina, grupa rówieśnicza, grupa sąsiedzka.
Grupa wtórna - jej członków łączą stosunki rzeczowe, tzn. druga osoba ma wartość instrumentalną, a relacje z nią umożliwiają osiągnięcie jakiegoś celu znajdującego się poza nią samą (więź oparta na interesach).
Przy podziale grup na pierwotne i wtórne przyjmowane jest czasami kryterium historycznego i biograficznego pierwszeństwa.
Grupy można również dzielić na małe (posiadające strukturę prostą, tzn. nie posiadające podgrup) i duże (o strukturze złożonej, czyli posiadające podgrupy).
Istnieje również podział na grupy formalne (powoływane przez instytucje nadrzędne i działające zgodnie z prawem, np. grupa dziekańska) oraz grupy nieformalne (powstające spontanicznie i same tworzące swe reguły, np. grupa bawiących się dzieci).
Grupy można również dzielić na ekskluzywne (stawiają trudne do spełnienia warunki przyjęcia) i inkluzywne (przyjmują wszystkich chętnych np. niektóre wspólnoty religijne).
Grupa własna i obca. Ludzie przejawiają odmienny stosunek do grupy własnej (koleżeństwo, lojalność, poświęcenie) i tych, które są na zewnątrz niej (często niechęć, wrogość, pogarda). Grupę własną postrzega się zazwyczaj jako bardziej zróżnicowaną niż grupę obcą. W odniesieniu do grupy własnej zapamiętuje się raczej zachowania pozytywne, natomiast w odniesieniu do obcej - negatywne. Zachowania pozytywne grupy obcej tłumaczy się najczęściej niezależną od niej sytuacją zewnętrzną, negatywne zaś - ich paskudnym charakterem. W przypadku grupy własnej odwrotnie - powodów zachowań negatywnych szuka się w koniecznościach wynikających z sytuacji zewnętrznej, pozytywnych zaś - w szlachetnym charakterze jej członków.
Określenie „grupa własna” stosowane bywa na określenie wszelkich zbiorów ludzi postrzegających się w jakiejś sytuacji jako „my”.
Grupa odniesienia to:
Grupa, która jest dla jednostki źródłem norm, wartości oraz wzorów zachowań.
Grupa, która jest tłem oceny własnej sytuacji lub postępowania.
Grupą odniesienia może być zarówno grupa, do której jednostka należy, jak i taka, do której nie należy (np. do której aspiruje).
4.o samobojstawach
Durkheim jest twórcą teorii samobójstw. Twierdził, że jednostka dopuszczająca się w społeczeństwie anomijnym aktu autodestrukcji nie jest tego czynu winna.
-analiza zgonów we francji
-płeć, miejsce zamieszkania, zamieszkanie, te zmienne brał pod uwagę.
Samobójstwa są specjalnością mężczyzn niż kobiet, głównie mieszkańcy miast, intensywość samobójstw zalezy od typów wyznania ( protestantyzm najczęściej)
Jednostka, pchana w kierunku samobójstwa nie widzi możliwości zaspokojenia swoich potrzeb. To patologia społeczna stwarza patologię jednostki. Twórcą tej dość uproszczonej koncepcji samobójstw był E. Durkheim. Stworzył on pojęcie "społeczeństwa suicydogennego". Oskarżał on wa dliwie funkcjonujące społeczeństwo o stwarzanie warunków do realizacji dążeń autodestrukcyjnych.