Charakterystyczne objawy dysleksji:
Dysleksja to zaburzenie objawiające się trudnościami w nauce czytania i pisania u dzieci, które nie powinny mieć z taką nauką problemów - są normalnie rozwinięte intelektualnie, nie mają żadnych poważnych wad wzroku i słuchu ani schorzeń neurologicznych, są otoczone w szkole prawidłową opieką dydaktyczną i nie są zaniedbane środowiskowo.
1. Wiek niemowlęcy (0 - pierwszy rok życia)
Motoryka duża - opóźniony lub nietypowy rozwój ruchowy. Dzieci nie raczkują, gorzej utrzymują równowagę w postawie siedzącej i stojącej. Przejawiają minimalne dysfunkcje neurologiczne, jak: obniżony tonus mięśniowy, utrzymujące się pierwotne odruchy wrodzone, które powinny zaniknąć do końca pierwszego roku życia.
2. Wiek poniemowlęcy (2-3 lata)
Motoryka duża - opóźniony rozwój ruchowy. Dzieci mają trudności z utrzymaniem równowagi, automatyzacją chodu. Później zaczynają chodzić, biegać.
Motoryka mała - opóźniony rozwój motoryki rąk. Dzieci są mało sprawne manualnie, nieporadne w samoobsłudze, a także mało sprawne w zabawach manipulacyjnych.
Funkcje wzrokowe, koordynacja wzrokowo - ruchowa - opóźnienie rozwoju grafomotorycznego. Dzieci nie próbują same rysować, w wieku 3 lat nie umieją narysować koła.
Funkcje językowe - opóźnienie rozwoju mowy. Dzieci później wypowiadają pierwsze wyrazy, w wieku 2 lat - zdania proste, w wieku 3 lat zdania złożone.
3. Wiek przedszkolny (3-5 lat)
Motoryka duża - niska sprawność ruchowa w zakresie ruchów całego ciała. Dziecko słabo biega, ma kłopoty z utrzymaniem równowagi, z trudem uczy się jeździć na rowerku trzykołowym, jest niezdarne w ruchach.
Motoryka mała - słaba sprawność ruchowa rąk. Dziecko ma niechęć do czynności samoobsługowych, zabaw manipulacyjnych.
Koordynacja wzrokowo - ruchowa - niechęć do rysowania, budowania z klocków, nieprawidłowy chwyt ołówka. Brak umiejętności rysowania koła (w wieku 3 lat), koła
i krzyża (w wieku 4 lat), kwadratu opartego na kącie (w wieku 5 lat).
Funkcje wzrokowe - nieporadność w rysowaniu. Trudności w składaniu według wzoru obrazków pociętych na części, puzzli, mozaiki.
Funkcje językowe - dziecko może mieć opóźniony rozwój mowy, nieprawidłową artykulację głosek. Występują trudności z wypowiadaniem wyrazów, z rozpoznawaniem rytmów
i aliteracji, z zapamiętaniem i przypominaniem nazw. Problem sprawia nauka wierszy
i piosenek. Zasób słownictwa jest ograniczony.
Lateralizacja - brak przejawów preferencji jednej ręki.
Orientacja w schemacie ciała i przestrzeni - z końcem wieku przedszkolnego dziecko nie potrafi wskazać prawej ręki.
4. Klasa „0” (6-7 lat)
Motoryka duża - obniżona sprawność ruchowa. Dziecko słabo biega, skacze, ma trudności
z wykonywaniem ćwiczeń równoważnych. Kłopoty sprawia mu nauka jazdy na nartach, łyżwach, rowerze.
Motoryka mała - mała sprawność manualna. Problem sprawia wykonywanie precyzyjnych ruchów w zakresie samoobsługi oraz opanowanie prawidłowych nawyków podczas rysowania i pisania.
Koordynacja wzrokowo - ruchowa - trudności z rzucaniem i chwytaniem piłki, nieprawidłowy chwyt ołówka, niewłaściwe rysowanie szlaczków, odtwarzanie złożonych figur geometrycznych.
Funkcje językowe - wymowa może być nieprawidłowa. Spotyka się błędy gramatyczne. Dziecko może mieć trudności z poprawnym używaniem wyrażeń przyimkowych wyrażających stosunki przestrzenne, różnicowaniem podobnych głosek, z dokonywaniem operacji na cząstkach fonologicznych. Występować mogą problemy z zapamiętaniem więcej niż jednego polecenia w tym samym czasie oraz z przyswojeniem materiału uszeregowanego w serie i sekwencje.
5. Wiek szkolny
Motoryka duża - trudności z opanowaniem jazdy na rowerze, nartach, łyżwach. Niechętne uczestnictwo w zabawach ruchowych.
Motoryka mała - brak pełnego opanowania czynności samoobsługowych związanych
z ubieraniem się, myciem i jedzeniem.
Koordynacja wzrokowo - ruchowa - trudności z rzucaniem do celu i chwytaniem. Niechęć do pisania i rysowania. Niski poziom graficzny rysunków i pisma.
Funkcje wzrokowe - dziecko ma trudności z wyróżnianiem elementów z całości oraz
z syntetyzowaniem ich w całość, z wyodrębnianiem szczegółów różniących obrazki.
Funkcje językowe - wadliwa wymowa, błędy gramatyczne. Trudności z pamięcią fonologiczną, sekwencyjną, z szybkim wymawianiem nazw, z nazywaniem i zapamiętywaniem liter alfabetu, uczeniem się tabliczki mnożenia.
Lateralizacja - utrzymanie się oburęczności.
Orientacja w schemacie ciała i przestrzeni - trudności z jednoczesnym wskazywaniem na sobie części ciała i określaniem ich terminami: prawe - lewe, z określeniami położenia przedmiotów względem siebie. Zwierciadlane pisanie liter i cyfr.
Orientacja w czasie - trudności z określeniem pory roku, dnia, czasu na zegarze.
Czytanie i pisanie - dziecko czyta wolno głosując lub sylabizując. Czyta szybko, ale popełnia przy tym dużo błędów. Myli litery rzadziej występujące lub podobne pod względem kształtu oraz identyczne, lecz inaczej położone w przestrzeni. Nagminnie opuszcza, dodaje, przestawia, podwaja litery lub sylaby. Nasilone trudności podczas pisania dyktand.