6. Porównanie mechanizmu i przebiegu śmierci komórki na drodze apoptozy i nekrozy.
Śmierć komórki jest niezbędna dla życia organizmu.
Apoptoza - każda komórka zaprogramowana jest na apoptozę, kiedy przestaje ona otrzymywać sygnał hamujący apoptozę popełnia ją. Proces ten jest czynny, wymaga nakładu energii. Związany jest z aktywnością wielu genów. Proces ten obejmuje pojedyncze komórki . Odpowiada za precyzyjną kontrolę liczby i rodzaju komórek. Apoptoza bierze udział w usuwaniu komórek uszkodzonych, nieprawidłowych , zainfekowanych lub obciążonych mutacjami. Komórka kurczy się, a jej zawartość nie wypływa na zewnątrz. Apoptoza realizowana jest przez aktywację kaspaz.
Programowana śmierć komórki jest niezbędna dla prawidłowego rozwoju na przykład utrata komórek ogona u kijanki, utrata błony między palcami u płodu ludzkiego, tworzenie właściwych połączeń(synaps) między komórkami nerwowymi następuje w wyniku eliminacji nadmiaru komórek, komórki które nie znajdą synaps ulegają apoptozie. Proces ten jest również niezbędny dla wyeliminowania komórek stanowiących zagrożenia na przykład komórki zainfekowane przez wirusy, komórki z uszkodzonym DNA, komórki rakowe. Czynniki indukujące apoptozę mogą różnić się w zależności od typu komórki
Czynniki wpływające na apoptozę:
Biologiczne: hormony ,cytokiny , niedobór czynników wzrostowych, produkty limfocytów cytotoksycznych , niektóre wirusy (HIV), przerwanie kontaktu z otoczeniem
Chemiczne: wolne rodniki, leki, niektóre antybiotyki, aspiryna, inhibitory niektórych enzymów, związki toksyczne: alkilujące, CCl4, cyjanki, alkohol
Fizyczne: Promieniowanie UV, Rtg , szok zimny, szok cieplny
Nekroza jest to proces zupełnie przypadkowy, nie wymaga nakładu energii jest procesem biernym. Zachodzi pod wpływem czynników fizycznych, chemicznych, oraz biologicznych. Proces ten obejmuje przeważnie całe zespoły komórek. Charakteryzuje się stopniową degradacją struktur komórkowych i dezintegracją błony komórkowej. Powoduje on pęcznienie komórki, utratę ciągłości błony komórkowej, a następnie wypływ zawartości komórki do przestrzeni zewnątrz komórkowej. Wywołuje to reakcje organizmu odpowiedzi zapalnej, która może mieć znaczenie patologiczne (nie występuje to na ogół w przypadku apoptozy).. Nekroza to śmierć martwicza komórki, następuje w wyniku zakażenia komórki patogenem lub na skutek niedotlenienia, braku substancji odżywczych albo innego rodzaju stresu działającego na komórkę. Martwicą nazywamy obumarcie tkanek lub narządów. Występuje w wyniku niedokrwienia niedotlenienia i/lub zakażenia. Przykłady martwicy: martwica dystalnych części kończyn w wyniku niedokrwienia (zator, zakrzep tętniczy), martwica mięśnia sercowego (zawał mięśnia sercowego)