Nerwy czaszkowe - wyróżniamy 13 par nerwów czaszkowych.
Nerw węchowy:
są to części węchomózgowia, rozpoczynają się w okolicy węchowej jamy nosowej (błona śluzowa pokrywająca małżowinę nosową górną
występują w postaci 15 - 20 pęczków
wchodzą do mózgowia w opuszce mózgowej - kresomózgowie
2. Nerwy wzrokowe
Są częściami mózgowia, promień światła padający na siatkówkę wytwarza impuls nerwowy, który przebiega od receptorów wzroku do komórek zwojowych siatkówki, których wypustki dośrodkowe wytwarzają nerw wzrokowy.
Nerwy wzrokowe wchodzą do mózgowia w obrębie skrzyżowania wzrokowego - międzymózgowie
3. Nerwy okoruchowe
Prowadzą włókna ruchowe i przywspółczulne
Z mózgowia wychodzą w dole międzykonarowym mózgu - śródmózgowie
Obszar ich unerwienia: zewnętrzne mięśnie gałki ocznej
4. Nerw bloczkowy
opuszcza mózgowie na jego powierzchni grzbietowej na wysokości wzgórków dolnych blaszki pokrywy śródmózgowia
zaopatruje ruchowo mięsień skośny górny gałki ocznej
5. Nerwy trójdzielne
wychodzą z mózgowia w dole środkowym czaszki na granicy mostu i konara środkowego móżdżku
w dole środkowym czaszki dzieli się na 3 części
nerw oczny V1
w oczodole nerw oczny dzieli się na łzowy, czołowy i nosowo - rzęskowy
nerw łzowy unerwia gruczoł łzowy, spojówkę i skórę konta bocznego oka
nerw czołowy unerwia skórę czoła, skórę nasady nosa, spojówkę, skórę powieki dolnej
nerw nosowo - rzęskowy unerwia błonę śluzową komórek sitowych, zatokę klinową, przednią górną część jamy nosowej, zatokę czołową, skórę grzbietu nosa i skórę kąta przyśrodkowego oka
nerw szczękowy V2
dzieli się na trzy gałęzie: nerw jarzmowy, podoczodołowy i skrzydłowo - podniebienny
nerw jarzmowy - unerwia skórę policzka i przedniej części skroni
nerw podoczodołowy - unerwia błonę śluzową zatoki szczękowej, zęby górne, dziąsło górne, skórę powieki dolnej, boczną powierzchnię nosa, skórę wargi górnej
skrzydłowo - podniebienne
nerw żuchwowy V3
6. Nerwy odwodzące
Prowadzą włókna ruchowe
Wychodzi z mózgowia na przednim brzegu mostu, w dole środkowym czaszki
7 Nerwy twarzowe
Prowadzą włókna ruchowe, czuciowe i przywspółczulne
Z mózgowia wychodzą między mostem, rdzeniem przedłużonym i konarem środkowym móżdżku
Składa się z dwóch części
właściwy nerw twarzowy - włókna ruchowe
nerw pośredni włókno czuciowe i przywspółczulne
Kanał nerwów tworzy kolanko
Włókna ruchowe nerwu tworzą nerw strzemiączko wy, nerw uszny tylny, gałąź dwubrzuszcową, splot przyuszniczy
Włókna czuciowe i przywspółczulne tworzą nerw skalisty większy, struna bębenkowa
Struna bębenkowa unerwia wydzielniczo śliniankę podrzuchwową, podjęzykową oraz błonę śluzową okolicy podjęzykowej i przedniej części języka
Nerw skalisty unerwia wydzielniczo błonę śluzową tylnej części jamy nosowej i podniebienia oraz gruczoł łzowy
8 Nerw przedsionkowo - ślimakowy
Wychodzą z mózgowia w okolicy między mostem, rdzeniem przedłużonym i konarem środkowym móżdżku
Składa się z dwóch części
przedsionkowej - prowadzącej impulsy z narządu równowagi. Jej receptory leżą w błędniku błoniastym ucha wewnętrznego, w woreczku łagiewce oraz bańkach przewodów półkolistych
ślimakowej - wiodącej impulsy z narządu słuchu, jej receptory leżą w błędniku błoniastym, w ścianie przewodu ślimakowego
9 Nerw językowo - gardłowy
Opuszcza mózgowie w bruździe tylnej bocznej rdzenia przedłużonego
Nerw językowy oddaje następujące gałęzie
nerw bębenkowy tworzący w jamie bębenkowej splot bębenkowy unerwia błonę śluzową jamy bębenkowej i trąbki słuchowej
nerw skalisty mniejszy - unerwia wydzielniczo śliniankę przyuszną i gruczoły policzkowe
10. Nerw błędny
Opuszcza mózgowie w bruździe tylnej bocznej rdzenia przedłużonego
11. Nerw dodatkowy
Łączy się z mózgowiem i rdzeniem kręgowym
Nerw oddaje dwie gałęzie - wewnętrzną i zewnętrzną
12. Nerw podjęzykowy
Wychodzi w bruździe bocznej przedniej rdzenia przedłużonego
Zaopatrza wszystkie mięśnie języka oraz mięśnie wewnętrzne
0.