Człowiek i wychowanie to kluczowe słowa, które będą się pojawiały w czasie poszukiwania uzasadnienia dla analizowanego tematu. Bardzo często zastanawiamy się nad istotą prawdy o człowieku. Twierdzi się, że wychowanie jest zadaniem kultury, opiera się na autorytecie wychowawców, wymaga przekazu wartości i jest konieczne dla normalnego rozwoju człowieka. Przyjmuje się także, iż w rzeczywistości proces wychowania decyduje zarówno o zachowaniu tradycji kulturowych, możliwościach społecznej zmiany jak i szansach rozwojowych jednostki. Poza rodziną przede wszystkim szkoła jest najlepszym miejscem do wychowania, by wychowanek stawał się lepszym człowiekiem, bardziej aktywnym członkiem społeczności lokalnej, narodowej i ponadnarodowej oraz przyjmował postawę twórczą i otwartą na świat. Nie można mówić o wychowaniu, jeśli nie ma świadomie oddziaływujących na siebie ludzi, gdy przynajmniej niektórzy z nich nie postępują z myślą o wywołaniu zmian w postępowaniu innych i jeśli wszyscy ci ludzie nie znajdują się we wspólnej sytuacji symbolicznej. W istocie edukacja szkolna charakteryzuje się trójczłonowością, gdyż obok wiedzy i umiejętności ważne miejsce zajmuje wychowanie. Tak więc harmonijna realizacja przez nauczycieli zadań obejmuje nauczanie, kształcenie umiejętności i wychowanie.

Wszelką działalność wychowawczą trzeba rozpoczynać od uświadomienia sobie „jakiego człowieka chcemy wychować”. Cel wychowania utożsamia się z wizją idealnej postaci, do której mieliby się upodabniać podopieczni pod wpływem naszych zabiegów. Przedmiotem dążenia wychowawcy mogą być pewne dyspozycje psychiczne wychowanków - nawyki, postawy, zdolności, cechy osobowości, albo pewne stany społecznego środowiska, w którym żyją. W kategoriach socjologicznych mamy na uwadze strukturę zbiorowości, role, normy, wzorce kultury, które miałyby charakteryzować społeczność klasy czy szkoły.

W podejściu psychologicznym celami wychowania czyni się pewne dyspozycje psychiczne wychowanka, np. patriotyzm czy życzliwość wobec innych lub pewne stany psychiczne w rodzaju rozładowania napięcia, zmniejszenia lęku, usunięcia wewnętrznego konfliktu. Współcześnie dochodzi do gwałtownych sporów o sens działań wychowawczych, aż do kwestionowania ich zasadności (antypedagogika, także radykalny ruch obrony praw dziecka). W odpowiedzi nasilają się konserwatywne dążenia do oparcia edukacji na fundamentalnych wartościach, a wychowanie współcześnie jest jednym z centralnych problemów społecznych. Pojawiają się coraz częściej poglądy, że współcześnie obserwuje się kryzys wychowania, a jego przejawem są demonstrowane postawy i przekonania młodych ludzi. Cywilizacja współczesna narzuca człowiekowi nowe poglądy w wielu dziedzinach np. na miejsce miłości wprowadza życie seksualne, na miejsce prymatu prawdy w działaniu - „prymat” sensacji, koniunktury i doraźnego sukcesu, a poszanowanie życia przekształca w jego niszczenie. Działanie ludzkie nakierowane jest na cel doraźny i chwilową przyjemność, a granice pomiędzy fikcją a rzeczywistością stają się coraz bardziej zatarte.

We współczesnym świecie trudno odnaleźć się młodemu pokoleniu. To kultura popularna - supergwiazdy filmu i estrady, gry komputerowe i media dostarczają wzorów, na których młody człowiek buduje swoje wyobrażenie o ludziach i rzeczywistości. Na kształtowanie tożsamości młodzieży i jej stylu życia wywiera wpływ wszechobecna kultura konsumpcji. Najczęściej wokół roli konsumenta budowana jest tożsamość i marzenia życiowe. Główną ideologią staje się przyjemność i radość, a dążenie do tak pojmowanego szczęścia bywa obowiązkiem i realizowane jest za wszelką cenę. Tradycyjne pojmowanie szczęścia opierającego się na sukcesie zawodowym, udanym życiu rodzinnym oraz duchowości religijnej jest wypierane przez satysfakcję np. z nadążania za modą i dokonania atrakcyjnych zakupów oraz byciu na bieżąco. Wyraźnie zostało podważone znaczenie prawdy

w relacjach międzyludzkich. Nie pozostaje to bez dalszych konsekwencji.

Zjawisko dezorientacji społeczeństwa w zakresie podstawowych wartości mocno rzutuje na rodzinę i szkołę, których głównym zadaniem jest wychowanie.

W opisanej rzeczywistości zasygnalizowane zostały problemy współczesnego człowieka, w świetle których powstaje pytanie, w jakim kierunku powinny zmierzać poczynania wychowawcze, aby przede wszystkim kształtować „mądrego człowieka”. Z całą pewnością taką możliwość da pedagogice i pedagogom negocjacja z młodzieżą kształtując rzeczywistość, w której wspólnie żyjemy, a w szczególności kształtowanie w młodzieży nawyku świadomego podejmowania wyborów odnośnie do kształtu własnego „ja”. Tylko realne uczestnictwo w kształtowaniu tożsamości, marzeń i życia współczesnej młodzieży oraz otwarcie się także ludzi dorosłych na kulturę popularną umożliwi konstruktywne działanie pedagogiczne. Oferta pedagogiczna powinna cechować się próbą stworzenia warunków do edukacyjnej rozmowy, w której nauczyciel wraz z wychowankiem usiłują odnaleźć drogę do prawdy. Tylko znalezienie przestrzeni wolnej od przyjętych i zatwierdzonych, jako jedynie słuszne poglądów na temat rzeczywistości, pozwoli na to, że młody człowiek sam będzie tworzyć świat, w którym żyje i świadomie dokona wolnego wyboru swojej tożsamości. Zaznaczający się upadek autorytetów (rodziców, Kościoła, państwa), amerykanizacja współczesnego życia, pluralizm norm etycznych i wpływów kulturowych, to charakterystyczne zjawiska współczesnego chaosu i przewartościowań moralnych. Skutki różnych patologii życia społecznego odczuwa rodzina, która staje się niekiedy sama źródłem patologii. Trzeba jednak mieć nadzieję, że dobra rodzina przetrwa ów głęboki kryzys moralny we współczesnym świecie. Warto zatem podjąć wyzwanie, aby wartościom etyczno-moralnym przywrócić uniwersalny wymiar. Dlatego należy uczynić wszystko, by nie ulegały dalszej dewaluacji wartości ponadczasowe: miłość, wiara, nadzieja, sprawiedliwość, zdolności do współczucia i gotowości niesienia pomocy w potrzebie, wielkoduszność, gościnność, tolerancja, patriotyzm, prawo do życia w wolności i pokoju. Duży wysiłek w wychowaniu należy położyć na kształtowanie w młodym pokoleniu odpowiedzialności za swoje czyny, solidności, zdyscyplinowania, uczciwości, praworządności, zdolności zespołowego działania oraz konsekwencji i wytrwałości w dążeniu do wytyczonych celów. Nie może fałszywe rozumienie najważniejszych wartości tworzyć przyszłości człowieka i kultury.

Na pewno warto dokonywać ciągłej refleksji nad tym, czy jako nauczyciel -edukator stanę się bardziej człowiekiem niż jestem, gdy spojrzę w swoje serce, a także umysł i uświadomię sobie, czy jestem zdolny do miłości, czy też może nienawiść i zazdrość zwyciężają w moim codziennym życiu. Z całą pewnością na umiejętne kształtowanie człowieczeństwa będzie wywierać największy wpływ świadomość, że trzeba przede wszystkim polubić siebie i innych, aby otworzyć się i dzielić tym, co jest w nas najlepsze. Nie można zadowalać się półśrodkami w pracy nad kształtowaniem wychowanka. Wszystko, co w dziedzinie wychowania oferuje nauczyciel, powinno być na najwyższym poziomie. Wtedy zdobędzie on miano prawdziwego wychowawcy, gdy włoży maksymalny wysiłek i całe swoje serce w sprawę wychowania. Wychowankowie bardzo szybko wysoko ocenią dobrych wychowawców i będą chętnie z nimi współpracować. Przecież nie można powiedzieć, że tylko częściowo wychowujemy drugiego człowieka. Ponad wszystko chcemy poprzez uczenie dokonywania właściwych wyborów mieć zasadniczy wpływ na to, dokąd zmierza i jaki ma być nasz wychowanek. Trzeba zaznaczyć, że wśród współczesnej młodzieży zarówno w Polsce, jak i na całym świecie rodzą się spontanicznie różne ruchy i organizacje, działania zarówno religijne, jak i świeckie, mające na celu sprzeciw wobec tego wszystkiego, co zasygnalizowałam jako zło współczesnego świata.

Literatura:

1. Kiruszewski K., Sztuka nauczania - Czynności nauczyciela, Warszawa 1992.

2. Kunowski S., Podstawy współczesnej pedagogiki, Warszawa 2004.

3. Kupisiewicz Cz., Dydaktyka ogólna, Warszawa 2002.

4. Pedagogika, Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2004.

5. Pedagogika., W. Ciechaniewicz (red.), Wydawnictwo lekarskie PZWL, Warszawa 2000.

6. Putkiewicz Z., Dobrowolska B., Kukołowicz T., Podstawy psychologii, pedagogiki i socjologii, Warszawa 1998.

7. Rimm S., Mądre wychowanie, Wydawnictwo Moderski i S-ka, Poznań 1999.

8. Wroczyński R., Pedagogika społeczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1976.

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---