ANATOMIA ŻUCHWY I ZĘBÓW

STAW SKRONIOWO-ŻUCHWOWY

(Articulatio temporomandibularis)

Pod kątem budowy morfologicznej jest to staw kłykciowy parzysty.

Powierzchnie stawowe :

Główkę stanowi powierzchnia stawowa głowy żuchwy.

Panewkę : stanowią dołek stawowy (fovea articularis) i guzek stawowy (tuberculum articulare) kości skroniowej.

Powierzchnie stawowe są pokryte chrząstką włóknistą. W stawie występuje krążek stawowy (discus articularis), który przyczepia się do błony włóknistej torebki stawowej i dzieli jamę stawu na dwa piętra : górne i dolne. Obie komory stawu mają osobne błony maziowe, które wyścielają od wewnątrz błonę włóknistą, lecz nie pokrywają krążka stawowego.

Torebka stawowa : na kości skroniowej przyczepia się do brzegów powierzchni stawowych. Na żuchwie z przodu do górnego brzegu dołka skrzydłowego; z tyłu do szyjki żuchwy.

Więzadła :

1. więzadło skroniowo-żuchwowe (ligamentum temporomandibulare) składa się z dwóch części :

a). więzadło boczne (ligamentum laterale) - biegnie od wyrostka jarzmowego kości skroniowej do bocznej i tylnej powierzchni szyjki żuchwy.

b). więzadło przyśrodkowe (ligamentum mediale) - biegnie od okolicy szczeliny skalisto-bębenkowej (fissura petrotympanica) do przyśrodkowej i tylnej powierzchni szyjki żuchwy.

2. więzadło klinowo-żuchwowe (ligamentum sphenomandibulare) - biegnie od kolca kości klinowej i brzegów szczeliny skalisto-bębenkowej do przyśrodkowej powierzchni gałęzi i języczka żuchwy (lingula mandibulae).

3. więzadło rylcowo-żuchwowe (ligamentum stylomandibulare) - biegnie od wyrostka rylcowatego kości skroniowej do kąta żuchwy i tylnego brzegu gałęzi żuchwy.

Mechanika stawu :

1. ruchy zawiasowe (opuszczania i podnoszenia żuchwy w piętrze dolnym stawu)

2. ruchy saneczkowe (ślizgowe do przodu i do tyłu w piętrze górnym stawu)

3. ruchy żucia (mielenia - są kombinacją obu poprzednich rodzajów ruchów)

Jama ustna

ściana przednio-boczna - 1. wyrostki zębodołowe szczęk wraz z zębami (processus alveolares maxillarum)

2. część zębodołowa żuchwy wraz zębami (pars alveolaris mandibulae)

ściana górna - 1. wyrostki podniebienne szczęk (processus palatini maxillarum)

2. blaszki poziome kk. podniebiennych (laminae horizontales ossium palatinorum)

Komunikacja jamy ustnej :

1. otwór przysieczny (foramen incisivum) łączy z jamą nosową. Zawiera :

- gałęzie naczyń podniebiennych większych

- gałęzie nerwu nosowo-podniebiennego.

2. otwór podniebienny większy (foramen palatinum majus) - prowadzi do kanału podniebiennego większego (canalis palatinus major), który łączy się z kanałem skrzydłowo-podniebiennym (canalis pterygopalatinus), a przezeń prowadzi do dołu skrzydłowo-podniebiennego(fossa pterygopalatina). Zawiera :

- naczynia i nerw podniebienny większy

3. otwory podniebienne mniejsze (foramina palatina minora) - prowadzą do kanałów podniebiennych mniejszych (canales palatini minores), które jak poprzedni łączą się

z kanałem skrzydłowo-podniebiennym (canalis pterygopalatinus), a przezeń prowadzą do dołu skrzydłowo-podniebiennego(fossa pterygopalatina). Zawierają :

- naczynia i nerwy podniebienne mniejsze

---