1.Co to jest prawo karne ?
Prawo karne - to zespół norm prawnych , którego głównym zadaniem jest ochrona dóbr społecznych przed czynami szczególnie niepożądanymi za pomocą specjalnych środków stosowanych wobec sprawców tych czynów.
W obrębie prawa karnego wyróżnia się :
- Prawo karne materialne -to dziedzina prawa określająca czyny będące przestępstwami, kary grożące za popełnienie przestępstw, środki karne i środki zabezpieczające stosowane w związku z naruszeniem prawa karnego oraz zasady odpowiedzialności karnej.
- Prawo karne procesowe -reguluje kompetencje i tryb działania organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości Unormowane sa tu podstawowe zasady procesu karnego .
- Prawo karne wykonawcze - zawiera zbiór przepisów dotyczących wykonywania kar i innych środków orzeczonych przez sądy. W tym zakresie występuje prawi penitencjarne zawierające przepisy odnoszące się do wykonywani kary pozbawienia wolności.
Prawo karne dzieli się na prawo karne powszechne i szczególne. Adresatami pr. Karnego powszechnego są wszyscy ludzie Odnośnie pr. Karnego szczególnego jest ograniczony krąg adresatów. Do prawa karnego szczególnego należy
Prawo karne skarbowe - reguluje problematykę odpowiedzialności za przestępstwa i wykroczenia skarbowe.
Prawo karne wojskowe -reguluje przestępstwa wojskowe, które może popełnić tylko żołnierz
Części prawa które mają związek z prawem karnym (ale do niego nie należą ) to
Postępowanie z nieletnimi -nie jest częścią praw karnego gdyż wobec nieletnich nie stosuje się kar tylko środki wychowawcze i poprawcze.
Prawo o wykroczeniach -w reguluje odpowiedzialność karną za mniej groźne czyny zabronione , uznane przez ustawodawcę za wykroczenia
Międzynarodowe prawo karne -zawiera przepisy odnoszące się do przestępstw międzynarodowych
2.Wymień i omów podstawowe funkcje , jakie powinno spełniać prawo karne
Do uniwersalnych funkcji prawa karnego należą
-f. sprawiedliwościowa - ma na celu zaspokojenie poczucia sprawiedliwości osoby pokrzywdzonej poprzez ukaranie sprawcy przestępstwa
-f. ochronna - ochrona pewnych dóbr , których istnienie i respektowanie
-f. gwarancyjna - wiążę się z koniecznością określenia co jest przestępstwem i nie karaniem osób, które postępują zgodnie z prawem.
-f. naprawienia krzywdy poniesionej przez ofiarę
3.Wyjaśnij pojecie i znaczenie zasady odpowiedzialności karnej za czyn
Z pojęcia zasady odpowiedzialności karnej za czyn wynika , iż odpowiedzialność karna jest konsekwencją popełnienia przez człowieka czynu (działania lub zaniechania działania). Zgodnie z tą zasadą nie mogą być podstawą odpowiedzialności karnej myśli, poglądy, zamiary człowieka , jego właściwości fizyczne lub psychiczne. Wyznacza ona prawu karnemu próg jego tworzenia i stosowania.
4.Omów zasadę winy w prawie karnym
Zgodnie z zasadą winy sprawca czynu zabronionego przez prawo ponosi odpowiedzialność karną tylko wówczas gdy występuje związek przyczynowy między czynem sprawcy a zaistniałym skutkiem Oraz gdy z popełnienia czynu zabronionego można wywieść zarzut przeciwko sprawcy. (Najczęściej polega to poprzez zamiar popełnienia czynu )
5.Omów zasadę odpowiedzialności indywidualnej i osobistej
W myśl Zasady odpowiedzialności indywidualnej i osobistej -tylko osoba popełniająca czyn ponosi odpowiedzialność karną za jego popełnienie. Nie może ktoś inny za sprawcę przejąć tej odpowiedzialności karnej.
(Wyjątek od indywidualnej odpowiedzialności stanowi odpowiedzialności zbiorowa - w przypadku np. udziału w bójce lub pobiciu, w zakresie prawa karnego skarbowego znana jest odpowiedzialność posiłkowa)
6.Omów genezę i znaczenie zasady humanitaryzmu
Zasada humanitaryzmu jest jedną z podstawowych zasad prawa karnego. Myśl aby prawo karne było humanitarne pojawiła się w wieku Oświecenia. Zgodnie z Zasadą humanitaryzmu - kary i środki karne stosuje się z poszanowaniem godności i praw człowieka. Przepisy prawa powinny być tak sformułowane aby ich realizacja nie przekraczała ludzkich możliwości, powinny uwzględniać prawa jednostki i chronić jej dobra.
7.Omów genezę i znaczenie zasady nullum crimen , Nulla poena sine lege anteriori
Zasada nullum crimen sine lege jest jedną z najważniejszych zasad pr. Karnego, wyrażona w niej myśl nie ma przestępstwa bez ustawy ma na celu ochronę jednostki przed samowolą stosowania prawa przez organy władzy państwowej. Z zasady tej wynika m.in. zakaz analogii na niekorzyść oskarżonego ponadto prawo karne musi być prawem pisanym i zawartym w ustawie. Przepisy karne muszą opisywać przestępstwo w sposób maksymalnie dokładny. Ponadto ustawa karna wprowadzająca odp. Karną lub ją zaostrzająca nie może działać wstecz, a kara za przestępstwo musi być określona i przewidziana w wydanej ustawie karnej.
8.W jaki sposób określa się czas popełnienia przestępstwa i jaki ma to wpływ na ustalenie
odpowiedzialności karnej sprawcy.
Czas popełnienia przestępstwa to czas w którym został popełniony czyn zabroniony przez sprawce , kiedy to on działał lub zaniechał działania do którego był obowiązany. Nie ma więc wątpliwości że czasem popełnienia przestępstwa jest czas działania lub zaniechania działania sprawcy a nie czas nastąpienia skutku. Przy zmianie ustawy ustalenie czasu popełnionego czynu zabronionego pozwala określić które przepisy należy zastosować wobec sprawcy czynu a także czy czyn był przestępstwem czy nie
9.Jeżeli w chwili popełnienia czynu zabronionego obowiązywała inna ustawa karna niż w chwili orzekania , to
którą z tych dwóch ustaw należy zastosować w stosunku do sprawcy i dlaczego ?
Zasadniczo jeśli po popełnieniu przestępstwa lecz przed wydaniem prawomocnego wyroku sądu, nastąpi zmiana ustawy karnej stosuje się ustawę nową chyba że stara jest względniejsza dla sprawcy
Jeśli nastąpi zmiana ustawy karnej po wydaniu orzeczenia, nie zmienia ona zaistniałego stanu, chyba że czyn przestaje być zagrożony karą . Wówczas nie tylko następuje przerwanie odbywania kary ale również zatarcie skazania z mocy prawnej
10.W jaki sposób określa się miejsce popełnienia przestępstwa
Miejscem popełnienia czynu jest miejsce w którym sprawca działał lub zaniechał działania do którego był obowiązany albo gdzie skutek stanowiący znamię czynu zabronionego nastąpił lub według zamiaru sprawcy miał nastąpić. Ustalenie miejsca popełnienia czynu zabronionego jest istotne dla właściwości miejscowej sądów. W stosunku do miejsca popełnienia przestępstwa prawo karne otruje zasadę wszędobylstwa tzn, że przestępstwo może być popełnione w różnych miejscach.