ANALIZA EKONOMICZNA

Przedsiębiorstwo jest to jednostka zaspokajająca potrzeby ludzkie zarówno przez produkowanie jak i dawanie pracy.

Przedsiębiorstwo – podmiot prowadzący działalność gospodarczą, na swoje ryzyko, z wykorzystaniem wszystkich dostępnych temu przedsiębiorstwu środków, po to aby osiągnąć określone cele ekonomiczne.

ISTOTA ANALIZY EKONOMICZNEJ

1/ pojęcie analizy ekonomicznej

2/ rodzaje analizy ekonomicznej

3/ mierniki oceny ekonomicznej

4/ podstawowe etapy metodyczne badań analitycznych

pojecie analizy ekonomicznej

ANALIZA – /L. Bednarski/ – metoda postępowania naukowego, która polega na dzieleniu danej całości na części i następnie rozpatrywaniu każdej z nich osobno.

Jest ona myślowym pojęciem, wyodrębnieniem cech części lub składników badanego zjawiska lub przedmiotu, badanie cech elementów lub struktury czegoś, a także zachodzących między nimi zjawisk przyczynowych.

Analiza bada zjawiska z punktu widzenia teoretycznego jak również poprzez doświadczenia.

W jej ramach są też przeprowadzane eksperymenty.

Czym jest analiza ekonomiczna?

ANALIZA EKONOMICZNA – /W. Świetlik/ – zespół czynności badawczych, które polegają na dzieleniu przedsiębiorstwa lub gospodarstwa na części, a następnie rozpatrywaniu każdej z nich oddzielnie, a także we wzajemnym powiązaniu ze sobą.

ANALIZA EKONOMICZNA – /Dębski/ – to czynności badawcze dotyczące stanu ekonomicznego i działalności jednostki gospodarczej zmierzające do postawienia diagnozy charakteryzującej całość sytuacji ekonomicznej i społecznej badanej organizacji gospodarczej.

ISTOTĄ ANALIZY JEST wszechstronne badanie zjawisk gospodarczych uwzględniając ich wzajemne powiązania i wykorzystujące wszystkie dostępne materiały źródłowe.

CELE ANALIZY: Analiza ekonomiczna może mieć dwojaki cel:

-- Ustalenie, ocenę i analizę struktury badanej w całości a także związków i zależności między poszczególnymi elementami struktury a także między każdym elementem z osobna a całością.

-- Poznanie mechanizmu funkcjonowania badanej całości oraz zmian, jakie w niej zachodzą, ustalenie czynników oddziałujących na tę całość oraz kierunku i natężenia wpływu poszczególnych czynników na stwierdzone zmiany ( korzystne lub niekorzystne ).

TAKA ANALIZA NAZYWA SIĘ ANALIZĄ PRZYCZYNOWĄ.

ZADANIA ANALIZY EKONOMICZNEJ

Jeżeli mówimy o analizie ekonomicznej przedsiębiorstwa to możemy wymienić następujące zadania, które ta analiza spełnia:

-- umożliwia zapoznanie się z zadaniami działalności gospodarczej i ich realizację.

-- umożliwia poznanie stanu ekonomicznego czynników produkcji oraz metod gospodarowania nimi

-- umożliwia zapoznanie się z wynikami finansowymi osiąganymi przez przedsiębiorstwo.

-- daje możliwość porównania działalności analizowanego przedsiębiorstwa z działalnością i wynikami innych przedsiębiorstw, dzięki czemu można ustalić jego pozycję i dalsze perspektywy działalności.

WARUNKI ANALIZY

Analiza powinna spełniać cztery podstawowe warunki:

-- operatywność zabezpieczającej badania i wnioskowanie w terminie umożliwiającym podejmowanie decyzji.

-- konkretność badań i oceny dla wprowadzenia ścisłych i trafnych wniosków.

-- elastyczności polegającej na takim doborze metod analizy, które będą dopasowane do zmiennych warunków i potrzeb.

-- dynamiki pozwalającej na ujmowaniu procesów gospodarczych w ich rozwoju.

Przedmiotem analizy ekonomicznej w przedsiębiorstwie, mogą być:

-- wynik finansowy działalności

-- wynik materialnej działalności

-- koszt działalności przedsiębiorstwa

-- zasoby ludzkie

-- wykorzystanie zasobów materiałowych

-- wykorzystanie środków trwałych

-- postęp techniczny i innowacje

-- wartość przedsiębiorstwa

-- sytuacja majątkowo – finansowa

-- rozwój przedsiębiorstwa

FUNKCJE ANALIZY:

-- prognostyczna – dostarczenie wiedzy o ogólnych prawidłowościach, jakie występują w przebiegu procesów i zjawisk danego typu Ma ona za zadanie pozwolić na przewidywanie przyszłych konsekwencji ich rozwoju.

-- diagnostyczna – sprawdzane stanu jaki jest w danej konkretnej kwestii

-- humanistyczna – zaspokaja potrzeby ludzi w zakresie poszanowania otaczającej nas rzeczywistości i umożliwia kształtowanie poglądów

RODZAJE ANALIZY EKONOMICZNEJ

Analiza ekonomiczna rozpatrywana według kryterium przedmiotowego badań wyróżnia:

• analizę mikroekonomiczną – dotyczącą badań i oceny działalności takich podmiotów gospodarczych, jak przedsiębiorstwo, gospodarstwo domowe czy pojedyncze osoby,

• analizę makroekonomiczną – dotyczącą badań i oceny wielkości ekonomicznych zagregowanych (globalnych), a więc ujmowanych dla całej gospodarki narodowej. Analiza makroekonomiczna jest przeciwstawieniem analizy mikroekonomicznej

PODSTAWOWE RODZAJE ANALIZY EKONOMICZNEJ ORAZ RÓŻNORODNE KRYTERIA ICH SKLASYFIKOWANIA:

a/ kryterium celu

Analiza strukturalna:

• przedmiotem tej analizy jest organizacja funkcjonująca w otoczeniu komunikujących się ze sobą organizacji,

• polega na badaniu związków i zależności jakie zachodzą między poszczególnymi elementami struktury, między sobą, a także w stosunku do całości.

Analiza przyczynowa:

• polega na określeniu czynników oddziałujących na objęty badaniem wskaźnik ekonomiczny,

• polega również na obliczeniu wielkości wpływu poszczególnych czynników na odchylenia wynikające z uprzednich porównań.

b/ kryterium horyzontu czasowego

Analiza ex post (zwana również retrospektywną):

• dotyczy badań minionych okresów bez odnoszenia się do kształtowania się przyszłości przedsiębiorstwa,

• zajmuje się decyzjami podjętymi w przeszłości, które mogą stanowić podstawę do podejmowanych zamierzeń przyszłościowych,

• może być prowadzona na poszczególnych szczeblach zarządzania w odniesieniu do różnych funkcji, a także do całości przedsiębiorstwa.

Analiza operacyjna:

• dotyczy badań wykonywanych bieżąco w relatywnie krótkich odcinkach czasowych – zmianach roboczych, dniu, dekadzie, miesiącu,

• charakteryzuje się bieżącym wykorzystywaniem wyników analizy do operatywnego kierowania przedsiębiorstwem oraz dużym stopniem decyzyjności i operatywności.

Analiza ex ante (zwana również antycypacyjną):

• może być prowadzona na wszystkich szczeblach organizacyjnych w przedsiębiorstwie,

• dotyczy określenia celowości i efektywności zamierzonych, wielowariantowych poczynań strategicznych – przyszłościowych,

• opiera się na wielkościach podstawowych i wskaźnikach techniczno – ekonomicznych przyszłościowych w określonym horyzoncie czasowym.

Analiza taktyczna:

• odnosi się do okresu jednego roku,

• może być stosunkowo szczegółowa, a przyjęte wielkości podstawowe i wskaźniki techniczno – ekonomiczne mogą być ustalone znacznie precyzyjniej.

Analiza strategiczna:

• obejmuje okresy dłuższe niż jeden rok i nieco odmienny zakres tematyczny, charakteryzuje się znacznie mniejszą

szczegółowością i precyzyjnością ustalonych wielkości i wskaźników,

• składa się z analizy wewnętrznej, zajmującej się mocnymi i słabymi stronami przedsiębiorstwa oraz analizy zewnętrznej, rozpatrującej zagrożenia i szansę przedsiębiorstwa w otoczeniu – na rynku, a także sytuacją międzynarodową i krajową.

c/ kryterium stanu

Analiza wyniku:

• dotyczy wielkości podstawowych jak i wskaźników techniczno – ekonomicznych, które mogą być wielkościami syntetycznymi odnoszącymi się do wyniku działalności całego przedsiębiorstwa oraz do rezultatu działalności zaopatrzeniowej, wewnętrznej i zewnętrznej.

Analiza procesu:

• dotyczy analizy przebiegu działalności i trudności jakie wynikały w trakcie tego przebiegu,

• może również dotyczyć przebiegów procesów pracy na stanowiskach roboczych czy procesów produkcyjnych, a także procesów transportowych, zaopatrzeniowych.

d/ kryterium szczegółowości badań

Analiza ogólna:

• dotyczy oceny działalności i jego wyników w odniesieniu do całego przedsiębiorstwa na podstawie wielkości podstawowych i syntetycznych wskaźników techniczno-ekonomicznych,

• stanowi podstawę do podejmowania decyzji dalszego kierunku badań w ramach analizy szczegółowej.

Analiza szczegółowa:

• obejmuje swoim zakresem wnikliwe badania związków i zależności stanu i pozycji przedsiębiorstwa w poszczególnych dziedzinach działalności przedsiębiorstwa,

• ustosunkowuje się co do dalszych kierunków i sposobów racjonalizacji działalności,

• zajmuje się badaniem określonego odcinka działalności, względnie określonego problemu.

e/ kryterium zakresu przedmiotowego badań

Analiza całościowa:

• obejmuje całą działalność gospodarczą przedsiębiorstwa,

• zajmuje się całościowymi wskaźnikami przedsiębiorstwa bez wskazywania na przyczyny i wzajemne zależności, jakie występują między poszczególnymi zjawiskami gospodarczymi.

Analiza odcinkowa:

• polega na odrębnych badaniach poszczególnych segmentów – dziedzin działalności przedsiębiorstwa, na takich jak: produkcja, zatrudnienie, koszty, zaopatrzenie,

• może być przygotowywana bardzo szybko i ma raczej cechy analizy wstępnej – decyzyjnej.

Analiza synergetyczna:

• bada zakres i skalę współdziałania przedsiębiorstwa z otoczeniem, np. w zakresie zbytu,

• współdziała z innymi czynnikami podobnymi, wzmacniającymi jej działalność i skuteczność.

f/ kryterium częstotliwości i czasu prowadzenia badań

Analiza ciągła:

• przeprowadzana jest w trybie ciągłym przez cały okres działalności przedsiębiorstwa,

• dotyczy przeważnie pojedynczych zjawisk czy procesów.

Analiza okresowa:

• przeprowadzana jest dla dokonania oceny ogólnej lub szczegółowej działalności gospodarczej w badanym okresie czasu, którym może być rok, kwartał lub miesiąc,

• jest analizą powtarzalną w określonych odstępach czasowych.

Analiza doraźna:

• ma charakter diagnostyczny i jest podejmowana jednorazowo w ściśle określonym celu,

• może dotyczyć problemów lub określonych odcinków działalności gospodarczej, a także zagadnień dotyczących całości przedsiębiorstwa, np. badania jego zdolności kredytowej.

Analiza wstępna:

• dotyczy badania, które są prowadzone przed podjęciem decyzji ekonomicznych lub przed sformułowaniem planu działalności,

• podstawowym zadaniem tej analizy jest ustalenie celu i efektywności zamierzonych, wielowariantowych działań.

Analiza bieżąca:

• przeprowadzana jest w trakcie realizacji określonych zadań i procesów,

• jest to analiza operatywna, decyzyjna dotycząca określonego odcinka działalności gospodarczej przedsiębiorstwa,

• ma na celu wykrycie nieprawidłowości i słabych ogniw w działalności przedsiębiorstwa.

Analiza następcza:

• ma miejsce, gdy jest opracowywana po zakończeniu przez przedsiębiorstwo określonej działalności w ustalonym czasie lub po zrealizowaniu konkretnego przedsięwzięcia.

g/ kryterium metod badań

Analiza funkcjonalna:

• ogranicza się do badania zjawisk występujących w obszarze odpowiedzialności kierownika danej komórki organizacyjnej w przedsiębiorstwie,

• przedmiotem tej analizy są zjawiska, które koncentrują się na integracji i równowadze.

Analiza kompleksowa:

• dotyczy całości danego przedmiotu lub podmiotu,

• polega na stworzeniu, a następnie wykorzystaniu określonego systemu metod badawczych oraz wskaźników podstawowych i pomocniczych, pozwalających na obiektywną charakterystykę badanego odcinka w ścisłym powiązaniu z otoczeniem.

Analiza systemowa:

• wykorzystuje dorobek ogólnej teorii systemów, traktuje badany przedmiot lub podmiot jako system złożony z określonych podsystemów powiązanych ze sobą i pozostających w interakcji ze sobą i ze swoim otoczeniem.

Analiza decyzyjna:

• obejmuje badania analityczne, których celem jest przygotowanie wszystkich informacji niezbędnych do podjęcia i realizacji decyzji,

• kładzie nacisk na porządkowanie zjawisk według zależności przyczynowo – skutkowej i nastawiona jest głównie na odcinkowe, szczegółowe problemy,

• grupuje wszystkie zjawiska wokół określonej decyzji.

Analiza przestrzenna (zwana również międzyzakładową):

• zajmuje się badaniem polegającym na porównywaniach osiągnięć z innymi przedsiębiorstwami krajowymi oraz zagranicznymi,

• wymaga doprowadzenia poszczególnych wielkości i wskaźników do porównywalności.

h/ kryterium rodzaju informacji

Analiza wskaźnikowa:

• opiera się na badaniu działalności przedsiębiorstwa przy pomocy określonych mierników działalności gospodarczej bezwzględnych – przedstawiających absolutne rozmiary określonych zjawisk ekonomicznych i względnych – opisujących jakościowe cechy lub zjawiska oraz pozwalających określać relacje między nimi zachodzące.

Analiza zależnościowa:

• stanowi kontynuację analizy wskaźnikowej i zmierza do wyjaśnienia przyczyn kształtowania się wskaźników i współczynników i określenia związku między skutkiem, a przyczyną pierwotną,

• w tej analizie opracowuje się chronologiczne łańcuchy przyczynowo – skutkowe.

i/ kryterium zakresu rodzajowego

Analiza przedsiębiorstwa:

• dotyczy działalności całego przedsiębiorstwa obejmując swoim zakresem działalność wewnętrzną oraz zagadnienia związane z otoczeniem jako analizę rynku czy też konkurencji,

• składa się z dwóch części analizy techniczno – ekonomicznej i analizy finansowej, które doprowadzają do syntezy wyników i przygotowania decyzji dla przyszłych okresów.

Analiza branżowa, gałęzi lub sektora:

• zajmuje się przedstawieniem wyników działalności poszczególnych przedsiębiorstw w układzie przestrzennym, a następnie przedstawia w analizie branżę, gałąź lub sektor całego przemysłu,

• wyniki tej analizy powinny być przedstawione na tle sytuacji jaka występowała w danym okresie w otoczeniu,

• analiza ta powinna być zakończona przewidywaniami koniunktury na rynku krajowym i zagranicznym oraz kierunkami rozwoju danej branży lub sektora.

MIERNIKI OCENY EKONOMICZNEJ

Miernikiem działalności gospodarczej, miernikiem ekonomicznym – nazywamy wartość zjawiska, zdarzenia lub stanu, wyrażoną w wielkościach liczbowych.

Mierniki stanowią logiczną konsekwencję ekonomiczną umożliwiającą obliczenie określonego wskaźnika czy współczynnika ekonomicznego.

Rodzaje mierników oceny ekonomicznej przedsiębiorstwa:

A/ ZE WZGLĘDU NA ZAKRES CZASU WYRÓŻNIAMY:

– miernik statyczny – charakteryzuje stan ekonomiczny jednostki gospodarczej w pewnej określonej chwili, w określonym czasie

– miernik dynamiczny – charakteryzuje wyniki ekonomiczne uzyskane w ciągu pewnego, określonego czasu

B/ ZE WZGLĘDU NA BUDOWĘ I ZAKRES ROZRÓŻNIAMY:

– mierniki brutto – obejmujące wszystkie elementy wchodzące w skład danej kategorii ekonomicznej (zysk brutto, produkcja brutto)

– mierniki netto – uwzględniające jedynie wybrane elementy wchodzące w skład danej kategorii ekonomicznej, które charakteryzują najważniejsze cechy danego miernika (zysk netto po potrąceniu podatków, produkcja netto po odliczeniu braków produkcyjnych)

C/ TRZY ELEMENTY GOSPODAROWANIA: STANY, ZDARZENIA I WYNIKI GOSPODARCZE MOŻNA ROZPATRYWAĆ ZA POMOCĄ:

– miernika ilościowego (kwantytatywnego) - obejmującego absolutne rozmiary danego zjawiska, wyniku, rezultatu itp.

– miernika jakościowego (kwalitatywnego) - odnoszącego się do natury danego podmiotu lub zjawiska

D/ ZE WZGLĘDU NA ZAKRES INFORMACYJNY WYRÓŻNIAMY:

– mierniki obojętne – informują o stanach i zdarzeniach bez możliwości ich oceny ekonomicznej, gdyż odrywają rozpatrywane dziedziny działalności od środowiska gospodarczego, w którym spełniają określone funkcje

– mierniki wartościujące – uwzględniają zwykle szerzej środowisko gospodarcze, wiążące ze sobą najważniejsze przyczyny i skutki np. wydajność pracy, przestoje nieprodukcyjne, obniżenie kosztów itp.

E/ ZE WZGLĘDU NA JEDNOSTKI W JAKICH SĄ WYRAŻONE ISTNIEJĄ:

– mierniki w jednostkach naturalnych np. w kilogramach, metrach, sztukach

– mierniki w jednostkach umownych (przeliczeniowych) np. wyroby ceramiczne w jednostkach ceramicznych

– mierniki w jednostkach pieniężnych (wartościowych) w złotych obiegowych lub jednostkach niezmiennych

PONADTO W DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ PRZEDSIĘBIORSTWA MOŻNA WYRÓŻNIĆ MIERNIKI:

– nakładów – informują o zdolnościach produkcyjnych, poziomie technicznym, parku maszynowym, liczbie, strukturze i jakości zapasów itp.

– wyników – informują o wielkości wytworzonej i sprzedanej produkcji, krajowej, eksportowej, kooperacji, strukturze asortymentowej i jej jakości itp.

– efektywności – łączą w sobie informacje dotyczące nakładów i wyników np. miernik wydajności pracy, produktywności bazy wytwórczej, zamrożenia zapasów, kosztów produkcji

MIERNIKI EFEKTYWNOŚCI SPEŁNIAJĄ W SYSTEMIE ZARZĄDZANIA FUNKCJE:

– mierników oceny

– regulatorów procesu gospodarczego

Ocena następuje po zrealizowaniu określonych działań, jest w stosunku do nich historyczna, może być punktem wyjścia akceptacji obecnego stanu rzeczy (funkcja bierna) lub dokonania korektur (funkcja czynna miernika), a także może określać drogi planowania przyszłego działania.

Waga tych funkcji w ekonomice przedsiębiorstwa zależy przede wszystkim od pojemności danego wskaźnika to jest, od zakresu zjawisk przez niego reprezentowanych.

Z PUNKTU WIDZENIA POJEMNOŚCI MOŻEMY ROZRÓŻNIĆ:

a/ wskaźniki cząstkowe – reprezentują zwykle wąski zakres działalności przedsiębiorstwa, informują głównie o stopniu zagospodarowania czynników produkcji – wydajności pracy, zamrożenia środków obrotowych, produktywności trwałego majtku itp.

b/ wskaźniki syntetyczne – reprezentują szeroki zakres zjawisk w ekonomice przedsiębiorstwa i mają dużą pojemność np. koszty, rentowność, produkcja sprzedana, produkcja wytworzona.

Decyzyjność wskaźnika – zakres podporządkowanych mu zjawisk (mieszczących się w pojemności), które przedsiębiorstwo może kształtować na podstawie własnych decyzji.

Dotyczy to zwłaszcza wskaźników syntetycznych, których pojemność jest znacznie szersza od decyzyjności, co oznacza, że przedsiębiorstwo ocenia się za zagadnienia, na które nie ma ono wpływu.

Są to niedecyzyjne elementy wskaźnika.

ZE WZGLĘDU NA DECYZYJNOŚĆ WYRÓŻNIAMY:

a/ wskaźniki sterowne – występują w sytuacji, kiedy elementy niedecyzyjne są niewielkie, a obszar zjawisk zarządzanych przez przedsiębiorstwo bliski jest pojemności wskaźnika lub identyczny

b/ wskaźniki niesterowne – zawierają znaczny udział zjawisk zarządzanych zewnętrznie przez organ centrum lub organizacje określonego środowiska gospodarczego

ZALEŻNIE OD STOPNIA MOTYWACYJNOŚCI ROZRÓŻNIAMY WSKAŹNIKI:

a/ neutralne – charakteryzują się niewielkim odchyleniem od skali motywacyjności

b/ preferencyjne – preferencyjność polega na wyróżnieniu jednych sfer działalności przed innymi, jakkolwiek wszystkie one są reprezentowane przez dany wskaźnik i mieszczą się w jego pojemności.

PODSTAWOWE ETAPY METODYCZNE BADAŃ ANALITYCZNYCH

1/ zdefiniowanie obiektu badań

2/ wybór kryterium zachowania się obiektu badanego

3/ wybór odpowiedniej miary

4/ określenie jednostki odniesienia

5/ określenie odchyleń stanów rzeczywistych od postulowanych

6/ postawienie wstępnej hipotezy, sformułowanie modelu przeprowadzenia analizy przyczynowej

7/ ustalenia przyczyn i skutków stwierdzonych zakłóceń

8/ ustalenie działań racjonalizujących obiekt badań

METODY ANALIZY EKONOMICZNEJ

METODY BADAWCZE

Eksperyment – to przeprowadzenie prób lub doświadczeń naukowych, jest to celowe wywoływanie określonego zjawiska lub jego zmiany w warunkach sztuczne stworzonych i równoczesne badanie jego przebiegu cech oraz zależności.

Eksperyment ma zbadać słuszność założonej wcześniej hipotezy, która w wyniku eksperymentu zostaje potwierdzona lub obalona.

Obserwacja jest jedną z najbardziej podstawowych metod badawczych.

Polega ona na ściśle zaplanowanym systematycznym badaniu wyodrębnionego elementu z badanego zjawiska istotnego z punktu widzenia wielu badań.

Celem obserwacji jest dostarczenie informacji do badań naukowych.

Mamy doczynienia z obserwacją statyczną i dynamiczną.

Statyczne metody badań – polegają na wnioskowaniu na podstawie pewnych elementów podzbiorów.

Mamy tu doczynienia z próbkami a więc nigdy nie możemy być pewni czy uzyskane wyniki są pewne.

Badania zbiorowości statystycznej dzielimy na obserwacje, opis, klasyfikacja i kontrola zebranych materiałów, analiza danej zbiorowości.

Metoda dedukcyjna - polega na wyprowadzeniu sądów szczegółowych z sądów ogólnych czyli przechodzenie od badań ogólnych do badań szczegółowych.

Metoda indukcyjna – polega na wyprowadzeniu sądów ogólnych z sądów szczegółowych /badania empiryczne weryfikowania hipotez/.

Analiza porównawcza

Z punktu widzenia stopnia pogłębienia przedmiotu badań rozróżniamy metodę porównawczą.

Metoda porównań sprowadza się do porównania ze sobą poszczególnych wskaźników i mierników.

Stosując te metodę możemy wyróżnić 6 podstawowych kierunków badań:

-- porównywanie z wielkościami postulowanymi

-- porównywanie w czasie

-- porównywanie w przestrzeni

-- porównywanie struktury

-- porównywanie ze zjawiskami współzależnymi

-- porównywanie wskaźników

PORÓWNYWANIE Z WARTOŚCIAMI POSTULOWANYMI

Wykorzystywane są tu plany przedsiębiorstwa, prognoz lub norm oraz praktyczne wartości z danych okresów.

PORÓWNYWANIE W CZASIE pozwala na wskazanie dynamiki danego zjawiska przy podstawie stałej lub zmiennej.

Porównywanie to pozwala na określenie kierunku zmian zachodzących w przedsiębiorstwie.

Zwykle porównuje się co najmniej 3 odcinki czasowe.

Mamy tu doczynienia z podstawą stałą bądź zmienną /porównywanie łańcuchowe/.

PORÓWNYWANIE STRUKTURY MOŻE DOTYCZYĆ:

-- porównywanie struktury zjawisk

-- porównywanie struktury organizacyjnej

-- porównywanie struktury stanu

Chodzi tu o działalność poszczególnych czynników w badanym zjawisku.

Można tu badać udział poszczególnych kosztów w całości kosztów ponoszonych przez przedsiębiorstwo w danym okresie.

PORÓWNYWANIE W PRZESTRZENI:

-- jednostki międzyzakładowe

-- przedsiębiorstwa krajowe

-- przedsiębiorstwa zagraniczne

Chodzi tu przede wszystkim o porównywanie się z innymi przedsiębiorstwami w danej branży.

Za podstawę możemy wziąć dowolne przedsiębiorstwo ale musi mieć podstawy do porównywania się z naszym obiektem badań.

Zaletą jest tu fakt iż możemy porównywać prawie wszystkie elementy i wskaźniki wchodzące w skład przedsiębiorstwa.

PORÓWNYWANIE ZJAWISK CZYNNIKÓW CZY ELEMENTÓW WSPÓŁZALEŻNYCH;

-- porównywanie produkcji z kosztami

-- porównywanie zatrudnienia z wydajnością

Chodzi tu o ustalenie jak zmieni się jeden element w efekcie zmiany innego elementu.

PORÓWNYWANIE WSKAŹNIKÓW RELACJI:

Aby móc porównywać musimy porównawcze elementy doprowadzić do porównywalności.

Bierzemy pod uwagę:

-- porównywalność metodologiczną

-- porównywalność cenowa

-- porównywalność przedmiotowa

-- porównywalność organizacyjna

METODY PRZYCZYNOWE:

ANALIZA PRZYCZYNOWA

Analizą poszczególnych czynników mających pierwotny wpływ na czynniki działalności gospodarczej jest analiza przyczynowa.

Jej celem jest wykrycie nieprawidłowości i ocenę ich wpływu na stwierdzone uprzednio odchylenia.

A/ METODA KOLEJNYCH PODSTAWIEŃ

Metoda ta występuje w dwóch postaciach:

-- metoda podstawień łańcuchowych

-- metoda podstawień różnicowych zwana też metodą różnicową

Przy badaniach z użyciem metody podstawień łańcuchowych obowiązuje tryb postępowania wg następujących etapów:

a/ ustalenie odchylenia łącznego pomiędzy wartościami badawczymi a wartościami bazowymi.

jak obliczyć odchylenie bezwzględne badanego zjawiska

R = ∆Z = Z1 – Z0

b/ określenie czynników wpływających na odchylenie łączne istniejącego między nimi związku.

przyczynowego.

z jakimi czynnikami mamy doczynienia w badanym zjawisku.

-- wielkość wykonanej produkcji

-- zużycie materiałów

-- cena jednostkowa materiałów

c/ przeprowadzenie kolejnych podstawień w odniesieniu do poszczególnych czynników

Następnie obliczmy wpływ poszczególnych czynników na odchylenie,.

Suma tych wpływów powinna się równać odchyleniu całkowitemu badanego zjawiska

Wielkość badanego zjawiska w okresie podstawowym jest iloczynem wielkości produkcji zużycia jednostkowego oraz ceny materiałów co można zapisać jako: a0 * b0 * c0 = Z0

Wielkość badanego zjawiska w okresie badanym wynosi : a1 * b1 * c1 = Z1

odchylenie badanego zjawiska ∆Z można przedstawić w postaci : (a1 * b1 * c1) – (a0 * b0 * c0) = ∆Z

d/zestawienie odchyleń cząstkowych z odchyleniem badanego zjawiska.

Wpływ poszczególnych czynników na odchylenie badanego zjawiska badamy na podstawie

wzorów:

Ra=(a1*b0*c0)-(a0*b0*c0)

Rb=(a1*b1*c0)-(a1*b0*c0)

Rc=(a1*b1*c1)-(a1*b1*c0)

Prykład1

Lp.	wyszczególnienie	Okres 0	Okres 1
A	produkcja	60 szt.	75 szt.
B	Zużycie materiałów na 1 szt. wyrobu	4 kg	3 kg
C	Cena materiału za 1 kg	5 zł	7 zł
Z	Koszt zużycia ma	1 200 zł	1 575 zł

∆Z= R= Z1-Z0 –> a0 x b0 x c0 = Z0 60 x 4 x 5 = 1 200

∆Z=1575 – 1200= 357 –> a1 x b1 x c1 = Z1 75 x 3 x7 = 1 575,-

Ra = (a1 * b0 * c0) – (a0 * b0 * c0)

Ra = ( 75 x 4 x 5 ) – ( 60 x 4 x 5 ) = 1500 – 1200 = 300

Rb = (a1*b1*c0)-(a1*b0*c0) odchylenia cząstkowe

Rb = ( 75 x 3 x 5 ) – ( 75 x 4 x 5 ) = 1125 – 1500 = –375

Rc = (a1*b1*c1)-(a1*b1*c0)

Rc = ( 75 x 3 x 7 ) – ( 75 x 3 x 5 ) = 1575 – 1125 = 450

375

Odp.:

* W wyniku wzrostu wielkości produkcji o 15 sztuk nastąpił wzrost kosztów zużycia materiału o 300 zł.

**W efekcie spadku zużycia materiału na jednostkę wyrobu o 1 kg, nastąpił spadek kosztów

materiału o 375 zł.

*** W efekcie wzrostu ceny za kg materiału o 2 zł, nastąpił wzrost kosztów zużycia materiału o 450 zł

****W efekcie nastąpił wzrost kosztów zużycia materiałów o 375 zł

Wartości ze znakiem „–‘’ –> spadek kosztów

Wartości ze znakiem „+‘’ –> wzrost kosztów

koszty zmienne, to takie, które zmieniają się ze wzrostem produkcji.

Koszty stałe są zawsze.

Koszty, które zmieniają się wraz ze wzrostem produkcji, na każdym danym produkcie są takie sam.

Np. ta sama ilość składników jest potrzebna jest na każdy bochenek chleb, ale im więcej tych bochenków tym więcej (ilościowo)składników jest potrzebne.

Czyli koszt stały w przeliczeniu na jednostkę produktu jest zmienny. I im więcej tych produktów (np. bochenków chleba, tym mniejszy jest udział kosztu stałego.

Zawsze ze wzrostem produkcji będzie wzrost kosztów zużycia materiału. Nie każdy wzrost kosztów jest zły dla przedsiębiorstwa.

Np. wzrost kosztów zużycia materiałów o 20 % może spowodować wzrost przychodu o ok. 40 % –> produkt będzie lepszej jakości np. nowi klienci otworzą się na „lepszy” produkt.

Na pierwszy „rzut oka” nie możemy ocenić kosztów bez spojrzenia na przychody.

Ale możemy dokonać analizy porównawczej w czasie –> ∆ Z

Co było w poprzednim okresie i co jest teraz Analiza przyczynowa jest pogłębieniem analizy porównawczej

B/ METODA RÓŻNICOWEGO PODSTAWIANIA

Metoda ma podobny przebieg etapowy jak metoda podstawienia łańcuchowego.

Różnica polega na tym iż po 2-gim etapie polegającym na ustaleniu czynników, które wpłynęły na zmianę badanego zjawiska oblicza się różnice miedzy wielkościami tych czynników w okresie badanym, a ich wielkość w okresie podstawowym

W następnej kolejności ustala się w jakim stopniu poszczególne czynniki wpłynęły na zmianę badanego zjawiska:

Obliczenia te polegają na kolejnym mnożeniu różnic poszczególnych czynników, których wpływ jest badany przez pozostałe czynniki,

co wyraża następujący wzór : Ra = (a1 – a0) * b0 * c0

Rb = a1 * (b1 – b0) * c0

Rc = a1 * b1 * (c1 – c0)

Przykład2

Polecenie: dla danych z przykładu 1 dokonać analizy wykorzystujące metodę różnicowania

Lp.	wyszczególnienie	Okres 0	Okres 1
A	produkcja	60 szt.	75 szt.
B	Zużycie materiałów na 1 szt. wyrobu	4 kg	3 kg
C	Cena materiału za 1 kg	5 zł	7 zł
Z	Koszt zużycia ma	1 200 zł	1 575 zł

Ra = (a1 – a0) * b0 * c0 Rc = a1 * b1 * (c1 – c0 )

Ra = ( 75 – 60 ) x 4 x 5 = 300 Rc = 75 x 3 x ( 7 – 5 ) = 450

Rb = a1 * (b1 – b0) * c0

Rb = 75 x ( 3 – 4 ) x 5 = –375

Odp.: [jak w przykładzie pierwszym]

W wyniku wzrostu produkcji o 15 sztuk nastąpił wzrost kosztów zużycia materiału o 300 zł.

W efekcie spadku zużycia materiału na jednostkę wyrobu o 1 kg, nastąpił spadek kosztów materiału o 375 zł.

W efekcie wzrostu ceny za kg materiału o 2 zł, nastąpił wzrost kosztów zużycia materiałów o 450 zł

W efekcie nastąpił wzrost kosztów zużycia materiałów o 375 zł

C/ METODA RESZTY

Metoda reszty stosowana jest raczej do obliczeń związanych z ustaleniem wpływu 2 czynników, na przykład wpływu wielkości zatrudnienia i wydajności pracy na przyrost produkcji a także do oceny dynamiki wynagradzania i wpływu na nią wielkość zatrudnienia i przeciętnego wynagradzania.

Wzór na ustalenie odchyleń cząstkowych: Ra = (a1 * b0) – (a0 * b0)

Rb = (a1 * b1) – (a1 * b0)

Przykład3

Dokonaj analizy metoda reszty;

Lp.	wyszczególnienie	Okres 0	Okres 1	Odchylenie
1	Liczba godzin pracy jednego robotnika	200 h	207 h	7 h
2	Stawka za godzinę	6 zł	7 zł	1 zł
3	Miesięczne wynagrodzenie	1 200 zł	1 449 zł	249 zł

Ra = (a1 * b0) – (a0 * b0) Ra = ( 207 x 6 ) – ( 200 x 6 ) = 1242 – 1200 = 42

Rb = (a1 * b1) – (a1 * b0) Rb = ( 207 x 7 ) – ( 207 x 6 ) = 1449 – 1242 = 207

249

Odp.:

Wzrost liczby godzin pracy o 7 spowodował wzrost kosztów pracy o 42 zł

Natomiast wzrost stawki za godzinę o 1 zł spowodował wzrost wynagrodzenia o 207 zł

Z punktu widzenia pracownika jest to wzrost wynagrodzenia, a z punktu widzenia pracodawcy – wzrost kosztów pracy

D/ METODA RÓŻNIC CZĄSTKOWYCH

Metoda ta polega na odrębnym badaniu wpływu każdego czynnika, przy założeniu, że pozostałe czynniki pozostają stale.

Tryb postępowania dla dwóch czynników:

1/ obliczamy wpływ 1 czynnika ta metoda bada wpływ czynnika z osobna. W poprzednich

2/ obliczamy wpływ 2 czynnika metodach było badane następstwo kolejnych czynników po

3/ obliczamy odchylenie łączne sobie. Tu badamy każdy czynnik osobno, a potem we

wzajemnych połączeniach.

wzory na obliczanie odchyleń: Ra = (a1 * b0) – (a0 * b0)

Rb = (a0 * b1) – (a0 * b0)

Rab = (a1 * b1 – a1 * b0) – (a0 * b1 – a0 * b0)

Przykład 4

lp.	wyszczególnienie	Okres 0	Okres 1	Odchylenie
1	Liczba godzin pracy jednego robotnika	180 h	195 h	15 h
2	Stawka za godzinę	6 zł	7 zł	1 zł
3	Miesięczne wynagrodzenie	1080 zł	1365 zł	285 zł

Ra = (a1 * b0) – (a0 * b0)

Ra = (195 * 6) – (180 * 6) = 1 170 – 1 080 = 90

Rb = (a0 * b1) – (a0 * b0)

Rb = (180 x 7) –( 180 x 6) = 1 260 – 1 080 = 180

Rab = (a1 * b1 -- a1 * b0) -- (a0 * b1-- a0 * b0)

Rab =(195 x 7 – 195 * 6) – (180 * 7 – 180 * 6) = (1 365 – 1 170) – (1 260 – 1 080) = 195 – 180 = 15

TRYB POSTĘPOWANIA DLA TRZECH CZYNNIKÓW:

1/ obliczamy wpływ 1 czynnika Analiza przyczynowa dostarcza nam zupełnie innych

2/ obliczamy wpływ 2 czynnika informacji niż analiza porównawcza

3/ obliczamy wpływ 3 czynnika Metoda różnic cząstkowych jest jeszcze bardziej

4/ potem czynników 1 i 2 szczegółowa niż metoda różnicowego podstawiania

5/potem czynników 1 i 3

6/ potem czynników 2 i 3

7/obliczamy odchylenie łączne

Ra = (a1 * b0 * c0) – (a0 * b0 * c0)

Rb = (a0 * b1 * c0) – (a0 * b0 * c0)

Rc = (a0 * b0 * c1) – (a0 * b0 * c0)

Rab = a1 * b1 * c0 – a1 * b0 * c0 – a0 * b1 * c0 + a0 * b0 * c0

Rac = a1 * b0 * c1 – a1 * b0 * c0 – a0 * b0 * c1 + a0 * b0 * c0

Rbc = a0 * b1 * c1 – a0 * b1 * c0 – a0 * b0 * c1 + a0 * b0 * c0

Rabc = a1 * b1 * c1 – a1 * b1 * c0 – a1 * b0 * c1 – a0 * b1 * c1 + a1 * b0 * c0

+ a0 * b1 * c0 + a0 * b0 * c1 – a0 * b0 * c0

Lp.	wyszczególnienie	Okres 0	Okres 1
A	produkcja	60 szt.	75 szt.
B	Zużycie materiałów na 1 szt. wyrobu	4 kg	3 kg
C	Cena materiału za 1 kg	5 zł	7 zł
Z	Koszt zużycia ma	1 200 zł	1 575 zł

Ra = ( a1 * b0 * c0 ) – ( a0 * b0 * c0 )

Ra = ( 75 * 4 * 5 ) – ( 60 * 4 * 5 ) = 1500 – 1200 = 300

Rb = ( a0 * b1 * c0 ) – ( a0 * b0 * c0 )

Rb = ( 60 * 3 * 5 ) – ( 60 * 4 * 5 ) = 900 – 1200 = - 300

Rc = ( a0 * b0 * c1 ) – ( a0 * b0 * c0 )

Rc = ( 60 * 4 * 7 ) – ( 60 * 4 * 5 ) = 1680 – 1200 = 480

Rab = a1 * b1 * c0 – a1 * b0 * c0 – a0 * b1 * c0 + a0 * b0 * c0

Rab = 75 x 3 x 5 – 75 x 4 x 5 – 60 x 3 x 5 + 60 x 4 x 5 = -75

Rac = a1 x b0 x c1 – a1 x b0 x c0 – a0 x b0 x c1 + a0 x b0 x c0

Rac = 75 x 4 x 7 – 75 x 4 x 5 – 60 x 4 x 7 + 60 x 4 x 5 = 120

Rbc = a0 x b1 x c1 – a0 x b1 x c0 – a0 x b0 x c1 + a0 x b0 x c0

Rbc = 60 x 3 x 7 – 60 x 3 x 5 – 60 x 4 x 7 + 60 x 4 x 5 = -120

Rabc = a1 x b1 x c1 – a1 x b1 x c0 – a1 x b0 x c1 – a0 x b1 x c1 + a1 x b0 x c0 + a0 x b1 x c0 + a0 x b0 x c1 – a0 x b0 c0

Rabc = 75 x 3 x 7 – 75 x 3 x 5 – 75 x 4 x 7 – 60 x 3 x 7 + 75 x 4 x 5 + 60 x 3 x 5 + 60 x 4 x 7 – 60 x 4 x 7 = - 30

R = ∆Z = Z1 – Z0 = Ra + Rb + Rc + Rab + Rac + Rbc + Rabc = 375

Wnioski:

1/ wzrost produkcji o 15 szt. przy niezmienionych pozostałych czynnikach spowodował wzrost kosztów zużycia materiałów o 300 zł.

2/ spadek zużycia o materiałów 1 kg na szt. wyrobu przy niezmienionych pozostałych czynnikach spowodował spadek kosztów o 300 zł.

3/ wzrost ceny za 1 kg materiałów przy niezmienionych pozostałych czynnikach spowodował wzrost kosztów zużycia o 480 zł.

4/ wzrost wielkości produkcji i spadek zużycia materiałów przy niezmienionych pozostałych czynnikach spowodował spadek kosztów o 75 zł

5/ wzrost produkcji i wzrost ceny za 1 kg materiałów przy niezmienionych pozostałych czynnikach spowodował wzrost kosztów o 120 zł

6/ spadek zużycia o 1 kg materiału i wzrost ceny o 2 zł przy niezmienionych pozostałych czynnikach spowodował spadek kosztów zużycia materiałów o 120 zł

7/ wzrost produkcji, spadek zużycia i wzrost ceny spowodował łącznie obniżenie kosztów o 30 zł

8/ w efekcie nastąpił wzrost kosztów zużycia materiałów o 375 zł.

Zadanie Obliczyć:

1/ dla dowolnych danych metoda dla trzech czynników (wzory strona 11)

2/ dla dowolnych danych jedna z wcześniejszych metod (strony 13, 14, 15)

ANALIZA FINANSOWA

1/ rola analizy w systemie analiz

Analiza finansowa jest tą częścią analizy ekonomicznej, która stanowi najwyższy stopień jej uogólnienia

Obejmuje ona zagadnienia związane z całokształtem działań przedsiębiorstwa tj. sytuacje majątkową oraz finansowa (położenie i pewność finansowa), analizę wzrostu i pozycji finansowej przedsiębiorstwa, wynik finansowy i związana z tym ocenę efektywności gospodarowania- rentowności oraz koszty i przychody ze sprzedaży

Przeznaczeniem analizy finansowej jest wspomaganie zarządzania bieżącego i strategicznego przez kierownictwo przedsiębiorstwa (analiza wewnętrzna) a także dostarczanie informacji zainteresowanym podmiotom z otoczenia przedsiębiorstwa (analiza zewnętrzna)

Analiza ma dwa rodzaje odbiorców: wewnętrznych i zewnętrznych.

Odbiorcy wewnętrzni to tak naprawdę tylko te osoby, które podejmują decyzje (zarząd i kierownictwo poszczególnych szczebli).

Odbiorcy analizy zewnętrznej:

- inwestorzy - Kredytodawcy, bank - Dostawcy

- Konkurenci - Pracownicy - Klienci

- Rządy i agendy rządowe - społeczeństwo

Zakres analizy zewnętrzna jest bardziej ogólny.

Analiza przeprowadzana jest na podstawie opublikowanego rocznego bilansu, rachunku wyników, przepływów pieniężnych oraz informacji dodatkowej.

Ocenie podlegają takie kryteria, jak rentowność, płynność i niezależność finansowa.

Analiza wewnętrzna służy przede wszystkim do korekty bieżących decyzji w przedsiębiorstwie i wytyczania działań na przyszłość.

Źródła informacji do analizy finansowej

Materiały źródłowe są wykorzystywane zarówno do analizy finansowej, jak i całej analizy ekonomicznej można ogólnie podzielić na ewidencyjne i pozaewidencyjne

Z punktu widzenia analizy finansowej wśród materiałów ewidencyjnych najistotniejszą role odgrywa sprawozdawczość przedsiębiorstwa, którą można podzielić na:

– sprawozdawczość finansowa, obejmująca dane liczbowe wyrażone w jednostkach pieniężnych i sporządzaną na podstawie ewidencji księgowej i kalkulacji dla potrzeb przeprowadzenia analizy finansowej

– sprawozdawczość rzeczową, będącą źródłem analizy techniczno – ekonomicznej

Do źródeł pozaewidencyjnych należą:

-- plany finansowe /biznesplany/, kalkulacyjne wstępne i kosztorysy, normy kosztów itp.

-- wyniki poprzednio sporządzonych analiz

-- materiały z przeprowadzonych kontroli i rewizji, zarówno prze organa wewn jak i zewn

-- uzyskane materiały i informacje dotyczące przedsiębiorstwa krajowych i zagranicznych

Źródła pozaewidencyjne to co jest niedostępne dla odbiorców zewnętrznych

Analiza finansowa jest najbardziej ogólną częścią analizy ekonomicznej i dotyczy wszystkiego co wiąże się w przedsiębiorstwie z pieniędzmi.

Tutaj będziemy badali wszelkiego rodzaju mierniki finansowe takie jak zysk jak obrotowość, poziom zadłużenia, zmiany w sprawozdawczości finansowej,

ANALIZA PIONOWA BILASU

1/ Analiza wstępna bilansu.

Analiza wstępna sprawozdań finansowych polega na badaniu ich w układzie pionowym i poziomym.

Badanie bilansu w układzie poziomym polega na porównywaniu poszczególnych pozycji aktywów i pasywów w kilku okresach badawczych.

Analiza pozioma sprowadza się do ustalenia i oceny zmiany w zakresie wielkości poszczególnych składników pasywów i aktywów, a więc do określenia ich dynamiki.

W analizie tego typu możemy dokonywać porównań zarówno przy podstawie zmiennej, jak również przy podstawie stałej.

Analiza pionowa bilansu polega na badaniu zmian w poszczególnych składnikach aktywów i pasywów w stosunku do sumy bilansowej. Jest to badanie struktury bilansu.

Struktura majątkowa przedsiębiorstwa informuje nas o formie zaangażowania kapitałów i zależy w szczególności od rodzaju prowadzonej działalności.

Inną strukturę majątku będą miały przedsiębiorstwa usługowe, inną produkcyjne a jeszcze inną handlowe.

W badaniu struktury majątkowej wykorzystuje się następujące wskaźniki wyposażenia

przedsiębiorstwa w środki gospodarcze:

1/ udział majątku trwałego = Majątek trwały

w aktywach ogółem Aktywa ogółem

2/ udział rzeczowego majątku = Rzeczowe składniki majątku

trwałego w aktywach ogółem Aktywa ogółem

3/ udział wartości niematerialnych i = Niematerialne składniki majątku

prawnych w aktywach ogółem Aktywa ogółem

4/ Udział rzeczowego majątku = Rzeczowe składniki majątku

A trwałego w aktywach trwałych Aktywa trwałe

5/ udział wartości niematerialnych i = Niematerialne składniki majątku

prawnych w aktywach trwałych Aktywa trwałe

6/ udział majątku obrotowego = Majątek obrotowy

A w aktywach ogółem Aktywa ogółem

7/ udział zapasów w aktywach = Zapasy ogółem

A ogółem Aktywa ogółem

8/ udział należności w aktywach = Należności

A ogółem Aktywa ogółem

9/ udział środków pieniężnych = Środki pieniężne

A w aktywach ogółem Aktywa ogółem

10/ udział krótkoterminowych papierów = Krótkoterminowe papiery wartościowe

A w aktywach ogółem Aktywa ogółem

11/ udział zapasów w aktywach = Zapasy ogółem

A obrotowych Aktywa obrotowe

12/ udział należności w aktywach = Należności

A obrotowych Aktywa obrotowe

13/ udział środków pieniężnych = Środki pieniężne

A w aktywach obrotowych Aktywa obrotowe

14/ udział krótkoterminowych papierów = Krótkoterminowe papiery wartościowe

A w aktywach obrotowych Aktywa obrotowe

Struktura kapitału w przedsiębiorstwie zależy przede wszystkim od polityki finansowej przedsiębiorstwa, czyli od skłonności zarządu do wykorzystywania kapitału własnego lub obcego w finansowaniu przedsiębiorstwa.

Ważnym obszarem wstępnej analizy pasywów jest również wewnętrzna struktura kapitałów obcych.

Kapitały długoterminowe jako zobowiązania o dłuższym terminie spłaty są traktowane jako część kapitału stałego.

Tak więc dokonując oceny struktury kapitałów obcych jako pozytywne zjawisko należy traktować zwiększenie wielkości zobowiązań długoterminowych, a zmniejszenie wielkości zobowiązań krótkoterminowych.

Do pionowej analizy struktury pasywów wykorzystujemy wskaźniki wyposażenia przedsiębiorstwa w kapitały własne oraz obciążenia kapitałami obcymi:

1/ wyposażenie przedsiębiorstwa = Kapitał własny

A w kapitał własny Pasywa ogółem

2/ obciążenie przedsiębiorstwa = Kapitał obcy

A kapitałem obcym Pasywa ogółem

3/ obciążenie przedsiębiorstwa = Zobowiązania długoterminowe

A zobowiązaniami długoterminowymi Pasywa ogółem

4/ obciążenie przedsiębiorstwa = Zobowiązania długoterminowe

A zobowiązaniami krótkoterminowymi */ Pasywa ogółem

5/ wyposażenie przedsiębiorstwa w = Kapitał stały

kapitał stały **/ Pasywa ogółem

*/ Zobowiązania krótkoterminowe = zobowiązania bieżące= pasywa bieżące

**/ Kapitał stały= kapitał własny +zobowiązania długoterminowe

Należy również zauważyć iż pomiędzy kapitałami własnymi a obcymi powinna być zachowana właściwa relacja, charakterystyczna dla warunków w jakich prowadzi działalność dane przedsiębiorstwo.

Wykorzystywanie kapitału obcego wiąże się z ponoszeniem kosztów tego kapitału.

Zbyt duży udział kapitału obcego w finansowaniu przedsiębiorstwa zwiększa ryzyko utraty płynności finansowej i upadłości przedsiębiorstwa.

Przy podejmowaniu decyzji o strukturze kapitałowej niezwykle istotne jest efektywne wykorzystanie dźwigni finansowej polegającej na zwiększeniu zyskowności kapitałów własnych przy użyciu kapitałów obcych..

Przedmiotem badań w ramach wstępnej analizy bilansu są również powiązania między poszczególnymi pozycjami aktywów i pasywów, które pozwalają ocenić struktury kapitałowo -

majątkowe, czyli stopień pokrycia poszczególnych składników majątku określonym rodzajem kapitału.

W badaniach tych wykorzystuje się wskaźniki:

1/ wskaźnik pokrycia majątku = Kapitał własny x 100 %

trwałego kapitałem własnym Majątek trwały

2/ wskaźnik pokrycia majątku = Kapitał stały x 100 %

trwałego kapitałem stałym Majątek trwały

3/ wskaźnik pokrycia kapitałami = Kapitał krótkoterminowy x 100 %

krótkoterminowymi majątku Majątek obrotowy

obrotowego

2. Analiza wstępna rachunku zysków i strat.

Wstępna analiza rachunku zysków i strat obejmuje:

– ustalenie i ocenę zmian w wielkościach przychodów ze sprzedaży, kosztów, wyniku finansowego i

innych wielkości ekonomicznych w kolejnych latach badanego okresu,

– badanie relacji zachodzących pomiędzy poszczególnymi wielkościami ekonomicznymi w rachunku

wyników.

W ramach wstępnej analizy rachunku zysków i strat, jednym z istotniejszych obszarów jest badanie relacje zachodzących pomiędzy poszczególnymi kategoriami zysku w przedsiębiorstwie.

1/ Relacja zysku z działalności = zysk z działalności operacyjnej * 100 %

operacyjnej do zysku ze sprzedaży zysk ze sprzedaży

2/ Relacja zysku brutto do = = zysk brutto * 100 %

zysku z działalności operacyjnej zysk z działalności operacyjnej

3/ Relacja zysku brutto do = zysk brutto * 100 %

zysku ze sprzedaży zysk ze sprzedaży

4/ Relacja zysku netto do = zysk netto * 100 %

zysku ze sprzedaży zysk ze sprzedaży

5/ Efektywna stopa = podatek dochodowy * 100 %

opodatkowania zysk brutto

Należy pamiętać iż w wyniki zmian badanych wielkości ekonomicznych mogą być przedstawione w wartościach absolutnych lub wartościach względnych.

Przy analizie rachunku zysków i strat niezwykle istotne jest zwrócenie uwagi na problem inflacji .

Bez jej uwzględnienia trudno jest prawidłowo i jednoznacznie ocenić, czy faktycznie wystąpił wzrost badanych wielkości czy tylko był to wzrost nominalny wynikający ze zmiany cen produktów

W efekcie używane w badaniach wartości powinny być korygowane o oficjalny wskaźnik inflacji.

Zadanie

1. Na podstawie sprawozdań finansowych za okres 4 lat, dowolnej spółki akcyjnej dokonaj oceny dynamiki zmian w następujących obszarach:

a. zysku netto

b. przychodów ze sprzedaży

c. aktywów ogółem

d. aktywów obrotowych

e. aktywów trwałych

f. zobowiązań długoterminowych

2. Na podstawie sprawozdań finansowych za okres 4 lat, dowolnej spółki akcyjnej z wykorzystaniem podanych powyżej wskaźników, dokonaj analizy wstępnej bilansu i rachunku zysków i strat.

[liczyć wskaźniki zaznaczone na niebiesko; liczyć dla trzech lat; liczyć wskaźniki obrotowości + 1 dowolna grupa.] –> dosłuchać z pliku.

ANALIZA WSKazNIKOWA SPRAWOZDAN FINANSOWYCH

Rozwinięciem analizy wstępnej analizy sprawozdań finansowych jest analiza wskaźnikowa,

Jest ona odpowiednim narzędziem analizy finansowej przedsiębiorstwa, gdyż pozwala określić sytuacje finansowa firmy i na tej podstawie podjąć decyzje.

Analiza wskaźników sprowadza się do obliczenia szeregu relacji/stóp/ miedzy wielkościami występującymi w bilansie oraz RZiS

W ten sposób otrzymuje się zestaw wskaźników, które charakteryzują rożne obszary działania firmy.

W krajach w których występuje gospodarka rynkowa stosowane są pewne zestawy bardzo zbliżonych pod względem treści wskaźników ekonomicznych

Dzięki ujednoliceniu treści wskaźników mogą one być jednoznacznie interpretowane nie tylko przez kierownictwo przedsiębiorstwa, ale także przez zainteresowane jednostki z otoczenia zewnętrznego.

Najczęściej wyróżnia się

1/ wskaźniki płynności

2/ wskaźnik obrotowości kapitału /rotacji, sprawności/

3/ wskaźniki zadłużenia /wspomagania finansowego/

4/ wskaźniki rentowności /zyskowności/

5/ wskaźniki rynku kapitałowego

ANALIZA PLYNNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA

Wskaźnik bieżącej płynności = aktywa obrotowe

zobowiązania krótkoterminowe

Wskaźnik bieżącej płynności informuje w jakim stopniu bieżące aktywa /majątek obrotowy/

pokrywają bieżące pasywa

Im wyższa wartość wskaźnika, tym wyższa zdolność do pokrycia bieżących zobowiązań

W teorii przyjmuje się ze optymalny poziom wielkości tego wskaźnika powinie wahać się od 1,5 – 2

wartość ta jest podana dla normalnych warunków.

Również niekorzystna jest sytuacja w momencie gdy wskaźnik płynności bieżącej osiąga z wysoką wartość, gdyż oznacza to nadpłynność finansowa w firmie.

Nadpłynność jest stosunkowo mało popularnym zjawiskiem w sytuacji gdy mamy ciągły niedobór gotówki. Stosunkowo popularna nadpłynność finansowa stała się w dobie kryzysu ze względu na to ze spółki znacznie podniosły wymagania jeśli chodzi o płynność finansową. W niektórych spółkach z racji tego że jest kryzys ta wartość wskaźnika bieżącej płynności sięga 10 i wyże, a wszystko zależy od tego jak bardzo firmy boją się utraty płynności finansowej.

W krótkim okresie czasu (jest to 3-4 lata) ta nadpłynność finansowa nie jest tak niebezpieczna ze względu na to że firmy są w stanie spożytkować te środki na dodatkowe inwestycje. Czyli w przyszłości firmy nie będą korzystały z kredytów a tę nadpłynność finansową wykorzystają do finansowania inwestycji.

Wskaźnik płynności szybki – stanowi on relacje pomiędzy aktywami bieżącymi pomniejszonymi 0 zapasy i rozliczenia międzyokresowe czynne a zobowiązaniami bieżącymi (krótkoterminowymi):

Wskaźnik płynności szybki = [aktywa bieżące – (zapasy + rozliczenia międzyokresowe czynne)]

zobowiązania bieżące

Wskaźnik ten mierzy zdolność firmy do szybkiego regulowania zobowiązań

We wskaźniku tym aktywa bieżące pomniejszone są o zapasy i rozliczenia międzyokresowe czynne gdyż nie mogą być one dość szybko upłynnione

Teoretyczne wskaźnik ten powinien być wyższy od 1 gdyż wówczas wskazuje możliwość szybkiego pokrycia zobowiązań

Wskaźnik wypłacalności natychmiastowej (wypłacalności gotówkowej) – określa czy przedsiębiorstwo jest w stanie uregulować w danym momencie swoje płatności, a więc każdego dnia spłacić przypadające na ten dzień zobowiązania.

Wskaźnik natychmiastowej wypłacalności = środki pieniężne

natychmiast wymagalne zobowiązania

wskaźnik kształtujący się poniżej 1,0 świadczy o braku możliwości terminowego regulowania swoich płatności i powstania zobowiązań przeterminowanych.

WSKAŹNIKI SZYBKOŚCI OBROTU, OBROTOWOŚCI, ROTACJI

Istotnym miernikiem sprawności działania przedsiębiorstwa są wskaźniki sprawność zarządzania majątkiem.

Pozwalają one na ocenę efektywności wykorzystania aktywów oraz ich poszczególnych składników.

1/ wskaźnik obrotu zapasami = przychody ze sprzedaży

Zapasy (przeciętne)

Dlaczego ,,przeciętne’’ jest w nawiasie? Obliczenie zapasów przeciętnych jest możliwe tylko wtedy gdy mamy bilanse miesięczne. Dodajemy zapasy z dwunastu miesięcy, dzielimy przez 12 i mamy średnią na miesiąc. Jeśli nie mamy takich danych to bierzemy dane z bilansu.

Problem z zapasami jest w branżach. Np. firma produkująca narty największe zapasy ma latem. Bo sprzedaż mają od października do lutego następnego roku. Firmy zajmujące się produkcją mrożonek (warzywa, owoce), gromadzą zapasy kiedy jest sezon, natomiast po sezonie następuje spadek zapasów. Najlepiej gdyby już w maju magazyny były puste. W zależności od branży stan zapasów na dzień 13/12/,,,, roku może być różny z różnych przyczyn.

Jeżeli robimy analizę zewnętrzną, to dostajemy informacje, że zapasy na dzień 31 grudnia są takie i

takie i wszystko.

Wskaźnik ten ukazuje, ile razy firma odnawia zapasy w ciągu badanego okresu.

Im wskaźnik wyższy, tym sytuacja korzystniejsza.

Niski poziom wskaźnika może świadczyć o nadmiernych zapasach , ich niewłaściwej strukturze oraz o posiadaniu zapasów trudno zbywalnych.

Im więcej obrotu zapasami to znaczy, że więcej sprzedaliśmy.

2/ wskaźnik obrotu zobowiązaniami = przychody ze sprzedaży

zobowiązania bieżące (przeciętne)

przy zobowiązaniach jest odwrotnie, nie chcemy wykonać dużej ilości cykli obrotowych. To jest zamrożona gotówka, czyli ktoś czeka na pieniądze od nas. No i czeka.

Np. jeśli dogadamy się, że płacimy pieniądze za trzy miesiące od wystawienia faktury – to fajna sprawa. I robimy tak: wpłacamy pieniądze na trzy miesiące na lokatę i nic nie robimy, czekamy 3 miesiące, a oprocentowanie rośnie. Po trzech miesiącach wyjmujemy pieniądze , ‘’odcinamy kupony’’ czyli nasze oprocentowanie, a kwotę oddajemy. Pod warunkiem, że nie istnieje skonto czyli cena kredytu kupieckiego.

Czyli dla nas lepiej aby zobowiązania bieżące tak szybko się nie obracały.

Zobowiązania to źródło finansowania, w tym wypadku przez różnych kontrahentów.

Wskaźnik ten mierzy, z jaką częstotliwością firma przeciętnie spłaca swoje zobowiązania i ilustruje zjawisko finansowania przedsiębiorstwa przez rożnych kontrahentów .

Jeżeli okres płatności zobowiązań jest zbyt długi, w polaczeniu z niskimi wskaźnikami płynności może to świadczyć o trudnościach płatniczych.

3/ wskaźnik obrotu należnościami = przychody ze sprzedaży

należności (przeciętne)

w literaturze można spotkać, iż wskaźniki obrotowości i wskaźniki płynności będą w jednej grupie.

A to dlatego, że wskaźnik obrotu należnościami i wskaźnik obrotu zobowiązaniami mają istotny wpływ na płynność finansowa przedsiębiorstwa.

Jeśli w ciągu roku będziemy dokonywali obroty zobowiązaniami np. 20 razy, to obrotu należnościami nie możemy wykonywać mniej niż te 20 razy, bo nie będziemy mieli pieniędzy na spłatę.

Wskaźnik ten określa ile razy w ciągu badanego okresu przedsiębiorstwo odtwarza stan swoich należności.

Dostarcza on także informacji o poziomie i okresie kredytowania dłużników.

Wyznacznikiem optymalnych wartości dla tego wskaźnika jest średnia wartość dla branży.

4/ wskaźnik obrotu aktywami obrotowymi = przychody ze sprzedaży

aktywa obrotowe (przeciętne)

Wskaźnik ten ukazuje ile razy w wyniku sprzedaży wyrobów i usług następuje w danym okresie odtworzenie aktywów obrotowych przedsiębiorstwa.

Wszystkie te wskaźniki możemy liczyć w dniach czyli 365/wartość wskaźnika i na tej podstawie dowiemy się co ile dni spłacamy nasze zobowiązania, co ile dni wpływają nam nasze należności.

I teraz jeśli my musimy szybciej spłacać nasze zobowiązania niż wpływają do nas należności, to powstaje nam dziura, w której nie mamy pieniędzy.

Więc powinno być odwrotnie – szybciej ściągamy należności a wolnie spłacamy zobowiązania, wtedy mamy margines bezpieczeństwa.

Utrata płynności grozi likwidacją przedsiębiorstwa!!

ANALIZA ZADŁUŻENIA PRZEDSIĘBIORSTWA

Wskaźniki zadłużenia obrazują stopień zadłużenia przedsiębiorstwa oraz jego zdolność do obsługi tego zadłużenia

Wskaźniki te są istotne szczególnie z punktu widzenia wierzycieli , którzy przy ich pomocy są w stanie określić ryzyko związane z zaangażowanymi w przedsiębiorstwie kapitałami oraz ryzyko związane z pożyczaniem przedsiębiorstwu dalszych środków.

1/ wskaźnik ogólnego zadłużenia = zobowiązania ogółem

aktywa ogółem

tu obowiązuje zasada, ze im więcej aktywa się obrócą tym lepiej.

Wskaźnik ten określa udział zobowiązań w finansowaniu aktywów przedsiębiorstwa .

W teorii zwykle z dobry poziom wskaźnika uważa się wartości z przedziału 0,57 – 0,67 –> założenie teoretyczne książkowe.

W zależności od banku akceptowany poziom tego wskaźnika jest różny.

Chodzi tutaj o dopuszczalny poziom ryzyka jaki przyjmie na siebie bank. W zależności czy bank jest skłonny więcej zaryzykować czy mniej, bądź też ile bank planuje wziąć za kredyt.

Zbyt wysoki poziom wskaźnika świadczy o podwyższonym ryzyku finansowym, zbyt niski poziom może wskazywać na zbyt mały udział kapitałów obcych w działalności przedsiębiorstwa.

Wszystkie wskaźniki jakie tutaj są możemy liczyć w dniach:

365 dni

wartość wskaźnika

wynik tego wskaźnika pokazuje nam co ile dni dokonuje się pełny cykl obrotowy, bądź co ile dni nam wpłacają kapitał, bądź co ile dni my spłacamy kapitał.

Wskaźniki zadłużenia będziemy dzielić na dwie grupy

1/ w jakim stopniu majątek i jego poszczególne części są obciążone

2/ jaką posiadamy zdolność do obsługi zadłużenia

Obie grupy pokazują pełny obraz przedsiębiorstwa, i obie są ważne.

Jeżeli analizujemy sytuację związaną z zadłużeniem to bierzemy pod uwagę i jedne i drugie wskaźniki.

Co z tego , że przedsiębiorstwo nie jest zadłużone i że te wskaźniki pokazują obciążenie majątku na dobrym poziomie, jeśli wyjdzie na to, że przedsiębiorstwo nie ma żadne zdolności obsługi zadłużenia. Z drugiej strony przedsiębiorstwo może być bardzo zadłużone, ale wykazuje zdolność do obsługi zadłużenia, tyle tylko ze jeśli jest to zadłużenia długoterminowe to istnieje ryzyko iż zdolność do obsługi zadłużenia będzie stopniowo spadać.

2/ wskaźnik zadłużenia kapitału własnego – informuje o stosunku poziomu zobowiązań (kapitałów obcych) do kapitału własnego firmy.

Instytucje finansowe nie udzielają kredytów firmom o wskaźniku przekraczającym racjonalny jego poziom.

Banki niechętnie udzielają kredytów inwestycyjnych, gdy kapitał własny do zamierzonego kredytu nie osiąga relacji 1 do 1.

Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego = zobowiązania ogółem

kapitał własny

3/ wskaźnik zadłużenia długoterminowego – określa relacje miedzy zobowiązaniami długoterminowymi, które musza być regulowane w okresie dłuższym niż jeden rok do kapitału własnego

Wskaźnik zadłużenia długoterminowego = zobowiązania długoterminowe

kapitał własny

Najlepiej, gdy wskaźnik ten przyjmuje wartość pomiędzy 0,5 – 1,0.

Zobowiązania długoterminowe są to zobowiązania inwestycyjne, czyli możemy za nie kupować aktywa (maszyny, samochód, grunty itp.)

Zobowiązania krótkoterminowe odnosiliśmy do płynności i obrotowości.

Z punktu widzenia badania zadłużenia dla nas istotniejsze są te zobowiązania długoterminowe.

Generalna zasada – dobrze aby kapitał własny był zabezpieczeniem kapitału obcego.

Jeżeli zobowiązań długoterminowych jest za dużo, to kapitało dawcy zaczynają się zastanawiać czy dalsze pożyczanie dla tego przedsiębiorstwa jest opłacalne.

Przedsiębiorstwa posiadające wyższą proporcje długoterminowych zobowiązań są w teorii uważane za poważnie zadłużone.

4/ wskaźnik zadłużenia środków trwałych = rzeczowe aktywa trwale

zobowiązania długoterminowe

Wskaźnik zadłużenia środków trwałych informuje o stopniu zabezpieczenia zobowiązań długoterminowych przez rzeczowe aktywa trwale.

Dlaczego istotne jest zadłużenie środków trwałych? Z czego spłacane są zobowiązania kiedy firma jest likwidowana? Odp. Ze sprzedaży środków trwałych. Środki trwałe musza być wycenione przed sprzedażą.

5/ wskaźnik pokrycia odsetek zyskiem = zysk brutto + odsetki

odsetki

Wskaźnik ten informuje nas w jakim stopniu przedsiębiorstwo jest w stanie spłacać odsetki od kredytów z zysku przed opodatkowaniem

Zysk brutto to jest podstawa opodatkowania podatkiem CIT.

Dlaczego zysk brutto powiększamy o odsetki, a nie dzielimy zysk brutto przez odsetki??

Odp. Koszty finansowe są odliczane od podstawy opodatkowania. Jak podstawą opodatkowania jest zysk brutto, to musimy do tego dodać te odsetki, żeby wynik był wiarygodny.

Jeśli ten wskaźnik wynosi 1, to oznacza to, że przedsiębiorstwo nie płaci podatku dochodowego, bo zysk brutto wynosi zero. => wg wzoru: (0 +1) / 1 = 1

Skoro zysk brutto + odsetki = odsetki tzn. ze cały zysk przed opodatkowaniem jest konsumowany przez spłaty kredytów.

Poprzednie wskaźniki pokazywały nam w jakim stopniu składniki majątku są obciążone kapitałem obcym, jaka jest relacja kapitału własnego do kapitału obcego.

A ten ostatni wskazuje zdolność do obsługi zadłużenia.

Im wyższa wartość wskaźnika tym lepiej, bo oznacza ze możemy wziąć kolejne kredyty, które będziemy bez problemu spłacać.

ANALIZA RENTOWNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA.

Analiza rentowności przedsiębiorstwa ma na celu ustalenie relacji zysku do istotnych elementów bilansu i RZiS, w celu określenia opłacalności działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwo.

Im wyższa wartość poszczególnych wskaźników, tym lepsza rentowność przedsiębiorstwa.

Jeżeli przedsiębiorstwo ponosi stratę, wskaźniki rentowności mogą przyjmować wartości ujemne.

Wskaźniki rentowności dzielimy na trzy grupy:

1/ wskaźniki sprzedaży

2/ wskaźniki kapitału

3/ wskaźniki aktywów

RENTOWNOŚĆ SPRZEDAŻY –

może być mierzona wskaźnikiem brutto, a wiec niezależnym od opodatkowania zysku lub wskaźnikiem netto, określanym również zwrotem ze sprzedaży.

Rentowność sprzedaży netto informuje, jaką marżę zysku netto przynosi daną wartość sprzedaży.

Im wskaźnik ten jest niższy, tym większa wartość sprzedaży musi być zrealizowana do osiągnięcia określonego poziomu zysku.

Rentowność sprzedaży netto = zysk netto * 100 %

sprzedaż netto

Rentowność sprzedaży brutto = zysk brutto * 100 %

sprzedaż netto

wszystkie wskaźniki możemy liczyć albo brutto albo netto

RENTOWNOSC AKTYWÓW

Wskaźnik ten mówi o wielkości zysku netto przypadającego na jednostkę wartości zaangażowanego w przedsiębiorstwie majątku.

Wskazuje on jaka firma posiada zdolność do generowania zysku z majątku.

Rentowność aktywów = zysk netto * 100 %

/ ROA / aktywa ogółem

Np. jeśli wskaźnik rentowności aktywów wynosiłby 0,2 albo 20 % to oznacza ,że każda zainwestowana w majątek przedsiębiorstwo złotówka przynosi nam 20groszy zysku.

Przy takiej zyskowności kapitał zainwestowany w dane przedsiębiorstwo zwróci nam się po 5 latach.

Przy obecnym poziomie technologicznym przedsiębiorstwo powinno się zwrócić po 2-3 latach przy zyskowności na poziomie 30–40 %

RENTOWNOSC KAPITAŁU WŁASNEGO

Wskaźnik ten określa rentowność zaangażowanego kapitału własnego.

Interesuje on przede wszystkim akcjonariuszy, gdyż pozwala określić stopę zysku jaką przynosi inwestycja w dane przedsiębiorstwo

Rentowność kapitału własnego = zysk netto * 100 %

/ ROE/ kapitał własny

ANALIZA OTOCZENIA PRZEDSIEBIORSTWA

Otoczenie przedsiębiorstwa to jest to wszystko co nas otacza.

Wyróżniamy otoczenie:

– bliższe : dostawcy

odbiorcy

pracownicy

konkurencja

…..

– dalsze : otoczenie polityczne

otoczenie prawne

otoczenie ekonomiczne (system ekonomiczny lub otoczenie gospodarcze)

otoczenie finansowe

otoczenie społeczno – demograficzne

otoczenie techniczno – technologiczne

otoczenie infrastrukturalne

otoczenie naturalne np. klimat

otoczenie religijno - kulturalne

GOSPODAROWANIE SRODKAMI TRWALYMI

Środki trwałe – składnik majątku trwałego

Majątek trwały –

Czym się różni budynek od budowli – budowla – droga, most….

Grunt – grunt to rolne,

Teren – jak nie rolne to tereny

ŚRODKI TRWAŁE:

– grunty i tereny

–budynki i budowle

– maszyny, urządzenia techniczne , środki transportu

– inne przedmioty spełniające nast. warunki

- są własnością lub współwłasnością danego przedsiębiorstwa

- czas ich użytkowania przekracza jeden rok kalendarzowy

- wykorzystywane są wewnątrz przedsiębiorstwa lub wynajmowane innym

ZADANIA STOJĄCE PRZED OSOBAMI ZAJMUJACYMI SIĘ SR TRWALYMI W PRZEDSIĘBIORSTWIE

Celem gospodarowania środkami trwałymi w przedsiębiorstwie jest:

– zwiększenie zróżnicowania produkcji dla wzrostu udziału przedsiębiorstwa w rynku oraz

zmniejszenie jednostkowych i przeciętnych kosztów produkcji

– zapewnienie trwalej przewagi konkurencyjnej produktów i usług

– ocena wartości środków trwałych

– wszechstronna ocena gospodarki środkami trwałymi

– kontrola wpływu wykorzystania środków trwałych na wyniki produkcyjne i finansowe

przedsiębiorstwa

– jak najpełniejsze wykorzystanie zdolności produkcyjnych

– wyznaczenie właściwych relacji miedzy nakładami pracy uprzedmiotowionej i żywej a ilością

otrzymanego z tych nakładów produktu

– przewidywanie i kształtowanie wielkości produkcji za pomocą decyzji dotyczących założeń

technicznych, ekonomicznych i organizacyjnych

ZUŻYWANIE SIĘ ŚRODKÓW TRWAŁYCH W PRZEDSIĘBIRSTWIE

Za jakimi rodzajami zużycia mamy doczynienia w przedsiębiorstwie?

Zużycie fizyczne – stopniowa utrata sprawności użytkowej środka trwałego w wyniku jego eksploatacji

Zużycie ekonom – następuje niezależnie od zużycia fizycznego czyli eksploatacji.

Jest związane z postępem technologicznym.

Nowe maszyny są bardziej ekonomiczne w użyciu. Może tu być przyczyna brak zapotrzebowania na dany produkt, koniec złóż surowców mineralnych. Zmiany technologiczne w produkcji.

Zużycie ekologiczne – wynika z wykorzystywania zasobów naturalnych w procesie produkcyjnym ja również z niewykorzystanego wpływu na środowisko.

Chodzi tu o wykorzystywanie lub wpływ na środowisko naturalne przez dany środek w większym stopniu niż por zadany lub określony przepisami prawa.

ANALIZA WRTOSCI ŚRODKÓW TRWAŁYCH

Wartość początkowa – wartość w momencie oddania danego środka do użytku (cena zakupu + zainstalowanie + montaż + inne koszta z tym związane np. przeszkolenie pracowników)

Jest to –

– wartość rynkowa

– cena nabycia

– koszt wytworzenia

– indywidualne ustalenia gdy inna metoda nie jest możliwa

Problem wartości środków trwałych jest niezwykle ważny z punktu widzenia przedsiębiorstwa.

Wiąże się on z wyceną majątku trwałego.

Środki trwałe są podstawowymi składnikami majątku przedsiębiorstwa a ich wyceny można dokonywać wg wartości początkowej, odtworzeniowej oraz bieżącej.

Wartość początkowa (początkowa brutto) stanowi sumę faktycznie poniesionych kosztów na inwestycje.

Ważne są tu możliwości podniesienia wartości maszyny poprzez jej ulepszanie, rozbudowę, rekonstrukcję, modernizacje i adaptację.

Dzięki tym działaniom poprawia się techniczne i ekonomiczne właściwości środków trwałych, które wyraża się :

- wydłużeniem okresu użytkowania

- wzrost zdolności produkcyjnej

- poprawa jakości produktów

- obniżenie jednostkowych kosztów eksploatacji środka trwałego

- poprawa BHP

- poprawa ochrony środowiska

ANALIZA PRODUKTUWNOSCI ŚRODKÓW TRWAŁYCH to jest na pograniczu oceny efektywności środków trwałych i oceny produkcji.

Jednym z najistotniejszych zagadnień związanych z ekonomika środków trwałych jest zagadnienie produktywności

Produktywność – to jest to ile te maszyny wytworzyły czyli jest to wskaźnik pokazujący relacje wartości maszyn do wartości wytworzonej produkcji

To właśnie ten czynnik pozwala ocenić efektywność gospodarowania tymi środkami

Wielkość produkcji można przedstawiać w dwóch miernikach:

– w mierniku ilościowym -> ilość sztuk

– w mierniku wartościowym -> wartość produktu

WSKAŹNIK PRODUKTYWNOŚCI LICZYMY Z NASTĘPUJĄCEGO WZORU:

Pm = P/M

P – wielkość produkcji

M – wartość środków trwałych w danym okresie

Mimo pozornej prostoty obliczanie tego wskaźnika nie jest zadaniem prostym gdyż w zależności od

zakresu pojęciowego oraz metod obliczania elementów tego wskaźnika może on przyjąć rożne formy.

Mamy coś takiego jak środki trwałe produkcyjne i nieprodukcyjne.

Produkcyjne dzielą się na : pośrednio produkcyjne i bezpośrednio produkcyjne.

Np. zakup gruntu – środek trwały – to jest inwestycja i nie bierze udziału w produkcji i obniży nam wskaźnik produktywności

W praktyce z punktu widzenia obszaru produktywności wyróżniamy trzy podstawowe formy wskaźników: różnią się szczegółowością -> najmniej 1/ , a najwięcej 3/

1/ globalny wskaźnik produktywności

2/ ogólny wskaźnik

3/ cząstkowy wskaźnik

1/ / GLOBALNY WSKAŹNIK PRODUKTYWNOŚCI

dotyczy wszystkich środków trwałych w przedsiębiorstwie

Emg = Pw/Mo

Pw – wielkość produkcji w mierniku wartościowym

Mo- wartość Sr trwałych

Jest on mało przydatny gdzie jest dużo środków trwałych nie produkcyjnych wtedy jest on ciężki do ustalenia

2/ / OGÓLNY WSKAŹNIK

dotyczy czynników bezpośrednio i pośrednio związanych z produkcja:

Emo = Pw/Mpr

Mpr= wartość produkcyjnych środków trwałych

Wskaźnik ten powinno się stosować w połączeni ze wskaźnikiem globalnym i cząstkowym.

Jest to uzasadnione brakiem bezpośredniego i pośredniego związku miedzy środkami trwałymi produkcyjnymi i nieprodukcyjnymi a także dlatego że w niektórych gałęziach przemysłu niezbędne jest utrzymywanie bardzo drogich środków trwałych które nie biorą bezpośredniego udziału ale trzeba ponosić koszty ich utrzymania.

3/ / CZĄSTKOWY WSKAŹNIK

obrazuje efektywność maszyn, urządzeń i aparatów stanowiących środki trwałe

Emc = Pw/Mu

Mu – wart środków produkcyjnych bezpośrednio związanych z produkcją.

Jest bezpośrednio powiązany ze wzrostem produkcji przedsiębiorstwa i wydajności pracy, przez co jest on dość istotny dla przedsiębiorstwa i wydajności pracy, przez co jest on dość istotny dla przedsiębiorstwa.

Największy wpływ na niego ma zwiększenie mechanizacji i automatyzacji.

WSKAŹNIK PRODUKTYWNOŚCI PRZECIĘTNEJ

EmP = Pt / Mt

Pt- wielkość produkcji w okresie w ujęciu wartościowym

Mt- przeciętna wielkość środków trwałych w okresie t

WSKAŹNIK PRODUKTYWNOŚCI PRZYROSTOWEJ

E ∆ = ∆ Pt/ ∆ Mt

Odzwierciedla on stosunek produkcji zwiększonej dzięki zwiększeniu zasobów środków trwałych do wartości zasobów.

Obszary tematyczne na test z analizy ekonomicznej

1/ istota analizy ekonomicznej

Wszystkie definicje dot. pojęcia analizy, funkcji, celu, mierników (referat), rodzajów analizy (referat),

2/ ogólne metody analizy ekonomicznej i finansowej przedsiębiorstwa – analiza przyczynowa, porównawcza, stochastyczna, deterministyczna, rodzaje analizy porównawczej, porównywalność,

3/ analiza gospodarowania czynnikiem ludzkim

Wydajność pracy, pracochłonność, obszary którymi się ta analiza zajmuje,

4/ wzory wskaźników

5/ analiza gospodarowania środkami trwałymi – produktywność, wskaźniki produktywności, wartość, wartość środków trwałych,

6/ analiza gospodarowania środkami obrotowymi – co to są środki obrotowe, jakich obszarów ta analiza dotyczy, co to jest gospodarka materiałowa, problem zapasów,

Referaty:

R 1/ Analiza gospodarowania środkami obrotowymi

R 2/ Analiza produkcji i sprzedaży przedsiębiorstwa przemysłowego – ceny stałe, wartość dodana, wartość nowowytworzona, popyt, podaż,

R 3/ Analiza rozwoju – co to są inwestycje, pod jakim kontem te inwestycje rozpatrujemy i jakie są metody oceny efektywności inwestycji czyli statyczne i dynamiczne, jakie funkcje pełnią inwestycje i co to jest metoda NPV i INF

4/ Analiza i ocena konkurencyjności przedsiębiorstw – ma być omówiony 11- 06

5/ Analiza finansowa w przedsiębiorstwie – wskaźniki! Oj…..

R 6/ Ogólna analiza kosztów i wyników finansowych w przedsiębiorstwie – co to jest koszt, przychód, zysk, jak to analizujemy, jak uzyskać zwiększenie tychże wartości,