- Tunezja- miejsca na liscie UNESCO: Pozostałości miasta punickiego i rzymskiego w Kartaginie - od 1979;Medyna w Tunisie ze starą zabudową mieszkalną, handlową oraz licznymi meczetami i pałacami.- od 1979;Medyna w Susie. Zespół zabytkowy (resztki budowli fenickich, rzymskich, bizantyjskich oraz budowle islamu) - od 1988; Medyna w Kairuanie, zabytki islamu - od 1988; Park Narodowy Ichkeul (Aszkal)- od 1980 - Sahar-strefa pustynna poł. w pół. Afryce; największa pustynią na Ziemi (ma 9 064 300 km2), rozciągająca się na długości 5700 km od O. Atl. na zach. po M. Czerw. na wsch.; od pół. ograniczona jest górami Atlas i wybrzeżem M. Śródz. Zajmuje teryt. 11 państw: Maroka, Algierii, Tunezji, Libii, Egiptu, Sahary Zachodniej, Mauretanii, Mali, Nigru, Czadu i Sudanu. -Kotlina Konga - nieckowaty obszar w Afr. Środk. o pow. ok. 3 mln km² i śr. wys ok. 400 m n.p.m., z niewysokimi garbami, które są poprzedzielane dopływami rzeki Kongo. Glownie > las równikowy. Temperatura > nie schodzi (w dzień)poniżej 25-26 C; opady to 1760mm/ m2. Nie ma tam przejścia między dniem a nocą, lecz od razu robi się ciemno lub jasno -Wodospad Wiktorii -na granicy Zimbabwe i Zambii, na rzece Zambezi. Wys. 120 m, szer. 1800 m. 3 części: Główny, Wschodni i Tęczowy. Polud. część znajduje się w PN Wodospady Wiktorii w Zimbabwe. Odkryte w 1855 > Davida Livingstone'a. -Tanganika-najdł. Na swiecie (660 km) i drugie po Bajkale słodkowodne jezioro świata. Szer. od 16 do 72 km. Niecka jeziora zaczęła formować się około 25 milionów lat temu jako część systemu Wielkich Rowów Afrykańskich. -Jezioro Wiktorii - jez. tekton. Zaliczane jest do tzw. Wielkich Jezior Afrykańskich. Na terenie 3 panstw: Kenia, Uganda i Tanzania; pow. 68,8 tys. km², co sprawia, że jest to największe jezioro Afryki i trzecie na świecie. -Kilimandżaro - góra w Tanzanii leżąca przy pograniczu z Kenią. najwyż. G.Afryki i jednym z najwyższych samotnych masywów. W jego skład wchodzą trzy szczyty będące pozostałością po trzech wulkanach: 1.szczyt Uhuru na wulkanie Kibo - 5895 m n.p.m.; 2. Mawenzi - 5150 m n.p.m.; 3. Shira - 3940 m n.p.m. - RPA- wiekszosc RPA zajmują wyżyny. Od wsch i połud. kończą się one ostrą krawędzią. Głębokie doliny rzek dzielą ją na kilka grup górskich (np. Góry Smocze). Połud. > Góry Przylądkowe. Niewielkie obszary nizinne występują tylko w wąskim pasie nadbrzeżnym. Wyżynne ukształtowanie > wielu okazałych jaskiń ( jaskinie Kango). Gora Stolowa nad Cape Town; Kanion rzeki Blyde; wodospady: Mac Mac Falls (65m), Lone Creek (68m), Lisbon Falls (90m), Berlin Falls (80m), TUGELA FALLS (947m!). Park Narodowy Canaima pow. 30 000 km² w południowo-wschodniej Wenezueli. założony w 1962. W 1994 trafił na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO ze względu na unikalne formy skalne zwane Tepui (forma gór stołowych). Najbardziej znana i największa Tepui to Roraima, inną sławną górą tego typu jest Auyan. Wodospady: Hacha Falls, Kukenan Falls, Golondrina Falls, Sapo Falls. - Wodospad Angel, 18x wyższego od Niagary, spadają z wysokości 1054 m (podawane śą także wysokości 1002 m oraz 979 m) .Pierwszy spadek, od krawędzi urwiska do skalnej półki, wynosi 807 m, drugi - od skalnego występu do basenu o szerokości 152 m u podnóża góry - dalsze 172 m. ; skoki B.A.S.E. - Park Narodowy Medanos De Coro poł. na przesmyku łączącym Coro z półwysp. Paraguana w półn. Wenezueli i ma pow. 91280 km² . założony w 1974, główna atrakcją są wydmy znane pod nazwą Medenos > do 40m wysokości. - Park Narodowy Galapagos istnieje od 1959 roku, chroni 97% powierzchni archip. Galapagos na który składa się 13 większych wysp, których powierzchnia przekracza 10 km², 19 powyżej 1 km², 42 wysepek mniejszych niż 1 km² i ok. 26 skał. Wyspy te są pochodzenia wulkanicznego, a obszar parku, którego całkowita powierzchnia wynosi 7882 km²; liczne endemity : legwan lądowy, legwan z Santa Fe, legwan morski, żółw słoniowy, jaszczurki lawowe oraz wiele innych. Na 89 gatunków gniazdujących tam ptaków, aż 76 nie występuje nigdzie indziej . Park wpisany jest na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. - Park Narodowy Cotopaxi na półn. Ekwadoru na terenie Kordyliery Centralnej w Andach i zajmuje 334 km². Powstal w 1975 roku. W centralnej części parku znajduje się największa atrakcja - wulkan Cotopaxi o wys. 5897 m n.p.m., który jest obecnie drugim co do wielkości czynnym wulkanem Świata, oraz drugim co do wysokości szczytem Ekwadoru. -Ameryka Poludniowa > lasy monsunowe (wyż. Brazylijska), polpustynie ( Peru, Boliwia), tytoń, kakaowiec; -Amazonka- największa rzeka na ziemi. Amazonka zbiera 1/5 wody z powierzchni Ziemi; początek w peruwiańskich Andach, na wysokości 5240 m n.p.m.; Ujście rzeki do Atlantyku, oddalone do jej źródeł o 6400 km, ma 320 km szerokości. Do oceanu wpływa tak ogromna masa słodkiej wody, że wypiera ona wodę morską na 160 km. W ujściu rzeki leży wyspa wielkości Szwajcarii; Do Amazonki wpada 15 tys. rzek. 17 z nich jest dłuższych od europejskiej rzeki Ren. Amazonka jest wystarczająco głęboka, aby duże statki mogły dopłynąć do Iquitos - "peruwiańskiego portu atlantyckiego", oddalonego od Atlantyku o 3680 km. Niektóre dopływy Amazonki różnią się pomiędzy sobą barwą, zawierają odmienne minerały i związki chemiczne. Rzeki wpływające z zachodu są przeważnie brązowe, z północy - czarne, a z południa - niebieskie > Encorto das Aguas ("wesele wód") znajduje się w mieście Manaus w środkowej Brazylii, w miejscu gdzie Rio Negro, która bierze początek w Kolumbii i jest czarna, wpada do brązowej Amazonki. Amazonka w tym miejscu nazywana jest niekiedy Solimoes. -Andy - góry fałdowe w Ameryce Południowej na terenie Wenezueli, Kolumbii, Ekwadoru, Peru, Boliwii, Chile oraz Argentyny. Góry ciągną się wzdłuż Oceanu Spokojnego od zatoki Paria na północy po Ziemię Ognistą na południu, na przestrzeni ponad 9000 km. Szerokość Andów wynosi 200-800 km. Najwyższe szczyty to Aconcagua (6959 m n.p.m.), Ojos del Salado (6893 m n.p.m.) oraz Nevado Pissis (6882 m n.p.m.); Andy dzielą się na Andy Północne (położone w strefie klimatu równikowego i podrównikowego, do ok. 12°S), Andy Środkowe (znajdujące się w strefie klimatu zwrotnikowego, od ok. 12 do ok. 29°S) i Andy Południowe (położone w strefie klimatu podzwrotnikowego, umiarkowanego i subpolarnego, od ok. 29°S); Andy składają się z wielu pasm górskich, tworzących cztery, równoległe do siebie łańcuchy: Kordylierę Wschodnią, Centralną, Zachodnią i Nadbrzeżną. - Atacama- Pustynia rozciąga się od granicy z Peru 960 km w kierunku południowym. Jest to leżący dość wysoko ponad poziomem morza (przeciętnie 610 m) obszar, złożony z licznych słonych jezior i bagien, o bardzo ubogiej roślinności - Machu Picchu- około 100 km od Cuzco, po wsch. ścianie Andów Peruwiańskich, między szczytami Machu Picchu i Wayna Picchu na wys. 2300 m n.p.m. Odkrył je w 1911 roku amerykański profesor z uniwersytetu Yale - Hiram Bingham. Było osiedlem Inków wzniesionym w połowie XV wieku. W latach 1537-38 Inkowie z niewiadomych powodów opuścili miasto. - Wodospad Iguassu ( Iguanacu)-najpotężniejszym wodospadem na Ziemi, chociaż nie największym ani najwyższym. Żaden inny nie ma tylu osobnych kaskad. Jest ich około 275. Między kaskadami znajduje się wiele skalnych wysp.; szerokie na 4 km wody Iguaçu spadają z półkolistej krawędzi płaskowyżu Parana 72 m w dół. Woda spływa do wąskiego wąwozu, nazywanego La Garganta del Diablo (Diabelska Gardziel), a później rozdziela się na liczne kaskady.
- Jezioro Titicaca-pow. 8300 km², 195 km długości i 100 km szerokości, jest niemal wielkości Cypru. To największy zbiornik słodkiej wody w Am. Połud.. - Andy Patagońskie- co tam można zobaczyc > Ziemia Ognista, ciesnina Magellana, Torres de Paine(góra), Torres de Paine Grande, lodowiec Gray, poludniowy lądolód patagonski, PN Los Glaciares, lodowiec Perito Moreno, Cerro Torre i Fitz Roy (szczyty górskie) - Antarktyka- pow. ok. 14 mln km; położony w całości na półkuli połud., dookoła bieguna południowego; wraz z otaczającymi obszarami wodnymi i szeregiem wysp tworzy Antarktykę nie posiada połączenia lądowego z żadnym innym kontynentem, najbliżej (ok. 950 km) niej leży Ameryka Południowa. ; brzegi oblewają wody trzech Oceanów: Indyjskiego, Spokojnego i Atlantyckiego.; Maksymalna rozciągłość lądu Antarktydy wynosi ok. 5700 km, średnia odległość od morza wynosi 443 km.; najdalej na północ (61°3'S) sięga przylądek Prime Head na Półwyspie Antarktycznym; REKORDY > światowy biegun zimna - to najbardziej wietrzny obszar kuli ziemskiej; największa średnia wysokość i jest to równocześnie kontynent najsuchszy; sześć biegunów: geograficzny, magnetyczny,
Erciyes Dağı - wygasły wulkan w Turcji, położony około 25 km. na południe od miasta Kayseri. Jest najwyższą górą w środkowej Anatolii - jego wysokość wynosi 3916 m n.p.m.. Szczyt jest celem pieszych wycieczek, w zimie stanowi ośrodek narciarski. Z równiny o wysokości około 1100 m .n.p.m. wyrasta strzeliste, ogromne usypisko tufy wulkanicznej o wysokości prawie 4000 metrów, w którym w okolicach szczytu umieszczone są ostre, strzeliste baszty, a u podnóża połyskują łaty śniegu; Skalne Miasto Urgup, Skała w Uchisar. -Kotlina Danakil w Etiopii- co do zobaczenia: Erta Ale (wulkany), Dallol ( chyba gorace zrodla), jezioro Abbe( wyschniete), Jezioro Assal -Mauritius- Archipelag w powstał z jednej dużej wyspy rozczłonkowanej na mniejsze części przez transgresję morską; Mauritius - wynurzył się z fal zachodniej części Oceanu Indyjskiego przed siedmioma milionami lat Na miejscu, w którym dziś rozciąga się centralny płaskowyż Plaine Wilhelms, otoczony typowymi wulkanicznymi górami, pojawił się pierwszy krater, a za nim pojawiały się kolejne wulkaniczne erupcje na południowej części wyspy w ciągu kolejnych milionów lat, natomiast na północnej stronie wyspy Mauritiusa jej kształt nadały olbrzymie wylewy lawy. Czynność wulkaniczna zakończyła się 100 000 lat temu; Klify Gris Gris- piekne!! Polwysep La Morne- skalisty szczyt La Morne Brabant Chamarelskie wodospady i Coloured Earth(Rezerwat7 kolorów ziemi). Coloured Earth to naturalne formacje lawy bez porostu, występują na ok. 1 ha przestrzeni pośród zalesionej krainy. Opadające strumienie słońca powodują różnorodne efekty kolorowe w całej gamie od żółtego do fioletowego. Ten efekt zawdzięczamy zawartości składników mineralnych zawartych w glebie. Grand Bassin- Naturalne jezioro Grand Bassin jest położone na południowym wschodzie wyspy w kraterze wygasłego wulkanu. Do jeziora, ani z jeziora nie można odprowadzać wody, ponieważ jest uważana za świętą, jak Ganges w Indiach. Grand Bain- najpiekniejsza zatoka, Ogród botaniczny Jardins Pamplemousses Krater Trou aux Cerfs- Na szczycie wzgórza w miasteczku Curepipe znajduje się krater wygasłego wulkanu. Średnica krateru wynosi około 200 m, a całość obrośnięta jest gęstą roślinnością. Ze szczytu rozciąga się przepiękny widok na willową, najbardziej ekskluzywną dzielnicę na Mauritiusie -Moherowe Klify w Irlandii- Wiek: 300 mln lat, Wysokość: 203 m, Długość: 8 km, Zbudowane z wapienia i piaskowca, Nieprzerwanie od milionów lat podlegają erozji -NORWEGIA- 2/3 powierzchni kraju to wyżyny i obszary górskie, 1/4 to Góry Skandynawskie (>1000 m n.p.m.), Wysoko wyniesione płaskowyże (fieldy), „pocięta”, 21900 km linia brzegowa (fiordy) Góry Skandynawskie- Jedne z najstarszych na kontynencie, Należą do struktur kaledońskich, Wypiętrzone w erze paleozoicznej, Zbudowane z: kwarcytów, piaskowców, wapieni, łupków, granitów i gnejsów, Występują tu skupiska: rud miedzi, żelaza, cynku i ołowiu, Łagodne stoki wschodnie, strome zachodnie Preikestolen (ambona)- Dawniej Hyvlatånnå (Spłaszczony Ząb), Naga, granitowa skała wznosi się pionowo nad wodami Lysefjorden na wysokość 604m.,Powierzchnia płaskiej skały- 600m2, Powstała w wyniku obsunięcia mas skalnych przylegających do Preikstolen Hardangervidda- Największy field Norweski (1500 m n.p.m.) , Na jego obszarze utworzony w 1981 r. największy norweski „Park Narodowy Hardangervidda” (pow.3422 km2), Najstarsze znaleziska archeologiczne- 6300 r.p.n.e. Troll Tunga- język Trola Lodowiec Jostedalsbreen- Największe pole lodowe (486 km2) w kontynentalnej części Europy, Lodowiec typy fieldowego, Posiada liczne jęzory od 300 do 2000 m., Lodowiec i sąsiednie masywy górskie obejmuje obszar Parku Narodowego Jostedalsbreen Troll vagen (ściana Troli) - największa pionowa sciana w Europie (1800m), i największa sciana wspinaczkowa w Europie Wodospad 7 sióstr
-NOWA ZELANDIA- Trzy wyspy: Północna rozdzielona Cieśniną Cooka od Południowej i Stewarda. Do Nowej Zelandii należą także trzy małe zamorskie terytoria w Oceanii: Tokelau, Niue oraz Wyspy Cooka. NZ leży na styku dwóch płyt kontynentalnych: Płyty Pacyficznej oraz Płyty Indoaustralijskiej. Na wyspie Południowej bardzo widoczna jest granica miedzy dwoma płytami- tzw Uskok Alpejski. Jest on niemalże prosty i stanowi zachodnią granice Alp Południowych. Banks Peninsula-powstał w wyniku gwałtownej erupcji wulkanicznej 2 wulkanów, morze wyrzeźbiło strome urwiska i piaszczyste plaże oraz wypełniło krater tworząc wąska zatokę. Punakaiki (skały naleśnikowe)- Skały wapienne- dolomity, zostały wytworzone ciekawe formacje: nakładanie się kolejnych warstw wapienia i dodatkowe działanie deszczów i morza wytworzyły skały przypominające stertę naleśników Lodowiec Tasmana- największy płynący lodowiec na półkuli południowej, nie licząc Antarktydy Jezioro Tekapo- turkusowy kolor!! Sejsza na jeziorze Wakatipu Curio Bay-jest to miejsce, gdzie możemy obserwować jeden z najbardziej rozległych pozostałości po skamieniałym lesie, liczącym 160 mln lat. Widać tam skamieniałe kłody, paliki, pozostałości po czasach, gdy Nowa Zelandia była częścią Gondwany Mount Ruapehu- czynny wulkan o wysokości 2797m., najwyższy i najbardziej aktywny. Ostatnia poważna erupcja nastąpiła w 1995 r. kiedy wulkan wyrzucił z siebie olbrzymie ilości materiału skalnego oraz wielką chmurę pyłu, który utrzymywał się przez długi czas.Krajobraz ten służył za plan filmowy Władcy Pierścieni, tutaj zlokalizowano Mordor . Lake Taupo- największe jezioro N. Zelandii, leży w sercu północnej wyspy, powstało w wyniku jednej z największej eksplozji wulkanu w dziejach wyspy, która nastąpiła 26 tys lat temu. To jezioro w kraterze, które ma pow. 606km2 Rotorua- jedna z najbardziej popularnych i komercyjnych miejsc w N. Zelandii. Związany jest z aktywnością geotermalna tego obszaru White Island- jest to najbardziej aktywny wulkan, mała wyspa utworzona przez 3 oddzielne wulkany powstałe w różnych okresach czasu. Erozja zniszczyła pozostałości po 2 starszych stożkach i teraz tylko najmłodszy można oglądać. Gorąca woda i para ciągle wydobywa się z fumarol, czyli dziur w ziemi.
-PENTANAL- rozległa aluwialna równina w Ameryce Południowej. Rozciąga się na obszarze centralno-wschodniej Brazylii (stany Mato Grosso i Mato Grosso do Sul), wschodniej Boliwii, północno-wschodniego Paragwaju. Nazwa Pantanal pochodzi od portugalskiego słowa pantano oznaczającego bagno. Teren ten regularnie zalewany jest przez rzekę rzekę Paragwaj i jej dopływy. Zajmuje powierzchnię 200 tys. km². Teren ten cechuje się bogactwem i bioróżnorodnością dzikiego życia. Istnieje tam park narodowy Parque Nacional Pentanal, zalozony w 1981, pow. 1350 km2
-Patagonia- kraina geograficzna w południowej części Ameryki Południowej położona na terenie Argentyny i Chile. Na zachodzie i południu obejmuje część Andów (Kordyliera Patagońska) oraz Ziemię Ognistą, na północy ograniczona jest Pampą i niziną La Platy, natomiast na wschodzie sięga do Oceanu Atlantyckiego. Na jej terenie znajduje się m.in. Wyżyna Patagońska, Cieśnina Magellana oraz przylądek Horn |
geomagnetyczny, zórz, zimna i niedostępności; kontynent najdroższy, a działania każdej ekspedycji uzależnione są od zmieniającej się pogody; DECEPTION ISLAND- Wyspa o kształcie podkowy należąca do archipelagu Południowych Szetlandów, jest zaokrągloną krawędzią skalną otwartą ku morzu od południa. Stanowi pradawny wulkan, którego główny krater runął i utworzył kalderę obecnie zalaną przez jezioro kraterowe, do którego wdziera się morze. Do kaldery prowadzi wąski, bo zaledwie 200-metrowej szerokości przesmyk. Trudno go odnaleźć i patrząc na wyspę z daleka odgadnąć, że kryje ona taką niespodziankę - jeden z najwspanialszych w świecie naturalnych portów. Stąd nazwa - Zwodnicza Wyspa; Lodowiec Szelfowy Rossa to ogromny, trójkątny pokład lodu, wypełniający niemal całkowicie zatokę u wybrzeży Antarktydy. Jest to największa unosząca się na wodzie bryła lodu na świecie. Szeroka na 800 km i wdzierająca się 970 km w głab lądolodu pokrywa lodowa jest wielkości Francji; Wulkan Erebus- na wschodnim wybrzeżu, nad Morzem Rossa. Jego wysokość liczy około 3795 m n.p.m., ale tylko do wysokości 2000 m pokrywa go śnieg. Krater osiąga szerokość ok.805m i głębokość ok. 274m., jeden z zaledwie trzech wulkanów na świecie, mających długożyciowe jezioro lawowe wypełnione płynną lawą na samym dnie; Lodowiec Lamberta na Antarktydzie Wschodniej jest najprawdopodobniej najdłuższym lodowcem na Ziemi. Przepływając przez Góry Księcia Karola osiąga 65km szerokości i ok..710km długości, jeżeli doliczyć jego morskie przedłużenie - Lodowiec Szelfowy Amery`ego; wyspa Bouveta- Jej powierzchnia wynosi 58.5 km² i jest prawie cała pokryta przez lodowce. Brak tutaj portu, stąd też statki muszą zakotwiczać z dala od brzegu. Lodowce z grubych warstw lodu tworzą wysokie urwiska spływające do morza albo na czarne plaże wulkanicznego piasku. Najwyższym punktem na wyspie jest Olavtoppen, który sięga do 780 m n.p.m.
-Australia-Pow.: 7,7 ml km2 + 1.2 ml km2 wysp Oceani - najmniejszy z kontynentów ;Australia wraz z Oceanią to ponad 100 tys. Wysp (obejmuje Melanezję, Mikronezję, Polinezję z Nową Zelandią i Hawajami);Odkryta na początku XVII wieku, kolonizowana przez Brytyjczyków ; Autochtoni to Aborygeni; Bungle Bubles-Te wysokie wzgórza mają 350 mln lat. Bungle Bungles leżą w Parku Narodowym Pumululu . Ściany niektórych skał pokryte są prastarymi rzeźbami Aborygenów, którzy zamieszkują te ziemie od ok. 24 tys. lat, a cały łańcuch po dziś dzień jest dla nich miejscem świętym; jez. Hilier- na wyspie Middle Island, która jest jedną ze stu na archipelagu Recherche. Ma ono 600 m średnicy i nie jest głębokie. Jednak uwagę przykuwa jego pastelowo-różowa barwa, której pochodzenie nie zostało wyjaśnione do dzisiaj; Wave Rock- Skalna Fala znajduje się w Australii Zachodniej w okolicach miasta Hyden. Jest to klasyczny przykład erozji granitu. Skała wznosi się 15 metrów nad równinę. Wrażenie rozkołysanej fali potęgują ciągnące się na 100-metrowej długości skały ustawione pionowo pasy o różnych kolorach- czerwonobrązowym, czarnym, żółtym, i szarym, Parująca woda pozostawiając osady chemiczne w postaci węglanów i wodorowęglanów i wodorotlenków żelaza sprawia, że barwy te stają bardziej intensywne; jez. Eyre- Jezioro znajduje się na pustyni w centralnej Australii, w północnej części stanu Australia Południowa. Położone jest w Wielkim Basenie Artezyjskim; To właściwie dwa jeziora. Większe to Eyre Północne o długości 120 km i szerokości 70 km - największe jezioro Australii. Mniejsze to Eyre Południowe o długości 50 km i szerokości 30 km. Jeziora połączone są wąskim kanałem Goyder; Średni obszar umiejscawia jezioro Eyre na 19. miejscu wśród największych jezior świata - powierzchnia waha się od 8030 do 15 tys. km². Jest również najniżej położone spośród 23 największych jezior świata - leży 12 m poniżej poziomu morza.; Jezioro niezwykle rzadko wypełnia się wodą - - Chorwacja-region Istria>Półwysep, na którego duża część jest górzysta z wybitnie zaznaczonymi zjawiskami krasowymi. Miedzy innymi Jaskinia Pazinska oraz Jaskinia Baredine;do zobaczenia > zatoka Kvarner, wyspa Cres, jezioro Vrana, jaskinia Mamita Pec, -Czarnogóra- Zatoka Kotorska (Boka Kotorska) - zatoka w południowej części Morza Adriatyckiego w Czarnogórze o językowatym kształcie, głęboko wcinająca się w ląd. Składa się na nią 5 mniejszych zatok: Hercegnovski zaliv, Tivatski zaliv, Morinjski zaliv, Risanski zaliv i Kotorski zaliv.Jest to największy i najgłębszy fiord południowej Europy; Krajobraz Boki Kotorskiej przypominający fiordy północy został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO; PN Lovcen- Znajduje się w Czarnogórze i zajmuje 6400 ha powierzchni. Najwyższy szczyt Štirovnik wznosi się na wysokość 1749 m.n.p.m. Najważniejszą góra w parku jest Jezerski vrh (1657 m.n.p.m.) gdzie na szczycie znajduje się mauzoleum Piotra II Petrovića Njegoša, największego czarnogórskiego twórcy okresu romantyzmu; Zatoka Valdanos- ma kształt podkowy, jej brzegi opadają stromo do morza, a plaża składa się z różnej wielkości kamieni o średnicy od 1-20 cm. W dolinie Valdanos znajduje się stara, licząca ponad 74 000 drzew plantacja oliwek, należy ona do największych na całym wybrzeżu adriatyckim; PN Skadarsko Jezero- Obszar ten jest ostatnim miejscem życia pelikanów w Europie, największym rezerwatem ptaków w Europie, największym jeziorem na Bałkanach, jedną z największych przyrodniczych i historycznych atrakcji Czarnogóry. Jezioro Skadar znajduje się zaledwie 7km od brzegu Adriatyku - 2/3 jego powierzchni znajduje się w Czarnogórze, natomiast 1/3 już na terytorium Albanii -Góry Rodniańskie-Pasmo rozciąga się równoleżnikowo, ma długość około 50 km i szerokość 30-40 km. Strome północne zbocza opadają w dolinę rzeki Viseu, dopływu Cisy, łagodniejsze południowe stoki opadają w dolinę Samoszu.Góry swą urozmaiconą rzeźbę zawdzięczają działaniom lodowca w czwartorzędzie. Spotyka się tu strzeliste turnie, głazowiska i piarżyska na zboczach górskich, a także liczne jeziorka.Łącznie doliczono się w tym masywie 36 niewielkich oczek wodnych, z których największe leży u stóp Ineula(2279 m n.p.m.), jego powierzchnia wynosi zaledwie 0.6 ha. Najciekawszą krajobrazowo partią gór jest okolica najwyższego szczytu - Pietrosa Rodniańskiego (Pietrosul - 2303 m n.p.m.) -Groty Frassasi- Wąwóz Frasassi, wijący się przez ponad 3 kilometry między wysokimi stromymi ścianami skalnymi, został wydrążony przez bystry nurt rzeki Sentino, dopływu Esino, która zaczyna swój bieg w Apeninach, na północny wschód od Adriatyku; 1971 r. - Odkrycie jaskiń w wąwozie Frasassi niedaleko Ankony; Łączna długość korytarzy - 13 km; Kompleks Frasassi składa się z wielu zespołów jaskiniowych. Największym z nich jest La Grotta Grandę del Vento (Wielka Grota Wiatru). Krótki tunel wydrążony w skale zapewnia wygodny dostęp do komnaty o wielkości katedry. -Gwatemala- Quetzaltenango- Potocznie zwane jako Xela - oznacza miejsce położone pod dziesięcioma górami. Stanowi ważny ośrodek dla otaczającego go regionu uprawy kawowca i bawełny; GORĄCE ŹRÓDŁA FUENTES GEORGINAS- to 3 geotermalne baseny, posiadające lecznicze właściwości i otoczone są pięknymi stromymi górami pokrytymi gęsta roślinnością.Każdy z nich ma inną temperaturę; Wulkan Tajumulco- w Kordylierach Południowych, w paśmie Sierra Madre, najwyższy szczyt Gwatemali i całej Ameryki Środkowej. Wznosi się na wysokość 4220 m n.p.m. Ostatnie erupcje miały miejsce w XIX wieku (1765, 1808, 1821, 1863, 1893). Znajdują się tutaj złoża siarki. Ma on 2 szczyty, z których jeden posiada krater o szerokości 50-70 metrów.; JEZIORO ATITLAN-to jezioro wulkaniczne, powstałe w kalderze dawnego wulkanu, przez wielu uważane za jedno z najpiękniejszych jezior na świecie. Wokół jeziora Atitlan wznoszą się się wulkany, najbardziej znane to:Toliman, Atitlan i San Pedro ; WULKAN PACAYA- Jest to wulkan stożkowy, o charakterze stratowulkanu,ciągle aktywny. Po długim uśpieniu nastąpiła pierwsza erupcja wulkanu w 1965r. Do tej pory bardzo często występuje opad pyłów i popiołu na pobliskie miasta Antigua i Gwatemala Park Narodowy Los Glaciares- Parque Nacional Los Glaciares, Park Lodowców - park narodowy w argentyńskiej części Patagonii (prowincja Santa Cruz), o powierzchni około 6000 km²., W obrębie parku znajdują się trzy duże lodowce (Perito Moreno, Upsala, Viedma) i wiele mniejszych, częściowo także dwa duże jeziora polodowcowe (Argentino i Viedma). Najwyższymi szczytami parku są Fitz Roy (3375 m n.p.m.) i Cerro Torre (3133 m n.p.m.). Fitz Roy - szczyt wulkaniczny położony w Parku Narodowym Los Glaciares w Patagonii pokryty wiecznymi śniegami i lodowcami. Jest to iglica skalna o wysokości 3375 m n.p.m. Po raz pierwszy zdobyta w 1952 przez Lionela Terray'a oraz Guida Magnone. Cerro Torre - iglica skalna w Parku Narodowym Los Glaciares w Patagonii o wysokości 3133 m n.p.m. Jest najwyższym z czterech szczytów w łańcuchu: Cerro Torre, Torre Egger, Punta Herron oraz Cerro Standhart. Ze względu na zmienność pogody oraz budowę uznawana jest za jedną z najtrudniejszych technicznie gór świata.Pierwszego wejścia na górę dokonali w 1959 Włoch Cesare Maestri i Austriak Toni Egger Argentino - największe jezioro w Argentynie, w prowincji Santa Cruz. Położone w Andach Patagońskich (Patagonia), w Parku Narodowym Los Glaciares.Jezioro zasilają w wodę lodowce m. in. Upsala, Perito Moreno. Pow 1 490, gl max 324 w.n.pm- 187 Viedma (hiszp. Lago Viedma) - jezioro w Argentynie. Położone w Andach Patagońskich , w południowej części kraju, blisko granicy z Chile. Powierzchnia: 1100 km², Wymiary: 80 x 15 km, Wysokość: 254 m n.p.m. Buenos Aires (hiszp. Lago Buenos Aires - nazwa używana w Argentynie lub Lago General Carrera - nazwa używana w Chile) - jezioro w południowej Argentynie i Chile, największe w Patagonii. Powierzchnia: 2400 km² Wysokość: 217 m n.p.m.
-POLINEZJA FRANCUSKA- Polinezję Francuską tworzy łącznie 5 archipelagów i ok. 110-180 wysp (w tych liczbach źródła nie są zgodne) - wszystkie pochodzenia wulkanicznego bądź koralowego (atole). Owa piątka to Wyspy Towarzystwa (1,96 tys. km2) z największą wyspą Tahiti (1000 km2), Markizy (1,3 tys. km2), Tuamotu (398 km2), Tubuai (287 km2), Gambiera (230 km2). Tahiti - to wulkaniczna wyspa otoczona rafami koralowymi, porośnięta bujną roślinnością tropikalną. Dwie zasadnicze górzyste części wyspy: większa Tahiti-Nui (Wielka Tahiti) z kulminacją wygasłego wulkanu Mt. Orohena (2241 m n.p.m.) i Tahiti-Iti (Mała Tahiti), połączone są wąskim nizinnym przesmykiem Taravao. Rzeka Papenoo- najdluzsza na Tahiti, źródło w wygasłym kraterze wulkanu Wodospady Faarumai, Blowhole of Araholo - Geologiczny fenomen przypominający gejzer - gdy fale uderzają o skałę woda i powietrze są wpychane tunelami powstałymi na skutek erozji skały bazaltowej przez fale morskie Wyspa Moorea- Kształt wyspy przypomina widelec, z dwoma niemal symetrycznie położonymi zatokami na północnym wybrzeżu: zatoką Cooka (Paopao) oraz Oponohu. Moorea, podobnie jak pozostałe wyspy archipelagu, powstała w wyniku działalności wulkanicznej. Bora-Bora- Koralowy atol otaczający powulkaniczny stożek z najpiękniejszą laguną na świecie dlatego wyspa zwana jest "Perłą Polinezji".
-Plw Gargano- leży nad Morzem Adriatyckim, w południowo wschodnich Włoszech, należy do regionu Apulia, nazywany jest „ostrogą włoskiego buta”. Ta część wybrzeża jest jedną z piękniejszych w całych Włoszech. Testa del Gargano - Głowa Gargano. WYSPY TREMITI - Archipelag oddalony od wybrzeży Gargano zaledwie o czterdzieści kilometrów tworzą trzy wyspy San Domino, San Nicola i La Caprara oraz dwie skały. Wyspy zamieszkuje zaledwie garstka ludzi, jednak w sezonie gęstość zaludnienia jest wielokrotnie większa. Łuk Arco San Felice!! Groty skalne: Grotta Campana, San Lorenzo, Grotta Della Finestre, Grota Faraona, Grota Dwojgu Oczu
-Puerto Rico- San Juan - Stolica Portoryko, port oraz główny ośrodek turystyczny całego kraju; Carolina i Pinones- plaże; El Yunque- Grande wodospados, Isla de Vieques- nieskazitelnie czysta woda przy brzegach; Cerro de Punta- najwyższe wzniesienie na wyspie; Jaskinie Camuy- 3 najwiekszy system jaskin na swiecie!! Arecibo- Sztuczne jezioro w Arecibo połączone z rezerwatem przyrody Cambalache, zostało stworzone w 1942 poprzez zalanie rozległego terenu.
-Słowacja- Dolina Demianowska- Pod względem geograficznym i geologicznym Dolina Demianowska składa się z szerokiej górnej części granitowej i wąskiej wapiennej, zdobionej skalnymi ścianami i wieżami. Podziemny potok Demanovka wytworzył system jaskiń - szereg naciekowych i jedną lodową.Środkowa część doliny wchodzi w skład Narodowego rezerwatu przyrody - Demanovska Dolina, o powierzchni 837 ha. Jaskinia Wolności- Jedna z najpiękniejszych jaskiń w Europie, Największa jaskinia Niżnych Tatr o dł. przeszło 7,5 km, z czego dla ruchu turystycznego jest udostępnione 1870 m. Demianowska Jaskinia Lodowa jest jedną z pierwszych znanych jaskiń na świecie (pierwsze wzmianki z 1299r.); Powstała w popielato-błękitnych wapieniach ze środkowego triasu w czterech ciągnących się pod sobą piętrach. Do jej utworzenia w decydującej mierze przyczyniła się podziemna rzeczka Demianówka, czego dowodem są owalne twory korytarzy jaskiniowych z pozostałościami granitowych żwirów.; Jaskinia posiada trzy otwory powierzchniowe, położone obok siebie na tym samym poziomie; Górne piętra są bez lodu, ze zwietrzałą dekoracją naciekową, jedynie najniższe piętro jest w przedniej części zlodowaciałe. Tatry Niżne- Pasmo górskie w Karpatach Zachodnich, drugie pod względem wysokości. Ciągnie się w kierunku równoleżnikowym na długości 95 km.; Dzieli się na Zachodnie Dziumbierskie Tatry i Zachodnie Kralovoholske Tatry.; Główny grzbiet obejmuje m. in. Velką Chochulę (1753 m.), Dziumbier (2043 m.), Kralovą holę (1948 m.)i jest zbudowany jest z granitów, gnejsów i łupków krystalicznych. Góry Choczańskie nie posiadają głównej grani, składają się z trzech oddzielnych masywów: Chocza, Sielnickich Wierchów i Prosecnego. W masywie Chocza kulminacją jest Wielki Chocz (Velky Choc) (1611 m n.p.m.), najwyższy szczyt całego pasma.; masyw Prosecny jest ograniczony dolinami Prosiecką i Kwaczańską.
-Tanzania- Wielkie Rowy Afrykańskie to jedna z charakterystycznych form w ukształtowaniu Afryki - doliny o stromych ścianach znajdujące się we wschodniej części kontynentu. Powstały one w wyniku potężnych ruchów tektonicznych i wylewów lawy. Jeden z rowów ma miejscami 0,5 km głębokości i 40m szerokości. Niektóre z Wielkich rowów wypełniły się wodą, tworząc kilka spośród największych afrykańskich jezior, m.in.:
-Tasmania- Maria Island- Park Narodowy Maria Island położony 6 km od wyrzeza Tasmanii. Porośnięty głównie przez las eukaliptusowy jest miejscem gdzie wiele zagrozonyH |
JASKINIE LANQUIN- słynie głównie z liczących aż 40 kilometrów jaskiń, ale tylko część jest dostępna do zwiedzania. Jeszcze nikomu nie udało się pokonać całej długości, choć byli tacy co weszli i już nie wyszli. Dnem jaskiń płyną przeważnie rzeki a jej wnętrza tworzą piękne stalaktyty i stalagmity; PARK NARODOWY SEMUC CHAMPEY - „ÓSMY CUD ŚWIATA'' - to miejsce wielu błękitnych jeziorek i rzek wypełniających znajdujący się tam kanion. Dużą atrakcją jest Rzeka Cohabon, która wpada ogromnym hukiem do tunelu i pojawia się dopiero po 300 metrach tworząc niesamowite zjawisko przyrodnicze. Część wody płynie jednak góra po skałach, tworząc błękitno-zielone laguny a ich ciepła woda spada z jednego jeziorka do drugiego małymi kaskadami, zapraszając turystów do kąpieli. -HAWAJE- Grzbiet hawajski- wypiętrzenie dna Oceanu Spokojnego łączące Kamczatkę z Hawajami. Wędrówka Płyty Pacyfiku, nad „gorącym punktem” - głębokim ogniskiem magmowym spowodowała utworzenie grzbietów oceanicznych: Hawajskiego i Cesarskiego; wulkan Mauna Loa- Pod wodą znajduje się 4975 m góry, a jej pozostała część wznosi się na dalsze 4169 m ponad lustro wody, czyli jej łączna wysokość równa się 9145 m. Pretenduje do miana największej, najpotężniejszej góry świata, a jego objętość szacuje się na ok. 80 000 km3. Zajmuje ok. 50% powierzchni wyspy, czyli 5 180 km2. Mauna Loa to również jeden z najaktywniejszych wulkanów na świecie. Zbudowany jest z warstw zastygłej lawy i przejawia aktywność przeciętnie co trzy lata; wulkan Kilauea- Wznosi się na wysokość 1247 m n.p.m. i zwieńczony jest kraterem o średnicy blisko 3,2 km, co czyni go największym takim tworem wśród czynnych wulkanów świata. W kraterze znajduje się jezioro lawowe Halemaumau; wulkan Mauna Kea- to najwyższy wulkan archipelagu Hawajów, usytuowany na wyspie Hawaii, i zarazem jeden z największych wulkanów na Ziemi. Od podstawy na dnie oceanu do wierzchołka nad powierzchnią morza liczy ok. 9 km wysokości. Zaczął wyrastać z dna morskiego ok. 800 000 lat temu. Na szczycie obserwatorium astronomiczne.; Molokai- wysepka mająca zaledwie 680 km2 powierzchni oraz 7 tysięcy mieszkańców. Jest z nich najmniejsza ale za to zachwyca spokojem i niezapomnianymi krajobrazami.Linia brzegowa Molokai słynie z najwyższego na Świecie wybrzeża klifowego; Kauai - wyspa ogrodów, jedno z najwilgotniejszych miejsc na Ziemi -HIMALAJE-długość to ponad 2500km.Średnia szerokość łańcucha waha się od 200-250km,średnia wysokość to 6000km. 10 z 14 najwyzszych gor na ziemi. 4 pozostale w Karakorum. Zach. granica himalajow- Nanga Parbat (8126). Wsch. Granica Nemcze Barwa (7756). Karakorum Highway- Na przełomie lat 60 i 70 Pakistan i Chiny podjęły się, największego od czasów wybudowania piramid egipskich, wyzwania inżynierskiego - wybudowania drogi łączącej oba kraje, biegnącej przez cztery pasma górskie - w tym trzy najwyższe na świecie - Himalaje, Karakorum i Hindukusz oraz Pamir; Annapurna- Pierwszymi zdobywcami byli Maurice Herzog i Louis Lachenal (Francja), było to 3 czerwca 1950 roku.Mimo, że Annapurna nie należy do najwyższych notuje się na nią najmniej wejść ze wszystkich ośmiotysięczników. Dotychczas weszło na nią 109 osób a 55 osób zginęło; Mt. Everest- Pierwszymi zdobywcami byli Edmund Hillary (Nowa Zelandia) i Szerpa Norgay Tenzing, było to 29 maja 1953 roku.Chociaż M. Everest jest najwyższą górą na Ziemi wcale nie należy do najtrudniejszych. Weszło na niego 1173 osoby z czego w czasie zejścia zginęło 40, a ogólna liczba ofiar śmiertelnych to 165 osób. -Japonia- kraj wyżynny i górski, niziny to ok. 10% powierzchni; wyspy: Honsiu- dawniej Hondo, największa wyspa w archipelagu Wysp Japońskich. Północna część Honsiu, zwana Tohoku, składa się z trzech łańcuchów górskich, biegnących z północy na południe. Centralne położenie zajmuje najwyższy z nich - góry Ou > wulkan Fudżi- otoczony jeziorami, wznosi się na wysokość 3776 m n.p.m., na południowy zachód od Tokio. Ten wulkaniczny szczyt, najwyższy w Japonii, jest uważany przez mieszkańców tego kraju za świętą górę. Pokryty śniegiem, symetryczny stożek wulkanu ma około 610 m średnicy. Ostatni wybuch miał miejsce w 1707. Kiusiu- We wnętrzu wyspy dominują góry,są liczne, czynne wulkany. Występują tu gorące źródła mineralne.Bujne lasy podzwrotnikowe chronione są m.in.. W 4 parkach narodowych wokół wulkanu Aso-san i strefie nadmorskiej. Liczne są zabytki związane z tworzeniem się japońskiej cywilizacji Okinawa- Archipelag stanowi łańcuch wysp ,spośród nich do największych zalicza się Okinawę. Północna i środkowa część jest wyżynna.Jest ona otoczona rafami koralowymi.Klimat -podzwrotnikowy wilgotny, często występują tajfuny. Porastają ją wiecznie zielone lasy podzwrotnikowe -JEZIORA PLITVICKIE w Chorwacji- park narodowy w Chorwacji, położony w środkowej części kraju ok. 140 kilometrów od Zagrzebia niedaleko wschodniej granicy z Bośnią i Hercegowiną. Jego największą atrakcją jest 16 jezior krasowych połączonych ze sobą licznymi wodospadami; Na terenie parku znajduje się 16 jezior, których barwa zawsze jest błękitna, zielona lub turkusowa. I nie przeszkodzi w tym ani pora roku ani kapryśna czasem aura. Jeziora połączone są ze sobą ponad 90 wodospadami, licznymi strumykami, potokami, stawami i dzikimi rozlewiskami. Z łącznej powierzchni około 29,5 tysiąca ha, 22 tysiące ha to lasy, 217 ha - woda; reszta to łąki i użytki rolne. Dwa największe jeziora to Kozjak i Proscansko zajmujące prawie dwie trzecie wodnego obszaru parku. -KAMCZATKA- Kluchevskoy Nature Park- Założony w grudniu 1999 r. na powierzchni 376 ha; Wchodzi w skład rezerwatu „Wulkany Kamczatki”; 12 aktywnych wulkanów, 47 lodowców (m. in. Ermana, Bogdanowicza); Wulkan Kluchevskoy (Kluczewska Sopka) - najwyższy aktywny wulkan Eurazji (4 750 m npm) powstał ~8000 lat temu, Wybucha średnio co 5 lat, charakterystyczne kratery pasożytnicze rozmieszczone w odległości 8 - 25 km od krateru głównego Wulkan Kronocki- stratowulkan, Wysokość - 3 528 m npm, Wznosi się na 3 100 m ponad otaczającą równinę, Uważany za jeden z najpiękniejszych wulkanów świata, Geometryczny stożek wulkaniczny, Wierzchołek zlodowacony Dolina Gejzerów- Dolina długości 8 - km odkryta w 1941 r. przez hydrologa Tatianę Ustinową i miejscowego przewodnika Anisifora Krupiemina, Rozcinana rzeką Giejziernaja, Nazwa pochodzi od mnóstwa gejzerów, pól błotnych, wyziewów pary, Ponad 20 aktywnych gejzerów, Największy gejzer - Velikan - wyrzuca wodę na wysokość powyżej 30 m a parę wodną do 300 m, Zamykana na 40 - dni (V - VI) z uwagi na ptaki gniazdujące -Kanion Colca w Peru- Dolina rzeki Colca leży w prowincji Caylloma, ponad 100 km na NNW od miasta Arequipa. Jej położenie doskonale wyznaczają otaczające szczyty wulkaniczne - nevados. Od północy są to Mismi (5597 m), Cutiti (5063 m), Bomboya (5200 m), zaś od południa Hualca Hualca (6025 m), Sabancaya (5976 m), Ampato (6310 m) oraz Ananta (5100 m). Dno doliny leży na wysokości 3200-3400m n.p.m. Kanion Colca, o długości 120 km, przecina Kordylierę Zachodnią Andów i wrzyna się ponad 3000 metrów w głąb Ziemi. Został on wpisany do Księgi Rekordów Guinessa jako najgłębszy kanion świata . Jest on znacznie większy i dwukrotnie głębszy od Wielkiego Kanionu Kolorado. Oprócz zmienności litologicznej widoczne jest tu oddziaływanie różnych procesów, m.in. magmowych, tektonicznych i erozyjnych. Północna ściana kanionu obniża się do 600 metrów i łączy ukośnie z rowem tektonicznym Doliny Wulkanów. -Kapadocja- jest położona na Wyż. Anatolijskiej, na wschód od Jez.Tuz. Powstała przed 60 mln lat, w czasie trzeciorzędowych fałdowań alpejskich, które wypiętrzyły góry Taurus. Podczas erupcji wulkanicznych na powierzchnię wydobywała się lawa, która utworzyła samotne stożki wulkanów: Erciyes Dagi (starożytny Argeus; 3917 m n.p.m.), Melendiz Dagi i Golludag. Wyrzucany w trakcie wybuchów popiół wulkaniczny pokrył grubą warstwą cały region. Co można zobaczyc> park skalny w dolinie Goreme, Zelve również skały,
zagrożonych wyginięciem gatunków znalazło schronienie. Największą atrakcją są strome klify które można podziwiać ze wzniesień The Bishop and Clerk 915 m i Mount Maria 710m.n.p.m . Mt William National Park- obejmuje południowo-wschodnią część Tasmanii. Jest schronieniem dla kangura Forestera, jedynego dużego kangura w Tasmanii. Park Narodowy Mole Creek Karst usytuowany na zielonych wzgórzach Western Tires, z których podziwiać można piękne krajobrazy. Większość wód spływających z Western Tires znika pod ziemią gdzie podwodne strumienie wyrzeźbiły wspaniałe krasowe jaskinie. Część z nich jest udostępniona do zwiedzania. Najpopularniejsze to Jaskinia Króla Salomona ze stalaktytami, stalagmitami, stalagnatami i formami naciekowymi oraz większa Jaskinia Marakoopa, która oprócz form krasowych posiada dwa podziemne źródła a także gdzie można spotkać świecące robaki.
-US & A- BRYCE CANYON- Położenie Utah, USA, Data utworzenia 1928, Powierzchnia 145,00 km², Liczba odwiedzających rocznie 1017681 CAPITOL REEF NATIONAL PARK- Położenie Utah, USA, Data utworzenia 1971 Powierzchnia 979,00 km², Nazwa parku pochodzi od znajdujących się na tym obszarze białych kopuł skalnych, które pierwszym osadnikom kojarzyły się z budynkiem Kapitolu w Waszyngtonie. Ponadto znajdujący uskok Waterpocket Fold który, podobnie jak rafa koralowa stanowi poważną przeszkodę w przemieszczaniu się. Stąd też pochodzi pełna nazwa parku. PARK NARODOWY CANYONLANDS został utworzony w 1964 na powierzchni 1366 km². Park podzielony jest na trzy jednostki: Island in the Sky (Wyspa na niebie) w północnej części parku The Needles (Igły) w południowo-wschodniej części parku The Maze (Labirynt) w zachodniej część parku. NATIONAL BRIDGES znajduje się w miejscu gdzie łączą się 3 kaniony. Do powstania mostów z piaskowca przyczyniła się meandrująca w głębokim kanionie rzeka, której zakola z upływem czasu pogłębiały się aż do przebicia skalnego przesmyku na wylot Monument Valley znajduje się na terenie rezerwatu Indian z plemienia Navajo na granicy stanów Utah i Arizona. Swoją nazwę - Dolina Pomników - zawdzięcza monumentalnym formom skalnych ostańców, zwietrzałych czerwonych piaskowców liczących ponad 200 mln lat. Indianie z plemienia Navajo od wieków uważali te nietypowo wyglądające skalne pomniki za święte i jako pierwsi nadali im charakterystyczne nazwy: "Duży Indianin", "Siedzący Indianin", "Trzy siostry", "Okno Północne", "Słup totemowy" czy "Ucho wiatru".
-Uskok SAN ANDREAS- długość: 1050km, głębokość: 16km, wiek : 20mln, plyty rozsuwaja się 13 mm/rok; znajduje się w Kalifornii i stanowi granicę dwóch płyt tektonicznych: płyty pacyficznej i płyty północnoamerykańskiej. Płyta pacyficzna przesuwa się w kierunku północno-zachodnim względem płyty północnoamerykańskiej - brzegi obu płyt po prostu ślizgają się wzdłuż siebie - co powoduje liczne deformacje i jest źródłem znacznej aktywności tektonicznej.
-Utah- Wielkie Jezioro Słone- bezodpływowe, słone jezioro w zachodniej części USA (stan Utah), w Wielkiej Kotlinie, nieopodal pasma górskiego Wasatch., Powierzchnia: zmienna ok. 2 800 - 6 000 km², Głębokość maksymalna: 16 m Wysokość: 1280 m n.p.m., Zasolenie: 270‰ Arches National Park- położony we wschodniej części stanu Utah w USA. Założony w 1971r. Podstawowe wiadomości: powierzchnia 309 km² ,klimat umiarkowany ,najbliższe miasto: Moab, średnie roczne opady: 250 mm Monument Valley > The Mittens
-Wodospady w Polsce- Wielka Siklawa-wodospad w Tatrach Wysokich na Potoku Roztoka.Wysokość progu ok. 64 - 70 m. Jest to największy wodospad w Tatrach. Wodospad Kamieńczyka- jest to najwyższy wodospad w polskich Karkonoszach, jego wysokość wynosi 27 metrów...
-WULKANY EUROPY- Wezuwiusz- jedyny wulkan ladowej czesci Europy, wysokość 1281 m n.p.m., głębokość krateru - 30 m, średnica - 700 m. Etna- czynny wulkan we Włoszech, na wschodnim wybrzeżu Sycylii. Jest to najwyższy i największy w Europie stożek wulkaniczny (145 km obwodu u podnóża). Wysokość 3340 m n.p.m. (wskutek wybuchów ulega zmianom). Santorini- Wyspa grecka na Morzu Egejskim w archipelagu Cyklady. W połowie II tysiąclecia p.n.e. wulkan Kajmeni (Santoryn), zniszczył część wyspy (w wyniku kataklizmu, przez niektórych uznanego za tożsamy ze zniszczeniem legendarnej Atlantydy, powstała wyspa Aspronisi Hekla- Najwyższy czynny wulkan wyspy - 1491 m n.p.m. - należy też do najbardziej aktywnych. Hekla jest stratowulkanem, który powstał w rezultacie wylewów o charakterze liniowym z kilku szczelinowych kraterów, rozsianych na obszarze kilkunastu kilometrów. Vulcano - wyspa wulkaniczna na Morzu Tyrreńskim w archipelagu Wysp Liparyjskich. Wchodzi w skład terytorium Włoch. Zajmuje powierzchnię 21 km², a zamieszkuje ją kilkuset mieszkańców. Na wyspie znajduje się czynny wulkan Vulcano, który przez starożytnych Rzymian uważany był za miejsce, w którym znajduje się kuźnia boga ognia Wulkana. Beerenberg (2277 m n.p.m.) - aktywny wulkan na wyspie Jan Mayen. U stóp wulkanu leży opuszczona wieś o tej samej nazwie, która jest jedyną znaną osadą w historii Jan Mayen. Pierwszego polskiego wejścia na Beerenberg dokonali w 2003 roku Piotr Kuźniar i Bogusław Cenian. Katla (1363 m n.p.m.) - czynny wulkan położony w południowej części Islandii na lodowcu Mýrdalsjökull. Krater ma rozmiar 10 km². Ostatna erupcja wulkanu miała miejsce w 1918 roku, od czasów pierwszych osadników zanotowano i udokumentowano 16 erupcji. Grimsvötn (1719 m n.p.m.) - czynny wulkan na Islandii, znajdujący się pod lodowcem Vatnajökull. Jego erupcje powodują topnienie lodowca, a ciśnienie i ciepło wydobywające się podczas erupcji z wulkanu, unoszą czapę lodową co prowadzi do katastrofalnych powodzi na tym terenie.
-Zatoka Ha Long z Wietnamie- Występuje tu ok.. 3000 wysepek na obszarze ponad 1500km2. z obszarem tym związanych jest mnóstwo legend i opowiadań. Ha Long jest wspaniałym przykładem krajobrazu powstałego w efekcie silnie rozwiniętych zjawisk krasowych (proces rozpuszczania skał przez wodę) trwających ponad 100 mln lat. Zatoka i wybrzeże to specyficzny ekosystem (bogaty świat setek gatunków ryb, bentosu i nektonu, w tym ponad 150 gatunków szczególnie cennych korali.
-Yellowstone PN- Położenie: Idaho, Montana, Wyoming, USA Data utworzenia: 1872 Powierzchnia: 8 980,00 km² Liczba odwiedzających rocznie: 2 969 868 Siedziba: Wyoming
-WIELKA RAFA KORALOWA-
Powierzchnia: 267 000 km2
Rozwój Wielkiej Bariery Koralowej rozpoczął się przed około 18 milionami lat. W obecnej fazie rozwoju, która twa juz około 8 tysięcy lat, budowane są nowe warstwy na "starych fundamentach". Bariera rozciąga się wzdłuż połnocnych brzegów australii, od wyspy Lady Elliott na południowym wybrzeżu Queens do zatoki Papua-Nowa Gwinea. Bariera leży w rożnych odległościach od brzegów, wahających się od 15 do 200 km, ponad 230 tysięcy km2. Głowna część rafy obejmuje ponad 2100 pojedynczych raf, które otoczone są około540 rafami tworzącymi przybrzeżne wyspy. Obok 400 gatunków koralowców na rafie żyje 200 gatunków mięczaków i prawdopodobnie ponad 2000 gatunków ryb (około jednej dziesiątej wszystkich znanych gatunków), przy czym nawet 200 gatunków zamieszkiwać może powierzchnię nie przekraczającą rozmiarów boiska piłkarskiego.
|
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Hydromorfologia, II rok II semestr, BWC, egzamin przyrodo
Geomorfologia, II rok II semestr, BWC, egzamin przyrodo
geologia, II rok II semestr, BWC, egzamin przyrodo
Egz mech 1 ściąga, SIMR, II semestr, Mechanika 1, Egzamin
Judaizm - sciaga, II rok II semestr, BWC, Kultura, Fw kulturo jeszcze cos znalazlam
Egzamin pytania z Kulturoznastwa sum 2006, II rok II semestr, BWC, Kultura, kulturoznawstwo, Fw P
umowy - sciaga, II rok II semestr, BWC, prawo
Zagadnienia do egzaminu na kulturoznawstwo, II rok II semestr, BWC, Kultura, kulturoznawstwo, Fw Fw
!!!DLUGOPISY - sciaga!!!2, II rok II semestr, BWC, Kultura, Fw kulturo jeszcze cos znalazlam
Prekolumbijskie - sciaga, II rok II semestr, BWC, Kultura, Fw kulturo jeszcze cos znalazlam
fizjo sciaga, II rok II semestr, BWC, fizjologia
Kulturo - sciaga, II rok II semestr, BWC, Kultura, Fw kulturo jeszcze cos znalazlam
pojecia- pod egzamin, II rok II semestr, BWC, Kultura, kulturoznawstwo, Fw Fw Fw Kurwoznawstwo cz
Sciaga hks, II rok II semestr, BWC, hks
ustawa sciaga, II rok II semestr, BWC, prawo
hks ściąga malarze, II rok II semestr, BWC, hks
HKS SCIAGA, II rok II semestr, BWC, hks
uzupelnianki- pod egzamin, II rok II semestr, BWC, Kultura, kulturoznawstwo, Fw Fw Fw Kurwoznawst
więcej podobnych podstron