Tarczyca

Zapalenia tarczycy

Mianownictwo:

• strumitis - z wolem

• thyroiditis - bez wola

Podział:

1. ostre

1. infekcyjne

2. nieinfekcyjne

2. podostre - choroba de Quervain

3. przewlekłe

1. choroba Hashimoto

2. wole Riedla

Ostre infekcyjne zapalenie tarczycy

Etiologia:

1. pneumokoki

2. gronkowce

3. paciorkowce

4. E. coli

Źródło zakażenia: ognisko zapalne w okolicy szyi.

Drogi zakażenia:

1. przez krew

2. przez ciągłość tkanek

3. posocznica

Objawy:

1. gorączka

2. bolesność tarczycy

3. powiększenie węzłów chłonnych

4. eutyreoza

Badania dodatkowe:

1. leukocytoza

2. ↑ OB

3. ↑ CRP

Leczenie:

1. antybiotyki o szerokim spektrum działania

Powikłania:

1. ropień tarczycy - leczenie: drenaż operacyjny

Ostre nieinfekcyjne zapalenie tarczycy

Przyczyny:

• po leczeniu jodem

• urazy w których doszło do wylewu krwawego do tarczycy

• promieniowanie RTG

Podostre zapalenie tarczycy - chorobe de Quervain

• etiologia: nie znana

• podłoże genetyczne

• możliwe podłoże wirusowe

• kobiety chorują 5x częściej od mężczyzn

• trwa 2-3 tygodnie

Przebieg:

Okres I:

• ↓ jodochwytności

• ↑ wydzielania hormonów tarczycy → objawy nadczynności

Okres II:

• ↓ wydzielania hormonów

• bóle głowy, gorączka

Okres III:

• ↑ wydzielania hormonów

Okres IV:

• powrót czynności lub utrwalenie niedoczynności

Rozpoznanie:

• OB, WBC - w normie

• zmiany jodochwytności

Leczenie:

1. salicylany

2. NLPZ - Piroxicam

3. okłady tarczycy z gazy nasączonej etanolem

4. sterydy

Choroba Hashimoto

• 8x częściej chorują kobiety

• gł. 30-50 r.ż.

• podłoże genetyczne

• współistnienie z innymi chorobami autoimmunologicznymi (np. Gravesa-Basedowa)

• stan predysponujący do chłoniaka

Przeciwciała:

1. przeciwko antygenowi mikrosomalnemu

2. przeciwko antygenowi koloidu

3. przeciwko tyreoglobulinie

Podział morfologiczny:

1. rozsiane uogólnione zapalenie

1. z wolem

1. rozrost nabłonka pęcherzykowego → eutyreoza

2. zwłókninie → hipotyreoza

1. bez woli

1. zanik tarczycy → obrzęk śluzowaty

2. umiarkowane zmiany → zwykle bezoobjawowy

2. 
   ognisko zapalenia

1. z wolem

2. 
   bez wola

Rozpoznanie:

1. przeciwciała

2. BAC, badanie histopatologiczne

Powikłania:

1. pierwotna niedoczynność tarczycy

Badania:

1. ↑ TSH

Leczenie:

1. substytucja hormonalna hormonami tarczycy: L-Tyroksyna (Eltroxin, Eutyrox, Letrox)

Wskazania do operacji:

1. ucisk na tchawicę

2. podejrzenie chłoniaka

Wole Riedla

• zmiany włókniste

• może się szerzyć na tkanki sąsiednie tkanki, ślinianki

• eutyreoza

Rozpoznanie: badanie histopatologiczne.

Leczenie: brak skutecznego.

Nowotwory tarczycy

Podział:

1. raki

2. choniaki

3. mięsaki

4. przerzuty:

1. z płuc

2. z nerek

3. czerniak złośliwy

Raki tarczycy - podział:

1. zróżnicowane

1. brodawczakowaty - najczęstszy (60%)

2. pęcherzykowy - 20-30%

2. niezróżnicowane - 10%

3. rdzeniasty - 5%

Rak brodawczakowaty:

• najłagodniejszy (przeżycie 10-cio letnie - 95%)

• wolny wzrost

• wczesne przerzuty drogą naczyń chłonnych

Rak pęcherzykowy:

• przerzuty drogą naczyń krwionośnych

• przeżycie 10-cio letnie - 60%

• samoistna remisja: 10%

Rak anaplastyczny:

• b. szybki wzrost

• przeżycie: kilka miesięcy

Rak rdzeniasty:

• wywodzi się z komórek C - produkuje kalcytoninę

• wchodzi w skład:

1. MEN II A - zespół Sipple'a - rak rdzeniasty, pheochoromocytoma, nadczynność tarczycy

2. MEN II B - zespół Gorlina - rak rdzeniasty, pheochoromocytoma, wielonerwiakowatość

objawy:

1. guz tarczycy

2. ↑ [kalcytoniny]

3. biegunka

Leczenie:

1. operacyjne

1. nieradykalne - tylko brodawczaki o średnicy <1 cm leżące z dala od cieśni

2. radykalne

2. jod promieniotwórczy

3. RTH

Nadczynność tarczycy

Przyczyny:

1. choroba Gravesa-Basedowa

2. gruczolak nadczynny

3. wole wieloguzkowe nadczynne - choroba Plummera

4. I i II okres choroby de Quervaina

5. choroba Hashimoto

6. raki tarczycy

7. jatrogenne

8. nadmierne wydzielanie TSH

Choroba Gravesa-Basedowa

• jest to rozległe, hiperplastyczne wole połaczone z pozatarczycowymi objawami:

1. wytrzeszcz

2. obrzęk przedgoleniowy

3. achropatia - przerost tkanki łącznej paliczków dystalnych

częściej chorują kobiety

gł. 30-50 r.ż.

podłoże: defekt limofyctów T supresorowych

Przyczyny:

1. promieniowanie jonizujące

2. zakażenia

3. stres

Autoprzeciwciała:

1. przeciwko receptorom dla TSH (TRAP)

2. przeciwko antygenowi mikrosomalnemu

3. przeciwko antygenowi koloidu

4. przeciwko tyreoglobulinie

Objawy kliniczne:

• chudnięcie

• ↑ drażliwości

• drżenie rąk

• pocenie się (ciepłym potem)

• osłabienie siły mięśni

• wzmożone bicie serca

• powiększenie obwodu szyi

• wytrzeszcz

• luźne stolce

• obrzęki na kończynach dolnych - obrzęk przedgoleniowy

• skóra gładka, aksamitna („skóra kochanki”)

• włosy miękki, lśniące

• objawy oczne

• szmer skurczowy nad tarczycą

• tachykardia

• może wystąpić migotanie przedsionków

• duże amplitudy ciśnień

• czynnościowy szmer skurczowy

Wytrzeszcz złośliwy - niemożność domknięcia powiek.

Wytrzeszcz - spowodowany naciekiem mukopolisacharydów dna oczodołu.

Rozpoznanie:

1. ↓ [cholesterolu]

2. ↓ TSH

3. ↑ T3, T4

Leczenie:

1. tyreostatyki:

1. Metizol - 60 mg/d przez 3 tygodnie, potem 30 mg/d przez 3 tygodnie, potem 20 i 10 mg/d

2. Metylotiouracyl

3. Propytiouracyl - zalecany u kobiet w ciąży

2. operacyjne - w stanie eutyreozy

3. jodem radioaktywnym

4. Propranolol 3x 20 mg/d

5. leczenie wytrzeszczu - Encorton 30-40 mg/d

Nadczynność tarczycy w ciąży:

• przeciwwskazanie do zachodzenia w ciążę

• bezwzględne przeciwwskazanie (???) do cięcia cesarskiego

6/6

przebieg zwykle bezobjawowy

---