Pojęcie administracji publicznej wskazuje na przedmiot badawczy nauki o administracji. Nazwa Administracja Publiczna, stała się obecna w języku prawniczym w wyniku przemian demokratycznych jakie nastąpiły w 1990 r. Do tego czasu na określenie struktur administracyjnych państwa, używano termin Administracja Państwowa.
Administracja Państwowa jest pojęciem węższym od Administracji Publicznej, bo zawężonym do Rady Ministrów i podległych Radzie organów.

Administracja Państwowa- odzwierciedlenie struktury nazw państwowych.

Przywrócenie Samorządu Terytorialnego ustawą z 8.03. 1990r.otworzyło możliwość stosowania zarówno w jęz. prawnym jak i w jęz. prawniczym, pojemnego pojęcia Administracji Publicznej.

Języka prawnego używa PRAWOZNAWCA, natomiast
językiem prawniczym posługuje się DOKTRYNA.

Termin Administracja Publiczna jest używany w sposób konsekwentny przez Ustawodawcę od 1.01.1999r.(nowy podział na gminy, powiaty, województwa) tj. od chwili zastąpienia w przepisach KPA wyrazu Organ Administracji Państwowej wyrazem Organ Administracji Publicznej.

I Temat:
Czym jest Administracja Publiczna?

W literaturze przedmiotu podkreśla się, że zdefiniowanie pojęcia Administracja Publiczna jest zadaniem trudnym do realizacji.
Na trudności w zdefiniowaniu tego pojęcia zwraca uwagę prof. E. Ochendowski, który twierdzi, że administracji niemożna zdefiniować, można ją tylko opisać.
Ochendowski wyróżnia Administrację Publiczną w 3 ujęciach:
¬ Ujęcie przedmiotowe, (najważniejsze)- dotyczy aktywności administracyjnej.
¬ Ujęcie podmiotowe, (-II-) - to organy, instytucje i podmioty administracyjne.
¬ Ujecie formalne, - wszelka aktywność Administracji Publicznej, mająca charakter administracyjny i nie mająca charakteru administracyjnego.

Uniwersalną definicję pojęcia Administracji Publicznej podaje Michał Kulesza i Hubert Izdebski.
W ich ujęciu Administracja Publiczna- to zespół działań, czynności i przedsięwzięć organizatorskich i wykonawczych prowadzonych na rzecz realizacji interesu publicznego przez różne podmioty, organy i instytucje na podstawie ustawy i w określonych przez prawo formach.
Zadaniem A.P. jest prowadzenie bieżących spraw państwa za pomocą określonych przez ustawodawcę metod i form.
A.P. to działalność mająca charakter:
¬ Wykonawczy,
¬ Organizacyjny (sprawy dotyczą pomyślności państwa).
Zadania, jakie wykonuje administracja- są zadaniami publicznymi.


II Temat:
Pojęcie interesu Publicznego.

W definicji Kuleszy i Izdebskiego- Interes Publiczny łączy przedmiot i podmiot administracji publicznej w całość.
Pojęcie Interesu Publicznego należy do kategorii pojęć niedookreślonych, a więc pojęć o zmiennej treści zależnej od interpretatora, czasów i innych warunków jakich dokonuje on interpretacji.
Interes publiczny jest przeciwieństwem Interesu Prywatnego.
Interes Publiczny odzwierciedla wartości wspólne dla całej społeczności. Wskazuje on korzyści, których realizacji oczekuje od państwa społeczeństwo, a In. Jest sumą dobra jednostek tworzących wspólnotę państwową.
Pojęcie, o którym mowa stanowi podstawowy wyznacznik działań władzy publicznej.
Administracja nie może podejmować działań sprzecznych z interesem publicznym.

W przypadku zaistnienia konfliktu na linii interes prywatny--- interes publiczny, administracja powinna kierować się dobrem wspólnym, uwzględniając przy tym uzasadnione interesy jednostki.

Interes publiczny może występować w postaci:
¬ Interesu ogólnonarodowego ( wszyscy członkowie państwa),
¬ Interesu lokalnego (potrzeby mieszkańców gmin, powiatów) oraz
¬ Interesów regionalnych (potrzeby mieszkańców województw)


III Temat:
Cechy Administracji Publicznej.

A.P. odznacza się pewnymi charakterystycznymi właściwościami. Najważniejsze z cech A.P. to:
a) A.P. działa w imieniu i na rachunek państwa, bądź innej osoby prawnej prawa publicznego,
b) granice działań A.P. wyznaczają przepisy prawa,
c) celem administracji nie jest osiąganie zysków (cel: dobro wspólne)◊ (nie powinna zarabiać na obywatelach),
d) A.P. ma charakter polityczny,
e) Administracja zorganizowana jest na zasadzie kierownictwa i podporządkowania (np. wojewoda jest podporządkowany Radzie Ministrów),
f) Administracja działa przy pomocy fachowego personelu,
g) A.P. może działać na wniosek jak i z własnej inicjatywy (z urzędu)

Działania Ustawodawcy charakteryzują się generalnością i abstrakcyjnością. Ozn. to, że stanowione przez Ustawodawcę prawo nie jest skierowane do konkretnej jednostki i konkretnej sytuacji.
Prawo normuje sytuację nieokreślonej grupy adresatów występujących w nieustalonej liczbie sytuacji.
Działania administracji mają niekiedy charakter skonkretyzowany, czyli dotyczący konkretnej jednostki i konkretnej sytuacji (np. wydanie pozwolenia na broń).

Działalność Sądów odznacza się podwójną konkretnością. Orzeczenia Sądów są skierowane do konkretnych podmiotów prawa.
A.P. jest upoważniona do stanowienia prawa, czyli do normowania sytuacji niezdefiniowanej grupy adresatów występujących w nieskonkretyzowanych okolicznościach.
Sądy w odróżnieniu od Administracji nie mogą stanowić prawa.

Zakres związania prawem A.Publicznej jest znacznie szerszy w stosunku do Sedziów.
Urzędnik związany jest bowiem aktami prawa powszechnie obowiązującego, zaś Sędzia sprawując swój urząd związany jest Konstytucją i Ustawą, a nie jest związany Rozporządzeniem Akt Prawa Miejscowego.


IV Temat:
Funkcje Administracji Publicznej.

Nauki o zarządzaniu wyróżniają sekwencje czynności administracyjnych. Na taką sekwencję składa się:
¬ Ustalenie celu działania organizacji, (tj. pierwsza z czynności administracyjnych)
¬ Ustalenie środków i metod realizacji założonych celów,
¬ Wskazanie metod i środków,
¬ Zgromadzenie tych środków,
¬ Wykonanie zaplanowanych działań,
¬ Kontrola osiągniętych wyników.

Administracja jako postać działalności zorganizowanej musi mieć ustalone cele działania.
Do istotnych celów działania A. Publicznej należy:
¬ Rządzenie,
¬ Wykonywanie zadań publicznych,
¬ Zarządzanie zasobami administracji
Te 3 funkcje administracji wypełniają w całości obszar zarządzania publicznego.

Administracja publiczna to organizacja składająca się m.in. ze struktur rządowych. Przykładem aparatu administracji prywatnej może być przedsiębiorstwo ukierunkowane na ściśle oznaczone cele gospodarcze.

Pojęcie administracji publicznej wskazuje na przedmiot badawczy nauki o administracji.
Nazwa administracja publiczna stała się obecna w języku prawniczym w wyniku przemian demokratycznych jakie nastąpiły w roku 1990. Do tego czasu na określenie struktur administracyjnych państwa używano terminu administracja państwowa.
Administracja państwowa jest pojęciem węższym od administracji publicznej gdyż zawężonym do Rady Ministrów i podległych radzie organów.
Przywrócenie samorządu terytorialnego ustawą z dnia 8 III 1990r. Otworzyło możliwość stosowania zarówno w języku prawnym jak i w języku prawniczym pojemnego pojęcia administracji publicznej.
Termin administracja publiczna jest używany w sposób konsekwentny przez ustawodawcę od roku 1999, tj. od chwili zastąpienia w przepisach KPA wyrazu organ administracji państwowej wyrazem organ administracji publicznej.

W literaturze przedmiotu podkreśla się, że zdefiniowanie pojęcia administracja publiczna jest zadaniem trudnym do realizacji.
Na trudności w zdefiniowaniu tego pojęcia zwraca uwagę prof. E. Ochendowski, który twierdzi, że administracji nie można zdefiniować, można ją tylko opisać.
Ochendowski wyróżnia administrację publiczną w 3 ujęciach:
- ujęcie przedmiotowe
- ujęcie podmiotowe
- ujęcie formalne.
Uniwersalną definicję pojęcia administracji publicznej podaje Michał Kulesza i Hubert Izdebski. W ich ujęciu administracja publiczna to zespół działań, czynności i przedsięwzięć organizatorskich i wykonawczych, prowadzonych na rzecz realizacji interesu publicznego przez różne podmioty, organy i instytucje na podstawie ustawy i w określonych przez prawo formach.
Zadaniem administracji publicznej jest prowadzenie bieżących spraw państwa, za pomocą określonych przez ustawodawcę metod i form.

POJĘCIE INTERESU PUBLICZNEGO

W definicji Izdebskiego i Kuleszy interes publiczny łączy przedmiot i podmiot administracji publicznej w całość.
Pojęcie interesu publicznego należy do kategorii pojęć niedookreślonych a więc pojęć o zmiennej treści zależnej od interpretatora, czasów i innych warunków w jakich dokonuje on interpretacji.
Interes publiczny jest przeciwieństwem interesu prywatnego.
Interes publiczny odzwierciedla wartości wspólne dla całej społeczności. Wskazuje on korzyści, których realizacji oczekuje od państwa społeczeństwo. Innymi słowy jest sumą dobra jednostek tworzących wspólnotę państwową.
Pojęcie, o którym mowa stanowi podstawowy wyznacznik działań władzy publicznej. Administracja nie może podejmować działań sprzecznych z interesem publicznym.
W przypadku zaistnienia konfliktu na linii interes prywatny - interes państwowy, administracja powinna kierować się dobrem wspólnym, uwzględniając przy tym uzasadnione interesy jednostki.
Interes publiczny może występować w postaci interesu ogólnonarodowego oraz w postaci interesu lokalnego (potrzeby mieszkańców gmin, powiatów) oraz w postaci interesów regionalnych (potrzeby mieszkańców województw).

CECHY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

Administracja publiczna odznacza się pewnymi charakterystycznymi właściwościami. Najważniejsze z cech administracji publicznej to:
1. Administracja publiczna działa w interesie i na rachunek państwa bądź innej osoby prawnej prawa publicznego.
2. Granice działań administracji publicznej wyznaczają przepisy prawa.
3. Celem administracji nie jest osiąganie zysku (dobro wspólne).
4. Administracja publiczna ma charakter polityczny.
5. Administracja zorganizowana jest na zasadzie kierownictwa i podporządkowania.
6. Administracja działa przy pomocy fachowego personelu (wykształcony, doświadczony).
7. Administracja publiczna może działać na wniosek jak i z własnej inicjatywy ( z urzędu).

Działania ustawodawcy charakteryzują się generalnością i abstrakcyjnością. Oznacza to, że stanowione przez ustawodawcę prawo nie jest skierowane do konkretnej jednostki i konkretnej sytuacji.
Prawo normuje sytuację nieokreślonej grupy adresatów występujących w nieustalonej liczbie sytuacji.
Działania administracji mają niekiedy charakter skonkretyzowany, czyli dotyczący konkretnej jednostki i konkretnej sytuacji (np. wydanie pozwolenia na broń).
Działalność sądów odznacza się podwójną konkretnością orzeczenia sądu, są skierowane do konkretnych podmiotów prawa.
Administracja publiczna jest upoważniona do stanowienia prawa czyli normowania sytuacji niezdefiniowanej grupy adresatów występujących w nieskonkretyzowanych okolicznościach.
Sady w odróżnieniu od administracji nie mogą stanowić prawa.
Zakres związania z prawem administracji publicznej jest znacznie szerszy w stosunku do sędziów. Urzędnik związany jest bowiem aktami prawa powszechnie obowiązującego zaś sędzia sprawując swój urząd związany jest konstytucją i ustawą. Nie jest związany rozporządzeniem, aktem prawa miejscowego.

FUNKCJE ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

Nauki o zarządzaniu wyróżniają sekwencje czynności administracyjnych. Na taką sekwencję składa się:
- ustalenie celów działania organizacji
- ustalenie środków i metod realizacji założonych celów
- zgromadzenie tych środków
- wykonanie zaplanowanych działań
- kontrola (sprawdzenie) osiągniętych wyników.

Administracja jako postać działalności zorganizowanej musi mieć ustalone cele działania.
Do istotnych celów działania administracji publicznej należy:
1. rządzenie
2. wykonywanie zadań publicznych
3. zarządzanie zasobami administracji.


Te 3 funkcje administracji wypełniają w całości obszar zarządzania publicznego.

Ad.1
Najstarszą funkcją administracji publicznej jest funkcja rządzenia. Może ono przybierać 2 postacie:
- rządzenie w sensie politycznym, będzie polegało na zdobyciu władzy i podejmowaniu działań zmierzających do jej utrzymania (zachowania)
- rządzenie w ujęciu administracyjnym to z kolei urzeczywistnienie zamiarów rządzącej grupy politycznej metodami administracyjnymi. To inaczej wprowadzanie w życie postulatów politycznych klasy rządzącej.

Ad. 2
Kolejną funkcją administracji publicznej jest funkcja polegająca na wykonywaniu zadań bieżących administracji publicznej. W ramach wykonywania tej funkcji administracja prowadzi działalność typowo wykonawczą, tzn. wdraża zapisane w treści ustaw zamiary ustawodawcy.

Ad.3
Ostatnia funkcja administracji publicznej polega na zarządzaniu zasobami administracji. Do tych zasobów możemy włączyć informacje, personel oraz majątek.




SFERY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI ZE WZGLĘDU NA CHARAKTER JEJ DZIAŁAŃ

Do sfer działalności administracji publicznej ze względu na charakter prowadzonych działań zaliczamy:
1. Sfera reglamentacyjno -policyjna
2. Sfera świadcząco -organizatorska
3. Zarządzanie majątkiem.
4. Zarządzanie rozwojem.

Ad.1 Sfera reglamentacyjno-policyjna
Sfera reglamentacyjno -policyjna to sfera, która wykształciła się najwcześniej w historii administracji. Do tej sfery będziemy zaliczać działania reglamentacyjne.
Reglamentować znaczy ograniczać czyjąś aktywność.
Administracja reglamentuje poprze kierowanie do obywateli różnego rodzaju wzorców zachowań. Oznacza to, że administracja może zakazywać, nakazywać a także uprawniać.
Działaniami tego rodzaju będą w szczególności:
- odmowa wydania pozwolenia na broń
- wydanie pozwolenia na budowę.
Reasumując, w tym obszarze administracja określa warunki korzystania z publicznych praw podmiotowych.
Działania policyjne administracji będą w szczególności polegały na kontrolowaniu przestrzegania przez podmioty administrowane norm administracyjnych. Działania tego typu to także wymierzanie kar za naruszenie obowiązków administracyjnych (wymierzenie grzywny przez funkcjonariusza policji).
Tej sferze mieszczą się również działania regulacyjne, które polegają na określeniu dostępu do rynków, dóbr i usług deficytowych (zatwierdzenie taryfy proponowanej przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne).

Ad.2 Sfera świadcząco-organizatorska
Sfera świadcząco -organizatorska wykształciła się na początku XX w., kiedy to państwo przejęło od instytucji społecznych szereg ich funkcji. Sfera świadcząco-organizatorska polega na udzielaniu obywatelom i innym podmiotom administrowanym różnego rodzaju świadczeń o charakterze materialnym (zasiłek, renta) lub niematerialnym (np. edukacja, ochrona zdrowia). Do sfery świadcząco-ogranizatorskiej należą:
- usługi społeczne (usługi edukacyjne, publiczna ochrona zdrowia, sport, rekreacja, działania z zakresu kultury i sztuki- domy kultury, turystyka)
- świadczenia społeczne: wypłata zasiłków i rent, świadczeń z zabezpieczenia społecznego (emerytur), prowadzenie domów pomocy społecznej
- usługi techniczne: budowa dróg, cmentarzy, dostarczanie wody, energii, transport publiczny.
Reasumując, działalność świadcząco-organizatorska to ta aktywność administracji, której celem jest poprawa warunków bytowych obywateli. Omawiana sfera powinna być dostosowana do możliwości budżetowych państwa, dlatego że działania z tego zakresu są działaniami nie zyskownymi, polegającymi w większości na przyznawaniu bezzwrotnych świadczeń.

Ad.3 Zarządzanie majątkiem
Administracja publiczna w celu wykonywania powierzonych jej zadań jest wyposażana w majątek, którym administracja gospodaruje określany jest mianem majątku publicznego. Przez majątek publiczny możemy rozumieć własność państwową lub samorządową, przeznaczoną do wykonywania funkcji administracyjnych. Majątek publiczny to własność państwowa lub samorządowa. Oprócz majątku publicznego do wykonywania zadań publicznych może być angażowany majątek nazywany społecznym.
Majątek publiczny przekazywany administracji do zarządzania przyjmuje postać:
1) majątku administracyjnego - jest to majątek służący wykonywaniu typowych zadań administracyjnych (np. budynek urzędu, samochód służbowy, materiały biurowe, sieć komputerowa)
2) majątek skarbowy - majątek tego rodzaju nie jest bezpośrednio angażowany w wykonywanie zadań publicznych. Ma on przede wszystkim stanowić rezerwę dla administracji oraz źródło dodatkowego dochodu, nie może to być źródło podstawowe.
Przykłady - przedsiębiorstwa publiczne, akcje, udziały, obligacje, papiery wartościowe, nieruchomości.
3) dobra powszechnego użytku - do tej kategorii zalicza się rzeczy o przeznaczeniu społecznym, z których korzystać może każdy bez konieczności uzyskiwania zgody od organu zarządzającego rzeczą
Przykłady - drogi publiczne, wody publiczne, lasy państwowe).
Administracja zarządzając majątkiem publicznym powinna czynić to ze szczególną starannością kwalifikowaną.

Ad. 4 Zarządzanie rozwojem
Działalność administracyjna jest działalnością prowadzoną w oparciu o plan. Plany określają zamierzenia, jakie organizacja powinna urzeczywistniać. Działalność prowadzona bez planu będzie działalnością chaotyczną. Administracja obowiązana jest zarządzać rozwojem kraju, rozwojem jego poszczególnych regionów poprzez działalność planistyczną. Administracja publiczna może planować własny rozwój, może planować rozwój jednostek zależnych od niej własnościowo a także planować rozwój osób trzecich, czyli osób niezależnych od administracji organizacyjnie i własnościowo. Jeżeli administracja planuje działania osób trzecich to może czynić to wyłącznie w oparciu o normę ustawową.
Przykłady - budżet państwa, strategia rozwoju regionalnego, plan rozwoju sieci drogowej, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

SFERY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI ZE WZGLĘDU NA ADRESATA DZIAŁAŃ

Działania administracji publicznej możemy także klasyfikować wg adresata tych działań. Biorąc pod uwagę to kryterium podziału wyróżnia się sferę wewnętrzną i zewnętrzną działań administracyjnych.
Sfera wewnętrzna obejmuje te działania administracji, które ukierunkowane są do wewnątrz jej struktur. Innymi słowy adresatem jest w tym wypadku inny podmiot administrujący. Sfera wewnętrzna obejmuje więc relacje zachodzące pomiędzy podmiotami administracyjnymi. Sfera wewnętrzna charakteryzuje się tym, że nie jest tak mocno poddana instytucji kontroli jak sfera zewnętrzna, albowiem w tym wypadku istnieje nikłe prawdopodobieństwo naruszenia przez administrację uprawnień obywatela.
Przykładem tego rodzaju działań będzie kontrola prowadzona przez wojewodę w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, polecenie wydane wojewodzie przez Prezesa Rady Ministrów.
Sfera zewnętrzna
W odróżnieniu od sfery wewnętrznej, sfera zewnętrzna działań administracyjnych ma za swego adresata podmiot znajdujący się poza strukturami administracji publicznej. Chodzi tu o działanie, których adresatem jest jednostka całkowicie niezależna od administracji pod względem organizacyjnym, własnościowym czy służbowym. Chodzi tu o obszar stosunków zachodzących pomiędzy administracją a administrowanymi. Działaniami tej sfery zewnętrznej będą w szczególności:
- wydanie pozwolenia wodno-prawnego
- utworzenie rezerwatu przyrody
- skierowanie na badania lekarskie w związku z uprawnieniami do kierowania pojazdami.

Działania ukierunkowane za zewnątrz administracji są szczególnie mocno poddane instytucji kontroli sądu administracyjnego.


POJĘCIE WŁADZTWA ADMINISTRACYJNEGO

Definicja - pod pojęciem władztwa administracyjnego należy rozumieć prawo użycia przez administrację środków przymusu w celu realizacji obowiązków o charakterze administracyjnym. Władztwo administracyjne jest swoistą odmianą władztwa państwowego. Władztwo państwowe jest charakterystyczne dla działań wszystkich władz publicznych a więc także występuje jako podstawa działań władzy sądowniczej i władzy ustawodawczej. Dzięki posiadaniu przez administrację środków władczych zapewnia się jej skuteczność działań. Władztwo, o którym mowa daje gwarancję tego, że obywatel postępować będzie zgodnie ze swymi obowiązkami administracyjnymi.
Środki władcze nie mogą być wykorzystywane przez administrację w sposób dowolny.
Po pierwsze źródłem kompetencji uprawniających do stosowania przymusu administracyjnego może być wyłącznie przepis prawa. Nie pozwala to administracji domniemywać stosowania władztwa administracyjnego.
Po drugie przed zastosowaniem środków egzekucyjnych administracja powinna starać się nakłonić podmiot administrowany do dobrowolnego wykonania obowiązku administracyjnego. Jeżeli nie władcze formy działania nie przyniosą pożądanego rezultatu, dopiero wówczas organ będzie mógł wykorzystać władztwo administracyjne.
Pozycja administracji względem podmiotu administrowanego jest nadrzędna wyłącznie w przypadku obowiązków publiczno-prawnych (np. obowiązek zapłaty należności celnej, podatkowej).
_________________

---