Anna Zbroja
Przestępstwa sakralne Westalek.
Westalka jest to kapłanka rzymskiej bogini ogniska domowego- Westy. Rzymskie Westalki możemy porównywać do współczesnych zakonnic, mimo tego istnieją jednak znaczne różnice. Do służby wybierane były dziewczynki w wieku 6-10 lat z rodów patrycjuszowskich oraz wyłącznie takie, których oboje rodzice żyli. Westalek było zazwyczaj sześć.
Kapłaństwo Westalek Westalek i kult Westy był nieodłącznym elementem życia zarówno religijnego jak i prawno-publicznego w Starożytnym Rzymie. Sytuacja ta miała miejsce aż do uznania chrześcijaństwa za religię cesarską.
Jeśli chodzi o organizację Westalek to mimo iż ich status był jednakowy to ukształtowała się wewnętrzna struktura organizacyjna. Na czele sześcioosoboweij grupy Westalek stała Virgio Vestalis Maxima. Była przełożoną i mistrzynią wszystkich Westalek. Sama natomiast podlegała Najwyższemu Kapłanowi- Pontifex Maximus. Dotychczasowe więzy łączące Westalkę z rodziną były zrywane, a Westalka wchodziła pod władzę Najwyższego Kapłana. Owo przejście miało charakter rytualny, gdyż symbolika religijna miała w tamtych czasach duże znaczenie.
Struktura organizacyjna Westalek przewidywała ich podział na trzy grupy:
1. Westalki przyuczające się do spełniania funkcji kultowych,
2. Westalki wykonujące funkcje kultowe,
3. Westalki uczące wykonywania funkcji kultowych.
Ten podział organizacyjny pozwala na wyodrębnienie określonych funkcji w gronie Westalek:
1. Funkcja kierownicza, którą pełniła Virgio Vestalis Maxima,
2. Funkcje zróżnicowane według przynależności do jednej z trzech wspomnianych grup,
3. Funkcje Westalek sprawujących zwykłe funkcje, według podziału prac bieżących.
Przewidziane prawem przestępstwa Westalek obejmowały nie tylko sprawy związane ze statusem sakralno-prawnym Westalki, lecz również sprawy zaniedbania lub niewykonania przypisanych obowiązków kultowych. W pierwszym przypadku przestępstwem sakralnym był brak przymiotu osobistego Westalki, który wynikał z jej określonego zachowania się. Natomiast w drugim przypadku przestępstwo było negacją obowiązków świątynnych Westalki.
Aby szerzej omówić tamat naruszenia przez Westalkę jej obowiązków należy te obowiązki opisać. A zatem do wspomnianych zadań Westalek należało:
1. Podtrzymywanie, inaczej zachowanie ognia. Kult Westy- wiecznego, świętego ognia był zjawiskiem religijnym i społecznym, a w późniejszym okresie także państwowym. Implikowało to obowiązek podtrzymywania wiecznego ognia z łac. ignis perpetuus. Funkcja kultowa wiecznego ognia wynikała z odwzorowania pierwotnego ognia, według którego ogień pochodził od Boga. Podtrzymywany był, gdyż ogień od niego zapalony również był święty. Stąd też wynikało wyobrażenie szczególnej czci, jaką obdarzone były Westalki w ówczesnym Rzymie. Odrębnym obowiązkiem Westalek było rytualne rozniecanie ognia w świątyni Westy. Czynność ta dokonywana była w drodze krzesania bądź przez pocieranie kawałków drewna. Niedotrzymywanie obowiązku zachowania wiecznego ognia uznawane było za co najmniej ciężkie naruszenie obowiązków kapłańskich.
2. Kolejnym obowiązkiem Westalek był obowiązek składania ofiar, który obejmował zadania związane z kultem Westy, jak np. wieńczenie osłów w święto Westy. Oprócz t ego w ramach tego obowiązku zadaniem Westalek był udział w innych uroczystościach, takich jak: Fordiciada, Lupercalia, Arpeia. Reguły sakralne ściśle określały czas i miejsce spełniania tych obowiązków. Zaniedbania z nimi związane podlegały ogólnym rygorom.
3. Następnym obowiązkiem Westalek było utrzymywanie porządku w świątyni Westy. Termin wykonania tego obowiązku również był ściśle określony i nie uwzględniał wyjątków życiowych. Porządkowanie owej świątyni Westy miało znaczenie jedynie rytualno-symboliczne.
Niewykonanie, bądź nienależyte wykonanie wymienionych obowiązków przez Westalkę było przestępstwem sakralnym. Karami za niedopełnienie tych obowiązków była chłosta lub nagana, a jedynym uprawnionym do jej wykonania był Najwyższy Kapłan.
Do drugiej grupy zbrodni sakralnych Westalek należało niezachowanie stanu powagi, godnego rangi kapłanki Westy oraz niezachowanie czystości seksualnej. Przekroczenia związane z nienależytym trybem życia można więc podzielić na:
1. Zwykłe uchybienie godności Westalki,
2. Incestus, czyli niezachowanie czystości przez Westalkę, co było poważną zbrodnią.
Rzymianie często łączyli ze sobą te przymioty. Westalki jako osoby wchodzące w skład elity rzymskiego społeczeństwa uczestniczyły w państwowym życiu publicznym oraz w takich uroczystościach jak np. igrzyska. Mimo elitarności towarzyskiej tych spotkań Westalki mogły wplątać się w sytuacje nieporządane, podejrzane pod względem moralnym, które były jednoznacznie potępiane. Przekroczenia związane z nienależytym trybem życia, np. sposób ubierania się, czy też nazbyt swobodne zachowanie się, a także zbyt swawolne żart towarzyskie karane były jedynie upomnieniem zwierzchnika, bądź też chłostą.
Niezachowanie niewinności przez Westalkę stanowiło ciężką zbrodnię sakralną.
Obowiązek czystości seksualnej wynikał ze złożonej przez nie przysięgi.
W związku z tym pojawiają się wątpliwości czy owo przestępstwo wynika z samego faktu niezachowania czystości, czy też z faktu niedotrzymania złożonej przysięgi. Za taką zbrodnię sakralną Westalce groziła kara pogrzebania żywcem w grobie. Grób mieścił się tradycyjnie na tzw. „ziemi przeklętej”. Skazaną umieszczano w grobie, będącym mała izdebką, pozostawiając jej symboliczne środki do życia czyli lampę, chleb, wodę i mleko, wszystko w niewielkich ilościach. Owo zakopanie polegało na zamurowaniu, czy też zasypaniu wyjścia. Legenda głosi, że w nocy rodzina skazanej mogła ją wyratować od śmierci.
Sporadycznie zdarzały się przypadki składania ofiar przebłagalnych. Robiono tak pod wpływem innych religii z nadzieją na ich skuteczność. Odrębnie kwalifikowana była zbrodnia sakralna deprawatora Westalki. Ponosił on karę ubiczowania na śmierć, jedynie deprawator pochodzący ze znakomitej rzymskiej rodziny ponosił karę wygnania z miasta.
Decydującym elementem określania odpowiedzialności Westalek było nałożenie na nie obowiązku świątynnego oraz fakt przejęcia funkcji kapłańskich. Przestępstwa Westalek nie wynikały z zakazu prawa przyjętego w trybie ustawy lecz z dawnego zwyczajowego prawa sakralnego. Jeśli chodzi o kary stosowane na Westalkach to wynikały one z wyobrażeń sakralno-magicznych o konieczności poświęcenia Bogom nieczystej sprawczyni zbrodni.