KAZUS 1

Dnia 15 listopada 2004 roku w Mińsku Minister Spraw Zagranicznych Rzeczpospolitej Polskiej (bez pełnomocnictwa) zawarł umowę polsko - białoruską, na mocy której Rzeczpospolita zobowiązała się do przekazania Białorusi „ziem rdzennie białoruskich, znajdujących się obecnie pod bezprawną okupacją Polaków”. Umowa przewidywała związywanie się nią w trybie złożonym, zawierała również tzw. klauzulę o zróżnicowanym przyjęciu. Prezydent Białorusi zatwierdził umowę, a następnie wystosował notę wzywającą Rzeczpospolitą Polską do jak najszybszego przystąpienia do wykonania umowy.

1. Jaki tryb będzie wymagany dla związania RP opisaną umową?

2. Czy RP może się powołać na art. 46 Konwencji Wiedeńskiej o Prawie Traktatów z 1969 roku w celu doprowadzenia do unieważnienia umowy?

KAZUS 2

W 1963 Związek Radziecki i Turcja zawarły traktat, w myśl którego Turcja została zobowiązana do usunięcia morskich baz wojskowych położonych w Ordu na wybrzeżu Turcji. We wstępie do tego traktatu podkreślono, że Związek Radziecki i Turcja dążą do pokojowego ułożenia swoich stosunków oraz wzajemnego wzrostu poczucia bezpieczeństwa oraz, że temu celowi ma właśnie służyć likwidacja baz wojskowych położonych w Turcji, w bezpośredniej bliskości wybrzeża Związku Radzieckiego. Wkrótce po wejściu w życie niniejszego traktatu, Turcja zlikwidowała swoje bazy wojskowe położone w Ordu. Jednocześnie utworzyła nowe bazy w miejscowości Gulyali, położonej w odległości 15 km od Ordu. Związek Radziecki zaprotestował przeciwko postępowaniu Turcji. Turcja stwierdziła że umowę wykonała i Związek Radziecki nie ma podstaw do protestu.

1. Czy Turcja naruszyła postanowienia umowy?

2. Jakie zasady rządzą interpretacją traktatu?

KAZUS 3

W dniu 31 marca 2000 roku Republika Kazachstanu zawarła umowę z Republiką Turkmenistanu o wieczystej przyjaźni, wzajemnym poparciu i uregulowaniu niektórych kwestii dobrego sąsiedztwa. Umowa dwustronna przewidywała m.in., że zarówno Republika Kazachstanu, jak i Republika Turkmenistanu umożliwią sąsiadującej z nimi Republice Uzbekistanu poławianie halibuta na swoich wyłącznych strefach ekonomicznych. Tą samą umową Kazachstan i Turkmenistan zobowiązywały również Republikę Azerbejdżanu do udostępnienia Uzbekistanowi pokładów ropy naftowej oraz instalacji wiertniczych znajdujących się na szelfie kontynentalnym Morza Kaspijskiego należącym do Azerbejdżanu, w celu zapewnienia Uzbekistanowi tzw. bezpieczeństwa energetycznego.

1. Czy postanowienia umowy międzynarodowej dotyczące państw nie będących stronami umowy są dopuszczalne w świetle obowiązującego prawa międzynarodowego?

2. Czy Uzbekistan i Azerbejdżan są związane postanowieniami umowy?

KAZUS 4

W 1978 roku została zawarta umowa graniczna między Ugandą a Tanzanią stanowiąca, że granica między tymi dwoma państwami będzie linią łączącą wyznaczone punkty w terenie, których koordynaty ustalono, oraz poprowadzona zostanie linia poprzez Jezioro Wiktorii. Umowa ta została ratyfikowana zgodnie z przepisami konstytucji obu państw, a następnie wykonana w ten sposób, że wyznaczono granicę lądową wedle wytycznych zawartych w umowie, nie delimitowano jednak wód Jeziora Wiktorii. W 1981 roku została zawarta następna umowa, tym razem dotycząca wyłącznie delimitacji wód Jeziora Wiktorii. Umowa stanowiła, że granica między państwami będzie biegła środkiem akwenu. Umowę tę ratyfikowała Tanzania, natomiast Uganda, mimo jej podpisania, umowy nie ratyfikowała. W roku 1984 Uganda rozpoczęła budowę sztucznej wyspy w odległości 1500 m. od wybrzeży Jeziora należących do Tanzanii. Tanzania twierdziła, że Uganda wkroczyła na jej terytorium, co stanowi oczywiste pogwałcenie prawa międzynarodowego. Uganda dowodziła, że umowa, która została podpisana w 1981 jej nie wiąże.

W sporze rozstrzyganym przez MTS Tanzania podnosiła, że jest normą prawa zwyczajowego prowadzenie granicy między państwami środkiem akwenu wodnego.

1. Czy Tanzania może domagać się ratyfikacji umowy przez Ugandę?

2. Czy Uganda może uchylać się od wyznaczenia granicy w sposób opisany w umowie, jeśli MTS stwierdzi, że Tanzania ma rację?

KAZUS 5

W okresie od stycznia do maja 1993 roku Honduras i Belize negocjowały umowę o ułatwieniach w odprawie granicznej. W trakcie rokowań przedstawiciel Belize wyraził zamiar podpisania negocjowanego traktatu z zastrzeżeniem ratyfikacji. W uzgodnionej i parafowanej (1.6.1993) treści traktatów nie znalazło się jednak postanowienie, że zgoda państw na związanie się traktatem będzie wyrażona przez ratyfikację, ani żadne inne postanowienie dotyczące ratyfikacji. 30.6.1993 r. oba państwa podpisały wynegocjowany traktat. 15.7.1993 r. Honduras pisemnie wezwał Belize do wykonywania traktatu, który według Hondurasu dwa tygodnie temu wszedł w życie. Belize odpowiedziało Hondurasowi, iż traktatu nie będzie jeszcze wykonywało, albowiem nie uzgodniono jakoby traktat miał być tymczasowo stosowany przed jego wejściem w życie, zaś wejście w życie traktatu jeszcze nie nastąpiło.

1. W jakim trybie Belize będzie związywało się tym traktatem?

2. Czy Honduras może domagać się wykonywania traktatu przed jego wejściem w życie?

3. Jakie zobowiązania ciążą na Belize przed ostatecznym związaniem się umową?

KAZUS 6

Republika Indii i Ludowa Republika Bangladeszu, zastrzeżeniem ratyfikacji, podpisały umowę, w której zobowiązały się do utworzenia rezerwatu przyrody chroniącego tygrysa bengalskiego. Zgodnie z umową teren planowanego rezerwatu będzie rozciągał się na obszarze 200 km² w stanie Zachodni Bengal w Indiach oraz prowincji Rajshahi w Bangladeszu wzdłuż granicy między oboma państwami. Po podpisaniu umowy rządy w New Delhi i Dhace wielokrotnie notyfikowały sobie wzajemnie zamiar ratyfikacji, jednakże w tym samym czasie (tzn. równolegle z wysyłaniem not anonsujących ratyfikację), Bangladesz uruchomił w Rangpurze (na obszarze będącym przedmiotem umowy) zakład przemysłowy emitujący substancje toksyczne. Indie wielokrotnie wzywały Bangladesz do zaprzestania szkodliwej produkcji, lecz Bangladesz od dotychczasowej działalności nie odstąpił, powołując się na to, że umowa nie została ratyfikowana, a więc nie obowiązuje.

1. Czy Bangladesz ma obowiązek ratyfikowania traktatu?

2. Czy Bangladesz przed ratyfikowaniem traktatu może na terenach przeznaczonych pod park uruchomić szkodliwą produkcję przemysłową?

KAZUS 7

We wrześniu 1996 roku w Afganistanie doszło do rewolucji społecznej, w wyniku której do władzy doszli Talibowie (wspierani głównie przez Pakistan fundamentalistyczni, islamscy studenci, przeważnie pochodzenia pasztuńskiego). Ogłosili się oni rządem Islamskiego Emiratu Afganistanu. Na skutek ich działań, m.in. wprowadzenia szarijatu, ustrój państwa radykalnie się zmienił. Wiele umów gospodarczych zawartych przez Afganistan z państwami ościennymi zostało przez reżim Talibów uznanych za wygasłe, a ponadto Afganistan poddał w wątpliwość obowiązywanie zawartych z nim traktatów granicznych. Notyfikując wygaśnięcie kolejnych traktatów rząd w Kabulu podnosił istnienie przewidzianej w art. 62 Konwencji Wiedeńskiej o prawie traktatów i zwyczajowym prawie międzynarodowym zasady rebus sic stantibus wskazując, że zmiana ustroju państwa nosi znamiona „zmiany zasadniczej”. Państwa ościenne złożyły protest przeciwko uznaniu interesujących je umów za wygasłe i domagały się dalszego wykonywania wszystkich zawartych przez Afganistan umów międzynarodowych.

1. Czy Afganistan ma rację?

2. W jakich okolicznościach nie można powoływać się na zasadę rebus sic stantibus?

KAZUS 8

Uganda i Kenia, z zastrzeżeniem ratyfikacji, podpisały umowę o utworzeniu na terenach przygranicznych wspólnego parku narodowego wraz z rezerwatem nastawionym w szczególności na ochronę lamparta i rudej gerezy. Lampart w Ugandzie oraz ruda gereza w Kenii, w odpowiedniej liczbie, miały zostać przetransportowane z innych regionów tych państw na teren planowanego parku narodowego. Uganda, już po podpisaniu umowy przez oba państwa, ale jeszcze przed ratyfikowaniem przez Kenię, przetransportowała swoje lamparty. Kenia, natomiast w kilka dni po podpisaniu umowy notyfikowała Ugandzie, że z zamiaru utworzenia parku wraz z rezerwatem wycofuje się. Po upływie 10 dni od wspomnianej notyfikacji w Kenii, na terenach pierwotnie przeznaczonych na park i rezerwat, urządzono kilka ośrodków tresury i szkolenia agresywnych psów. Bliskie sąsiedztwo tych psów wyraźnie nie sprzyjało lampartom Ugandy. Uganda wystosowała więc notę do Kenii, domagając się likwidacji ośrodków szkolenia psów. Uganda argumentowała, że zgodnie z art. 18 konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów z 1969 r. Kenia, w okresie po podpisaniu traktatu a przed jego ratyfikacją, ma obowiązek powstrzymania się od działań, które udaremniłyby przedmiot i cel traktatu. Utworzenie ośrodków szkoleniowych dla psów jest zaś postrzegane przez Ugandę jako takie właśnie zakazane działanie.

1. Czy Kenii można postawić zarzut naruszenia prawa międzynarodowego?

2. Czy Uganda może powoływać się na naruszenie traktatu przez Kenię w celu wszczęcia procedury stwierdzenia wygaśnięcia traktatu?

KAZUS 9

Dnia 17 lutego 1995 roku Meksyk i Kolumbia zawarły traktat o współpracy w dziedzinie kultury. Według postanowień tego traktatu, państwa zostały zobowiązane do wspólnego podejmowania szeregu przedsięwzięć oraz do wzajemnego informowania się o najważniejszych wydarzeniach i osiągnięciach w dziedzinie kultury na swoim kontynencie. Za zgodą obu państw działanie traktatu zostało zawieszone z dniem 17 lutego 1996 na czas nieokreślony. W okresie zawieszenia traktatu Kolumbia wystosowała do Ministra Spraw Zagranicznych Meksyku notę, w której, w oparciu o art. 72 Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów z 1969 r., domagała się, by Meksyk przekazywał informacje o najważniejszych wydarzeniach i osiągnięciach w dziedzinie kultury w Ameryce Północnej. Kolumbia twierdziła, że bez tego minimum dbałości o podtrzymywanie więzi kulturalnych nie będzie możliwe przywrócenie działania traktatu w przyszłości. Meksyk odpowiedział, że z wykonywania tego obowiązku jest zwolnione i nie widzi prawnych podstaw jego wykonywania.

1. Czy Meksyk ma rację?

2. Jakie obowiązki ciążą na stronach traktatu w okresie zawieszenia jego obowiązywania?

KAZUS 10

Argentyna, Chile, Urugwaj, Paragwaj i Brazylia związały się konwencją zobowiązującą do niestosowania w systemie prawa wewnętrznego każdego z nich kary śmierci. W chwili podpisywania niniejszej konwencji prawodawstwo żadnego z tych państw nie przewidywało kary śmierci. Niemniej jednak, po upływie dwóch lat od dnia wejścia w życie konwencji, w Chile rządy przejęła konserwatywna opozycja, która niezwłocznie doprowadziła do uchwalenia ustawy wprowadzającej karę śmierci jako karę zasadniczą. Od tego momentu sądy wielokrotnie wymierzyły karę śmierci, nie została ona jednak nigdy wykonana. Pozostałe państwa strony zarzuciły Chile, że działa wbrew postanowieniom wiążącej je konwencji. Chile powołało się na fakt, że kara śmierci w praktyce nie była nigdy wykonana, a sądy orzekają na podstawie obowiązującego prawa wewnętrznego.

1. Czy Chile ma rację?

2. Czy zgodnie z postanowieniami Konwencji Wiedeńskiej o prawie traktatów z 1968 roku istnieje podstawa stwierdzenia wygaśnięcia umowy?

KAZUS 11

Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej wyjechał na tydzień na wczasy, zlecając szefowi Kancelarii, będącemu jednocześnie ministrem stanu odpowiedzialnym za stosunki międzynarodowe, załatwianie bieżących spraw w jego imieniu. Na tej podstawie ów szef kancelarii ratyfikował w imieniu prezydenta pięć umów międzynarodowych: umowę z Republiką Czeską o wymianie studentów weterynarii, Konwencję Rady Europy o swobodzie zatrudniania hydraulików, porozumienie WWF o przyjęciu wspólnych standardów klatek dla kanarków, umowę zawartą w ramach Grupy Wyszehradzkiej o wprowadzeniu ułatwień w osobowych przejazdach kolejowych, oraz traktat dwustronny z Kolumbią o unikaniu podwójnego opodatkowania. Konwencja Rady Europy o swobodzie zatrudniania hydraulików została „ratyfikowana” za uprzednią zgodą Sejmu wyrażoną w ustawie. Po powrocie z wakacji prezydent, po przejrzeniu tych umów, będąc niezadowolony z postępowania szefa kancelarii, zdymisjonował go. Następnie notyfikował stronom Konwencji o swobodzie zatrudniania hydraulików oraz porozumienia o przyjęciu wspólnych standardów klatek dla kanarków, iż zgoda Polski na związanie się nimi jest nieważna. Państwa - Strony tych umów nie zareagowały. W stosunku do pozostałych umów prezydent nie zajął stanowiska, mówiąc jednak, że rezerwuje sobie czas do namysłu. W praktyce umowa z Republiką Czeską o wymianie studentów weterynarii i traktat z Kolumbią o unikaniu podwójnego opodatkowania zaczęły być wykonywane. Po upływie czterech lat prezydent wystosował kolejną notę, w której uznał za nieważną umowę z Czechami. W stosunku do umowy zawartej w ramach Grupy Wyszehradzkiej o wprowadzeniu ułatwień w osobowych przejazdach kolejowych, oraz traktatu dwustronnego z Kolumbią nadal nie zajął stanowiska.

1. Jaki jest status poszczególnych umów?

KAZUS 12

Rzeczpospolita Polska i Federacja Rosyjska zawarły umowę o delimitacji odcinka granicy pomiędzy Polską a Obwodem Kaliningradzkim na Mierzei Wiślanej. Po wejściu umowy w życie zauważono, iż poprzez błędne określenie współrzędnych geograficznych dwóch punktów granicznych granica „przesunęła się" o kilka kilometrów na niekorzyść Polski. Warszawa notyfikowała ten fakt Moskwie, pro­ponując naniesienie stosownych poprawek. Federacja Rosyjska odmówiła, podnosząc, iż umowa już weszła w życie, więc dokonywanie poprawek nie jest możliwe, a nadto, iż przesunięcie granicy na pewnym, niewielkim przecież w stosunku do długości całej granicy, odcinku o kilka kilometrów jest sprawą mało istotną. W tej sytuacji Polska notyfikowała Rosji, iż uważa umowę za nieważną. W odpo­wiedzi na tę notę Rosja zgłosiła swój sprzeciw wobec uznania umowy za nieważną.

1. Czy istnieje okoliczność unieważnienia umowy?

2. Czy umowa jest ważna?

KAZUS 13

Turkmenistan i Kuba zawarły umowę o współpracy w dziedzinie medycyny. Po kilku latach jej stosowania doszło do istotnej zmiany okoliczności, w jakich była ona zawarta. Turkmenistan skarżąc się na zbytnią uciążliwość obowiązków, jakie dla niego narosły w związku z tą zmianą, notyfikował Kubie, iż jego zdaniem należy uznać umowę za wygasłą. Kuba przyznała, że rzeczywiście okoliczności uległy poważnej zmianie, ale jednak nie zasadniczej, i wskutek tego brak jest podstaw prawnych do uznania umowy za wygasłą. Niezadowolony z tej odpowiedzi Turkmenistan stwierdził, że okoliczności uległy zmianie na jego niekorzyść i dlatego jest władne oceniać, czy jest to dla niego zmiana zasadnicza czy też nie. Turkmenistan uznaje właśnie, iż zaszła zasadnicza zmiana okoliczności, dlatego uważa umowę za wygasłą i przestaje ją wykonywać. Kolejne protesty Kuby, w których domagała się dalszego wykonywania umo­wy, nie przyniosły skutku. Po upływie roku Kuba notyfikowała Turkmenistanowi, że uważa umowę za wygasłą wskutek jednostronnego naruszenia jej przez Turkmenistan, polegającego na nieprzewidzianym umową jej odrzuceniu i że będzie domagać się odszkodowania. Turkmenistan nie zareagował.

1. Czy umowa nadal obowiązuje?

2. Jeśli umowa wygasła, to na jakiej podstawie?

KAZUS 14

Dnia 2 listopada 2005 roku w Tolo na Półwyspie Peloponeskim Włochy, Grecja, Turcja, Cypr i Malta zawarły konwencję o ochronie podwodnego dziedzictwa historycznego. Umowa została zawarta z zastrzeżeniem ratyfikacji, zgodnie z procedurami przewidzianymi przepisami konstytucyjnymi Państw-Stron. Art. 17 niniejszej konwencji stanowił:

„Licencja na prowadzenie podwodnych badań archeologicznych na głębokości do 10 metrów wydana przez organ administracyjny jednej z Wysokich Układających się Stron będzie przez pozostałe Wysokie Układające się Strony uznawana za licencję upoważniającą do prowadzenia takich badań na wodach należących do tych Wysokich Układających się Stron”.

Notyfikując fakt ratyfikacji umowy dnia 16 marca 2006 roku, Republika Włoska złożyła następujące zastrzeżenie:

„Republika Włoska zastrzega, że w odniesieniu do prowadzenia podwodnych badań archeologicznych na Morzu Tyrreńskim i w Zatoce Lwiej, licencje wydane przez organy administracyjne pozostałych Wysokich Układających się Stron będą wymagały potwierdzenia przez właściwe władze włoskie”.

W odniesieniu do złożonego przez Włochy zastrzeżenia, dnia 27 marca 2007 roku Grecja oświadczyła, że zgadza się na taką modyfikację traktatu. Dnia 7 maja 2007 roku Turcja, składając dokument ratyfikacyjny, oświadczyła, że nie zgadza się na notyfikowane wcześniej zastrzeżenie Republiki Włoskiej. Dzień później podobne stanowisko zajął Cypr podkreślając, że w tej sytuacji nie widzi możliwości dalszej współpracy z Włochami. Jedynie Malta do dziś nie zajęła stanowiska.

1. Jaki jest status konwencji z 2005 roku w stosunku do poszczególnych stron umowy?

KAZUS 15

W wykonaniu umowy zawartej w dniu 18 lipca 1907 roku pomiędzy Urugwajem (powierzch­nia 51 100 km²) i Paragwajem (powierzchnia 63 500 km²) część terytorium Urugwaju została przekazana Paragwajowi. Powierzchnia powiększonego Paragwaju wynosiła 64 600 km², powierzchnia po­mniejszonego Urugwaju wynosiła 50 000 km². W umowie Urugwaju i Paragwaju zawarto postanowienia, zgodnie z którymi od momentu przekazania Paragwajowi części terytorium Urugwaju, umowy Urugwaju przestają obowiązywać w odniesieniu do przekazanego terytorium, zaś umowy Paragwaju w odniesieniu do tego terytorium stają się obowiązujące. Powyższe uzgodnienie zostało notyfikowane wszystkim państwom-stronom traktatów obowiązujących czy to Urugwaj, czy to Paragwaj w momencie cesji. Ze strony dotychczasowych kontrahentów Urugwaju posypały się protesty oraz żądania, by traktaty, które przed cesją obowiązywały Urugwaj, po cesji obowiązywały Paragwaj w odniesieniu do przejętego terytorium.

1. Czy żądania kontrahentów Urugwaju są słuszne?

2. Jakie zasady rządzą sukcesją traktatów?

KAZUS 16

Dnia 30 października 1978 roku między rządami Polski i Jordanii została zawarta umowa o międzynarodowych przewozach drogowych. Weszła ona w życie dnia 27 marca 1979 roku, nie podlegała procedurze ratyfikacji. Zgodnie z jej art. 12:

„Paliwo i materiały pędne zawarte w zwykłych zbiornikach samochodowych zwolnione są z opłat i należności celnych”.

W rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 18 listopada 1997 w sprawie ustanowienia norm ilościowych lub wartościowych towarów, których przywóz z zagranicy jest wolny od cła[…], par. 1 ust. 1 pkt 7 stanowił, że:

„wolny od cła jest przywóz materiałów pędnych przewożonych w pojazdach samochodowych przeznaczonych do działalności gospodarczej […] - w ilości nie większej niż 200 litrów łącznie”.

W 2000 roku, na podstawie zacytowanego przepisu rozporządzenia, polskie organy celne zobowiązały jordańskiego przewoźnika do zapłaty cła od materiałów pędnych przewożonych w zbiornikach jego samochodu, w ilości przekraczającej 200 litrów. Przewoźnik zapłacił, a następnie - powołując się na umowę z 1978 roku - wystąpił do właściwych organów polskich o zwrot cła.

1. Czy żądanie zwrotu cła jest zasadne?

KAZUS 17

Dnia 11 grudnia 2000 została podpisana w Brukseli wielostronna umowa w sprawie międzynarodowych okazjonalnych przewozów pasażerów autokarami i autobusami (opublikowano ją w Dzienniku Ustaw z 1 lipca 2003). Art. 28 ust.1 Umowy stanowił, że:

„Niniejsza Umowa wejdzie w życie w odniesieniu do Umawiających się Stron, które ją ratyfikowały i złożyły depozytariuszowi dokument ratyfikacyjny, w przypadku gdy będą to co najmniej cztery Umawiające się Strony […]. Niniejsza Umowa wejdzie w takim przypadku w życie w pierwszym dniu miesiąca następującego po tym, w którym depozytariuszowi umowy złożono czwarty dokument ratyfikacji […]”

Czwarty dokument ratyfikacyjny został złożony depozytariuszowi dnia 15 maja 2001 roku przez Niemcy. Ustawa polskiego Parlamentu w przedmiocie wyrażenia zgody na ratyfikację Umowy weszła w życie dnia 8 stycznia 2003. Prezydent Umowę ratyfikował dnia 18 lutego 2003, dnia 25 lutego 2003 roku Polska złożyła depozytariuszowi dokument ratyfikacyjny i Umowa weszła w życie w stosunku do Polski dnia 1 marca 2003.

Art. 6 niniejszej Umowy stanowił:

„Przewozy okazjonalne wykonywane na terytorium którejkolwiek z Umawiających się Stron innej niż Strona, w której przewoźnik ma siedzibę, są zwolnione z obowiązku zezwolenia”.

Polska ustawa z dnia 18 czerwca 1995 stanowiła, że zagraniczni przewoźnicy mogą dokonywać jakichkolwiek przewozów na terytorium RP wyłącznie na podstawie zezwolenia, wcześniej udzielonego przez właściwe władze polskie.

W dniach 2-5 maja 2003 roku niemiecki przewoźnik zorganizował na terytorium RP (bez uprzedniego wystąpienia o odpowiednie zezwolenie od władz polskich) szereg „przewozów okazjonalnych” w rozumieniu ww. Umowy. Polskie organy administracyjne zakwestionowały prawo niemieckiego przewoźnika do organizowania takich przewozów bez zezwolenia, oparły się w tej mierze na bezwarunkowym sformułowaniu zawartym w ustawie krajowej z 1995 roku.

1. Czy firma niemiecka była uprawniona do realizacji „przewozów okazjonalnych” bez odpowiedniego zezwolenia?

KAZUS 18

Konwencja genewska z 1951 roku o statusie uchodźców określa warunki, w przypadku spełnienia których państwo-strona ma obowiązek nadać danej osobie status uchodźcy. Żadne z jej postanowień nie przewiduje, że osoba ubiegająca się o nadanie takiego statusu ma złożyć odpowiedni wniosek w ściśle określonym terminie. Do Konwencji o statucie uchodźców Polska przystąpiła w 1991 roku. W tym samym roku Konwencja została opublikowana w Dzienniku Ustaw.

Art. 56 ust. 2 Konstytucji RP z 1997 stanowi:

„Cudzoziemcowi, który w Rzeczpospolitej Polskiej poszukuje ochrony przed prześladowaniem, może być przyznany status uchodźcy zgodnie z wiążącymi Rzeczpospolitą Polską umowami międzynarodowymi”.

Art. 37 polskiej ustawy o cudzoziemcach stanowił:

„1. Wniosek o nadanie statusu uchodźcy składa się podczas przekraczania granicy, z zastrzeżeniem ust.2.

2. Cudzoziemiec, który uprawdopodobni, że nie złożył wniosku podczas przekraczania granicy wskutek uzasadnionej obawy o swoje życie lub zdrowie, powinien go złożyć w terminie 14 dni od przekroczenia granicy.”

Iwan Strogow, obywatel Bułgarii narodowości tureckiej przybył do Polski legalnie w roku 1998. Wniosek o nadanie statusu uchodźcy złożył po upływie trzech miesięcy od dnia przekroczenia granicy.

Organ pierwszej instancji odmówił nadania mu statusu uchodźcy wyłącznie na tej podstawie, że Iwan Strogow naruszył art. 37 ust. 1-2 ustawy o cudzoziemcach (tj. przekroczony został termin do złożenia wniosku o nadanie statusu uchodźcy).

1. Czy rozstrzygnięcie pierwszoinstancyjne było prawidłowe?

KAZUS 19

W dniu 15 maja 1999 roku została zawarta umowa między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Francji dotycząca zwolnienia od obowiązku wizowego studentów i pracowników naukowych państw-stron przebywających na stypendiach i stażach naukowych na terytorium drugiego państwa-strony. Umowa została zawarta przez Ministrów Spraw Zagranicznych w formie wymiany not.

Zgodnie z § 2 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 27 marca 2001 r. w sprawie podejmowania i odbywania studiów przez cudzoziemców oraz ich uczestniczenia w badaniach naukowych i szkoleniach:

„Cudzoziemcy mogą być przyjmowani na studia i szkolenia […] jeżeli posiadają wizę zezwalającą na pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na czas oznaczony oraz wykazują się dobrym stanem zdrowia, udokumentowanym zaświadczeniem lekarskim, stwierdzającym brak przeciwwskazań do podjęcia kształcenia.”

W roku akademickim 2004/2005 Marianne Rogue, obywatelka francuska, chciała podjąć studia doktoranckie na Uniwersytecie Warszawskim na Wydziale Socjologicznym. Władze uczelni odmówiły wpisania jej na listę doktorantów, ze względu na brak formalny w jej wniosku w postaci wymaganej rozporządzeniem Ministra Edukacji wizy.

1. Czy w odwołaniu od tej decyzji Marianne Rogue może powołać się na umowę polsko-francuską z 1999 roku?

KAZUS 20

Rozporządzenie Rady Unii Europejskiej z 1992 roku ustanawia szczegółowe parametry, jakie mają spełniać sieci rybackie, które dopuszczone są do użytkowania przez rybaków poławiających na morzach terytorialnych i wyłącznych strefach ekonomicznych państw członkowskich Wspólnoty w ramach tzw. kwot połowowych. Najmniejsza dopuszczalna średnica oczek sieci to 50x120 mm.

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 lipca 2002 r. w sprawie szczegółowych warunków wykonywania rybołówstwa morskiego, wydane na podstawie delegacji zawartej w ustawie z dnia 6.09.2001 r. o rybołówstwie morskim w § 4 zakazuje stosowania sieci o oczkach mniejszych niż 80x157 mm, ponadto zakazane jest używanie sieci o tzw. oczkach zbrojonych.

W lipcu 2004 roku kuter należący do hiszpańskiego armatora został zatrzymany w porcie rybackim w Helu. Po kontroli sprzętu rybackiego okazało się, że używano sieci o oczkach o prześwicie 60x130 mm, a więc niezgodnych z parametrami przewidzianymi w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa z 2002 roku. Armatorowi cofnięto więc licencję na połowy na polskich wodach terytorialnych i w wyłącznej strefie ekonomicznej. W odwołaniu od decyzji organu pierwszej instancji armator hiszpański powołał się na Rozporządzenie Rady UE z 1992 r. podnosząc, że Polska nie miała prawa ustanawiać dodatkowych wymogów dla rybaków z państw członkowskich.

1. Czy armator hiszpański mógł skutecznie powołać się na rozporządzenie Rady Unii Europejskiej?

---