1)Tales 624 p.n.e. 2)Anaksymander 610 p.n.e.
3)Heraklit z Efezu 540 p.n.e.
4)Parmenides z Elei 500 p.n.e.
5)Zenon Z Elei 490 p.n.e. 6)Empedokles 490 p.n.e. 7)Protagoras 480 p.n.e. 8)Gorgiasz 480 p.n.e. 9)Sokrates 469 p.n.e. 10)Demokryt z Abdery 460p.n.e
11)Diogenes 413 p.n.e. 12)Platon 427 p.n.e.
13)Arystoteles 384 p.n.e.
14)Zenon z Kition 335 p.n.e.
14)Marek Aureliusz 121r
15)Plotyn 204r 16)Aureliusz Augustyn 354r
św. Anzelm z Canterbury 1033r 17)Tomasz z Akwinu 1225r
18)Kartezjusz 1596r 19)John Locke 1632r 20)David Hume 1711r 21)Jean-Jacques Rousseau
21)Immanuel Kant 172r 22)Georg W. Hegel 1770r 23)Artur Schopenhauer 1788r 24)Karol Marks 1818r 25) Edmund Husserl 1859r
25)Fryderyk Nietzsche 1884r 26)Ludwig Wittgenstein 1889r
1)res cogitans-> cogito ergo sum ->Kartezjusz
2)forma i materia-> złoty środek-> Arystoteles
3)łaska boża-> brak dobra=zło-> Augustyn
4)idea-> anamneza-> Platon
5)wariabilizm-> panta rei-> Heraklit
6)atomizm-> determinizm-> Demokryt
7)formy naoczności-> imperatyw kategoryczny-> Kant
8)nadczłowiek-> przewartościowanie treści-> Nietzsche
9)analiza języka-> traktat logiczno-językowy-> Wittgenstein
10)umowa społeczna-> krytyka cywilizacji-> Rousseau
11)arche-> woda jako zasada(apeiron)-> Tales
12)filozofia dziejów-> fenomenologia ducha-> Hegel
13)apatia-> ataraksja-> Zenon z Kition
14)alienacja-> walka klas-> Marks
15)scholastyka-> dowód ontologiczny-> św. Anzelm
1)idealizm- anamneza- atomizm- jaskinia platońska- trzy czesci duszy
2)formy naoczności-filozofia krytyczna-przewrót kopernikański-imperatyw kategoryczny-teizm
3)tabula rasa- natywizm- istnieć znaczy być postrzeganym- empiryzm
1)forma i materia- złoty środek- empiryzm- atut i potencja
2)encyklopedia- racjonalizm- sapere aude- ateizm
3)manicheizm- łaska boża- teocentryzm- brak dobra=zło
4)nadczłowiek- przewartościowanie wartości- nihilizm- witelizm
5)Cogito ergo sum- racjonalizm- poszukiwanie metody- res cogitans
Monizm-istnieje jeden byt o naturze materialnej
Dualizm-istnienie substancji duchowych i cielesnych
Pluralizm-rzeczywistość składa się z bytów różnorakich
Teizm-pogląd zakładający istnienie Boga(bogów,bogini) i opisujący jego naturę
Deizm-głosi istnienie siły stwórczej, która nie ingeruje już w losy świata
Panteizm-Bóg jest utożsamiany ze światem jako jedna całość(np. przyroda)
Ateizm-odrzuca wiarę w Boga. Wszystko jest wytłumaczalne
Agnostycyzm-neguje możliwość poznania w pelni czegokolwiek
Hylozoizm-wszelka materia jest w jakimś stopniu ożywiona
Hyloemorfizm-przynajmniej niektóre byty są złożone z materii
Retoryka-umiejętność wysławiania się,przekonania słuchaczy do tego co się mówi
Erystyka-sztuka retoryczna, przekonania innych do swoich racji nie bacząc na prawdę.
Idea wg Platona- niepodzielna cząstka bytu, odzwierciedlenie tego co rzeczywiste.
Idea wg Locke'a-to poznajduje się w umyśle,wyobrażnia,fantazje, kopia wewnątrz tego co na zewnątrz.
Weryfikacja-procedura rozstrzygająca prawdziwość bądź nieprawdziwość zdania(hipotezy)
Falsyfikacja-procedura mająca na celu wykazanie nieprawdziwości zdania.
Determinizm-wszystkie zdarzenia maja swoją przyczynę i można je przewidzieć,nie ma żadnej przypadkowości.
Indeterminizm-istnienie obszaru we wszechświecie, w którym zachodzą akty wolnej woli.
Koło Wiedeńskie- Powstało w 1922r. założone przez filozofów, fizyków i matematyków, prowadzone przez Moritza Schlicka na uniwersytecie wiedeńskim, głosiło pozytywizm logiczny.
Fenomenologia- nauka zjawisko, przedmiot postrzegania poznania,fakt mogący się stać przedmiotem badania naukowego
Ontologia- nauka o bycie, badjąca jego powstanie wszystko co z nim związane
Cogito ergo sum- Zgodnie z tymi słowami ludzki umysł jest warunkiem naszej egzystencji i życia w świecie jaki oglądamy na co dzień.
Idealizm-realność świata idei i nie realność świata materialego(Platon, św. Augustyn)
Materializm-jedynym realnym bytem jest świat materialny reszta to wytwór wyobrażni człowieka.(Demokryt, Marks)
Metoda majeutyczna-pomoc w uświadamianiu sobie prawdy poprzez umiejętne zadawanie pytań
Metoda Elenktyczna- zbijanie twierdzeń rozmówcy przez wyprowadzenie z nich konsekwencji prowadzących do absurdu lub sprzeczności wcześniejszych twierdzeń.
Relatywizm- prawdziwość wypowiedzi można ocenić tylko w kontekście w którym została wypowiedziana
Subiektywizm- prawdziwośc wypowiedzi zależy od własnego sposobu myślenia.
Tales z Miletu VII/VI p
Heraklit z Efezu VI/V p
Anaksymander 610 p
Parmenides z Elei 540 p
Zenon z Elei 490 p
Sokrates 469 p
Antystenes z Aten 436 p
Diogenes z Synopy 413 p
Platon 427 p
Arystoteles 384 p
Zenon z Kition 335 p
Seneka 4 p
Marek Aureliusz 121
Epikur z Samos 314
Orygenes 185
Tertulian 150
Plotyn 204
Aureliusz Augustyn 354
Anzelm z Canterbury 1033
Tomasz z Akwinu 1225
Kartezjusz Descartes 1596
Spinoza 1632
Leibniz 1646
John Locke 1632
George Berkeley 1685
David Hume 1711
Rousseau 1712
Immanuel Kant 1724
Georg Hegel 1770
Jeremy Bentham 1748
August Comte 1798
Karol Marks 1818
Fryderyk Engels 1820
Artur Schopenhauer 1788
Fryderyk Nietzsche 1844
Edmund Husserl 1859
Roman Ingarden 1893
Max Sheler 1874
Martin Heidegger 1889
Hans Gadamer 1900
Ludwik Wittgenstein 1889