ETYKA W BIZNESIE - co to znaczy być dobrym biznesmenem, etyka rozwija się na dwóch płaszczyznach:
a) e.opisowa - dotyczy obrazów faktyczności, odpowiada na pytanie jak jest? Tzn jaki jest faktyczny stan moralności określony grupa społeczną w określonym czasie (moralność mieszczańska w okresie międzywojennym)
b) e.normatywna - wskazuje normy, nakazy dotyczące obszaru powinności, odpowiada na pytanie jak powinno być?, posługuje się ocenami tzn. wartościuje. Większość systemów etyki należy do e. normatywnej, która dzieli się na:
- e. naturalistyczna (epikurejska) - systemy religijne
Chodzi o to, co jest ostateczną podstawą moralności, zachowań etyki człowieka, mianowicie natura ludzka, czy absolut, czyli Bóg. Naturalizm to podstawy genetyczne, jeśli człowiek zabija mówi się, że jest wynaturzony. Religijne to coś, co wiąże się ponad ludzką naturalnością, istnieje cos więcej niż natura
Etyka normatywna dzieli się jeszcze na:
- e. intencji (kantowska) - skutków
Chodzi o to, co jest podstawą czynu moralnego - istnienie sprawy, czyli skutki jakie czyn wywołuje, -intencje, kiedy intencje SA dobre, ale skutki mogą być złe, intencje złe ale skutki dobre, wtedy właściwie mamy problem z oceną działania człowieka. Jeśli intencje i skutki są równe tzn dobre lub złe, ocena następuje szybko. Etyka intencji - ocena przez intencje, Etyka skutków- ocena przez skutki
WSTĘPNA DEFINICJA ETYKI BIZNESU-
EB to etyka normatywna zajmuje się oceną i określeniem standardów moralnych przystających do konkretnej sfery działalności gospodarczej. Jest ona konkretyzacją etyki ogólnej. EB należy do etyki normatywnej, czyli: tak powinno być.
GŁÓWNE STANOWISKA METAETYCZNE (meta-ponad, z lotu ptaka) Ponad etyką widać, że można wyróżnić te rodzaje etyki ogólnej, każda z nich wyznacza inny nurt EB:
1. Etyka deontologiczna - deon-obowiązek, etyka obowiązku cnót, (ojczyzna, nauka, cnota np. rycerska) W EB rozpatrujemy moralność ludzi z punktu widzenia obowiązku, w formie rozkazów i nakazów. Za podstawę postępowania etycznego i jego uzasadnienia przyjmuje się rozkazy i nakazy, jako podstawowe formy regulowania dążeń ludzkich. Widoczna jest tu rola kodeksów etycznych, często te nakazy nie były spisane, dziś spisane np. kodeks lekarski
Bycie moralnym w biznesie polega zatem na przestrzeganiu podstawowych zasad zawodu uchodzących za cnoty kupca czy przemysłowca tzn pracowitość, cierpliwość, oszczędność, wytrwałość.
Zalety e.deontologicznej:
- uchylenie sytuacji typowych, powtarzanych w danej grupie zawodowej
Wady e.deontologicznej:
- nie jest w stanie przewidzieć zmiennych warunków konkretnej sytuacji, w której przyjdzie stosować ogólne nakazy i zakazy
Etyka Imanuela Kanta - sformułował imperatyw kategoryczny-nakaz wskazujący, ze tak musi być, postępuj tak, aby reguła twojego postępowania mogła stać się prawem powszechnym. Kant chciał zwalczyć moralną hipokryzję - jeśli na się dzieje źle to to jest niedopuszczalne, ale jeśli my robimy źle, to, to nie jest niedopuszczalne. W sytuacjach wyboru moralnego postępuj tak, aby twoje zachowanie stało się procesem powszechnym. Czasem trzeba odejść od reguł żeby być etycznym.
Kodeksy etyczne stanowią podstawę do egzekwowania postępowania zachowującego dobre imię zawodu czy też firmy. Reprezentują one jednak minimum moralności zawodowej, wyrażając tylko potrzeby funkcjonowania w zawodzie
2. Etyka aksjologiczno - teleologiczna, aksin-wartość, takos-cel. Etyka wartości interesów. Akceptuje się tu koncepcji ludzkiego powołania do samorealizacji, autokracji i realizowania się w zawodzie. Jest to etyka zorientowana na skuteczne osiągnięcia celów i optymalizacji działalności. Zalety: praca to wartość przez jaką człowiek się realizuje, osiągnięcie maksymalnych wyników. Istnieje niebezpieczeństwo instrumentalizacji etyki, coś jest tylko narządem.
3. Etyka odpowiedzialności i sumienia - uzupełnia dwie pierwsze etyki. Jest to etyka personalistyczna, nastawiona na wartości osobowe, opierające się na doświadczeniach, godności cudzej i własnej i na rzetelnych (surowych) stosunkach do każdego partnera jako człowieka i do pracy jako relacji międzyludzkich. Zmierza do humanizacji życia gospodarczego perspektywie EB odpowiedzialność to zdolność odpowiadania na zapotrzebowanie (z jednej strony producentów klientów). Tylko człowiek sumienny może być moralny tzn partacz w zawodzie jest partaczem moralnym. Człowiek nieetyczny nie jest profesjonalny
Etyka odpowiedzialności i sumienia pozwala na sytuacje etyczne, musimy oceniać czy sytuacje są etyczne dla jej oceny
JAK BRONIĆ ETYKĘ W BIZNESIE? (KRYTYKA)
1. Wolnorynkowcy idealizują sposób funkcjonowania wolnego rynku, jako doskonale konkurencyjnego
2. Funkcjonowanie wolnego rynku wymaga bowiem szerszego kontekstu społecznego, w tym przestrzegania elementarnych norm etycznych. Przede wszystkim wzajemne zaufanie uczestników wymiany handlowej. Forma funkcjonuje dobrze tylko przy respektowaniu takich wartości jak lojalność wobec firmy czy solidarność zespołu pracowniczego. Jedyną wytyczną dla firmy jest zasada racjonalności ekonomicznej zwana ZASADĄ MAXIMINU
3. Legaliści-czyli zwolennicy wystarczalności prawa:
Zakres prawa i moralności pokrywa się, ale są i zasady moralne nie odzwierciedlone w prawie. Prawo nie pokrywa się z moralnością. Nie wszystko co jest prawnie zabronione jest moralnie dopuszczalne.
POZYTYWNE OKREŚLENIE ETYKI W BIZNESIE (ZWOLENNICY)
1. Powody cywilizacyjne - postęp naukowo - techniczny powodujący gwałtowny wzrost możliwości działania niesie ze sobą dylematy moralne. Z którymi spotykamy się jako ludzie po raz pierwszy i nie od razu wiemy jak sobie z nimi radzić (klonowanie człowieka)
2. Szczególna potrzeba etyki biznesu w krajach postkomunistycznych, które dokonały transformacji ustrojowej. Realia gospodarki socjalistycznej wpływały demoralizująco na uczestników życia gospodarczego. Istnieje potrzeba odbudowy etosu biznesmena. Cywilizacyjnego opóźnienia nie odczuje się tylko importem technologii
3. Zmiana relacji pomiędzy działanie człowieka a jego :
- naturalnym otoczeniem - naturalne środowisko, zmiany człowieka - chodzi o odwrócenie relacji między człowiekiem natura.
- kulturowym otoczeniem - chodzi o demokratyzację życia społecznego. Współcześnie dziedzina przedsiębiorczości nie może obejść się bez podjęcia odpowiedzialności, w skutek przemian kulturowych (humanizacji stosunków społecznych) konieczne jest porzucenie „etyki posłuszeństwa” na rzecz etyki odpowiedzialności. Pracownik posłuszny musi zostać zastąpiony pracownikiem odpowiedzialnym.
Reasumując: etyka biznesu nie ma nic przeciwko zyskowi, ale niepokoi ją nadmiar krótkowzrocznego, często finansowego stylu myślenia, który wiedzie gospodarkę do przepaści. Celem przedsiębiorstwa nie jest jedynie podział możliwie najwyższych zysków, lecz innowacje oferowanie produktów i usług, które są społeczeństwu potrzebne i dobrze służą jego przyszłości. Etics pays opłaca się nie dlatego ze pozwala przedsiębiorstwom osiągać lepsze wyniki gospodarcze ale dlatego ze pozwala uwzględnić nie tylko ekonomiczną wartość tj wartość czystego środowiska, wartość wspólnoty lokalnej, a szczególnie wartość pracownika jako osoby, która nie żyje po to aby pracować ale po to żeby żyć.
Zasady Etyki Turysty:
Zasada Zero Ingerencji.
Chodzi o pełne poszanowanie przyrody i nie ingerowanie w jej życie. To nie tylko prośba o nie śmiecenie, nie hałasowanie, ale również o takie przebywanie na łonie przyrody, żeby nie został po nas ślad. Kiedy na leśnej ścieżce przeszkadza Ci gałąź - omiń ją lub zegnij. Nie tnij, nie łam. Jeżeli masz namiot, nie łam gałęzi na szałas. Jeżeli potrzebujesz rozpalić ognisko - poszukaj suchych, martwych gałęzi, zamiast rąbać zdrowe drzewa. A jeżeli już palisz ognisko- pilnuj go. Kiedy ogień nie będzie Ci już potrzebny, zagaś ognisko. I zrób to dokładnie. Nie zostawiaj śmieci, a jeżeli napotkasz śmieci pozostawione przez kogoś na swojej drodze, zabierz je i wyrzuć do najbliższego śmietnika. Ale ingerencją jest również przebywanie tam gdzie przeszkadzamy zwierzętom w rezerwatach, w ostojach zwierzyny. Często robi się biwaki w miejscach gdzie mamy dogodny dostęp do wody, ale to często są wodopoje gdzie zwierzęta z ogromnych połaci lasu gaszą pragnienie. Nasz obóz w takim miejscu oznacza że odcinamy je od wody. Zamiast walczyć z mrówkami, wystarczy przenieść namiot kilka metrów dalej, gdzie nie będzie stał na mrówczej ścieżce. Jeżeli znajdziesz w lesie małe zwierzę, np. sarenkę, nie ratuj jej. Zostaw ją, nie dotykaj. Gdzieś niedaleko czeka jej matka i zajmie się nią lepiej niż Ty, jak tylko sobie pójdziesz. Nie dotykaj żadnych zwierząt które spotkasz. Mogą być chore, np. na wściekliznę, a nawet jeżeli są zdrowe zostaną odrzucone przez własnych rodziców jeżeli będą pachnieć człowiekiem.
Zasada Zero Tolerancji.
Chodzi o to byśmy reagowali na złe zachowania innych turystów. Ktoś śmieci, hałasuje - zwracajmy im uwagę. Natychmiast. Niech im się nie wydaje, że mają ciche przyzwolenie otoczenia. Nawet jeżeli nas nie posłuchają, będą wiedzieli ze robią coś, co się innym nie podoba, że nie jesteśmy ich kibicami i będziemy reagować. Jeżeli cudza bezmyślność może wywołać katastrofalne skutki ( pożar lasu itp. ) Należy przywołać takiego delikwenta do porządku i ostrzec że poinformujemy policję lub odpowiednie służby. To nic że wyzwą nas od kapusiów, donosicieli i jeszcze nie wiadomo czego. Przecież niszczą coś, czego nie są w stanie odbudować, coś co nie należy do nich, a jest dobrem nas wszystkich i spuścizną naszych potomków.
Zasada Zero Wrogości.
Ta zasada dotyczy naszego zachowania wobec innych wędrowców. Często traktujemy inne grupy turystów jak wrogów. Walka o lepsze miejsce na polu namiotowym, o to kto pierwszy na szczycie itp. itd. Potraktujmy innych turystów jak ludzi którym chodzi o to samo co nam. O kontakt z przyrodą, o przygodę, o nowe doświadczenia. Uśmiechnijmy się i podzielmy tym co mamy. Za klika dni to my możemy być w tarapatach i potrzebować pomocy. To naprawdę działa. Pomyślmy o tym szerzej. Jeżeli gdzieś zabłądzimy, i zgubimy szlak bo znak na drzewie był bardzo zarośnięty, oczyśćmy go i naprawmy. Niech Ci którzy przyjdą po nas, skorzystają z naszego błądzenia. Podzielmy się informacjami na szlaku, pomóżmy jak umiemy. To naprawdę procentuje. W zamian możemy uzyskać pomoc i informacje które okażą się dla nas niezwykle cenne. No i współpracujmy. Na lodowcu ustalmy skąd się bierze wodę, a gdzie jest gówno-pole. Popilnujmy namiotów sąsiadom, potem możemy liczyć na rewanż . Tak naprawdę jest łatwiej. I przyjemniej.
Czym jest Kodeks Etyki w Turystyce?
1. Globalny Kodeks Etyki w Turystyce, zwany dalej Kodeksem Etyki, to zbiór podstawowych zasad, którego celem jest wskazywanie drogi podmiotom uczestniczącym w rozwoju turystyki tj.: administracji centralnej i regionalnej, społecznościom lokalnym, jednostkom organizacyjnym branży turystycznej, jak również turystom krajowym i zagranicznym, tak aby rozwój ten odbywał się w sposób stabilny i odpowiedzialny. Kodeks Etyki odnosi się też do zjawisk związanych z handlem, bezpieczeństwem i problemami humanitarnymi, które oddziałują w różnorodny sposób na turystykę.
2. Kodeks Etyki został przyjęty 30 października 1999 roku przez Zgromadzenie Ogólne Światowej Organizacji Turystyki (WTO), rezolucją A/RES/406(XIII). Kodeks składa się z preambuły, zasad (art. 1-9) oraz z mechanizmu jego wdrażania (art.10).
3. Kodeks Etyki uzupełnia Protokół, który obejmuje dwa główne aspekty procesu wdrażania. Część pierwsza Protokołu zatytułowana jest: „Światowy Komitet ds. Etyki w Turystyce (zwany dalej Światowym Komitetem) - organ odpowiedzialny za interpretację, wprowadzanie i ocenę Globalnego Kodeksu Etyki w Turystyce”. Formułuje on warunki mające wpływ na działalność i zakres kompetencji Światowego Komitetu. Ta część Protokołu została zatwierdzona we wrześniu 2001 roku przez Zgromadzenie Ogólne WTO rezolucją A/RES/438(XIV).
4. Część druga Protokołu odnosi się do mechanizmu rozstrzygania sporów. Należy zwrócić uwagę, iż ta część Protokołu nie została jeszcze zaaprobowana przez Zgromadzenie Ogólne WTO. Wciąż jest dyskutowana w ramach Światowego Komitetu, który ma przedłożyć swoje propozycje w tym zakresie na XVI posiedzeniu Zgromadzenia Ogólnego WTO w 2005 roku.
Adresaci Kodeksu Etyki
5. Kodeks Etyki, generalnie, dotyczy wszystkich podmiotów sfery turystyki niezależnie od tego czy są oni członkami Światowej Organizacji Turystyki czy też nie. Kodeks Etyki adresowany jest więc do władz, organizacji, jednostek indywidualnych, takich jak:
• Administracja rządowa,
• Władze regionalne odpowiedzialne za rozwój turystyki,
• Przedsiębiorstwa, zrzeszenia, samorządy gospodarcze,
• Pracownicy, zarówno etatowi, jak i pracujący na zlecenie,
• Związki zawodowe związane ze sferą turystyki,
• Instytucje finansowe, wspomagające projekty turystyczne,
• Społeczności lokalne przyjmujące turystów,
• Podróżujących, w tym podróżnych biznesowych, a także odwiedzających,
• Inne podmioty mające wpływ na rozwój turystyki, w tym: organizacje pozarządowe specjalizujące się w turystyce, bezpośrednio związane z projektami dot. turystyki i podażą usług turystycznych,
• Media, przede wszystkim specjalizujące się w zagadnieniach związanych z podróżowaniem.