ekonomia

Praca zaliczeniowa

Zasady działania i struktury organizacyjne spółek

Spółka jest to organizacja w jaką łączą się dla osiągnięcia wspólnego celu zazwyczaj co najmniej dwie osoby (z wyjątkiem spółek jednoosobowych), wnosząc do niej określone wartości majątkowe. Powstaje z reguły na podstawie umowy, która określa ustrój i sposób funkcjonowania spółki, możliwe jest jednak utworzenie spółki przez akt jednostronny. Celem jest z reguły prowadzenie przedsiębiorstwa zarobkowego. Możliwe są tez spółki tworzone dla celów nie gospodarczych np. działalności naukowej, gromadzenia zbiorów. Można je podzielić na dwa zasadnicze rodzaje: osobowe i kapitałowe. W pierwszej grupie wspólników tzw. osobowych, ważniejsi są wspólnicy a nie kapitał. To oni, kierują spółką, zaciągają zobowiązania i uzyskują dochody, w konsekwencji płacą podatek dochodowy od osób fizycznych. Z reguły angażują nie tylko kapitał, ale też osobistą pracę i ponoszą pełna odpowiedzialność (solidarnie) całym swoim majątkiem za długi spółki za długi. Gwarancją dla kontrahentów jest renoma wspólników oraz ich majątek. Występują trzy typy spółek osobowych: cywilne, jawne i komandytowe. Już wkrótce mają się pojawić spółki komandytowo-akcyjne i partnerskie. Spółki kapitałowe powstają przede wszystkim dzięki kapitałowi wnoszonemu przez wspólników. Poprzez zarejestrowanie w rejestrze handlowym Spółki te nabywają osobowość prawną. Są dwa typy spółek kapitałowych: akcyjne, i z ograniczoną odpowiedzialnością.

Spółki osobowe - firmy nie mające osobowości prawnej, odpowiadające całym swoim majątkiem

Spółka cywilna najstarszy i najprostszy typ spółki, jedyny regulowany przez przepisy kodeksu cywilnego (status innych określa kodeks handlowy, dlatego nazywa się je handlowymi). Przez umowę spółki cywilnej (może być nawet ustna) wspólnicy (osoby fizyczne bądź prawne) zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego, w szczególności przez wniesienie wkładów, czy świadczenie usług. Za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiadają solidarnie całymi swoimi majątkami. Każdy ma prawo i obowiązek prowadzić jej sprawy, ale dokonanie czynności przekraczających tzw. zwykły zarząd wymaga uchwały wszystkich. Można łatwo z niej wystąpić z trzymiesięcznym wypowiedzeniem, lub przy ważnym powodzie bez okresu wypowiedzenia. Spółka cywilna jest najprostsza do zawiązania, prowadzenia i rozwiązania, nie wymaga jak inne wpisu do rejestru handlowego (wystarczy zgłoszenie do gminnej ewidencji), nie musi prowadzić ksiąg handlowych, chyba że ma duże przychody.

Spółka jawna zawiązywana jest dla większych przedsiębiorstw, od cywilnej różni ja to (poza bardziej sformalizowanym ustrojem regulowanym przez kodeks handlowy), że może występować na rynku, tak jakby była osobą prawną (choć tak jak wszystkie spółki osobowe nie ma ona osobowości prawnej). Każdy ze wspólników ma prawo do prowadzenia jej spraw na zewnątrz, natomiast w sprawach przekraczających zwykłe czynności konieczna jest zgoda wszystkich wspólników. Każdy wspólnik ma prawo do udziału w zyskach i uczestniczy w stratach, i co bardzo ważne dla wierzycieli, za długi spółki odpowiada bez ograniczeń całym majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami.

Spółka komandytowa powstała jako odmiana spółki jawnej, niektórzy wspólnicy (przynajmniej jeden) tzw. komplementariusze odpowiadają za jej zobowiązania bez ograniczeń, tak jak wspólnicy spółki jawnej, inni zaś (tez co najmniej jeden) zwani komandytariuszami, odpowiadają tylko do wysokości tzw. sumy komandytowej. Nie wnoszą jej zresztą zwykle do spółki tylko udzielają swego rodzaju poręczenia spłaty długu spółki do wysokości owej sumy. Nowe prawo o spółkach przewiduje zbliżoną do niej spółkę komandytowo-akcyjną. Ma ona na celu ułatwianie przedsiębiorcom odnoszącym sukcesy pozyskiwanie kapitału.

Spółka partnerska ma się pojawić po uchwaleniu nowego kodeksu handlowego. Będzie grupowała przedstawicieli wolnych zawodów: adwokatów, lekarzy. Istotną jej cechą jest ograniczenie lub złagodzenie odpowiedzialności wspólników partnerów związane z ich działalnością profesjonalną. Każdy z partnerów odpowiada wobec klientów za usługi osobiście lub przez osoby przez niego nadzorowane.

Spółki kapitałowe posiadają osobowość prawną, odpowiadają finansowo do wysokości kapitału

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest z założenia uproszczoną wersją spółki akcyjnej. W brew nazwie jej wspólnicy (udziałowcy) nie odpowiadają nawet do wysokości posiadanych udziałów, ryzykując co najwyżej, że stracą one swą wartość. Jedynym wyjątkiem jest ich odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe spółki. W zależności od statutu spółka może mieć bardziej kapitałowy bądź bardziej osobowy charakter. Obecnie minimalny kapitał potrzebny na utworzenie takiej spółki wynosi 4 tys. zł. Projekt nowego prawa handlowego przewiduje dość radykalne jego podniesienie.

Spółka akcyjna tworzona jest dla prowadzenia dużych przedsiębiorstw, banków czy towarzystw ubezpieczeniowych, gdyż umożliwia poprzez sprzedaż akcji gromadzenie wielkich kapitałów od tysięcy akcjonariuszy, najczęściej anonimowych. Spółka posiada osobowość prawną, a za zobowiązanie odpowiada wyłącznie swoim majątkiem. Wśród spółek akcyjnych wyróżnić można było spółki publiczne, które to akcje zostały dopuszczone przez Komisję Papierów Wartościowych do obrotu publicznego. Obrót nimi odbywa się głównie na giełdzie. Spółka taka podlega dodatkowym rygorom w szczególności ma obowiązek podawania do publicznej wiadomości o znaczeniach mogących znacząco wpłynąć na cenę akcji.

Spółka akcyjna może podwyższać kapitał emitujący akcje i obligacje. Częściej firmy emitują akcję-zew. Źródło finansowania.

Podział akcji:

• Imienne dla grupy osób w firmie, umieszczone w rejestrach m wymagaja zgody pozostałych akcjonariuszy, nie rynek kapitałowy.

• Na okaziciela emitowane na rynek kapitałowy

Kapitał fikcyjny odzwierciedla znaczenie kursu akcji dla firmy, wysoki kurs akcji jest dodatkowym atutem firmy.

Akcje:

• Akcja zwykła jest dla anonimowego odbiorcy na rynku. ( 1 akcja = 1 głos)

• Akcja uprzywilejowana jest wykorzystywana np. w celu poszukiwania inwestora strategicznego. (1 akcja = 1,2,..,5,... głosów)

• Akcja imienna może być traktowana jako zwykła lub uprzywilejowana

Na giełdę wchodzi się w sposób:

• Inwestycyjny (długookresowy)

• Spekulacyjny (spekulacja kursem)

Zarządzanie menedżerskie

Pakiet kontrolny akcji = 50% + 1%

Obecnie dąży się do samofinansowania spółek, niezależności, aż do przekroczenia granic i powstania korporacji ponad narodowych.

Spółka jednoosobowa jest szczególnym rodzajem spółki powstałej zazwyczaj w wyniku przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego. Instytucją założycielską jest tu skarb państwa lub jednostki samorządu terytorialnego i im przysługują wszystkie uprawnienia przysługujące zgromadzeniu wspólników

Spółki prawa handlowego

Osobowa

1. spółka jawna

2. komandytowa

Kapitałowa

1. spółka Z O.O.

2. spółka akcyjna

Spółka akcyjna

Walne zgromadzenie akcjonariuszy

Rada dyrektorów

Zarząd spółki

---