ZASTOSOWANIE FLUOROWCÓW
1)FLUOR - dawniej miał bardzo ograniczone zastosowanie praktyczne. Obecnie wytwarza się go na skalę przemysłową. Gazowego fluoru używa się przy produkcji monomerów, fluorowanych alkenów , z których otrzymuje się teflon ( C2F4 )i jego pochodne. Oprócz tego jest stosowany do produkcji halonów ( jest to nazwa handlowa związków bromo-, fluoro- i chloropochodnych węglowodorów ), które są stosowane jako ciecze chłodzące i hydrauliczne (np. freon CF2Cl2 - difluorodichlorometan). Inne zastosowania:
kwas fluorowodorowy (HF) oraz fluorki litowców i amonu są używane do trawienia szkła, m.in. w żarówkach
jednoatomowy fluor jest używany w produkcji półprzewodników
sześciofluorek uranu (UF6) stosuje się przy rozdzielaniu izotopów uranu oraz do produkcji UF4, z którego otrzymuje się uran metaliczny
fluorek sodu był kiedyś używany jako insektycyd, głównie przeciwko karaluchom
niektóre inne fluorki są często dodawane do past do zębów (co budzi czasem kontrowersje) do wody pitnej, aby zapobiegać próchnicy zębów.
sześciofluorek siarki (SF6) jest stosowany zamiast powietrza w rozdzielniach i transformatorach gdyż ma 3 razy lepsze właściwości izolacyjne, niż powietrze, co zmniejsza potrzebne miejsce.
2) CHLOR - chlor używany jest w instalacjach do uzdatniania wody, na ostatnim etapie procesu, gdzie w reakcji gazowego chloru z wodą tworzy się, posiadający silne właściwości dezynfekujące, kwas chlorowy (I) oraz HCl.. Produktem ubocznym powstającym podczas procesu chlorowania wody jest toksyczny dla ludzi chloroform, powstający w reakcji chloru ze związkami organicznymi występującymi w źle oczyszczonej wodzie. Do ogólnie pojętej dezynfekcji stosuje się wiele różnych związków chloru (przede wszystkim chloroaminy), szerokie zastosowanie znalazł także jako wybielacz (papieru, tkanin). Chlor był również stosowany jako gaz bojowy podczas I wojny światowej. Stosowany jest do wyrobu wielu produktów używanych na co dzień - antyseptyków ( czyli substancji odkażających ), barwników, środków owadobójczych, farb, produktów naftowych, tworzyw sztucznych (np. chlorek winylu i produkowany z niego PCV, w produkcji gumy syntetycznej), lekarstw, wyrobów włókienniczych i rozpuszczalników. W chemii organicznej używa się gazowego chloru jako utleniacza. .Inne zastosowania to produkcja chloranów, chloroformu, tetrachlorku węgla i ekstrakcja bromu.
3) BROM - znajduje zastosowanie w produkcji leków i barwników syntetycznych. Największych jego ilości używa się jednak obecnie do otrzymywania dibromoetylenu, ważnego środka przeciwstukowego dodawanego do benzyny samochodowej. Duże znaczenie praktyczne mają liczne bromki, np. bromek srebra w technice fotograficznej. Bromek potasu jest znanym środkiem uspokajającym ( stosowany jest nadal w leczeniu padaczki oraz nerwicy serca, wchodzi w niewielkich dawkach w skład niektórych antyepileptycznych leków zespolonych). W laboratoriach jest używany jako woda bromowa - dogodny i energiczny środek utleniający.
4) JOD - wykorzystuje się go w medycynie jako środek dezynfekcyjny - jodyna ( alkoholowy roztwór jodu, jodoform CHI3 ). Jest też stosowany w leczeniu i profilaktyce chorób tarczycy ( dokładnie izotop promieniotwórczy jodu - 123I ). Jod stosowany jest też do wykrywania skrobi w analizie chemicznej ( próba jodowa) , w formie jodyny bądź płynu Lugola. Stosowany w jodometrii. Ponadto pary jodu wykorzystywane są do wywoływania płytek do chromatografii cienkowarstwowej ( technika analityczna służąca identyfikacji oraz oczyszczania mieszanin związków chemicznych ). Jod ma też zastosowanie w produkcji barwników oraz w fotografice.
5) ASTAT - Astat-211, o okresie połowicznego zaniku 7,2 godziny ma zastosowanie w radioterapii jako emiter cząstek alfa o małym zasięgu, przez co oddziałują one na zmianę nowotworową, nie uszkadzając okolicznych zdrowych tkanek.
Justyna Sołtysiak