STAW SKRONIOWO-ŻUCHWOWY

(Articulatio temporomandibularis)

Pod kątem budowy morfologicznej jest to staw kłykciowy parzysty.
Powierzchnie stawowe :
Główkę stanowi powierzchnia stawowa głowy żuchwy.
Panewkę: stanowią dołek stawowy (fovea articularis) i guzek stawowy (tuberculum articulare) kości skroniowej.
Powierzchnie stawowe są pokryte chrząstką włóknistą. W stawie występuje krążek stawowy (discus articularis), który przyczepia się do błony włóknistej torebki stawowej i dzieli jamę stawu na dwa piętra : górne i dolne. Obie komory stawu mają osobne błony maziowe, które wyścielają od wewnątrz błonę włóknistą, lecz nie pokrywają krążka stawowego.

Torebka stawowa

na kości skroniowej przyczepia się do brzegów powierzchni stawowych. Na żuchwie z przodu do górnego brzegu dołka skrzydłowego; z tyłu do szyjki żuchwy.

Więzadła

1. więzadło skroniowo-żuchwowe (ligamentum temporomandibulare) składa się z dwóch części :
a). więzadło boczne (ligamentum laterale) - biegnie od wyrostka jarzmowego kości skroniowej do bocznej i tylnej powierzchni szyjki żuchwy.
b). więzadło przyśrodkowe (ligamentum mediale) - biegnie od okolicy szczeliny skalisto-bębenkowej (fissura petrotympanica) do przyśrodkowej i tylnej powierzchni szyjki żuchwy.
2. więzadło klinowo-żuchwowe (ligamentum sphenomandibulare) - biegnie od kolca kości klinowej i brzegów szczeliny skalisto-bębenkowej do przyśrodkowej powierzchni gałęzi i języczka żuchwy (lingula mandibulae).
3. więzadło rylcowo-żuchwowe (ligamentum stylomandibulare) - biegnie od wyrostka rylcowatego kości skroniowej do kąta żuchwy i tylnego brzegu gałęzi żuchwy.

Mechanika stawu:

1. ruchy zawiasowe (opuszczania i podnoszenia żuchwy w piętrze dolnym stawu)
2. ruchy saneczkowe (ślizgowe do przodu i do tyłu w piętrze górnym stawu)
3. ruchy żucia (mielenia - są kombinacją obu poprzednich rodzajów ruchów)

Jama ustna

* ściana przednio-boczna:
1. wyrostki zębodołowe szczęk wraz z zębami (processus alveolares maxillarum)
2. część zębodołowa żuchwy wraz zębami (pars alveolaris mandibulae)
* ściana górna:
1. wyrostki podniebienne szczęk (processus palatini maxillarum)
2. blaszki poziome kk. podniebiennych (laminae horizontales ossium palatinorum)

Komunikacja jamy ustnej

1. otwór przysieczny (foramen incisivum) łączy z jamą nosową. Zawiera :
- gałęzie naczyń podniebiennych większych
- gałęzie nerwu nosowo-podniebiennego.

2. otwór podniebienny większy (foramen palatinum majus) - prowadzi do kanału podniebiennego większego (canalis palatinus major), który łączy się z kanałem skrzydłowo-podniebiennym (canalis pterygopalatinus), a przezeń prowadzi do dołu skrzydłowo-podniebiennego(fossa pterygopalatina). Zawiera :
- naczynia i nerw podniebienny większy

3. otwory podniebienne mniejsze (foramina palatina minora) - prowadzą do kanałów podniebiennych mniejszych (canales palatini minores), które jak poprzedni łączą się
z kanałem skrzydłowo-podniebiennym (canalis pterygopalatinus), a przezeń prowadzą do dołu skrzydłowo-podniebiennego(fossa pterygopalatina). Zawierają :
- naczynia i nerwy podniebienne mniejsze

---