Modele Prokuratury:
Prokuratura jest co do zasady w każdym państwie traktowana jako państwowy organ ochrony prawnej. Z zasady w ramach klasyfikacji ochrony prawną zaliczamy do organó kontroli legalności. Podstawowym zadaniem prokuratury jest to czy dany podmiot działa zgodnie z prawem i jeśli łamie prawo prokuratura musi przygotować wniosek.
3 podstawowe modele prokuratury:
1. Model francuski (najstarszy): Prokuratura franc. co do zasady jest organem co do strzeżenia praworządności oraz ścigania przestępstw. W związku z tym kontroluje przebieg karnego przygotowania w ramach, którego sprawdza czy dany czyn stanowi czyn zabroniony, czy można ustalić sprawcę czynu i czy w świetle zebranych dowodów można wskazać winę sprawcy. Prokuratura może samodzielnie prowadzić takie postępowanie albo nadzorować je.
- ma także uprawnienie do udziału w postępowaniu sądowym, postępowaniu karnym w charakterze oskarżyciela publicznego. W takim przypadku funkcją prokuratora jest popieranie w toku takiego postępowania aktu oskarżenia przeciwko oskarżonemu (wniosek o ukaranie danego podmiotu za przypisany czyn).
- ma także uprawnienie co do sprawowania nadzoru nad wykonywanym postępowaniem karnym. W ramach takich uprawnień prokurator staje się organem właściwym do badania przesłanek skrócenia zastosowaniej kary. Ponad to posiada także bardzo szerokie uprawnienia w postępowaniu sądowym- cywilnym w wypadkach w ustawie wskazanej.
- jest ona ukształtowana jako specialistyczna jednostka organizacyjna mieszcząca się w ramach ministerstwa sprawiedliwości podległa Ministrowi Sprawiedliwości.
- na czele prokuratury stoi prokurator generalny ( we Francji pełnił ją M. Sprawiedliwości).
- zajmuje pozycję nadrzędną wobec sądownictwa.
2. Model niemiecki (germański): Prokuratura jest organem wyłącznie do ścigania przestępstw co z kolei prowadzi do wyrażnego zwężenia jej kompetencji.
- należą do niej prowadzenie i nadzór nad przygotowaniem karnym oraz występowanie w postępowaniu karnym sądowym w charakterze oskarżyciela publicznego.
- nie ma kompetencji co do sprawowania nadzoru w postępowaniu cywilnym.
- jest traktowana jako szczególny dział władzy wykonawczej, na czele stoi pełniąc funkcję prokuratora generalnego Minister Sprawiedliwości.
- w relazji do władzy sądowniczej prokuratura w takim modelu zajmuje pozycję równorzędną.
- tak działała polska prokuratura do 1945 r.
3. Model radziecki (sowiecki): model najmłodszy, zakres najszerszy
- posiada kompetencje do prowadzenia oraz sprawowania nadzoru nad przebiegiem postępowania przygotowawczego.
- powierza się jej sprawowanie nadzoru ogólnego (kontrola- uprawnienie do przeprowadzenia kontroli przez prokuratora poza obszarem wymieru sprawiedliwości).
- Prokuratura stanowiła wyodrębnioną władzę traktowaną niezależnie od wszystkich pozostałych.
- stojący na czele prokuratury Prokurator Generalny NIE pełnił funkcji Ministra Sprawiedliwości
- podlegała ona w zakresie swojego działałania organom najwyższym państwa.
- po 1950r. taki model został przyjęty w Polsce.
Obecnie model polski działa na zasadzie modelu francusko-radzieckiego.