WYKŁAD III 26.04.2004r ZASADY TWORZENIA PRAWA

ZASADY ODNOSZĄCE SIĘ DO TREŚCI PROJEKTU USTAWY:

1.Zasada wyczerpującej regulacji

2. Zasada nie wprowadzania licznych wyjątków

zasada to pewna regulacja - od zasady mogą istnieć wyjątki natomiast reguła nie ma wyjątków.

3. Zasada nie zamieszczania przepisów wykraczająca poza zakres regulacji

4. Zasada nie uchylania i nie zmieniania przepisów regulujących sprawy nie należące do zakresu podmiotowego i przedmiotowego ustawy

5. Zasada nie powtarzania przepisów zawartych w innych ustawach, w ratyfikowanych umowach międzyn. , oraz innych umowach międzyn .dających się bezpośrednio stosować

6. Zasada odsyłania przez ustawę jedynie do innej ustawy względnie do postanowień tej samej ustawy lub ratyfikowanych umów międz. Lub innych umów

7. Zasada nie zamieszczania przepisów nakazujących stosowanie innych aktów normatywnych

( norma sankcjonowana, sankcjonująca)

8. Zasada zawisłej i syntetycznej redakcji unikającej nadmiernej szczegółowości

regulacja nie może być zbyt kazuistyczna.

9. Zasada redagowania zgodnie z regułami języka polskiego , przy unikaniu zdań wielokrotnie złożonych

10. Zasada posługiwania poprawnymi wyrażeniami językowymi

11. Zasada unikania profesjonalizmów , czy wyrażeń specjalistycznych

12. Zasada unikania neologizmów , czyli nowo tworzonych pojęć

13. Zasada - do oznaczenia jednakowych pojęć używa się jednakowych określeń , a różnych pojęć nie oznacza się tymi samymi określeniami

14. Zasada - w ustawie nie zamieszcza się wypowiedzi , które nie służą wyrażaniu norm prawnych

w szczególności apeli , postulatów , zaleceń , upomnień

15. Zasada przygotowywania wraz z projektem ustawy , projektów podstawowych rozporządzeń

BUDOWA USTAWY

1. Elementy składowe ustawy:

• tutuł

• przepisy merytoryczne ogólne i szczegółowe

• przepisy zmieniające

• przepisy przejściowe i dostosowujące ( BARDZO WAŻNE PRZEPISY)

• przepisy uchylające , przepisy o wejściu ustawy w życie oraz przepisy o wygaśnięciu mocy obowiązującej ustawy ( PRZEPISY KOŃCOWE)

TYP USTAWY - może mieć charakter opisowy ( o ustroju sądu , o gospodarce nieruchomościami )

, może być skonstruowany w koncepcji rzeczowej tzn. zaczynamy od słowa np. kodeks , prawo , ordynacja ,( prawo budowlane , ordynacja podatkowa , kodeks cywilny itp.)

PRZEPISY MERYTOTYCZNE USTAWY : , które zawierają podstawową treść i dzielą się na :

• ogólne

• szczegółowe

OGÓLNE MERYTORYCZNE - regulują podmiot regulacji , przy czym następuje to przez wskazanie spraw , podmiotów których dotyczy lub spraw i podmiotów wyłączonych z regulacji, poza tym przepisy te objaśniają użyte w ustawie określenia i skróty . W przepisach ogólnych można również zamieścić odesłanie do innej ustawy lub postanowień.

PRZEPISY SZCZEGÓŁOWE - w przepisach tych nie reguluje się tych spraw , które zostały wyczerpująco unormowane w przepisach ogólnych- merytoryczne szczegółowe zamieszcza się w następującej kolejności :

• Przepisy prawa materialnego

• Przepisy ustrojowe

• Przepisy proceduralne

• Przepisy karne

Prawo materialne (ART. 25 UST 1 ) przepis prawa materialnego powinien możliwie bezpośrednio i wyraźnie wskazywać kto , w jakich okolicznościach , i jak powinien się zachowywać( nakazy i zakazy zachowania ) . Adresat norm materialno - prawnych nie zawsze musi być wskazany.

Adresata w normie może nie być wskazanego jeżeli:

• Jest wskazany w przepisach ogólnych ustawy

• Powszechność w przepisach adresatów jest oczywista

• Ten adresat jest wskazany w innej ustawie

PRAWO USTROJOWE (ART. 26 ) przepis prawa ustrojowego zamieszcza przepisy o utworzeniu organów albo instytucji , ich zadania i kompetencje, ich organizacji , sposobie ich obsadzania oraz o tym jakim podmiotom podlegają lub jakie podmioty sprawują nad nimi nadzór.

PRAWO PROCEDURALNE ( ART. 27 ) przepis prawa proceduralnego określa sposób postępowania przed organami lub instytucjami , strony i innych uczestników postępowania , ich prawa i obowiązki w postępowaniu oraz rodzaje rozstrzygnięć , które zapadają w postępowaniu i tryb ich wzruszania.

Ustawa może zawierać załączniki , odesłania do załączników zamieszcza się w przepisach merytorycznych ustawy. W załącznikach zamieszcza się w szczególności wykresy , wzory tabele, wykazy , opisy o charakterze specjalistycznym.

PRZEPISY KARNE ( ART. 28) zamieszcza się tylko w przypadku , gdy naruszenie przepisów ustawy nie kwalifikuje się jako naruszenie przepisów Kodeksu Karnego , Kodeksu Karnego Skarbowego lub Kodeksu Wykroczeń, a czyn wymagający zagrożenia karą jest związany tylko z treścią tej ustawy .

PRZEPISY PRZEJŚCIOWE I DOSTOSOWUJĄCE -

Przepisy przejściowe stanowią odrębną kategorię od dostosowujących zwane międzyczasowe lub intertemporalne , jedne z najważniejszych przepisów w sytuacji gdy projekt ustawy jest nowelizujący ustawę.

PRZEPISY PRZEJŚCIOWE ( MIĘDZYCZASOWE ) PROCEDURALNE- te przepisy wskazują czy sprawy wszczęte pod rządami starych przepisów i nie zakończone ostatecznymi rozstrzygnięciami są prowadzone pod rządami starego czy też nowego prawa , te przepisy mogą wskazywać przekazanie nowym organom spraw i mogą się także wypowiadać na temat skuteczności prawnej dotyczącej podjętych czynności procesowych.

PRZEPISY PRZEJŚCIOWE - o charakterze materialno -prawnym , zachowanie uprawnień i obowiązków powstałych pod rządami starego prawa, zasadą techniki legislacyjnej jest , że jeżeli ustawodawca nie chce ingerować w stare prawa istnieje CISZA .

PRZEPISY PRZEJŚCIOWE (MIĘDZYCZASOWE ) MATERIALNE - w jakim zakresie stosuje się nowe prawo do obowiązków i uprawnień powstałych pod rządami nowego prawa.

PRZEPISY PRZEJŚCIOWE WYKONAWCZE - jeżeli uchyla się ustawę lub przepis na podstawie którego wydano akt wykonawczy , to przyjmuje się że akt wykonawczy traci moc wiążąco z dniem wejścia w życie przepisu uchylającego .

Wyjątek od tej zasady - jeżeli akt wykonawczy wydany na podstawie uchylanego lub zmienianego przepisu nie jest zgodny z nowym prawem , można go wyjątkowo zachować czasowo poprzez przepis przejściowy w brzmieniu „ dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie art........)

Zmiana treści przepisu upoważniającego w ten sposób ,że zmienia się rodzaj aktu wykonawczego , albo zakres spraw przekazanych do regulacji lub wytyczne powoduje że akt wykonawczy traci moc wiążącą z dniem wejścia w życie przepisu zmieniającego .

Jeżeli zmiana przepisu upoważniającego polega na tym ,że wskazuje się nowy organ właściwy , to przepis wykonawczy zachowuje moc wiążącą do czasu wydania nowego przepisu wykonawczego.

PRZEPISY DOSTOSOWUJĄCE

Przedmiot regulacji przepisów dostosowujących:

• Regulują sposób powołania po raz pierwszy organów lub instytucji

• Regulują sposób przekształcenia organów lub instytucji w nowe organy lub instytucje

• Mogą określać sposób likwidacji organów lub instytucji , zasady zagospodarowania ich mienia i pracowników likwidowanych organów.

W przepisach przejściowych i dostosowujących nie zamieszcza się przepisów regulujących sprawy inne niż określone w niniejszym rozdziale.

Przepisy dostosowujące określają wpływ ( zakres) nowej regulacji na stosunki powstałe pod rządami starego prawa , ten wpływ nowej regulacji może być wpływem oznaczeń materialno -prawnym lub proceduralnym

PRZEPISY KOŃCOWE ( PAR . 38 )

Przepisy końcowe zamieszcza się w następującej kolejności :

• Przepisy uchylające

• Przepisy o wejściu ustawy w życie

• Przepisy o wygaśnięciu mocy ustawy

PRZEPISY UCHYLAJĄCE - (art. 39 ust. 1 )

• Nie można domniemywać faktu uchylenia

• W przepisie uchylającym wyczerpująco wymienia się ustawy lub poszczególne przepisy , które ustawa uchyla i nie poprzestaje się na domyślnym uchyleniu poprzedniej ustawy ani jej przepisów

PRZEPISY O WEJŚCIU USTAWY W ŻYCIE -

• Ustawa powinna wchodzić w życie w całości w jednym terminie - nie różnicuje się terminów wejścia w życie poszczególnych przepisów ustawy .

• Odstępstwo od w/w rozwiązania może nastąpić tylko w przypadku przepisów zmieniających , uchylających , przejściowych i dostosowujących.

SYSTEMATYZACJA USTAWY I OZNACZENIA USTAWY -

Pojęcia - norma , ustawa

Artykuł - podstawowa jednostka w ustawie , która zaczyna się jako kodeks , odpowiednikiem ustępu są paragrafy.

• Artykuł dzieli się na ustępy .

• ustępy dzielą się na punkty

• Punkty na litery

• Gdy zabraknie liter stosuje się oznaczenia najpierw dwuliterowe , a następnie wieloliterowe , dopisując do ostatniej litery alfabetu arabskiego pierwszą i kolejną ( ART. 59 )

• Ustawa ma paragrafy

PRZEPISY ZAWARTE W USTAWIE - PRZEPISY UPOWAŻNIAJĄCE DO WYDANIA ROZPORZĄDZENIA

W przepisach upoważniających do wydania rozporządzenia wskazuje się:

• organ właściwy

• rodzaj aktu

• przedmiot regulacji

• zakres regulacji

• wytyczne dotyczące treści rozporządzenia

Treść szczegółowego upoważnienia do wydania rozporządzenia - ze sposobu redakcji szczegółowego upoważniania ustawowego , wynika podział tych upoważnień na takie z których organ musi skorzystać obligatoryjnie i na takie z których organ może korzystać fakultatywnie.

SCHEMAT SZCZEGÓŁOWYCH UPOWAŻNIEŃ

FORMY WSPÓŁDZIAŁANIA PRZY WYDAWANIU ROZPORZĄDZENIA , UCHWAŁY ALBO ZARZĄDZENIA

1. wspólne wydanie akty normatywnego

• minister X i minister Y mogą określić w drodze rozporządzenia

2.współuczestniczenie polegające na osiągnięciu porozumienia

• minister X w porozumieniu z ministrem Y

2. czynne wyrażenie uprzedniej zgody na wydanie aktu normatywnego

• minister X za zgodą ministra Y

3. czynne wyrażenie następczej zgody

• minister X po zatwierdzeniu ministra Y

4. wyrażenie opinii

• minister X po zasięgnięciu opinii ministra Y

6.minister X na wniosek ministra Y

W PRZEPISIE UPOWAŻNIAJĄCYM DO WYDANIA UCHWAŁY ALBO ZARZĄDZENIA WSKAZUJE SIĘ:

• Organ właściwy

• Rodzaj aktu normatywnego

• Zakres spraw , które w akcie normatywnym muszą albo mogą być uregulowane

NOWELIZACJA USTAWY- przeczytać

SPROSTOWANIE BŁĘDÓW

• Błąd literowy

• Błąd przecinka

( Par. 111- 114 )

Błąd może dotyczyć tekstu aktu normatywnego ogłoszonego w Dzienniku Ustaw, sprostowania dokonuje się w formie obwieszczenia o sprostowaniu błędu , publikuje się w publikatorze , gdzie został opublikowany błędny akt normatywny.

Organem właściwym sprostowania błędu z własnej inicjatywy jest Prezes RM, który prostuje błędy w tekstach aktów ogłoszonych w Dzienniku Ustaw , w Monitorze Polskim i w Monitorze Polskim B jeżeli chodzi o inne publikatory , obwieszczają organy wydające te publikatory.

Sprostowanie błędu - ustawa z 20 lipca 2000r. o ogłoszeniu aktów normatywnych i innych aktów, zasada sprostowania jest wyrazem ,że sprostowanie nie może prowadzić do merytorycznej zmiany tekstu prawnego , a same błędy określa się jako niezgodność między tekstem wydrukowanym w Dzienniku Ustawowym ,a oryginałem podpisanego aktu przekazanego do publikacji .

TECHNIKI PRAWOTWÓRCZE ZWIĄZANE Z USTAWAMI PODSTAWOWYMI:3

ROZPORZĄDZENIA

1. Zasada odnosząca się do treści rozporządzenia

• nie może przekraczać granicy szczegółowego upoważnienia

• nie może zawierać , chyba że delegacja na to zezwala treści zrównanych z ustawą

2. Zasada - rozporządzenie nie zamieszcza przepisów karnych

3. Zasada - rozporządzenie nie powtarza przepisów ustawy ( art. 118 ) , innych ustaw i aktów zrównanych z ustawami

5. data , dzień podpisania przez organ wydający to rozporządzenie

Redakcja tekstu Rozporządzenia

Przedmiot przekazany zwięźle

Podstawowa jednostka to paragraf , dzielony na ustępy , ustępy na punkty , punkty na litery

Kiedy rozporządzenie zawiera przepisy uchylające - Przeczytać ( art.126 ) WAŻNE

Wymogi egzemplarza ( art. 127 ) - przeczytać

PROJEKTY AKTÓW NORMATYWNYCH O CHARAKTERZE WEWNĘTRZNYM (ART.140)

PROJEKTY AKTÓW PRAWA MIEJSCOWEGO (ART. 142 )

BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE- stan w którym nie jest zagrożony byt organów władzy publicznej i jednostka może korzystać ze swoich praw i obowiązków .

PORZĄDEK PUBLICZNY- to stan , w którym jednostka może korzystać bez przeszkód

SPOKÓJ PUBLICZNY - stan , który nie przekracza odporności psychicznej ludzkiego organizmu.

TYPOWE ŚRODKI TECHNIKI PRAWOTWÓRCZEJ ( art. 144 , art. 145 , )

( definicje które tworzy prawodawca , definicje zakresowe , art. 153 , skróty art. 154 , art. 157

ZAKRES MATERIAŁU DO EGZAMINU Z ZASAD TWORZENIA PRAWA JEŚLI CHODZ O ROZPORZĄDZENIE:

1. Metodyka przygotowania projektu ustaw

2. Metodyka jak napisać projekt ustawy

3. Zasady odnoszące się do treści projektu ustawy

4. Budowa ustawy ( całość)

Elementy

Przepisy merytoryczne ogólne i szczegółowe , przejściowe , dostosowujące

Przepisy o wejściu ustawy w życie , wygaśnięciu

Przepisy wprowadzające

Przepisy końcowe

Par.48 - wprowadzające

Par. 47

Przepisy szczegółowe ( materialne , ustrojowe proceduralne )

Przepisy merytoryczne ( definicje , rodzaje )

Przepisy przejściowe ( podział , opisy

Przepisy końcowe ( tylko kategorie )

5. Zasady systematyki ustawy i rozporządzenia

6. Przepisy upoważniające ( delegacje do wydania , elementy składowe )

7. Kto wydaje Rozporządzenie ( zakres podmiotowy )

8. Współdziałanie organów

9. Podstawa o zmianie nowelizacji ustawy

10. Tekst jednolity ( redakcja artykułu, numeracja )

11. Instytucja sprostowania błędu

12. Projekt aktu wykonawczego ( Zarządzenia , uchwały )

13. Pojęcie prawa wewnętrznego

14. Prawo miejscowe

15. Typowe środki techniki prawotwórczej ( adresat normy)

1

---