Funkcje intrapersonalne:
• Koordynacja systemów reagowania - reakcja emocjonalna zawiera trzy rodzaje przejawów:
- subiektywne doświadczenie, na które składa się fenomenologiczne doznanie emocji, spostrzegane doznania fizyczne i skojarzone z nimi wspomnienia.
- zachowanie, na które składają się mimika, pantomimika i ton głosu.
- reakcje fizjologiczne, a więc reakcje somatyczne wywoływane działaniem
autonomicznego i centralnego układu nerwowego oraz układu hormonalnego. Epizody emocjonalne pojawiają się bez ostrzeżenia i trwają nie dłużej niż minutę. Dlatego też jednolita i skuteczna reakcja emocjonalna wymaga znacznej koordynacji i zorganizowania. Złożoność tej koordynacji jest duża, bo każdy z systemów składających się na emocje (subiektywny, behawioralny, fizjologiczny) zawiera własne mechanizmy kontrolne zdolne do niezależnego funkcjonowania.
• Zmiana hierarchii reakcji - emocje mają zdolność do aktywizowania pewnych
zachowań, które normalnie znajdują się u dołu hierarchii behawioralnych (np. smutek doprowadza twardziela do płaczu).
• Wsparcie fizjologiczne - emocje wprowadzają organizm w stan, który optymalnie wspiera pożądaną w danej sytuacji reakcję.
• „Skróty" w przetwarzaniu informacji - emocje umożliwiają nam dostęp do prostszych i nielicznych, ale mniej czasochłonnych sposobów przystosowania. Czasami ma miejsce konflikt między emocją a racjonalnym myśleniem. Wtedy często prymitywniej szy system emocjonalny bierze górę. Zdarzają się sytuacje, w których działanie jest bardziej odpowiednie od rozmyślań, reagowanie zaś właściwsze od planowania.
Funkcje interpersonalne:
• Komunikacja i kontrola - wyrażanie emocji poprzez mimikę, pantomimikę, ton głosu i gesty spełnia ważną funkcję komunikowania naszych stanów emocjonalnych innym ludziom, a za pomocą emocji możemy powodować określone zachowanie innych ludzi.
• Ustalenie naszej relacji z innymi osobami, ideami i obiektami - emocje umożliwiają ustabilizowanie i zorganizowanie społecznej sieci przyjaciół i wrogów (oraz wszelkich stopni pośrednich), sympatii i antypatii (co kształtuje podstawy naszej wrażliwości estetycznej) oraz naturalnego poczucia dobra i zła.
• Przechowywanie wpływów ewolucji, uczenia się i kultury - emocje są rezultatem transakcji organizmu z jego wewnętrznym i zewnętrznym otoczeniem. Warunki poprzedzające pojawienie się emocji są spostrzegane i przetwarzane przez system oceny poznawczej, który opatruje się znaczeniem w kategoriach dobrostanu organizmu oraz jego planów i celów. W dziedzinie oceny poznawczej kultura wpływa decydująco na znaczenie, jakie nadajemy przeżywanym doświadczeniom. W dziedzinie czynników kulturowych reguły okazywania emocji wpływają na sposób okazywania przez nas uczuć, podczas gdy reguły odczuwania wpływają na sposób ich doświadczania i nazywania.