baza odniesienia odpowiednio liczny zbiór punktów pomiarowych spełniających określone kryterium wzajemnej stałości względem których wyznaczane są przemieszczenia innych punktów celownik trwale zastabilizowane urządzenie pomocnicze wskazujące miejsce celowania lunetą teodolitu lub tachimetru cykl pomiarowy interwał czasowy, w którym trwa pomiar okresowy definiowanie obliczeniowego układu odniesienia przyjęcie bazy odniesienia i nałożenie warunków na wielkości przemieszczeń jej punktów elastyczny układ odniesienia obliczeniowy układ odniesienia dopuszczający wystąpienie szczątkowych przemieszczeń na punktach odniesienia generalizacja przemieszczeń punktów obiektu aproksymacja wektorowego pola przemieszczeń punktów obiektu na podstawie wyznaczonych przemieszczeń punktów kontrolowanych tego obiektu geodezyjny opis deformacji obiektu zbiór wektorów uzyskanych w wyniku zredukowania wektorów przemieszczeń punktów kontrolowanych obiektu (wyznaczonych w zewnętrznym układzie odniesienia) o wpływ z tytułu przemieszczeń całego obiektu. UWAGA - W szczególnym przypadku może to być bezpośrednio zbiór wektorów przemieszczeń uzyskanych we własnym dla obiektu układzie odniesienia. identyfikacja układu odniesienia identyfikacja bazy odniesienia- proces rachunkowy poszukiwania w zbiorze potencjalnych punktów odniesienia podzbiory punktów wzajemnie nieprzemieszczonych, na podstawie odpowiednie przetworzonych wyników pomiaru inklinometr bazowy urządzenie ze wskaźnikiem poziomu, służące do pomiaru odchylenia od linii pionu przechodzącej przez dwa punkty obiektu. w przybliżeniu pionowej inżynierska interpretacja wyznaczonych przemieszczeń analiza wyznaczonych w stosunku do przemieszczeń przewidywanych, z uwzględnieniem wyników Innych badań I Informacji o układzie obciążeń oddziałujących na badany oblekł, mająca na celu określenie stopnia bezpieczeństwa w czasie jego budowy lub eksploatacji I umożliwiająca podejmowanie odpowiednich decyzji kinematyczny model sieci układ równań obserwacyjnych, w którym występują parametry kinematyczne w postaci składowych prędkości bądź przyspieszeń punktów tej sieci klinometr bazowym urządzenie ze wskaźnikiem poziomu, służąca do pomiaru różnic wysokości reperów znajdujących się w ustalonej małe odległości wzajemnej, w przybliżaniu na jednym poziomie kryterium wzajemnej stałości warunek bądź zespól warunków matematycznych nałożonych na wielkości wyznaczonych przemieszczeń wzajemnych dla dwu bądź więcej potencjalnych punktów odniesienia kulka centrująca - urządzenie pomocnicze przytwierdzone do instrumentu pomiarowego (teodolitu, tachimetru, lustra dalmierczego lub tarczy celowniczej), służące do jego mechanicznego centrowania na płycie centrującej (2.3.2) libela elektroniczna urządzenie elektroniczne o określonej długości bazy pomiarową, służące do wyznaczania odchyleń od poziomu wybranych fragmentów obiektu linia obserwacyjna zespół punktów usytuowanych wzdłuż linii prostej, w którym okresowo mierzy się różnice wysokości, odległości i odchylenia od prostoliniowości w płaszczyźnie poziomej, wykorzystywany do określania parametrów geometrycznych niecek górniczych rozwijających się pod wpływem eksploatacji podziemne metoda ciągu poligonowego metoda wyznaczania poziomych przemieszczeń punktów za pomocą okresowych pomiarów kątów i odległości w ciągu poligonowym metoda liniowo-kątowa metoda wyznaczania poziomych przemieszczeń punktów za pomocą okresowych pomiarów długości oraz kątów lub kierunków w sieci kontrolnej metoda makroniwelacji metoda wyznaczania przemieszczeń punktów za pomocą okresowych pomiarów różnic wysokości z użyciem klinometru bazowego metoda niwelacji geometrycznej metoda wyznaczania pionowych przemieszczeń punktów za pomocą okresowych pomiarów różnic wysokości z użyciem niwelatora l łat niwelacyjnych metoda niwelacji hydrostatycznej metoda wyznaczania pionowych przemieszczeń punktów za pomocą okresowych pomiarów różnic wysokości z użyciem niwelatora hydrostatycznego bądź systemu złożonego z zespołu niwelatorów hydrostatycznych, zainstalowanych na kontrolowanym obiekcie metoda niwelacji trygonometrycznej metoda wyznaczania pionowych przemieszczeń punktów za pomocą okresowych pomiarów kątów pionowych z uwzględnieniem poziomych przemieszczeń stanowisk obserwacyjnych i punktów kontrolowanych metoda poligonu strzałek metoda wyznaczania poziomych przemieszczeń punktów ciągu poligonowego, w którym zamiast kątów mierzone są okresowo odległości każdego punktu od płaszczyzny pionowej przechodzącej przez dwa sąsiadujące z nim punkty metoda różnic spostrzeżeń metoda obliczania przemieszczeń punktów na podstawie różnic odpowiadających sobie obserwacji w dwu pomiarach okresowych metoda różnic współrzędnych metoda obliczania przemieszczeń punktów na podstawie różnic pomiędzy współrzędnymi tych punktów wyznaczonymi w tym samym układzie odniesienia odrębnie na podstawie dwu pomiarów okresowych metoda satelitarna GPS metoda wyznaczania przestrzennych przemieszczeń punktów z wykorzystaniem satelitarnych sposobów wyznaczania pozycji punktów metoda stałej prostej metoda wyznaczania poziomych przemieszczeń punktów względem pionowej płaszczyzny odniesienia za pomocą okresowych pomiarów odległości punktów kontrolowanych od pionowej płaszczyzny odniesienia łub małych kątów poziomych między kierunkami do punktów kontrolowanych a śladem poziomym płaszczyzny odniesienia metoda transformacji poszukiwawczych metoda identyfikacji układu odniesienia polegająca na realizacji ciągu transformacji przemieszczeń pozornych I ich charakterystyk dokładnościowych metoda trygonometryczna metoda wyznaczania poziomych przemieszczeń punktów za pomocą okresowych pomiarów kątów lub kierunków w sieci kontrolnej metoda wyrównania łącznego metoda obliczania przemieszczeń punktów w jednym procesie wyrównawczym na podstawie wyników dwu bądź więcej pomiarów okresowych metody fizykalne metody wyznaczania wzajemnych przemieszczeń punktów) na podstawie okresowych pomiarów wielkości liniowych z użyciem czujników, tensometrów, szczelinomierzy (2.3.13), wahadeł (2.3.18) i różnego rodzaju innych przyrządów mechanicznych mikroniwelator przyrząd zastępujący niwelator, zaopatrzony w mikroskop do odczytywania podziału łaty z odległości kilku centymetrów. UWAGA - mikroniwelator stosuje się w zastawie z reperami składanymi, monitorowanie stanu geometrycznego obiektu okresowe bądź ciągłe wyznaczanie przemieszczeń l/lub deformacji elementów obiektu niestabilny układ odniesienia układ odniesienia, w którym punkty tworzące pierwotnie bazę odniesienia doznają - w funkcji czasu - wzajemnych przemieszczeń wykraczających poza przyjęte kryterium wzajemnej stałości tych punktów obliczeniowy układ odniesienia układ odniesienia definiowany w procesie obliczania przemieszczeń obrót obiektu zmiana zorientowania obiektu względem przyjętego układu odniesienia odkształcenia obiektu- deformacje obiektu, zmiana uformowania niezdylatowanej bryły obiektu nie naruszająca jej ciągłości materialnej, wyrażająca się w zmianach wzajemnych odległości pomiędzy punktami tej bryły lub\i w zmianach wartości kątów pomiędzy liniami łączącymi te punkty parametry przemieszczenia obiektu- wielkości określające zmianę położenia obiektu w ustalonym zewnętrznym układzie odniesienia . UWAGA - Są to wielkości przesunięć obiektu wzdłuż każdej z osi układu współrzędnych oraz kąty obrotu kolejno wokół każdej z osi tego układu lub w postaci zmiany nachylenia i kąta obrotu w płaszczyźnie poziomej. płyta centrująca urządzenie pomocnicze wyposażone w tuleję centrującą, osadzone w sposób trwały na stanowisku pomiarowo-kontrolnym (2.3.1) i służące do wielokrotnego jednoznacznego ustawiania instrumentu pomiarowego (teodolitu, tachimetru, lustra dalmierczego lub tarczy celowniczej) pływająca struna cięgno rozwieszone między dwoma punktami odniesienia, podparte w miejscach pośrednich na pływakach, służące do materializowania pionowej płaszczyzny odniesienia, względem której wyznacza się przemieszczenia poziome prostopadle do struny pochyłomierz nasadkowy urządzenie ze wskaźnikiem poziomu, służące do wyznaczania pochylenia osi urządzenia ustawczego pole wektorowe przemieszczeń punktów obiektu funkcja wektorowa przyporządkowująca każdemu punktowi niedylatowanej bryły obiektu wektor Jego przemieszczenia w przyjętym układzie odniesienia pomiar aktualny pomiar, którego wyniki porównuje się z pomiarem wyjściowym bądź z wybranym z pomiarów poprzednich pomiar ciągły pomiar zmian położenia lub kształtu obiektu umożliwiający zapis tych zmian jako ciągłych funkcji czasu, zwykle wykonywany 1 wykorzystaniem w pełni zautomatyzowanej elektronicznej aparatury pomiarowej z bieżącą rejestracją wyników pomiar okresowy pomiar wykonywany na danym obiekcie co pewien czas pomiar wyjściowy pierwszy pomiar wykonywany na danym obiekcie, z którego wynikami porównuje się wyniki pomiarów następnych potencjalne punkty odniesienia znaki pomiarowe osadzane w otoczeniu kontrolowanego obiektu bądź na kontrolowanym obiekcie z przeznaczeniem jako punkty odniesienia pozycja chwilowa punktu położenie jakie w określonym momencie czasu przyjmuje przemieszczający się punkt w ustalonym układzie odniesienia przemieszczenie obiektu wyznaczone- zbiór wartości parametrów przemieszczenia obiektu obliczonych na podstawie wyznaczonych przemieszczeń tych jego punktów, które spełniają przyjęte kryterium stałości wzajemnego położenia. UWAGA - Punkty te umożliwiają zlokalizowanie nie odkształconej strefy obiektu. przemieszczenie obiektu zmiana położenia obiektu względem przyjętego układu odniesienia, zaistniała w określonym interwale czasowym. UWAGA - Na przemieszczenie to składa się translacja i obrót obiektu. przemieszczenie pionowe punktu pionowa składowa wektora przemieszczenia punktu przemieszczenie poziome punktu pozioma składowa wektora przemieszczenia punktu przemieszczenie pozorne przemieszczenie obliczone w układzie odniesienia zdefiniowanym na podzbiorze potencjalnych punktów odniesienia przemieszczenie przewidywane przemieszczenie prognozowane, wielkość przemieszczenia ustalona na podstawie przesłanek teoretycznych i/bądź przez analogię do stwierdzonych przemieszczeń podobnych obiektów znajdujących się pod podobnymi wpływami przemieszczenie punktu zmiana położenia punktu względem przyjętego układu odniesienia zaistniała w określonym interwale czasowym przemieszczenie wyznaczone wielkość przemieszczenia uzyskana na podstawie pomiarów i opracowania ich wyników punkt orientacji mira znajdująca się w tak dużej odległości od punktu odniesienia lub punktu kontrolowanego, aby można było przyjąć, że kierunek do niej jest niezmienny w granicach dokładności pomiaru punkty kontrolowane sygnalizowane punkty pomiarowe osadzone na kontrolowanym obiekcie bądź dobrze identyfikowalne charakterystyczne elementy obiektu, których przemieszczenia podlegają wyznaczaniu punkty odniesienia znaki pomiarowe osadzone w miejscach zapewniających stałość ich wzajemnego położenia, służące do zrealizowania układu odniesienia do wyznaczania przemieszczeń punktów kontrolowanego obiektu punkty wiążące punkty pośredniczące- punkty sieci kontrolnej spełniące w jej strukturze rolę punktów pośrednich pomiędzy punktami kontrolowanymi a punktami odniesienia reper głębinowy znak wysokościowy, którego stopa znajduje się w stabilnej warstwie podłoża i służy jako punkt odniesienia sieci kontrolnej gdy spełnia przyjęte kryterium stałości reper powierzchniowy znak wysokościowy, którego stopa znajduje się w górnej warstwie podłoża i służy do wyznaczania pionowych przemieszczeń tej warstwy reper składany reper ścienny, którego korpus jest trwale zastabillzowany, zaś trzpień z kulką służącą do ustawiania łaty jest połączony z korpusem obrotowo, w sposób umożliwiający składanie I rozkładanie do pozycji roboczej reper ścienny znak wysokościowy w postaci trzpienia osadzonego na trwałe w budowli, mającego powierzchnię umożliwiającą jednoznaczne przykładanie łaty reper wgłębny znak wysokościowy, którego stopa znajduje się w głębszej warstwie podłoża i służy do wyznaczania pionowych przemieszczeń tej warstwy reper wielopoziomowy zespołowy znak wysokościowy służący do wyznaczania pionowych przemieszczeń kilku warstw znajdujących się na różnych poziomach. UWAGA - Odróżnia się np. znaki teleskopowe I znaki magnetyczne. reper żerdziowy znak wysokościowy składający się z sukcesywnie łączonych elementów, służący do wyznaczania pionowych przemieszczeń podłoża obciążanego kolejnymi warstwami formowanego nasypu ziemnego sieć kontrolna zespół punktów odniesienia, punktów wiążących i punktów kontrolowanych powiązanych ze sobą mierzonymi okresowo wielkościami w sposób umożliwiający wyznaczanie wzajemnych przemieszczeń tych punktów stabilny układ odniesienia układ odniesienia, w którym punkty tworzące bazę odniesienia nie doznają - w funkcji czasu - wzajemnych przemieszczeń wykraczających poza przyjęte kryterium wzajemnej stałości tych punktów stała orientacyjna stanowiska kąt skręcenia aktualnego pęku kierunków względem pęku pierwotnego wyznaczany w procesie wyrównania różnic kierunków w sieci trygonometrycznej pełnej lub niepełnej stanowisko pomiarowo-kontrolne miejsce przeznaczone do wykonywania pomiarów okresowych, służących do wyznaczania przemieszczeń bądź odkształceń, zaopatrzone w urządzenie ustawcze przyrządu pomiarowego lub zainstalowany na stałe przyrząd pomiarowy stwierdzone punkty odniesienia punkty wyłonione w procesie identyfikacji układu odniesienia Szczelinomierz- urządzenie służące do pomiaru zmian wzajemnego położenia znaków zastablizowanych po obu stronach szczeliny dylatacyjnej lub pęknięcia sztywny układ odniesienia obliczeniowy układ odniesienia nakładający warunek zerowości przemieszczeń na punktach odniesienia tensometr przyrząd do wyznaczania odkształceń liniowych na krótkich odcinkach obiektu za pośrednictwem pomiaru różnic oporu elektrycznego translacja obiektu- przesunięcie równolegle obiektu w przyjętym układzie odniesienia układ odniesienia baza odniesienia oraz związany z nią w sposób jednoznaczny układ współrzędnych umożliwiający określanie położenia punktów i wektorów przemieszczeń. UWAGA - Ze względu na specyfikę pomiarów geodezyjnych i wynikającą stąd potrzebę redukowana obserwacji oraz stosowania odwzorowań kartograficznych dla pozycji punktów, układ współrzędnych powinien być przyjmowany w ścisłym powiązaniu z określoną powierzchnią odniesienia (płaszczyzna, kula, elipsoida obrotowa) przyłożoną w regonie badania przemieszczeń oraz z płaszczyzną bądź powierzchnią odwzorowania. UWAGA - Termin „punkt pomiarowy” krócej punkt rozumiany jest w tej normie jako określony punkt znaku osadzonego trwale bądź tymczasowo na obiekcie jak również, dobrze identyfikowalny punkt obiektu, którego położenie stanowi przedmiot wyznaczeń geodezyjnych. urządzenie wahadłowe wahadło urządzenie do pomiaru wzajemnych poziomych przemieszczeń usytuowanych w przybliżeniu na linii pionu względem pionowo usytuowanego drutu. UWAGA Stosuje się wahadła zwykłe, rewersyjne i różnicowe. wektor przemieszczenia punktu wektor łączący położenie punktu w momencie początkowym z położeniem tego punktu w momencie końcowym określonego interwalu czasowego, w przyjętym układzie odniesienia wieloepokowy model wyrównawczy układ równań obserwacyjnych zestawiony dla wyników kilku pomiarów okresowych własna baza odniesienia baza odniesienia utworzona wyłącznie na punktach kontrolowanego obiektu własny układ odniesienia układ odniesienia utworzony z użyciem własnej - dla kontrolowanego obiektu - bazy odniesienia wyrównanie ostateczne wyrównanie obserwacji mające na celu obliczenie przemieszczeń w ustalonym układzie odniesienia wyrównanie wstępne wyrównanie obserwacji w układzie odniesienia zdefiniowanym na koniecznej i wystarczającej liczbie potencjalnych punktów odniesienia wyznaczanie osiadań obiektu wyznaczanie pionowych składowych przemieszczeń punktów kontrolowanych wyznaczanie przemieszczeń punktów wykonywanie powtarzanych okresowo pomiarów i obliczeń w sieci kontrolnej służących ocenie stabilności punktów odniesienia i uzyskiwaniu wektorów przemieszczeń punktów kontrolowanych obiektu wraz z charakterystyką dokładności zewnętrzna baza odniesienia baza odniesienia utworzona wyłącznie na punktach nie należących do kontrolowanego obiektu zewnętrzny układ odniesienia układ odniesienia utworzony z użyciem zewnętrznej - dla kontrolowanego obiektu - bazy odniesienia