POLITYKA ZATRUDNIENIA / RYNKU PRACY
POLITYKA ZATRUDNIENIA- jest rozumiana jako czynne oddziaływanie władz państwowych na rynek pracy pod kątem potrzeb gosp. Kraju oraz godzenia interesów pracodawców i pracobiorców. Tradycyjnie wyróżnia się dwie podstawowe FUNKCJE polityki zatrudnienia: * funkcję społeczną wyznaczoną przez obecne i przyszłe warunki rozwoju społecznego. * ekonomiczną związaną z rozwojem gosp. * poznawczo- normatywną dotyczącą systemu kształcenia * dochodową czyli związaną z zapewnieniem uczestnictwa ludzi w tworzeniu i podziale dochodu narodowego. CELE polityki zatrudnienia: * redukcja bezrobocia * likwidacja ubóstwa * wypełnienie luki zatrudnieniowej.
P Z stanowi ważny element sprzęgający system ekonomiczny ze społecznym. Wynika to z fakty ze przedmiotem działania tej polityki jest człowiek ze swoistymi predyspozycjami fizycznymi i psychicznemu oraz zainteresowaniami i umiejętnościami.
W obszarze zainteresowań polityki zatrudnienia leży regulacja procesów gospodarowania czynnikiem ludzkim w którym można wyróżnić następujące etapy: * przygotowanie do racy * aktywizację siły roboczej * proces pracy * efekt pracy i wynagrodzenia za pracę
Wiodącym celem polityki zatrudnienia jest realizacja pełnego zatrudnienia. Pojęcie to ma różną interpretację, oznaczać może: * likwidację nadwyżek bezrobocia lub osiągnięcie wysokiego poziomu zatrudnienia.
Pełne zatrudnienie utożsamia się często z brakiem bezrobocia i określone jest jako pewna idealna sytuacja na rynku pracy która w praktyce jest w zasadzie nieosiągalna.
Główną funkcję rynku pracy w gosp. Jest alokacja i realokacja występujących w niej zasobów ludzkich (pracy) oraz zapewnienie w dłuższym czasie równowagi między podażą a popytem na pracę.
Wśród podstawowych kategorii opisujących i analizujących procesy i zjawiska zachodzące na rynku pracy można wymienić: * popyt na pracę * podaż na pracę* wynagrodzenia za pracę * bezrobocie.
Kolejnym celem polityki zatrudnienia jest zatrudnienie racjonalne. W sferze ekonomicznej zatrudnienie racjonalne prowadzi do wzrostu produktu narodowego, wydajności pracy, płac realnych: W sferze społecznej powoduje wzrost zadowolenia z pracy, kwalifikacji. Osłabia występowanie negatywnych zjawisk tj. absencja , fluktuacja.
Wśród dużej liczby instrumentów polityki zatrudnienia ukształtowanej przez teorię i praktykę wyróżnić da się główne grupy : * służące wzrostowi popytu na siłę nabywczą * kształtujące podaż siły roboczej
Polityka zwiększania popytu na siłę nabywczą jest związana z nurtem keynesowskim i neokeynesowskim
Wyróżnia się następujące kierunki działań (służących zwiększeniu liczby miejsc pracy): * subwencjonowanie płac i zatrudnienia * tworzenie miejsc pracy w sektorze państwowym w myśl specjalnych programów zatrudnienia * popieranie szeroko rozumianej przedsiębiorczości, tworzenie nowych miejsc pracy w sektorze prywatnym poprzez popieranie małych i średnich przedsiębiorstw, lokalne inicjatywy wzrostu zatrudnienia oraz pomoc w tworzeniu własnych zakładów przez bezrobotnych lub zagrożonych bezrobociem.
W ramach polityku zatrudnienia stosuje się także działania regulujące jej podaż : wyróżnia się następujące kierunki działań służących kształtowaniu siły roboczej: 1. Kształtowanie poziomu aktywności zawodowej, które możliwe jest poprzez następujące działania: * wyznaczenie granic wiekowych aktywności zawodowej oraz prawo do pracy poza okresem tej aktywności, * zrównywanie lub różnicowanie wieku aktywności zawodowej wg zawodów i płci * zwiększanie lub zmniejszanie okresów nieaktywności zawodowej lub osób w wieku produkcyjnym; * przedłużanie lub skracanie okresu kształtowania obowiązkowego * wynagrodzenie lub ograniczenie obowiązkowej służby wojskowej osłabienie aktywności zawodowej, np. zachęty dla kobiet do wychowywanie dzieci. 2. Określanie liczby godzin pracy, do której zaliczyć możemy: * skracanie czasu pracy, wydłużenie urlopów * zmniejszanie lub zwiększanie liczby godzin ponad wymiar * zatrudnianie w niepełnym wymiarze czasu pracy * zwiększanie rozmiarów pracy czasowej