METODY INTEGRACYJNE
1.WRZUĆ STRACH DO KAPELUSZA - metoda wpływająca na poczucie bezpieczeństwa, budująca wzajemne zaufanie, ucząca akceptacji i prawidłowej komunikacji, a przede wszystkim integrująca grupę.
Uczniowie siedzą w kręgu lub przy wspólnym stole i indywidualnie na karteczce kończą rozpoczęte zdanie „W tej grupie boję się, że...”. Następnie zebrane kartki wkłada się do kapelusza i je miesza. Po tej czynności każdy uczeń losuje dowolną kartkę i głośno odczytuje jej treść, próbuje wczuć się w rolę obaw autora. Na koniec można porozmawiać na temat napisanych zdań lub ćwiczenia.
2.KWIAT GRUPOWY - metoda stwarzająca okazję do wzajemnego poznania się. Ułatwia wzajemną komunikację w grupie i tworzy sympatyczny klimat.
Klasę dzielimy na grupy. Każda grupa otrzymuje kartkę z narysowanym środkiem kwiatu. Każdy uczeń dorysowuje jeden płatek i wpisuje w nim swoje inicjały. W następnej kolejności wymieniają informacje o sobie, np. co lubią robić w wolnym czasie i informacje umieszczają w swoim płatku. Potem wyszukują podobieństwa i w środek wpisują czynność, która się powtarza, czyli jest cechą charakterystyczną dla grupy. Na koniec każda grupa prezentuje swoje wyniki pracy.
3.ĆWIERĆLAND - metoda oparta jest na bajce o czterech krajach, tzw. landach. Świetnie nadaje się tam, gdzie integracja jest priorytetową sprawą w sensie społecznym i treści programowych.
Klasę należy podzielić na cztery grupy za pomocą kartek w kolorze czerwonym, żółtym, niebieskim i zielonym. Następnie poprosić uczniów, aby nazajutrz do szkoły przyszli do szkoły ubrani w garderobę w wylosowanych kolorach (mogą być niektóre elementy garderoby). W następnym dniu nauki otrzymują kartoniki w odpowiadających im kolorach, które są nazwane paszportami. Ich zadaniem jest namalowanie własnego zdjęcia i wpisanie własnego imienia i nazwiska. Następnie wg określonego podziału tworzą własne państwa, które dekorują zgodnie z własnymi barwami (mogą być balony, bibuła, kwiaty, itp.) i układają program narodowy (tańce, hymn, śpiew, wiersze). Po prezentacji mają wykonać jadłospis potraw narodowych i przedstawić go pozostałym. Potem mieszkańcy poszczególnych landów powinni się wymienić swoimi barwami (bibuły, wstążki, balony), aby stać się kolorowymi i barwnymi narodami. Na zakończenie ustawiamy zaczarowane pudełko z podwójnym dnem (na spodzie są cukierki) po to, żeby uczestnicy wrzucali do niego rekwizyty (paszporty, dekoracje) i pomyśleli o jakimś życzeniu. Finałem spotkania są wspólne „czary” i mieszanie kolorów oraz słodki poczęstunek.
4. CO OFIARUJĘ GRUPIE?- dywanik pomysłów.
Dzieci losują z “Kuferka szczęścia” po 2 karteczki i próbują zinterpretować symbolikę rysunku w kontekście pytania:, Co mogę dać grupie? Przykładowe rysunki: słońce(radość, dobry humor), usta(wypowiedzi), ucho(słuchanie innych), dłoń(praca, pomoc), itp. Po udzieleniu odpowiedzi wg własnego pomysłu (można zapisać skojarzenia obok rysunku), dzieci mocują karteczkę na tablicy. Powstaje “dywanik pomysłów”, na bazie, którego można ukształtować zbiór zasad “bycia razem”.
METODY ROZWIJAJĄCE TWÓRCZE MYŚLENIE uczą myśleć twórczo oraz odkrywać swoje predyspozycje i zdolności. Techniki, które pełnią tę rolę to: „Słowo przypadkowe”, „Fabuła z kubka”.
1.FABUŁA Z „KUBKA”. To propozycja na zainspirowanie ucznia do pracy twórczej, która następuje w wyniku podania pewnego tylko ogólnego planu ( postacie, fabuła, miejsce akcji). Do przeprowadzenia tej metody potrzebne są pojemniki - kubki i kartki z różnymi informacjami. Fabuła z „kubka” to wspaniały pomysł na zrozumienie procesu tworzenia opowiadania oraz przy omawianiu lektur.
- Należy wypełnić kubki kartkami, na których znajdują się znane uczniom informacje. W pojemniku z napisem „Bohaterowie lektury” trzeba umieścić kartki z różnymi postaciami. W pojemniku „Fabuła” - kartki z poleceniami ogólnymi typu: „niech rozwikła zagadkę”. W pojemniku z napisem „Miejsce akcji” - informacje typu: „park”, „ szkoła”. W pojemniku z napisem „Cechy charakterystyczne” - kartki z pojedynczymi przymiotnikami lub z dłuższymi opisami, np. „wesoły”, itp.
Następnie każdy uczeń wybiera sobie kartkę z każdego kubka i tworzy historię
o wybranej postaci z zachowaniem elementów wybranej fabuły.
2.NIEZWYKŁE ZADANIE- to proste sposoby uruchamiania myślenia twórczego w oparciu o dostępny materiał i w połączeniu z różnymi treściami nauczanie (plastycznymi, muzycznymi, polonistycznymi, itp.).
METODY DYSKUSYJNE uczą dyskutować i słuchać innych oraz negocjować i przyjmować różne punkty widzenia. Zaliczyć do nich można technikę „Debata - za i przeciw” oraz technikę „Akwarium”.
1.AKWARIUM. Dyskusja obserwowana na temat „Gdzie wybieracie się na wakacje i jak je spędzicie?”.
- Nauczyciel dzieli grupę na dwie podgrupy. Jedna podgrupa w składzie 6 osób siedząc w kole dyskutuje na ten temat. Pozostałe osoby siedzą wokół grupy dyskutującej i obserwują prowadzoną dyskusję zwracając uwagę na jej przebieg, treść i zachowanie uczestników. Następnie grupa obserwatorów wypowiada się na temat swych obserwacji. Podczas dyskusji kolejność dyskutantów przybrała formę tzw. „rundki”. Obserwatorzy tej dyskusji zwrócili uwagę na język niewerbalny dyskutantów (np. kręcenie włosów, pochylenie ciała, poruszanie nogą, drżenie głosu itp.). Dzieci doszły też do wniosku, że podczas rozmowy bardzo ważne jest uważne słuchanie rozmówcy.
W wyniku pracy z zastosowaniem tej techniki uczniowie mający trudności w skupieniu uwagi i w uważnym słuchaniu innych stwierdzili, że nauczyli się podczas zajęć słuchania innych.
METODY DIAGNOSTYCZNE- polegają na zbieraniu informacji o przebiegu i wynikach określonego stanu rzeczy poprzez wnioskowanie, sprawdzanie, ocenianie oraz wyjaśnianie przyczyn tego stanu.
1. METAPLAN. Jest to metoda graficznego przedstawiania przebiegu dyskusji, w trakcie, której uczniowie analizują dane zagadnienie i poszukują wspólnego, optymalnego rozwiązania przed podjęciem decyzji. Metoda ta sprzyja rozwojowi umiejętności analizy, oceniania faktów, sądów
i propozycji rozwiązań strony przeciwnej. Metaplan przygotowuje do prezentacji własnego punktu widzenia, argumentowania i obrony własnego zdania. Daje możliwość wysłuchania
i brania pod uwagę poglądów innych osób, aktywizuje wszystkich uczniów, pozwala na wymianę myśli.
Przebieg:
a) Nauczyciel przedstawia problem, który będzie przedmiotem dyskusji.
b) Uczniowie dzielą się na grupy 4-5-osobowe i przygotowują plakat ilustrujący dyskusję.
Schemat Metaplanu
Temat: wpisujemy dany temat
Jak jest? Jak powinno być?...
Dlaczego nie jest tak, jak powinno być?..·Wnioski:…
c) Uczniowie uzupełniają rubryki.
d) Na zakończeni następuje prezentacja przez liderów grupy.
METODY GRUPOWEGO PODEJMOWANIA DECYZJI- preferują aktywne uczestnictwo w dyskusji, odpowiedzialność za swoje i grupowe decyzje oraz podejmowanie decyzji na podstawie poznanych faktów.
1.DRZEWKO DECYZYJNE. Jest to metoda graficznego procesu podejmowania decyzji. Dzięki niej możemy rozważać:, jakie istnieją możliwości rozwiązania danego problemu, jakie mogą być konsekwencje przyjęcia określonego wariantu, jakie wartości uznaje osoba podejmująca decyzje. Metoda ta uczy, jak należy dokonywać wyboru, aby uświadomić jego skutki, które powinny być zgodne z akceptowanymi wartościami.
Przebieg:
a) Nauczyciel przygotowuje schemat drzewka i podaje problem, który należ rozpatrzyć.
b) Następnie wpisują różne, możliwe rozwiązania.
c) Pod kątem przyjętych celów i wartości uczniowie wypełniają kolejny poziom drzewka: pozytywne i negatywne skutki każdego rozwiązania.
d) Uczniowie z pomocą nauczyciela podsumowują wyniki dyskusji i wybierają najlepsze rozwiązanie.
Schemat drzewka decyzyjnego:
Decyzja…
Cel i wartości…
Pozytywne skutki rozwiązań Negatywne skutki rozwiązań…
Możliwe rozwiązania…
Problem (sytuacja wymagająca podjęcia decyzji)
2. SZEŚĆ PAR BUTÓW- to prosta, a jednocześnie skuteczna metoda; sześć sposobów działania
METODY DYSKUSYJNE- uczą dyskutować i słuchać innych oraz negocjować i przyjmować różne punkty widzenia.
1.DEBATA „ZA I PRZECIW”
Uczniowie w dwóch przeciwstawnych grupach prezentują argumenty. Zapisują je na dwóch kartonach. Metoda ta pozwala na łatwiejsze podjęcie decyzji oraz spojrzenie na ten sam problem z różnych punktów widzenia.
Przebieg:
a) Nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy.
b) Jedna grupa przygotowuje argumenty „za”, druga „przeciw”.
c) Reprezentanci przedstawiają pracę grupy.
d) Celem pracy grupy jest zgromadzenie takich argumentów, które przekonują o słuszności poglądu a tym samym ułatwiają podejmowanie decyzji w działaniu.
AKROSTYCH jest to wyrażenie lub całe zdanie zbudowane w ten sposób, że pierwsze litery wyrazów w zdaniu przekazują jakąś informację.
Chcemy, np. zapamiętać kolejność miast, przez które pojedziemy podczas wakacji: Bielsko - Katowice - Łódź - Mikołajki. Układamy, więc akrostych, np. taki: Biały Kotek Łapie Mysz. W ten sposób zapamiętanie kolejności miast staje się łatwiejsze.
Inny przykład:, Aby zapamiętać po kolei 7 kolorów tęczy: czerwony, pomarańczowy, żółty, zielony, niebieski, granatowy, fioletowy - dobrze jest wymyślić akrostych, np. Człapie powoli żółw zielony niosąc granatowy futerał.
POCZTA. Metoda służy do podsumowania zajęć, wyrażania opinii, własnych poglądów, przeżyć. Dzieci, w toku wspólnych działań wypełniają plakat. Na małych kartkach kończą zdanie rozpoczęte na kopercie. Dzieci wkładają karteczki do odpowiednich kopert (W mojej grupie lubię..., Dziwi mnie..., Przeszkadza mi..., Zmieniłbym..., Proszę o...),Nauczyciel odczytuje dziecięce zdania, zbiera opinie dzieci. Wspólne określenie, co jest mocne w naszej grupie itd.