Toczeń - problem tysięcy ludzi w Polsce!
Toczeń to jedna z najbardziej złośliwych chorób. Do chwili obecnej nie wiadomo dokładnie co ją wywołuje, wiadomo natomiast, że organizm zaczyna atakować samego siebie, uszkadza nerki, serce, płuca. Nierozpoznany i źle leczony toczeń rumieniowaty doprowadza do niewydolności wielu narządów.
Jak powiedział Prezes Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego: Chorzy często przez wiele lat są leczeni z powodu zaburzeń serca lub nerek zanim wreszcie zostanie wykryty u nich toczeń. Zachorowalność szacuje się na 40-50 przypadków na 100 000, 9-krotnie częściej chorują kobiety, a szczyt zachorowań występuje w wieku 15-45 lat.
Toczeń rumieniowaty jest chorobą z pogranicza chorób rzadkich i powszechnie występujących. Często wszystko zaczyna się od zaczerwienienia twarzy. To jednak ciężka, przewlekła choroba, w której organizm wyniszcza swoje komórki, uważając je za wrogie.
W Polsce choruje na niego 15 tys. ludzi, wszyscy są leczeni. Choroba jest na tyle poważna, że rocznie hospitalizowanych z jej powodu jest ponad 4 tys. pacjentów, czyli prawie 1/3 wszystkich chorych.
Uważa się, że toczeń warunkują czynniki genetyczne, immunologiczne oraz środowiskowe. Niektóre badania wskazują, że ma to związek z kobiecymi hormonami płciowymi. Najczęściej spotykane objawy to bóle stawów, ogólne osłabienie i zmiany skórne w kształcie motyla na twarzy. Choroba potrafi zaatakować nerki, układ nerwowy, sercowo-naczyniowy oraz oddechowy. Pacjenci często zgłaszają bóle stawowe, nadżerki w jamie ustnej, złe samopoczucie, stany podgorączkowe, a nawet wysoką gorączkę. Obserwuje się też nieprawidłowości w badaniach krwi i ogólnych moczu. - mówią specjaliści z Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego.
Niezwykle trudne do wykrycia objawy tocznia
Obecnie powszechnie rozpoznanie tocznia rumieniowatego układowego stawia się na podstawie kryteriów opracowanych przez ACR (American College of Rheumatology) w 1997 roku. Gdy spełnione są przynajmniej cztery punkty z jedenastu wymienionych, można mówić o pewnym rozpoznaniu tocznia.
Są to:
rumień na twarzy, policzkach, grzbiecie nosa,
rumień krążkowy,
nadwrażliwość na światło słoneczne,
owrzodzenia w jamie ustnej lub gardle,
zapalenie stawów, przynajmniej dwóch, charakteryzujące się bolesnością oraz obrzękiem,
zapalenie opłucnej lub osierdzia,
zmiany w nerkach,
zmiany w układzie nerwowym (drgawki, zaburzenia psychiczne, po wykluczeniu innych przyczyn),
zaburzenia hematologiczne (niedokrwistość, zaburzenia liczby leukocytów - białych krwinek - czy płytek krwi biorących udział w zatrzymywaniu krwawień),
zaburzenia immunologiczne (występowanie m.in. omawianych wyżej przeciwciał, z wyjątkiem przeciwjądrowych tworzących następne kryterium),
obecność przeciwciał przeciwjądrowych.
Objawy tocznia mogą towarzyszyć wielu chorobom i być lekceważone. Dlatego tak ważne jest wykonanie Testu Obciążeń, który pokaże prawdziwą przyczynę dolegliwości i rozwieje wątpliwości.
Toczeń rumieniowaty układowy (łac. lupus erythematosus systemicus, ang. systemic lupus erythematosus, SLE) lub toczeń rumieniowaty trzewny - choroba autoimmunologiczna, należąca do grupy toczni rumieniowatych, rozwijająca się na tle złożonych i niejasnych zaburzeń układu odpornościowego, doprowadzająca do procesu zapalnego wielu tkanek i narządów.
Zachorowalność szacuje się na 40-50 przypadków na 100 000; kobiety chorują 10-krotnie częściej. Szczyt zachorowań występuje w wieku 16-55 lat. Choroba charakteryzuje się bardzo zróżnicowanym nasileniem i przebiegiem naturalnym. Przez dłuższy czas mogą dominować objawy z jednego narządu (co może być niewystarczające do pewnego rozpoznania SLE), mogą pojawiać się częściowe remisje i zaostrzenia. W miarę trwania choroby mogą pojawiać się objawy z kolejnych narządów, jednak objawy uprzednio występujące nie ulegają wycofaniu.
Rozpoznanie - kryteria
Kryteria klasyfikacyjne Amerykańskiego Towarzystwa Reumatologicznego[1]:
Zmiany skórne typu rumienia (często w kształcie motyla na twarzy), nigdy nie przekraczają bruzd nosowo-wargowych.
Zmiany skórne rumieniowo-bliznowaciejące - rumień krążkowy (typu DLE).
Nadżerki w jamie ustnej.
Zapalenie lub ból stawów - dotyczące co najmniej dwóch stawów, bez zmian w obrazie RTG.
Zmiany w nerkach - utrzymująca się proteinuria (białkomocz) powyżej 0,5 g/dobę lub obecność wałeczków nerkowych w moczu.
Zaburzenia neuropsychiatryczne - szeroki wachlarz, najczęściej napady drgawek lub psychoza (po wykluczeniu przyczyn polekowych, metabolicznych, mocznicy).
Zaburzenia hematologiczne - niedokrwistość hemolityczna z retikulocytozą lub limfopenia (poniżej 1500 w 1 mm³) lub leukopenia (poniżej 4000 w 1 mm³) lub trombocytopenia (poniżej 100 000 w 1 mm³)
Zaburzenia immunologiczne - obecność komórek LE lub przeciwciał przeciw dsDNA (natywne DNA), lub przeciwciał anty-Sm, lub fałszywie dodatnie serologiczne odczyny kiłowe przy ujemnym teście na immobilizację krętków.
Przeciwciała przeciwjądrowe (ANA) - w mianie nie niższym niż 80 (zwykle ANA>160), badane metodą immunofluorescencji lub inna odpowiednia jeśli nie stosowano leków powodujących lekowe zespoły LE.
Za pewnym rozpoznaniem tocznia przemawia spełnienie co najmniej czterech spośród 11 kryteriów, przy czym kryteria mogą być spełnione w chwili badania lub w wywiadzie. Spełnienie dwóch lub trzech kryteriów pozwala na rozpoznanie choroby toczniopodobnej. U ok. 5% chorych nie wykrywa się obecności przeciwciał przeciwjądrowych. Rozpoznaje się wtedy toczeń seronegatywny. Nie można rozpoznać SLE, jeżeli chory nie spełnia żadnego z kryteriów immunologicznych choroby, tzn. kryteriów 10 lub 11.
Leczenie
Stosuje się leczenie objawowe, najczęściej farmakologiczne, oparte na lekach immunosupresyjnych i przeciwmalarycznych. Zwiększenie spożycia omega-3 wielonienasyconych kwasów tłuszczowych może mieć korzystny wpływ na objawy choroby[2].