METODYKA GROMADZENIA INFORMACJI
O PODOPIECZNYM I JEGO ŚRODOWISKU
Metody gromadzenia informacji o podopiecznym to świadome, konsekwentne i planowe sposoby postępowania, które zmierzają do osiągnięcia celu, jakim jest uzyskanie niezbędnego zakresu wiedzy na temat podopiecznego i jego środowiska.
OBSERWACJA - uważne spostrzeganie elementów wyglądu i zachowania człowieka lub przedmiotów i zjawisk.
W czasie obserwacji dostrzegamy w sposób świadomy:
* wygląd zewnętrzny pacjenta
* zachowanie
* funkcjonowanie i sposoby radzenia sobie z trudnościami
Podmiotem obserwacji jest podopieczny, jego rodzina i inne osoby bliskie. W przypadku dzieci i osób, z którymi nie można nawiązać werbalnego kontaktu obserwacja stanowi podstawową metodę gromadzenia informacji.
Rodzaje obserwacji
ze względu na kierunek
- celowa (konkretne zachowanie lub objaw)
- swobodna
* ze względu na narzędzie
- bezprzyrądowa - za pomoca narządu wzroku obserwatora
- przyrządowa - nagrywanie na płytę lub taśmę video
* ze względu na czas trwania
- fotograficzną (określony czas obserwacji danej cechy lub zjawiska)
- próbki czasowe -obserwacja przez dłuższy czas
- próbki zdarzeń- w ciągu ustalonego czasu rejestruje się wystąpienie jakiegoś zdarzenia
Cechy obserwacji:
- celowa
- systematyczna
- obiektywna
- selektywna
Zasady obserwacji podopiecznego
nawiązanie i utrzymanie kontaktu interpersonalnego
określenie celu obserwacji
obserwowanie w sposób obiektywny
dyskrecja i zachowanie poczucia intymności
weryfikowanie niepewnych informacji inną metodą
odnotowanie uzyskanych informacji
życzliwość, cierpliwość oraz atmosfera zaufania
zagwarantowanie prawa do ochrony danych osobowych
WYWIAD - planowa rozmowa z podopiecznym ukierunkowana na osiągnięcie wcześniej założonego celu
Cel wywiadu:
uzyskanie informacji o pacjencie i jego środowisku
nawiązanie profesjonalnego kontaktu
Rodzaj wywiadu:
planowy - ukierunkowana rozmowa na określony temat
spontaniczny to inaczej rozmowa, w której otrzymujemy cenne informacje o podmiocie opieki, lecz nie zabiegaliśmy o nie
Metody prowadzenia wywiadu:
podział ze względu na narzędzie
- skategoryzowany
- nieskategoryzowany
podział ze względu na osobę:
- bezpośredni (z podmiotem opieki)
- pośredni (z osobami z najbliższego kręgu podopiecznego)
Prowadząc wywiad zazwyczaj pyta się o fakty z życia podopiecznego związane z jego zdrowiem, możliwościami funkcjonowania w życiu społecznym oraz sferze psychicznej. Kolejna grupa pytań obejmuje informację na temat opinii podopiecznego o stanie zdrowia, aktualnym samopoczuciu, wydolności rodziny.
Formułowanie pytań w wywiadzie planowym:
treść pytań - jasna, zwięzła, trafna, dotycząca konkretnej informacji, dostosowana do poziomu wiedzy
sposób formułowania - prosty, jasny, z możliwością zadawania pytań pomocniczych
kolejność - pierwsze pytania dotyczą danych zawartych w dokumentacji podopiecznego; każde pytanie dotyczy konkretnego jednego zagadnienia; zasada przechodzenia od ogółu do szczegółu; pytania kłopotliwe dla podopiecznego zadajemy na końcu
Sposoby zadawania pytań:
uszczegóławianie zakresu pytań
progresja pytań (pytania nie związane z celem wywiadu - pytania konkretne)
pytania w formie naprowadzającej
odraczanie pytań
projekcyjny sposób formułowania pytań ( pyta się o opinie w jakieś kwestii podobnej do jego sytuacji, gdy nie można zadać pytania wprost)
Zasady prowadzenia wywiadu:
uzyskanie zgody, nawiązanie i podtrzymanie kontaktu interpersonalnego
określenie celu wywiadu
ocena możliwości intelektualnej podopiecznego
rozpoczęcie od tematów wolnych i przechodzenie do sedna sprawy
na początku tematy łatwe, emocjonalnie obojętne
ukierunkowywanie na konkretne informacje
czas trwania wywiadu do możliwości podopiecznego, miejsca i pory dnia
unikanie fachowego słownictwa
respektowanie praw pacjenta
obserwowanie zachowania i mowy ciała w trakcie wywiadu
dokumentowanie zdobytych informacji
ANALIZA DOKUMENTÓW - polega na ilościowej i jakościowej analizie dokumentów składających się na całą dokumentacje podopiecznego, której celem jest uzyskanie jak największej ilości informacji o podopiecznym i jego rodzinie.
Dokumentacją podopiecznego stanowią:
karty wypisu ze szpitala
informacje o leczeniu w podstawowej opiece zdrowotnej
dokumenty osobiste
wyniki badań i konsultacji
wywiad środowiskowy
skierowanie na opiekę środowiskową
Dla całego zespołu terapeutycznego dokumentacja pełni funkcję ciągłej, systematycznej wymiany informacji.
Podsumowując, źródłem danych o podopiecznym może być:
sam podmiot opieki
rodzina
osoby bliskie
dokumentacja
Dane o podopiecznym obejmują:
dane demograficzne i socjalno - bytowe
objawy subiektywne
objawy obiektywne
4