Rynek w sensie technologicznym to kazde miejsce w ktorym dochodzi do spotkania sprzedajacych i kupujacych w wyniku czego może dojsc do zawarcia transakcji kupna-sprzedazy.
Rynek w sensie ekonomicznym to proces w ramach którego uczestnicy rynku ustalaja co maja zamiar sprzedawac i kupowac i na jakich warunkach.
Rynek konsumenta - popyt na dany towar jest mniejszy niż podaży-mamy nadwyzke
Rynek producenta - popyt na dany towar jest większy niż podaz-niedobor
Rynek dóbr konsumpcyjnych - zespół transakcji dobrami i usługami, które służą zaspakajaniu potrzeb indywidualnych konsumentów i ich gospodarstw domowych.
Rynek dóbr przemysłowych - zespół transakcji dobrami służącymi do produkcji. Przedmiot transakcji to surowce, maszyny, narzędzia, akcesoria używane w produkcji, części zamienne, komponenty produktów, usługi do tworzenia nowych produktów.
Rynek zorganizowany (formalny)-gieldy, aukcje,targi, przetargi.
RYNEK FINANSOWY- rynek, na którym dokonywane są transakcje związane z przemieszczaniem się kapitałów.
RYNEK PIERWOTNY - rynek na którym zawierane są transakcje kupna - sprzedaży papierów wartościowych w których sprzedającym jest zawsze wystawca (emitent) papieru wartościowego. Może on dokonać sprzedaży samodzielnie lub skorzystać z usług wyspecjalizowanych przedsiębiorstw.
RYNEK WTÓRNY - rynek na którym zawierane są transakcje kupna - sprzedaży papierów wartościowych w których sprzedającym nie jest wystawca (emitent). Obejmuje transakcję kupna - sprzedaży nabytych uprzednio na rynku pierwotnym papierów wartościowych oraz wszystkie transakcje następne.
Rynek wolny jest to rynek, na którym wymiana dóbr dokonuje się w wyniku dobrowolnie zawieranych transakcji pomiędzy kupującymi a sprzedającymi przy dobrowolnie ustalonej przez nich cenie. Narzedzia rzadu wplywajace na rynek wolny:
Podatki
Cła
Bankowe stopy procentowe-w zaleznosci od tego jaki efekt chce uzyskac rzad:
wzrost bankowych stop procentowych to wzrost lokat- zaczynamy oszczedzac (ograniczenie popytu -wysokooprocentowane lokaty)
obnizenie bankowych stop procentowych to obnizenie lokat-nie chcemy oszczedzac (zwiekszenie popytu)
Rynek regulowany ( komunistyczny, regulatorem jest rzad). Narzedzia rzadu odziaływania na rynek regulowany:
Ceny maksymalne-cena najwyzsza która rzad narzuca producentami
Ceny minimalne-cena najnizsza która rzad narzuca kupujacym
Koncesje- pozwolenia na dzialalnosc gospodarcza
Obieg okreżny- odbywajacy się na rynkach przeplyw produktow i czynnikow wytworczych pomiedzy podmiotami gospodarujacymi w zamian za platnosci wykonywane za nie.
Produkcja to- wytwarzanie dóbr użytkowych dla zaspokojenia popytu konsumentów. Produkt-efekt pracy ludzkie
Czynniki wytworcze:
Ziemia (surowce, woda, gleba, grunt)
Praca (sila robocza, kwalifikacje, motywacje)
Kapitał (produkcyjny, inwestycyjny, rzeczny)
Przedsiebiorczosc (wiedza i umiejetnosci)
Podmioty gospodarujące: to każdy aktywny uczestnik procesów gosp. którego działania i decyzje wywołują skutki ekonomiczne.
1. Gospodarstwa domowe- celem głównym działalności gospodarstw domowych jest zaspokajanie wspólnych oraz indywidualnych potrzeb członków gospodarstwa domowego. Dochody:stypendia, zasiłki, renta, emerytura, zyski.
2. Firmy- kupują prace innych surowców a sprzedają produkty
3. Rząd- kupuje i sprzedaje ( to co jest własnością państwa ),wydaje pieniądze pożyczone ( deficyt budżetowy )
Oszczednosci- to ta część gospodarstw domowych która nie jest przeznaczona ani na konsumpcje ani tez na podatki
Konsumpcja-to zużywanie posiadanych dóbr w celu bezpośredniego zaspokojenia ludzkich potrzeb, które wpływa na poziom odnoszonej przez konsumenta użyteczności.
Konsument- w ekonomii osoba nabywająca od przedsiębiorcy towar lub usługę. Konsument jest, obok producenta, podstawowym uczestnikiem gry rynkowej. Relacje między oboma tymi podmiotami są istotą funkcjonowania rynku
Inwestycja to nakład gospodarczy na tworzenie lub zwiększanie majątku trwałego, wydatki przedsiębiorstw na dobra, które mogą być użyte do produkcji innych dóbr i usług. Jest to tzw. "efekt korzyści odroczonych w czasie", wyrzeczenie się obecnych, pewnych korzyści na rzecz niepewnych korzyści w przyszłości.
Wskaźnik rentowności to procentowy stosunek zysku przedsiębiorstw do kosztów jego działalności
Próg rentowności obrazuje sytuację, w której przychody ze sprzedaży pokrywają koszty stałe i koszty zmienne przedsiębiorstwa
Deficyt budżetowy - występuje, gdy wydatki w budżecie danej instytucji (zazwyczaj państwa) są wyższe niż jej dochody
Nadwyżka budżetowa - suma dochodów budżetowych przewyższająca wydatki budżetowe
Budżet państwa można określić jako zestawienie dochodów i wydatków oraz rozchodów i przychodów państwa w pewnym okresie - najważniejszy plan finansowy państwa
Koszt alternatywny jest to wartość najlepszej z możliwych korzyści, utraconej w wyniku dokonanego wyboru. Zatem koszt alternatywny:
- jest zawsze ponoszony przez osobę podejmującą decyzję,
- jest określony w chwili dokonywania wyboru,
- ma charakter subiektywny.
Równowaga rynkowa
Występuje w przypadku zrównania się wielkości popytu i podaży, przy określonej cenie (cenie równowagi rynkowej) w określonej jednostce czasu.
STANY NIERÓWNOWAGI
NIEDOBÓR występuje w przypadku, gdy wielkość popytu przewyższa wielkość oferowanej ilości dóbr. Cena, przy której występuje niedobór znajduje się poniżej ceny równowagi rynkowej,
NADWYŻKA występuje, gdy wielkość podaży dóbr przewyższa efektywny popyt na nie. Cena, przy której producenci oferują dobro znajduje się powyżej ceny równowagi rynkowej.
CENA MAKSYMALNA, czyli pułap ceny
Jest to cena, powyżej której sprzedawać nie można. Cena poniżej ceny równowagi rynkowej. Wprowadzenie ceny maksymalnej wywołuje zjawisko niedoboru.
CENA MINIMALNA
Jest to cena, poniżej której sprzedawać nie można. Cena powyżej ceny równowagi rynkowej. Wprowadzenie ceny minimalnej wywołuje zjawisko nadwyżki.