10.03.2010
Finanse - wykład 2
Podsumowanie poprzedniego wykładu:
Strumienie rzeczowe, a strumienie finansowe
3 rodzaje wzajemnych zależności ( czasem strumienie rzeczowe są równoczesne ze strumieniami finansowymi), równoczesność
Strumienie pieniężne bywają wyprzedzające w stosunku do strumieni rzeczowych (chyba, że jest przedpłata, lub strumienie rzeczowe wyprzedzają finansowe - strumień pieniężny jest odroczony w czasie, lub po prostu płatność jest odroczona w czasie), przykład odroczenia w czasie płatności - weksel
Strumień finansowy zawiera w sobie strumień pieniężny, ale zasób wprawiony w ruch może mieć formę nie pieniądza, jak Np. weksel.
W ramach strumieni finansowych można wyróżnić, jeśli owa zależność przyjmuje postać płatności bezgotówkowy - wówczas jest strumień bezgotówkowy.
Zasoby finansowe i rzeczowe a strumienie - różnice
Ruch i kierunek, zasób, który podlega ruchowi w czasie i przestrzeni, wtedy mówimy o strumieniach.
Strumień rzeczowy wywołuje strumień pieniężny, współczesna gospodarka ma bogatą strukturę różnorakich strumieni, które powstały bez udziału strumienia rzeczowego.
Dominacja strumieni finansowej nad strumieniami rzeczowymi.
Dopełnieniem zasobu i strumienia jest pojęcie przepływów finansowych. Przepływ to strumień, który ma zidentyfikowany punkt powstania (wyjścia, wydatku) i wejścia (wpływu, wejścia).
Muszą być określone podmioty, ten, który wysyła i ten, który odbiera. Inicjatorem jest podmiot, który przekształca ruch w zasób.
Różnorodność strumieni i podmiotów, dla usystematyzowania zjawisk prowadzi się klasyfikację (przedmiotową i podmiotową) finansów i zjawisk finansowych.
Ujęcie przedmiotowe - przedmiotowa klasyfikacja:
Finanse w ujęciu strumieniowym:
Strumienie pieniężne ekwiwalentne - rynkowe, charakteryzują się wzajemnością, jeden determinuje powstanie następnego. Przepływy głównie między gospodarstwem domowym, a przedsiębiorstwem. Rzeczowy - gospodarstwa domowe, odbiorca - finansowy.
Strumienie pieniężne redystrybucyjne - transferowalne, transferowe, brak ekwiwalentności, nie ma wzajemnego świadczenia, Np. podatki (głównym kreatorem jest państwo.
Strumienie pieniężne kredytowe - musi być podmiot taki jak bank, tylko w banku można używać pojęcia kredyt, strumień ten powstaje, gdy powstaje kredyt, strumień zwrotny, powstaje, gdy zwraca się pieniądze do banku. Strumień kredytowy kreuje strumień transferowy.
Podmiotowa klasyfikacja finansów: (jeżeli jeden ze strumieni dominuje, to lokuje się go w sferze realnej, albo finansowej)
Finanse w ujęciu podmiotowym:
Finanse przedsiębiorstw - sfera realna
Finanse ludności - sfera realna
Finanse publiczne - finanse sfery publicznej
Finanse banków
Finanse instytucji niebankowych
Finanse państwa to sfera finansowa, bo ich potencjał jest tek duży, że wystarczy. Poprzez zamówienia publiczne kierowane do przedsiębiorstw państwo kreuje też strumienie rzeczowe, (Np. autostrady). Generalnie państwo jest po środku.
Codzienne pojęcia często nie oddają istoty rzeczy. Trzeba używać języka precyzyjnego
Gospodarka finansowa - działania podmiotów w dziedzinie zjawisk pieniężnych obejmuje:
Organizowanie operacji pieniężnych
Realizowanie operacji pieniężnych
Ewidencję i analizę operacji pieniężnych
Każde gospodarstwo domowe, każdy pomiot w sferach realnej i finansowej musi planować cele, które są celami finansowymi. Musi tak planować swoją działalność, aby osiągnąć przyszłe dochody.
Polityka finansowa - zespół działań osób i instytucji na rzecz ustalenia przyszłego kształtowania się dochodów i wydatków pieniężnych i nadaniu im mocy wiążącej.
Polityka finansowa - świadome działanie osób i instytucji polegające na ustalaniu i realizacji określonych celów za pomocą instrumentów finansowych.
Kategorie finansowe:
Zjawiska finansowe charakteryzują się komplikacją i różnorodnością
Poszukiwało się podstawowych pojęć, których można użyć, żeby wyjaśnić szczegółowe pojęcia to są właśnie kategorie.
Cena:
Strumień rzeczowy jest odwzorowaniem strumienia pieniężnego, jest równorzędny
Rynek musiał wycenić strumienie tak, że rzeczowy jest równy pieniężnemu
Wycenił - rynek nadał wartość temu strumieniowi rzeczowemu, któremu odpowiada wartość strumienia pieniężnego.
Rynek nigdy nie wycenia jednokrotnie, nawet ten sam strumień wyceniany jest każdorazowo, gdy przenika przez rynek
Rynek posiada mechanizm, automatyzm pozwalający na wycenianie
Cena równowagi, cena, jaką rynek wyznacza przy danym popycie i danej podaży
Funkcje cen:
Przychodowa (dochodowa) - pozwala właściwie wycenić strumień Np. dochodu świadczenia z usługi pracy.
Agregacyjna - zawsze spełnia swoje zadanie, bo pozwala Np. Sumować domy z butami i salony z samochodami.
Alokacyjna
Redystrybucyjna - podział jednostki za pomocą ceny (Np. wycena usług pracy). Jeśli dochód jest właściwie wyceniany właściwa jest funkcja sumy dochodów.
Motywacyjna - cena jest instrumentem motywującym do pewnych zachowań, reakcji na zmianę tej ceny, (Np. wzrost cen jakichś produktów, który spowoduje, że część potencjalnych nabywców potraktuje to jako bodziec, który wywoła reakcję na tą cenę spadek podaży )
Nie zawsze cena spełnia właściwą funkcję, czasami bywa, że mechanizm wyrównywania popytu i podaży staje się zawodny i funkcje ceny też stają się zawodne to częste zjawisko w gospodarce rynkowej, przejawem są:
Inflacja - ceny rosną mimo zmienności podaży ciągle. Teoria jest fałszywa, jeśli jej weryfikacja jest fałszywa Teoria socjalizmu. Ekonomia nie odrzuca teorii. Następuje spadek siły nabywczej. za jednostkę kupuję coraz mniej, każdy zasób rzeczowy wymaga coraz większej ilości zasobu pieniężnego. Przyczyną może być nadmierna ilość pieniądza. Mechanizm musi zaabsorbować zbyt dużą ilość pieniądza.
Czynnik monetarny - wszystko stara się nim tłumaczyć - inflacja zawsze jest zjawiskiem pieniężnym, za dużo pieniędzy w stosunku do PKB.
Przyczyną inflacji jest nadmierny popyt - rzecznikiem popytowego pojęcia finansów był Keynes. (Teraz wszyscy na niego narzekają )
Nubia - nadwyżka globalnego popytu nad podażą.
W PRL-u była inflacja popytowa, ale ceny ustalało państwo, przez co w sklepach były tylko groszek w puszkach i ocet , gdy uwolniono ceny wszystko pojawiło się w sklepach, ale była ogromna inflacja.
Balcerowicz zabrał ludziom pieniądze
Państwo główną przyczyną inflacji popytowej wydatki zawsze większe niż dochody.
Podażowe ujęcie inflacji - lokuje się w rosnących kosztach wytwarzania (inflacja kosztowa):
Przyczyny:
surowce i materiały z importu
wzrost kosztów pracy - producent musi podnieść cenę, jeśli presja na wzrost płacy będzie zataczała coraz szersze kręgi, będą wzrastały ceny wytwarzania spirala inflacyjna
Oczekiwania inflacyjne - uciekanie od pieniądza, ze względu na spadek siły nabywczej, oczekiwania od inflacji napędzają inflację.
Pchanie przez zysk - utrzymywanie zysku przez przepychanie kosztów na odbiorcę (konsumenta).
Deflacja - ceny ciągle spadają pomimo zmienności podaży.
Cena jakiegoś produktu lub grupy produktów rośnie, bądź spada ogólny wskaźnik ceny rośnie lub spada, gdy mechanizm ceny nie funkcjonuje właściwe. Deflacja i inflacja to zjawiska przeciwstawne. Nie można się cieszyć z deflacji, mimo to, że jest to przykład bardzo rzadki (Np. kiedyś w latach 80-tych dotknął Japonię, wtedy okazało się, że trudniej ją wyleczyć, nie ma takich instrumentów jak w przypadku inflacji). Ciągły spadek ceny powoduje spadek popytu po co mam kupować, jak wiem, że jutro cena spadnie . Siła nabywcza pieniądza rośnie warto go trzymać, ale konsekwencją takich zachowań podmiotów popytu jest ograniczenie produkcji (przez podmioty podaży). Nie podejmuje się produkcji i ceny nadal spadają.