Gambara i Długobrodzi
Gambara and the Longbeards
Tłumaczenie z wersji angielskiej: Jarosław Kowalski
Ta spisana w VIII wieku przez Paulusa Diaconusa (725-799) opowieść weszła w skład większej pracy Historia Langobardorum. Jest to jedna z niewielu przypowieści o germańskich bogach, które zachowały się poza Skandynawia.
Tak wielu Winilów zamieszkiwało wyspy Skandynawii, ale już nie mogli dłużej mieszkać tam wszyscy razem. Podzielili się wiec na trzy grupy i rzucili losy. Kiedy już losy zostały rzucone trzecia grupa Winilów musiała opuścić rodzinne strony i szukąc nowego życia gdzie indziej. Przewodzili im dwaj bracia Ibor i Ayo, krzepcy młodzi mężczyźni. Ich matka, której na imię było Gambara, była mądrą i przebiegłą kobietą. Do niej to zwracano się o radę, kiedy tylko jej potrzebowano.
W swoich poszukiwaniach kraju gdzie mogliby się osiedlić, dotarli do ziemi zwanej Schoringen i pozostali tam przez kilka lat Longobardowie Niedaleko nich żyli Wandalowie, dzicy i wojowniczy ludzie. Dowiedziawszy się o przybyciu rywali wysłali posłów, aby obwieścili Winilom, iż będą musieli zapłacić daninę Wandalom, albo stawić im czoła w bitwie.
Ibor i Ayo szukali rady u swej matki Gambary i doszli razem do wniosku, że lepiej będzie walczyć o swoja wolność niż kupić ją za daninę. Obwieścili to Wandalom. W tym czasie Winilowie byli dzielnymi i wspaniałymi wojownikami, lecz było ich tam niewielu. Wandalowie zwrócili się do Wodana [1], prosząc go o zwycięstwo nad Winilami.
Bóg odrzekł im: „Zapewnię zwycięstwo tym, których jako pierwszych ujrzę o wschodzie słońca”.
W tym samym czasie Gambara zwróciła się do Frei [2], żony Wodana i błagała o zwycięstwo dla Winylów. Frea poradziła jej, że kobiety Winylów powinny rozpleść włosy i przewiązać nimi twarze, tak by wyglądały jak brody. Wcześnie zaś rano powinny razem z mężczyznami udać się pod okno, z którego Wodan miał w zwyczaju wyglądać.
Zrobiły wiec tak jak im poradzono i o świcie Wodan wyglądając przez okno zakrzyknął: „Kimże są ci Długobrodzi ?”.
Frea odrzekła: „Tym, którym nadałeś nazwę, powinieneś też dać zwycięstwo.” I takim sposobem Wodan zapewnił im zwycięstwo. Od tego czasu już zawsze Winilowie zwani byli Długobrodymi. Ostatecznie osiedlili się na stałe w Italii.
[1] Germański odpowiednik Odyna.
[2] Germańska odpowiedniczka Frigg, nie Freji, na co mogłoby wskazywać imię.