Traktat Akcesyjny jest umową międzynarodową zawieraną pomiędzy dotychczasowymi a nowymi państwami członkowskimi UE. Zgodnie z Traktatem o Unii Europejskiej przedmiotem takiej umowy są warunki przyjęcia nowych członków i wynikające z tego przyjęcia dostosowania dotychczasowych traktatów, na których opiera się Unia. Traktat został przygotowany w języku angielskim, a w toku dalszych prac sporządzono 22 wersje we wszystkich językach urzędowych obecnych i nowych państw członkowskich. Dodatkowo jako ciekawostka należy zauważyć ze Traktat akcesyjny wraz z załączonymi dokumentami liczy około 5,5 tys. stron, a po wydrukowaniu waży ok. 20 kilogramów. Traktat Akcesyjny jest wspólny dla wszystkich 10 państw przystępujących do UE w 2004 roku, w pozostałych dokumentach traktatu są części wspólne i części dotyczące wyłącznie poszczególnych państw, natomiast deklaracje odnoszą się tylko do konkretnych państw. Wcześniejsze traktaty: Wszystkie dotychczasowe traktaty akcesyjne stanowią odmiany Traktu Rzymskiego, na podstawie którego została utworzona Europejska Wspólnota Gospodarcza. Ten pierwszy, unijny dokument podpisali przywódcy sześciu państw (Niemiec, Francji, Włoch, Belgii, Holandii i Luksemburga) 25 marca 1957 roku na rzymskim Kapitolu. Kolejny: Jednolity Akt Europejski, podpisano w 1986 roku, a Siedem lat później na jego podstawie powstał Jednolity Rynek. W 1992 roku podpisany został Traktat z Maastricht, dzięki któremu EWG przekształcono w Unię Europejską i powstała wspólna Waluta - euro. Następny - Traktat Amsterdamski - podpisano w 1997 roku, na jego podstawie Prawo europejskie objęło Obszar "bezpieczeństwo i Wymiar sprawiedliwości", co pozwoliło znieść kontrolę na wewnętrznych granicach Wspólnoty. Ostatni - Traktat Nicejski z 2001 roku, pozwolił na zmiany w instytucjach europejskich przygotowujące UE do kolejnego rozszerzenia, tym razem o 10 nowych członków. Część europejskiego prawa stanowią także traktaty o przystąpieniu do Unii kolejnych państw: z 1973 roku Rozszerzenie o Wielką Brytanię, Irlandię i Danię, w 1981 roku o Grecję, w 1986 roku o Hiszpanię i Portugalię oraz w 1995 roku o Szwecję, Finlandię i Austrię. Traktat składa się z następujących części: 1) Traktatu w sprawie przystąpienia, 2) Aktu dotyczącego warunków przystąpienia i dostosowania do traktatów (zawierającego wynegocjowane okresy przejściowe i derogacje), 3) Postanowienia Stałe, 4) Postanowienia Tymczasowe, 5) Postanowienia dotyczące wprowadzenia niniejszego Aktu w życie. Dodatkowo Traktat o przystąpieniu składa się z trzech artykułów, poprzedzonych krótką preambułą. Jego podstawowym postanowieniem jest art. 1, na podstawie którego Dziesięć państw kandydujących Staje się członkami Unii Europejskiej oraz stronami Traktatów, na których opiera się Unia. Zgodnie z art. 2, Traktat wejdzie w życie 1 Maja 2004 r., pod warunkiem, że wszystkie państwa członkowskie i co najmniej jedno Państwo kandydujące złożą depozytariuszowi, którym jest Rząd Republiki Włoskiej, dokumenty ratyfikacyjne w terminie do 30 kwietnia 2004 r. W artykule 2. Traktatu przewidziana została specjalna Procedura na wypadek, gdyby którekolwiek z państw nie złożyło wymaganych dokumentów ratyfikacyjnych w wyznaczonym terminie. Artykuł 3 potwierdza autentyczność tekstu w każdym z 21 języków. Część pierwsza traktatu: w sprawie przystąpienia stwierdza ,że: Od dnia przystąpienia Nowe Państwa Członkowskie sa związane postanowieniami Traktatów założycielskich i aktów przyjętych przez instytucje Wspólnot i Europejski Bank Centralny przed dniem przystąpienia; postanowienia te są stosowane w nowych Państwach Członkowskich zgodnie z warunkami określonymi w tych Traktatach i w niniejszym Akcie. Z mocą od dnia przystąpienia, Nowe Państwa Członkowskie wystąpią z wszelkich umów o wolnym handlu, w tym ze środkowoeuropejskiej umowy o wolnym handlu (CEFTA). Na mocy niniejszego Aktu i na warunkach ustanowionych w niniejszym Akcie, Nowe Państwa Członkowskie przystępują do umów wewnętrznych zawartych przez obecne Państwa Członkowskie w celu wykonywania umów lub konwencji. Tam gdzie jest to konieczne, Nowe Państwa Członkowskie podejmą wszelkie właściwe środki w celu dostosowania ich pozycji wobec organizacji międzynarodowych i tych umów międzynarodowych, których Wspólnota lub inne Państwa Członkowskie są również stronami, do ich praw i obowiązków wynikających z ich przystąpienia do Unii. Część druga aktu zatytułowana Dostosowania w Traktatach obejmuje zagadnienia dotyczące: Parlamentu Europejskiego, Rady, Komitetu Ekonomiczno - Społecznego, Komitetu Regionów, Komitetu Naukowo-Technicznego a także Trybunału Sprawiedliwości i Europejskiego Banku Centralnego. Część druga opisuje funkcje oraz strukturę wyżej wymienionych podmiotów. Część trzecia : Postanowienia Stałe, określa , że: Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskim, może dokonać takich dostosowań do postanowień niniejszego Aktu odnoszących się do wspólnej polityki rolnej, jakie mogą okazać się niezbędne w wyniku zmiany reguł wspólnotowych. Takie dostosowania mogą być dokonane przed dniem przystąpienia. Część czwarta pod tytułem Postanowienia Tymczasowe obejmuje środki przejściowe i pozostałe postanowienia. Środki Przejściowe. Do środków przejściowych należą: Dostosowanie ogólnego budżetu Wspólnot Europejskich na rok budżetowy 2004 celem uwzględnienia faktu przystąpienia nowych Państw Członkowskich przez przyjęcie budżetu zmieniającego, który wchodzi w życie z dniem 1 Maja 2004 roku. Postanowienie iż, Nowe Państwa Członkowskie będą uczestniczyć w programach wspólnotowych i agencjach na takich samych warunkach i zasadach jak obecnie państwa członkowskie włącznie z finansowaniem ogólnego budżetu Wspólnot Europejskich Jeżeli jakiekolwiek środki są niezbędne do ułatwienia przejścia z systemu obowiązującego przed przystąpieniem na System wynikający z zastosowania niniejszego artykułu przyjmuje niezbędne środki. Między dniem przystąpienia a końcem 2006 roku, Unia przekazuje na Rzecz nowych państw Członkowskich tymczasową Pomoc finansową, (dalej jako ,,środki przejściowe