Koncepcje zarządzania - wykład 27,10,2007

Egzamin

• Test wielokrotnego wyboru, 30 pytań, 16 musi być poprawienie, 1/3 wykład, 2/3 ćwiczenia ( obecność obowiązkowa może być tylko jedna nieobecność nieusprawiedliwiona)

Wykład

• Ewolucja koncepcji zarządzania

• Cechy przedsiębiorstwa jako system działań

• Cechy współczesnej gospodarki rynkowej

I podejście

Fazy rozwoju zarządzania
Główne problemy, niedostatki w		Sposoby rozwiązania
Gospodarka kadrami wykwalifikowanymi	1990	? (można wstawić zarządzanie dynamiczne)
Dostosowanie do otoczenia	1980	Zarządzanie strategiczne
Orientacjach strategicznych	1970	Strategia/planowanie
Popytowej orientacji rynku	1960	Marketing/sprzedaż
Stanie obecnym i pożądanym /mechanizmy sterujące/	1955	Controlling/planowanie w przedsiębiorstwie
Orientacji kosztowej	1950	Rachunek kosztów/ekonomika przedsiębiorstwa
Ujęciu ilościowym		Racjonalizacja/organizacja

Ccontrolling - to technika zarządzania bazująca na rachunku kosztów, nowoczesny rachunek kosztów i sterowanie głównymi wielkościami ekonomicznymi.

Regulacja - zakłada istnienie 2 obiektów, jednego, który reguluje oraz obiekt regulowany.

Planowanie w przedsiębiorstwie ewoluowało w kierunku:

1. zwiększenia roli planów operatywnych(na krótsze okresy)

2. zwiększenia elastyczności planowania

Popytowa strona rynku - rynek w wyniku zróżnicowania się stał się rynkiem konsumenta.

Marketing - koncepcja zarządzania bazująca na koncepcji (miksie) ceny, produktu, promocji, dystrybucji oraz cechy produktu. Koncepcja marketingu wzięła się z pojawienia się specyficznych form sprzedaży takich jak:

• sprzedaż wiązana

• sprzedaż odręczna (akwizycja)

• sprzedaż w wyspecjalizowanych punktach (optyka)

Orientacja strategiczna oznacza przyjęcie długofalowego kierunku rozwoju i jego założeń oraz sposobów utrzymania tego kierunku. Orientacja dotyczy warunków i sposobów jej modyfikacji. Odpowiedzią było stworzenie strategii.

Strategia - to zespół pewnych wartości, według których przedsiębiorstwo (ocenia) identyfikuje i ocenia pojawienie się szans i zagrożeń oraz zgodnie, z którymi wybiera ścieżkę dojścia do celu.

Planowanie strategiczne - zakłada nadrzędną rolę trendów w otoczeniu dla rozwoju firmy.

Kolejnym problemem było dostosowanie do otoczenia!!

Zarządzanie strategiczne - zakłada równorzędną wagę zjawisk wewnętrznych i zewnętrznych w rozwoju przedsiębiorstwa.

Zarządzanie dynamiczne - zarządzanie w warunkach uogólnionej niepewności.

II podejście

Ewolucja koncepcji zarządzania
2000	Organizacja inteligentna/fraktalna/fabryka/reengineering
1990	Organizacja ucząca się/ kształtowa kultura organizacji/zarządzanie kompetencjami/ lean-menagement
1980	Zarządzanie jakością/ just in time/ KAIZEN/TQM/kultura organizacji
1970	Planowanie strategiczne/analiza wartości/budowanie o podstawie zerowej/zarządzanie partycypacyjne
1960	Zarządzanie przez cel/praca grupowa/wzbogacanie pracy
1950	Teoria X/Y, programowanie

1950

Programowanie, zarządzanie optymalne

Teoria X/Y

Douglas McGregor w swej książce pt. Ludzki aspekt przedsię­biorstwa opisał dwa bardzo odmienne zespoły założeń na temat ludzi w sytuacji pracy. Tradycyjny pogląd na zarządzanie nazwał on "Teorią X", natomiast bardziej współczesne podejście opatrzył mianem "Teorii Y". Ogólnie rzecz biorąc, Teoria X utrzymuje, że ludzie i praca nie kojarzą się zbyt dobrze, ponieważ przeciętna osoba nie cierpi pracy i unika jej gdy tylko to możliwe. Teoria Y, przeciwnie, twierdzi, że przeciętna osoba posiada potrzebę wykonywania sensownej pracy w takiej mierze, w jakiej potrzebuje jedzenia, snu czy oddychania.

TYPOWE CHARAKTERYSTYKI LUDZI PRZY PRACY

TEORIA X

• Ludzie są z zasady leniwi i nie cierpią pracy.

• Ludzie są tępi i naiwni

• Ludzie są egocentryczni i unikają odpowiedzialności: "To nie mój interes"

• Ludzie poddają się autorytetom.

• Ludzie chcą być kierowani.

• Ludzie z natury wykazują opór wobec zmiany.

TEORIA Y

• Ludzie odczuwają potrzebę wykonywania sensownej pracy.

• Ludzie są zdolni i twórczy.

• Ludzie pragną dobrze wykonywać pracę i chcą być lojalni.

• Ludzie pragną sprawować kontrolę nad swoją pracą.

• Ludzie chcą mieć swój głos przy podejmowaniu decyzji.

• Ludzie czują się pobudzeni przez nowe wyzwania i poszukują okazji, by się dalej uczyć.

1960

Rozpoczęła się praca w zespołach, motywacja w grupie co wiąże się zarządzaniem przez cel pierwsza faza partycypacji pracownika

1970

Poszerzenie palety współdziałań pracownika, udziały w zyskach, możliwość nabywania akcji po preferencyjnych cenach.

Analiza wartości - podejście zakładające stopniowe usprawnianie cech wyrobu, technologii, sposobu wykonywania oraz szeroko rozumianej ergonomii.

Analiza wartości, z angielskiego value analysis, technika (metoda) postępowania, zmierzająca do obniżki kosztów wytwarzania produktów w przedsiebiorstwie bez obniżania lub nawet przy podwyższaniu ich jakości (wartości użytkowej i estetyki). Polega ona na analizie funkcji i cech użytkowych wyrobów oraz poszukiwaniu możliwości tańszego ich wytwarzania i poprawy funkcjonalności, poprzez usprawnienia technologiczne, konstrukcyjne, oszczedność i substytucję materiałów itp.

Budżetowanie tzw. zerowe zakłada ze dana instytucja lub jednostka organizacyjna w każdym kolejnym okresie, ponownie występuje o budżet, uzasadniając potrzebę swojego istnienia/ USA administracja federalna rozszerzenie na sferę działania gospodarczego zakłady wydziały itp.

Zarządzanie partycypacyjne ewoluowało na zarządzanie kultura organizacyjna (normy, zasady wyznaczone przez człowieka)

Zastosowanie rozwiązań logistycznych (Just in time) w produkcji na wielka skale po niskich kosztach. Dostawca przysyła na dane stanowisko konkretne elementy brak magazynowania.

KAZEIN - stopniowe drobne usprawnienia, wykorzystuje działalność oddolną.

Nazwa KAIZEN pochodzi od japońskich słów KAI (zmiana) oraz ZEN (dobry). KAIZEN - ciągłe doskonalenie. KAIZEN to wywodząca się z Japonii filozofia, która została rozwinięta do skutecznych metod doskonalenia procesów zarządzania. KAIZEN to praktyka biznesu, której podstawową zasadą jest ciągłe zaangażowanie oraz chęć ciągłego podnoszenia jakości firmy i produktu. Choć KAIZEN uznaje się za filozofię - gdyż przede wszystkim zmienia sposób myślenia - to w praktyce wdrożeń jest to zbiór „twardych” i skutecznych narzędzi wprowadzania i utrzymania zmian w procesach i zasobach organizacji.

Zasady kaizen

Filozofia kaizen opiera się na dwóch zasadniczych elementach:

• ulepszanie i zmiany na lepsze,

• toczący się ciągły proces.

TQM - kompleksowe podejście do jakości lub zarządzania przez jakość( nie ma racji bytu bez dobrej kultury)

TQM - ZARZĄDZANIE PRZEZ JAKOŚĆ jest koncepcją zarządzania opartą na założeniu, że jakość produktów i usług jest odbiciem jakości firmy. Zatem droga do konkurencyjnej jakości prowadzi przez doskonalenie zarządzania. Koncentrowanie się tylko na operacjach związanych bezpośrednio z wykonaniem usług nie wystarcza, bowiem wszystkie procesy w firmie wpływają na jakość i w końcowym rachunku na zadowolenie klientów i wizerunek firmy. TQM jako metoda zarządzania koncentruje się na źródłach przypadkowości i zmienności powodujących, że część usług nie odpowiada oczekiwanemu standardowi. TQM wprowadza do zarządzania firmą metody pozwalające efektywniej panować nad zmiennością i przypadkowością we wszystkich aspektach działalności firmy. Dostarcza menedżerom i pracownikom metod identyfikacji zagrożeń jakości, narzędzi jej doskonalenia oraz uczy zachowań i postaw służących budowaniu silnej pozycji firmy na rynku.

Lean Management - odchudzona organizacja, organizacja, która nie ma dużych zasobów(aktywów) chodzi o utrzymanie biznesu.

Lean Management

W latach 80 zachodnia cywilizacja próbuje analizować W latach 80 zachodnia cywilizacja próbuje analizować Japonię i przenieść ich wzorce i metody zarządzania Japonię i przenieść ich wzorce i metody zarządzania (Massachusetts Institue of Technology Massachusetts Institue of Technology)

Lean - szczupły - mniejsza ilość pracowników, niższe mniejsza ilość pracowników, niższe koszty inwestycji, mniejsze zapasy magazynowe, koszty inwestycji, mniejsze zapasy magazynowe, mniejsza powierzchnia przeznaczona na wytwarzanie mniejsza powierzchnia przeznaczona na wytwarzanie - zamknięty cykl życia produktu.

Wyszczuplenie przedsiębiorstwa:

• Płaskie struktury organizacyjne,

• Krótkie kanały dystrybucji i zaopatrzenia,

• Redukcja zapasów,

• Szczupły rozwój produktów

• szczupłe wytwarzanie

Reengineering - przeprogramowanie organizacji raz na dobre, istnieje jednak ryzyko ze gdy wszystko zmienimy firma upadnie. Reengineering to całkowite przeprojektowanie procesów z nastawieniem na osiągnięcie maksymalnej efektywności. Reengineering nie podaje gotowych recept postępowania. Jest to metoda kosztowna, więc zmian należy dokonywać tylko wtedy, gdy wskazuje na to rachunek ekonomiczny

Kształtowanie kultury - szereg sposobów na kształtowanie kultury w przedsiębiorstwie

Organizacja ucząca się - oznacza, że, zakład wprowadza reguły uczenia się, zdobywania wiedzy i informacji, ich utrwalenie oraz zarządzania widzą. Organizacja ucząca się to organizacja adaptująca się do zmiennych warunków oraz zapewniająca stałe doskonalenie się uczestników, czyli nabywanie przez nich nowych umiejętności, możliwości, wzorców działania; istotnym elementem uczenia się jest uzyskiwanie informacji na temat popełnianych przez siebie błędów i wskazówek, w jaki sposób należy te błędy skorygować.

Fabryka fraktalna - jest to koncepcja przedsiębiorstwa w turbulencyjnym otoczeniu, podstawę koncepcji stanowią fraktale, definiowane jako samodzielne jednostki organizacyjne przedsiębiorstwa, których cele i zadania można jednoznacznie określić, fraktale realizują całościowe działania możliwie samodzielnie i na własną odpowiedzialność, jest to system zawierający elementy chaosu. Niemożliwa jest, więc systematyczna analiza procesów na tej podstawie zaproponowanie możliwości zmian w organizacji fraktali.

Fabryka fraktalna - fraktal to pewna część całości o identycznej strukturze morfologicznej o pewnych właściwościach jak całość. W oparciu i tę koncepcje pojawiło się pojęcie tzw. klienta wewnętrznego po części korporacji, ośrodków odpowiedzialności, centra zysków.

Koncepcja transferowa - handel pomiędzy filiami.

Organizacja inteligentna - to „inteligentne” działanie organizacji zakłada wiązanie procesów generowania wiedzy i zarządzania nią: w konsekwencji dyskontowanie.

III ujęcie

		Rodzaje kooperacji
				POZYTYWNA(współdziałanie)	NEGATYWNE(rywalizacja, konkurencja)
Zakres kooperacji	ZEWNĘTRZNE	Outsourcing/holding/alianse strategiczne/organizacja wirtualna/ Strategic sourcing	Koncepcja przewag konkurencyjnych/teorie konkurencji
		WEWNĘTRZNE	Naukowe organizacje pracy/ kierunek administracyjny/ stosunki międzynarodowe/zarządzanie systemowe	Rozwój organizacji/ zarządzanie przez konflikt/koncepcje socjologiczne/koncepcje zachowań organizacyjnych

Koncepcje przewag konkurencyjnych - przedsiębiorstwo dąży do zwiększenia lojalności klienta

Rozwój organizacji - odbywa się kosztem pewnych części organizacji. Kooperacja wewnętrzna ma miejsce przez zarządzanie przez konflikt.

Koncepcje socjologiczne - opierają się na wykorzystaniu pewnych przestrzeni, aby wybrać jakiś cel, zawsze kosztem kogoś.

Koncepcje zachowań organizacyjnych - wykorzystywane do rywalizacji na poziomie wyższym.

PODZIAŁY W PRZEDSIĘBIORSTWIE ICH FUNKCJE

***poszczególne numery korespondują z numerami różnych podziałów, czyli np. numer jeden funkcji właściciela koresponduje z numerem jeden przedsiębiorcy, zarządcy itd.***

Funkcje właściciela

1. decyzje o lokacji kapitału i zmiany lokaty w związku z istniejącą konkurencją

2. przejawianie ambicji gospodarczych i społecznych ujętych w programach działania przedsiębiorstwa

3. efekty dążenia do tego, aby pomnażanie kapitału było systematyczne a nadwyżka znaczna

Funkcje przedsiębiorcy

1. tworzenie wariantów strategii przedsiębiorstwa

2. długoterminowe decyzje inwestycyjne i produkcyjne z wybraną strategią

3. operacje finansowe zapewniające rozwój przedsiębiorstwa w długich okresach

1. powiązania kapitałowe z wykorzystaniem na okresy przyszłe, tendencja do wymuszania na dużych firmach uczestnictwa w spekulacyjnym otoczeniu jako warunku długoterminowego rozwoju

Funkcje zarządcy

1. taktyka rozwoju przedsiębiorstwa w ramach wybranej strategii

2. optymalizacja nakładów finansowych i inwestycyjnych

3. wygospodarowanie zysku

Funkcje wykonawcy

1. doskonalenie zawodowe, rozwój warsztatu pracy

2. wydajność pracy zbieżna z celami firmy(dopasowanie)

3. przyśpieszenie uzyskania korzyści, w tym korzyści w postaci płacy i świadczeń

OBSZARY DECYZJI WŁAŚCICIELI ZASOBÓW, mogą one dotyczyć

• produktywnego utrzymania majątku

• podziału nadwyżki na części: konsumpcyjną i akumulacyjną

• zmiany kapitałowej formy majątku z rzeczowej na bardziej płynną i odwrotnie

• zmiany podziału uprawnień do decydowania i majątku/sprzedaż, darowizna, dziedziczenie, zastaw, dzierżawa

Cechy współczesnego modelu gospodarki rynkowej kontra modelu czystej gospodarki

Model czystej gospodarki rynkowej zasady:

• na rynku działają tylko gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa jako nabywcy i sprzedawcy

• podmioty te spotykają się na rynku dóbr konsumpcyjnych i rynku czynników produkcji

• podmioty działają na rynku doskonałej konkurencji

• poszczególni uczestnicy nie maja wpływu na ceny

• rynek jest przyjazny

• istnieje swoboda zawierania transakcji

• producent i konsument dążą do ograniczonej maksymalizacji swoich korzyści

• decyzje konsumentów są suwerenne i zależą od preferencji oraz cen relatywnych

• ceny to jedynie zewnętrzna informacja dla podmiotów gospodarczych

• więzi między uczestnikami rynku dotyczą jedynie transakcji kupna sprzedaży

• przepływną towarów i pieniądza odpowiada przekazanie prawa własności

• strumienie pieniądza i towaru są równoważne za pośrednictwem cen.

WSPÓŁCZESNA CENA STANOWI WAŻNĄ INFORMACJE WEWNĘTRZNĄ NP., POZWAL PROWADZIĆ EFEKTYWNE GOSPODAROWANIE WYDZIAŁÓW.

Współczesny model przedsiębiorstwa/cechy

• bardziej opiera się na zasadach wirtualnych niż fizycznych

• na równi z produktami fizycznymi sprzedaje informacje

• informacje wykorzystuje da stworzenia nowych rynków

• znajduje nowe sposoby komunikowania się z klientem

• dla zdobycia przewagi konkurencyjnej zbiera, przetwarza i wykorzystuje informacje

POJĘCIE ZARZĄDZANIA - zarządzanie jest procesem rozwiązywania problemów w interakcjach przedsiębiorstwa z otoczeniem

SYSTEMOWE UJĘCIE ZARZĄDZANIA

1. proces zarządzania może być potraktowany systemowo

2. dwa rodzaje działań + dwa rodzaje racjonalności wykorzystywane równocześnie

3. działania zorientowane na wynik

4. racjonalność formalna ( metodologiczna)

5. racjonalność subiektywna(Silone) w podejmowaniu decyzji bierze się pod uwagę rozwiązania suboptymalne

Zarządzanie jako system działań. Taki system opiera się na 4 głównych założeniach:

1. selekcji

2. nosowości(kompensacja ryzyka)

3. rozwoju(poszukiwanie nowych granic) sytuacja dywersyfikacji - zróżnicowanie produktów sektorów.

4. samozłożoności systemu zarządzania(przedsiębiorstwa)

KONKURENCJA - wytyczając granice systemu(przedsiębiorstwa) konstytuują swoje specyficzne otoczenie, czyli ustalają:

• co jest dla nich otoczeniem

• ustalają hierarchię wartości poszczególnych segmentów otoczenia

• określają sposoby szukania określonych powiązań między elementami otoczenia

KAŻDY SYSTEM REALIZUJE CZTERY FUNKCJE PRZY ZAŁOŻENIU ZE GŁÓWNYM KRYTERIUM JEST RELACJA POMIĘDZY PRZEDSIĘBIORSTWEM A OTOCZENIEM!!

• adaptacji

• realizacji celów

• scalania ( integracji)

• zachowania bazowego wzorca orientacji

PODSTAWOWE ZALETY TWORZENIA SYSTEMU PRZEDSIĘBIORSTWA

• redukcja złożoności między otoczeniem a systemem (przedsiębiorstwem)

• łatwiejsza orientacja w turbulencyjnym otoczeniu

I SELEKCJA W SYSTEMIE ZARZĄDZANIA

System

• postrzega tylko określone elementy otoczenia

• zajmuje się tylko określonymi zagadnieniami

• dopuszcza tylko określone perspektywy złożoności systemu wymusza selekcję

II LOSOWOŚĆ W SENSIE NIEOKREŚLONOŚCI

• konsekwencja selekcji jest - wynikiem jest ryzyko

• ryzyko staje się podstawowym elementem zarządzania (zarządzanie w warunkach ryzyka)

• przy pomocy zarządzania kompensuje się ryzyko

III ROZWÓJ SYSTEMU

• zmiana i nowe wytyczne granic ( dywersyfikacja )

IV SAMOZŁOŻONOŚĆ SYSTEMU DZIAŁANIA

• wynika z tego, że nie jest on w stanie samodzielnie opisać się w 100%

• oprócz celów, do których został powołany, pełni również inne funkcje (realizuje pewne wartości)

---