Proces karny ma na celu wyjaśnienie czy mają zastosowanie przepisy prawa karnego materialnego, wyjaśnienie okoliczności, stwierdzenie dokonywane jest przez właściwy organ państwowy na drodze postępowania karnego. Normami regulującymi proces jest prawo karne procesowe.

Istotą procesu jest:

1. stosunek prawny - uprawnienia i obowiązki stron procesu;

2. swoista sytuacja prawna, oczekiwanie na wyrok, strony maja pewne ekspektatywy na pomyślne zakończenie postępowania

3. ogół czynności dokonywanych przez uczestników procesu

4. ogół stosunków procesowych zachodzących między organami a podmiotami

5. synteza czynności dokonywanych przez uczestników postępowania i stosunków procesowych zawiązujących się w wyniku tych czynności.

Funkcje prawa karnego procesowego:

1. porządkująca (regulacyjna) - reguluje przebieg, porządek czynności - rola koordynująca czynności procesowe

2. instrumentalna (prakseologiczna) - kształtuje postępowanie tak by mogło we właściwy i skuteczny sposób urzeczywistniać jego cele, w tym cele prawa karnego materialnego (dyrektywa trafnej reakcji karnej art. 2 § 1 pkt 1)

3. gwarancyjne - prawo karne wyznacza nieprzekraczalne ramy ograniczeń swobód i wolności. Wskazuje uprawnienia i obowiązki jednostki uniezależniając ja od kaprysu organów państwowych, zazębia się z konstytucją i prawem międzynarodowym w sferze obrony praw człowieka.

4. Regulacji wzajemnych stosunków między uczestnikami proces

POSTĘPOWANIE PRZYGOTOWAWCZE

Prokurator (organ)

Podejrzany Pokrzywdzony

POSTĘPOWANIE SĄDOWE

Sąd (organ)

Prokurator Oskarżony

Oskarżyciel posiłkowy

Strona

5. wychowawcza - w stosunku do oskarżonego

6. profilaktyczna - w stosunku do potencjalnych sprawców przestępstw

7. budzenia zaufania publicznego do wymiaru sprawiedliwości

8. likwidowania konfliktów między jednostkami - mediacja, postępowanie prywatnoskargowe - ugoda, pojednanie)

9. materialno prawna - stosowanie prawa materialnego, określanie granic dochodzenia praw

Przedmiot procesu

- według Śliwińskiego - jest to roszczenie karne wynikające z faktycznego zdarzenia , jest to roszczenie państwa, wyjątkowo podmiotu indywidualnego

- według Cieślaka - to wokół czego proces się obraca, kwestia odpowiedzialności prawnej ba w szczególności karnej oskarżonego

Zasada niepodzielności przedmiotu procesu:

1. rozstrzyganie całości przedmiotu sprawy

2. przedmiot uboczny - odpowiedzialność cywilna za szkody wyrządzone czynem przestępczym - proces adhezyjny

3. proces pojedynczy - 1 oskarżony i przestępstwo

4. proces złożony - wielość przestępstw, bądź wielość oskarżonych, połączenie w jednym postępowaniu kilku spraw w sensie przedmiotowym, podmiotowym i podmiotowo - przedmiotowym. Połączenie spraw opiera się na formule właściwości złączności spraw.

Proces wpadkowy - przedmiotowe rozszerzenie oskarżenia na rozprawie, oskarżyciel ustnie wnosi oskarżenie, oskarżony musi wyrazić zgodę na rozpoznanie zarzutu w jednym procesie. Sąd może rozstrzygać sprawę na tym samym posiedzeniu lub później. Po odroczeniu posiedzenia prokurator wnosi nowy akt oskarżenia obejmujący nowy zarzut.

Zamiana procesu złożonego w proces pojedynczy :

- umorzenie postępowania co do jednego z zarzucanych czynów

- wyłączenie sprawy do odrębnego postępowania

- śmierć oskarżonego.

Proces w którym wniesiono wzajemny akt oskarżenia - oskarżony może do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego wnieść przeciwko oskarżycielowi prywatnemu wzajemny akt oskarżenia - sad rozpoznaje sprawę jako jedną.

Postępowanie karne

wykład 27.10.2007 r.

---