Pojęcie opieki OPIEKA- łacińskie słowo " cura" to znaczy troska, troszczyć się o kogoś, opiekować, otwartość, wrażliwość na druga osobę;
Wg Heleny Radlińskiej opieka ma miejsce wówczas gdy występują zjawiska niekorzystne dla rozwoju człowieka takie jak: "skażenia, wycieńczenia fizyczne, zaburzenia psychofizyczne, brak sprawności, samotność, złe nałogi,"
Wg J. Maciaszkowej opieka nad dzieckiem stanowi ogół działań jednostkowych lub zbiorowych podmiotów w celu stwarzania warunków do zaspakajania potrzeb dzieci i młodzieży. Cecha tych działań jest intencjonalny, świadomy charakter;
Wg A. Kelma przez opiekę nad dzieckiem rozumieć będziemy działania podejmowane przez osoby bądź instytucje wobec dzieci w związku z faktyczną lub potencjalną sytuacją zagrożenia przy braku lub ograniczonych możliwościach przezwyciężenia tej sytuacji przez samo dziecko w celu zapewnienia prawidłowych warunków rozwoju i wychowania młodego pokolenia.
Wg Z. Dąbrowskiego opieka odnosi się do najszerszego zakresu działań. Opieka międzyludzka jest zaspokojeniem ponadpodmiotowych potrzeb podopiecznego wynikających z przyjęcia przez niego odpowiedzialności przez opiekuna; zaspokojeniem w sposób ciągły (permanentnie i cyklicznie) bezinteresownym w nawiązywaniu stosunku z podopiecznym (chodzi o empatię i wrażliwość).

Typy działań opiekuńczych: *opieka profilaktyczna- ukierunkowana na zapobieganie sytuacjom zagrożenia; neutralizowanie czynników zagrożenia *opieka interwencyjna- ma postać ratownictwa; usunięcie podmiotu opieki spod wpływu sytuacji zagrożenia *opieka kompensacyjna- ukierunkowana na usuwanie bądź neutralizowanie następstw zagrożenia rzeczywistego;
2.Sytuacja wychowawcza wg J. Maciaszkowej sytuacja wychowawcza- to ogół warunków, które działają na jednostkę powodując u niej określone przeżycie psychiczne i zachowanie przez co mogą wpływać na kształtowanie pożądanych dyspozycji osobowościowych.
Sytuacje wychowawcze wg Maciaszkowej: a)kreacyjne- naturalne w rodzinie; sformalizowane w instytucjach edukacyjnych i kulturalno- oświatowych; wspomagające rozwój dzieci i młodzieży b)kompensacyjne- cechą ich jest zmieniony układ warunków i zadań w wyniku utracenia przez dziecko rodziny naturalnej, przebiegające w środowisku zastępczym np. poradnie, świetlice terapeutyczne c)ratownicze- organizowane dla dzieci odbiegających od normy rozwojowej np. ośrodek interwencji kryzysowej, izba dziecka;

3.Cechy konstytutywne opieki wg A. Kelma -sytuacje zagrożenia (potencjalne lub rzeczywiste) -brak lub ograniczenie możliwości przezwyciężania sytuacji zagrożenia przez samo dziecko -wypełnianie społecznej funkcji opieki nad dzieckiem (zaspokajanie potrzeb dziecka, a zaspokajanie oczekiwań społecznych);
4.Zasady opieki wg M. Jakubowskiego, I. Jundziłł, Z. Dąbrowskiego, U. Kamińskiej
* Zasady opieki wychowawczej wg M. Jakubowkiego: -dostatecznie wczesna ingerencja w zaburzenie i nieprawidłowości -możliwie maksymalna kompensacja braków w życiu jednostki, grupy, środowiska -indywidualizacja -socjalizacja -konstruktywna adaptacja osobnicza i społeczna każdej jednostki -dynamiczna antycypacja w przystosowaniu młodzieży do życia -respektowanie harmonijnego dorastania do zadań -zbiorowa odpowiedzialność za losy jednostki czy grupy potrzebującej pomocy
* Zasady wychowania opiekuńczego wg I. Jundziłł: -właściwe rozeznanie potrzeb dzieci i młodzieży -indywidualizacja w zaspokajaniu potrzeb- polega na dostosowywaniu opieki do potrzeb i przyczyn wywołujących określone potrzeby u dzieci; podmiotowe podejście w stosunku do każdego dziecka -wychowawczy charakter opieki- wychowanie nie może mieć charakteru demoralizującego -pozostawienie dziecka w miarę możliwości w jego naturalnym środowisku- za przestrzeganiem tej zasady przemawia szczególnie choroba sieroca; jedynie wówczas gdy pobyt dziecka w rodzinie zagraża dziecku, należy je odebrać rodzicom, oddając dziecko do placówki opieki całkowitej -odpowiednie wykorzystanie środków- wykorzystanie środków w celu zaspokajania potrzeb dziecka i wspieranie jego rozwoju -optymalizacja warunków rozwoju dziecka- zapewnienie wszystkim dzieciom i młodzieży jak najlepszych warunków do wszechstronnego rozwoju psychofizycznego, warunków do nauki, odpoczynku, rozrywki, sportu, właściwej atmosfery pracy -sprawiedliwość w zaspokajaniu potrzeb- jednakowe traktowanie podopiecznych; każdy powinien coś dostać w zależności od tego jaka ma potrzebę , jaki ma brak -współdziałania w zaspokajaniu potrzeb z całym wychowującym środowiskiem- zasada ta wskazuje na konieczność włączania zakładów pracy w organizowanie dzieciom wypoczynku i innych form pomocy oraz oddziaływania szkoły i innych placówek op. Na środowisko w celu kształcenia jego kultury pedagogicznej
* Zasady procesu opiekuńczo- wychowawczego wg Z. Dąbrowskiego: -zasada opieki sprawiedliwej- realizacja tej zasady polega na równomiernym zaspokajaniu potrzeb opiekuńczych podopiecznych poprzez pozytywne postawy opiekuńcze opiekuna, sposoby sprawowania opieki oraz jej jednolite warunki -zasada optymalizacji opieki- wskazuje na konieczność takiego sprawowania opieki, żeby nie była ona ani nadmierna ani niedostateczna, a dostosowana adekwatnie do potrzeb rzeczywistych podopiecznego -zasada aktywności podopiecznych w zaspokajaniu potrzeb- zasada ta stawia przed wychowawcami zadanie stwarzania w procesie wychowania opiekuńczego warunków do jak największej aktywności wychowanków -zasada oddziaływania wychowawczego na potrzeby- należy zauważać dzieci i ich potrzeby, nie wolno pozostawiać dzieci samych sobie -zasada właściwego łączenia świadczeń opiekuńczych z wymaganiami- polega na ulepszaniu metod w stosunku do potrzeb dzieci oraz zmieniającej się rzeczywistości
* Zasady instytucjonalnej działalności opiekuńczo wychowawczej wg U. Kamińskiej: -zasada odpowiedzialności za formalno wychowawcze modyfikowanie sposobów zaspokajania potrzeb wychowanków -zasada wiary w możliwości wychowanka i kierowanie się szacunkiem dla jego osobowości -zasada zaufania wychowanków do swoich opiekunów -zasada kreowania wysokiej jakości środowiska życia wychowanków -zasada optymalnego stosunku do potrzeb oraz ciągłości i trwałości działań opiekuńczo- wychowawczych
5. Pojęcie metody wychowania opiekuńczego metoda- to pewien element procesu wychowawczego i sposób postępowania wychowawcy z wychowankiem w określonej sytuacji wychowawczej. Metoda wychowania opiekuńczego- to każdy wyodrębniony sposób postępowania wychowawcy, zmierzający do zaspokojenia istniejących i kształtowania coraz to nowszych potrzeb wychowanków, przy aktywnym ich uczestnictwie w tym procesie.
6. 7. 8. Metody wychowania opiekuńczego wg Z. Dąbrowskiego, M. Łopatkowej, A. Kamińskiego, J. Materne    
* 4 metody sprawowania opieki wg Z. Dąbrowskiego: -działanie bezpośrednia opiekuna- metoda wpływu osobistego -działanie pośrednie opiekuna; stworzenie warunków materialno- organizacyjnych -działania pośrednie przez rozbudzenie kształtowania stosunków opiekuńczych między podopiecznymi w układach heterogenicznych ( starsi pomagają młodszym i odwrotnie) -stymulowanie i organizowanie różnych form samoobsługi podopiecznych   
* Metody pracy z dzieckiem i rodziną zagrożoną wg M. Łopatkowej: -metody izolujące -metody uodparniające -metody chroniące, leczące -metody usuwające niepowodzenia szkolne    
* Klasyczne metody pracy socjalnej wg A. Kamińskiego: -metoda indywidualnego przypadku -metoda pracy grupowej: .grupy rozwojowo- wychowawcze .grupy psychoterapeutyczne .grupy rewalidacyjne -metoda środowiskowa   
* Metody pracy socjalnej wg J. Materne:  -metoda uprawy infrastruktury socjalnej -metoda pielęgnowania rozwoju podopiecznych -metoda ratowania osób zagrożonych w rozwoju  

9. Metodyka pracy opiekuńczo - wychowawczej:

Źródła treściowe metodyki pracy opiekuńczo wychowawczej Stanowią: -wiedza ogólna z zakresu psychologii, socjologii i filozofii człowieka -wiedza ogólna praktyczna z zakresu teorii wychowania oraz opieki i wychowania opiekuńczego -wiedza metodyczna, współczesna zawarta w najnowszych pozycjach dotyczących działalności opiekuńczo- wychowawczej w różnych instytucjach -teorie opieki zakładowej przedstawione w dorobku publicystycznym prekursorom pedagogiki opiekuńczej -normy prawne regulujące działalność instytucji opiekuńczo- wychowawczych
Przedmiot metodyki pracy opiekuńczo- wychowawczej Przedmiotem metodyki są działania wychowawcze. Metodyka pracy opiekuńczo- wychowawczej zajmuje się ustaleniem celów i zadań opieki i wychowania w odniesieniu do konkretnych instytucji opiekuńczo wychowawczych, a następnie wykrywaniem i opisywaniem zasad, sposobów i warunków realizacji procesu opiekuńczo- wychowawczego w tych instytucjach i środowiskach wychowawczych.
Pojęcie metodyki pracy opiekuńczo- wychowawczej ?metodyka odpowiada na pytanie wg. Jakich zasad, form, metod i technik należy organizować i sprawować opiekę, żeby mogła ona równolegle z zaspokajaniem potrzeb podopiecznych kształtować ich osobowość zgodnie z przyjętymi celami wychowania; ?jest opisem zastosowania ogólnych wskazań teorii wychowania i teorii zaspokajania potrzeb ludzkich w realia danej instytucji; jest więc opisem technologii wychowania opiekuńczego zalecanym do realizacji konkretnej placówki;
Zadania metodyki pracy opiekuńczo wychowawczej *poznawanie uwarunkowań społeczno- wychowawczych osobowości wychowanków pod katem ich możliwości psychofizycznych, kontaktów ze środowiskiem rodzinnym, pobudzania aktywności w przygotowaniu do samodzielnego życia, aby odpowiednio prowadzić indywidualny plan rozwoju wychowania *wskazanie zasad, form, metod i technik wychowania opiekuńczego, aby w przebiegu procesu opiekuńczo wychowawczego uzyskać jak najlepsze efekty pracy wychowawczej *modernizowanie działalności opiekuńczo wychowawczej na podstawie najbardziej nowoczesnych, sprawdzonych wzorów, z uwzględnieniem specyfiki zadań konkretnej formy opieki *akcentowanie konieczności kształcenia i dokształcania nauczycieli wychowawców, szczególnie w zakresie ich specjalistycznej edukacji zawodowej *akcentowanie zasadności opisywania doświadczeń i osiągnięć konkretnych placówek w pracy opiekuńczo wychowawczej w celu wzbogacenia poziomu metodycznej działalności praktycznej

10. Rodziny dysfunkcjonalne to grupa społeczna, której życie społeczne jest regulowane przez zbiór powszechnie odrzuconych wartości, norm, wzorów zachowań, które stanowią przedmiot transmisji międzypokoleniowej w toku procesów socjalizacyjnych, przyczyniając się tym samym do pogłębiania nieprzystosowania społecznego dzieci w tym uczestniczących oraz zaburzenia wszelkich komunikacji i relacji.
 Dysfunkcjonalnośc rodziny w zakresie wypełniania podstawowych zadań i ochrony interesów dziecka sprzyjają także czynniki: -konflikty rodzinne -postęp atomizacji społecznej i indywidualizacji życia -liberalizacja obyczajowości i moralności rodziny -atrofia systemów aksjologicznych i skrajne zagrożenie bezpieczeństwa osobistego i rodzinnego -wzrost roli związków nieformalnych -duża dysproporcja dotycząca metod i form wychowania dzieci -sieroctwo społeczne będące efektem emocjonalnego odrzucenia dziecka -brak odpowiedzialności w kwestii zaspokojenia potrzeb wszystkich członków rodziny -złe warunki mieszkaniowe i materialne -ewidentne zaniedbywanie obowiązków rodzicielskich często połączone z patologią.
11. Trzy stopnie osamotnienia dziecka wg Szymborskiej: I. Najwyższy- oznacza całkowite opuszczenie, zupełny brak kontaktów z rodziną II. Średni- kontakty z rodzicami niepewne i niestabilne, w nieokreślonych i nierównomiernych odstępach czasowych III. Najniższy- kontakty stosunkowo częste, chociaż niecodzienne i niesystematyczne;

Sieroctwo społeczne w dwóch znaczeniach: a)w wąskim- za sieroty społeczne uznaje się dzieci, które są pozbawione naturalnego środowiska rodzinnego; nie utrzymują z nim systematycznego kontaktu i przebywają pod stałą lub okresową opieką całkowitą poza domem b)w szerokim- są to dzieci, które wykazują subiektywne poczucie osamotnienia, coc często mieszkają z rodzicami i przebywają pod ich opieką, często taka sytuacja jest określana mianem sieroctwa duchowego;

12. Podział sieroctwa społecznego wg źródeł sieroctwa: I. sieroctwo społeczne prawne- jako skutek orzeczenia sądu ograniczającego lub pozbawiającego rodziców władzy rodzicielskiej w sytuacji niezaspokojenia potrzeb dziecka lub jego demoralizacji II. sieroctwo społeczne losowe- jako wynik przejściowej sytuacji np.. choroba rodziców III. sieroctwo społeczne będące efektem dezorganizacji rodziny IV. sieroctwo społeczne będące efektem emocjonalnego odrzucenia dziecka

15. Pedagog szkolny - osoba zatrudniona w szkole w celu pogłębiania, rozszerzania działalności wychowawczej prowadzonej przez nauczyciela -to osoba, która współpracuje z nauczycielami, rodzicami, dyrekcją, sądem rodzinnym, Policją, poradnią psychologiczno- pedagogiczną, placówkami opiekuńczo- wychowawczymi, placówkami profilaktyczno-leczniczymi i resocjalizującymi, ośrodkami pomocy społecznej, itp. Głównym partnerem pedagoga jest uczeń.
? W czym pedagog służy pomocą uczniom: 1)w trudnościach w nauce 2)w trudnościach wynikających z braku akceptacji grupy rówieśniczej 3)w kłopotach rodzinnych 4)w trudnościach wynikających ze złych relacji między uczniem a nauczycielem 5)pomaga w zrozumieniu zasad i norm obowiązujących w szkole i wyjaśnia ich istotę
? Nauczyciele oczekują od pedagoga: 1)pomocy w kontaktach z dziećmi z rodzin dysfunkcyjnych 2)aby otaczał troską dzieci zaniedbane środowiskowo 3)przeciwdziałał wszelkim patologiom życia szkolnego 4)wspierał nauczyciela w organizowaniu optymalnych warunków w rozwoju ucznia 5)służył pomocą w podejmowaniu działań organizacyjnych likwidujących trudności wychowawcze
? Pomoc rodzicom dotyczy: 1)pomoc w rozwiązywaniu problemów wychowawczych 2)organizowanie opieki i pomocy materialnej ich dzieciom 3)poradnictwo indywidualne dotyczące różnych sfer życia Szkoła powinna stwarzać szerokie możliwości rozwoju: zainteresowań, postaw, prawidłowej komunikacji. Musi również działać profilaktycznie. Działania profilaktyczne przygotowuje pedagog, ale ich nie przeprowadza, ani nie pisze tych działań samodzielnie.
? Specyficzne cechy pedagoga: 1)empatia- powinien widzieć świat z perspektywy ucznia, rozumieć ucznia 2)autentyczność- postawa wsparcia, życzliwości, rzeczywiste zaangażowanie, wewnętrzna motywacja do pracy z młodzieżą 3)zdolność do przyjmowania postawy życzliwości i wsparcia 4)umiejętność nawiązywania pozytywnych więzi z młodzieżą 5)odporność na frustracje 6)postawa otwartości, kreatywności 7)szczerość 8)bezpośredniość
? Pedagog dąży do określonej zmiany w uczniu posługując się pewnymi środkami mającymi na celu: 1)kształtowanie u dzieci i młodzieży właściwości psychicznych dotyczących uzdolnień i samorealizacji 2)uczyć właściwego kierowania własnym życiem 3)robić wszystko aby ograniczyć zainteresowanie uczniów środkami odurzającymi 4)pokazywanie alternatywnych sposobów życia
? Narzędzia stosowane przez pedagoga do realizacji określonego celu: 1)profesjonalne programy profilaktyczne 2)scenariusze lekcji wychowawczych 3)autorskie scenariusze lekcji wychowawczych 4)autorskie programy profilaktyczne 5)środki audiowizualne 6)literatura fachowa
? 3 Koncepcje pracy pedagoga szkolnego: A)Wykonywanie funkcji pedagoga - przeciwdziałanie niepowodzeniom szkolnym -zajęcia korekcyjno- kompensacyjne, wyrównawcze -pedagog o takim nastawieniu uczestniczy w tworzeniu systemu pomocy w nauce -prowadzi zajęcia związane z reedukacja -pełni role kogoś kto organizuje terapię pedagogiczna w szkole -organizuje pokazowe zajęcia dla nauczycieli -upowszechnia nowe metody pracy, nowe pomoce
B) Organizuje działalność interwencyjną, rodzinną: -załatwia w szkole wiele spraw doraźnie -aranżuje spotkania z rodzicami w szkole i w domu -sprawdza warunki domowe -doradza jak postępować z dzieckiem trudnym -zabiega o środki materialne potrzebującym -organizuje wyjazdy kolonijne -"pedagog prawny" - niesienie osłony prawnej dziecku -współpraca z Policją, sądem rodzinnym
C) Przyjmowanie roli koordynatora i mediatora w sprawach związanych z nauka i wychowaniem; organizowanie madowej działalności profilaktycznej: -zajmuje się diagnoza; stawia wstępną diagnozę i organizuje wstępna pomoc -pomoc w nauce, koordynuje całość zabiegów społeczno- wychowawczych -organizuje profilaktykę masową;
? Zadania pedagoga szkolnego: -pomoc wychowawcom klas w zakresie rozpoznawania indywidualnych potrzeb ucznia oraz analizowania przyczyn niepowodzeń szklonych -określanie form i pomocy uczniom, w tym uczniom wybitnie zdolnym -koordynacja prac z zakresu orientacji zawodowej -działania na rzecz organizowania pomocy materialnej uczniom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej
16. Profilaktyka społeczna: czynniki ryzyka; czynniki chroniące, stopnie zagrożenia, stopnie profilaktyki; strategie działań profilaktycznych. Profilaktyka społeczna- jako oddziaływanie, którego celem jest eliminowanie lub redukowanie czynników ryzyka tkwiących w jednostce i w jej środowisku społecznym. Działania nastawione na wzmocnienie czynników chroniących tkwiących w jednostce i w jej środowisku zewnętrznym;
Teoria zachowań problemowych- Jeesseer
?czynniki ryzyka to: -łatwy dostęp do środków -obecność osób nadużywających alkoholu lub narkotyków -rodzinne konflikty i zaburzone relacje -niezrealizowanie potrzeb emocjonalnych dziecka -grupa rówieśnicza -nędza i ubóstwo -dzieci z rodzin bardzo bogatych -telewizja -typ reklamy -społeczność lokalna -środowisko -tradycja;
? czynniki chroniące: motywują, dają szansę wyjścia z sytuacji: -właściwe relacje w rodzinie -wysoka świadomość -wysoka samoocena -asertywnośc -grupa rówieśnicza właściwie funkcjonująca -społeczność lokalna w sensie wsparcia -potencjał szkoły;
* Stopnie zagrożenia: -grupa niskiego ryzyka- są to osoby, które nigdy nie podejmowały zachowań ryzykownych (alkohol, papierosy) -grupa podwyższonego ryzyka- są to osoby, które podjęły choć jedno zachowanie ryzykowne, na zasadzie eksperymentu, chcą spróbować -grupa wysokiego ryzyka- są to osoby, których zachowania ryzykowne są głęboko utrwalone (narkomani, przestępcy);
* Stopnie profilaktyki:
I. Profilaktyka pierwszorzędowa (prewencja pierwotna): -adresatem jest grupa niskiego ryzyka np. wykorzystywana w szkole; promocja zdrowotnego trybu życia; opóźnienie inicjacji alkoholowej- komunikat- poczekaj do dorosłości;
II. Profilaktyka drugorzędowa (prewencja wtórna): -adresatem jest grupa podwyższonego ryzyka, eksperymentatorzy Dwa podstawowe cele: a)ograniczenie głębokości i czasu trwania dysfunkcji b)umożliwienie wycofania się z zachowań ryzykownych- hasło- wycofaj się póki masz jeszcze czas III. Profilaktyka trzeciorzędowa (prewencja potencjalna) -skierowana do grupy wysokiego ryzyka: a)przeciwdziałanie pogłębianiu się procesu chorobowego, degradacji społecznej b)umożliwienie powrotu do normalnego życia

*Strategie działań profilaktycznych: I. Strategia informacyjna- dostarczanie informacji na temat skutków zachowań ryzykownych II. Strategia edukacyjna- pomoc w rozwijaniu umiejętności psychologicznych i socjologicznych- budowanie właściwych relacji; opieranie się naciskom i umiejętności radzenia sobie ze stresem III. Strategia alternatywna- polega na pomocy w zaspokajaniu potrzeb życiowych i osiąganiu satysfakcji poprzez angażowanie się w działalność pozytywną czyli odwrócenie uwagi IV. Strategia interwencyjna- koncentracja na pomocy osobom mającym trudności w rozwiązywaniu i identyfikowaniu swoich problemów; wspieranie w sytuacjach kryzysowych V. Strategia zmniejszania szkód- stosuje się w profilaktyce trzeciorzędnej; osoby z wysokiego ryzyka; oferowanie pomocy medycznej, wymiana igieł, strzykawek, leczenie. Pomoc socjalna, dystrybucja prezerwatyw VI. Strategia zmiany środowiskowej- polega na rozpoznawaniu czynników ryzyka i próba podjęcia działań zmiany środowiska połączona z programami edukacyjnymi np. program bezpieczne miasto, dzieci ulicy VII. Strategia zmiany przepisów społecznych- prawne zmiany rozporządzeń lokalnych może prowadzić do redukowania zjawisk dewiacyjnych;
W programach profilaktycznych musi być uwzględniona: 1)dbałość o prawidłowość procesów wychowawczych 2)zapewnienie możliwie sprawnej realizacji systemu kar i nagród 3)idea samorządności 4)idea partnerstwa 5)działania związane z samorozwojem Profilaktyka to oddziaływania wychowawcze związane z nadużywanie alkoholu.

17. Współpraca z rodziną

A. Instytucje wspierające rodzinę -służba zdrowia -poradnie psychologiczno - pedagogiczne -pomoc społeczna -sądy rodzinne i opiekuńcze -policja

B. Instytucje współdziałające w edukacji -przedszkole -szkoła - świetlica szkolna -świetlice środowiskowe

C. Instytucje zastępujące rodzinę -rodziny zastępcze -pogotowia rodzinne -rodzinne domy dziecka -pogotowia opiekuńcze -domy dziecka

Aspekt współpracy wychowawców z rodzicami -aspekt profilaktyczny i bieżący - zachowanie ciągłości procesu opieki, wychowania i kształcenia, efektywne dzielenia zadań w procesie edukacyjnym, zastosowanie względnie kontrolowanego wpływu grup rówieśniczych -aspekt kompensacji nieprawidłowości w realizacji potrzeb dziecka -aspekt ratowniczy

18.Czynniki wyznaczające kształtowanie właściwych relacji wychowawców tkwiące w

A. rodzinie -związek uczuciowy między dzieckiem a rodziną -związek uczuciowy między dzieckiem a rodzeństwem -postawy rodziców wobec placówki -postawa rodzeństwa wobec placówki -sytuacja prawna dziecka -poziom moralny rodziców -poziom intelektualny rodziców -struktura rodziny -warunki materialne rodziny -styl wychowawczy w rodzinie

B. w dziecku -wiek, płeć dziecka -temperament -poziom niepokoju -aktualny stan zaspokojenia potrzeb (podstawowych, rozwoju, powszechnych, indywidualnych) -stopień samodzielności dziecka -postawa dziecka wobec rodziny i placówki

C. wychowawcy -postawa wobec placówki i wykonywanego zawodu -postawa wobec współdziałania z rodzicami (otwartość, umiejętność współpracy) -aspekt poznawczy (wiedza, kreatywność) -aspekt emocjonalny (dojrzałość emocjonalna) -formy i metody pracy z dziećmi i rodziną -postawy wobec dziecka -umiejętności współdziałania z innymi pracownikami -sytuacja rodzinna, zawodowa -obraz siebie, poczucie własnej wartości, samoakceptacja -asertywność

D. w środowisku lokalnym -stan infrastruktury materialnej i społecznej środ. Lokalnego -odległość od miejsca zamieszkania członków rodziny dziecka -rodzaj środowiska -integracja środowiska lokalnego -identyfikacja lokalna

E. w placówce -warunki i możliwości placówki (materialne i społeczne) -obraz placówki funkcjonujący w środowisku lokalnym -atmosfera i zwyczaje współpracy z rodziną -kompetencje pracowników

20. Podmiotowość w wychowaniu
*Podmiotowość w ujęciu socjologicznym Istota wpływu działań ludzkich na kształt struktury społecznej ( to co my robimy i jak funkcjonujemy w społeczeństwie wpływa na strukturę społeczną i odwrotnie)

*Podmiotowość w ujęciu psychologicznym zakłada 3 momenty rozumienia ludzkiej podmiotowości -przekształcanie świata (realne dokonywanie zmian) -świadomość tej działalności -odrębność i autonomia

*Podmiotowość w aspekcie pedagogicznym- odwołuje się do teoretycznych założeń podmiotowości w ujęciu socjologicznym i psychologicznym. Istotą jest jednak realizowanie idei podmiotowości w praktycznej działalności pedagogicznej

*Wychowanie podmiotowe - to takie, Które sytuację wychowawczą wyznacza zawsze układem ludzi, rzeczy, zadań i traktuje je jako sytuację dwupodmiotową -istnieje zależność w wychowaniu; nie tylko wychowujemy, ale jesteśmy wychowywani;
*Cechy podmiotowej sytuacji wychowawczej: -podmioty wychowania (wychowanek i wychowawca) włączają się wzajemnie w linię własnych działań i staja się równoważnymi aktorami -wyznacznikiem podmiotowego charakteru sytuacji wychowawczej jest względna równowaga prawa do aktywności wychowawcy i wychowanka -zadana wykonywane przez wychowanka nie dominują nad nim, a wychowawca godzi się na ograniczenie swej podmiotowości podmiotowością wychowanka
*Podmiotowość jako cel wychowania sprowadza się do kształtowania świadomej orientacji podmiotowej; orientacja podmiotowa to nastawienie na aktywność sprawcza wychowawcy i wychowanka.
*Warunki orientacji podmiotowej: -Generatwnośc- skłonność do spontanicznej emisji zachowań; tendencja do wykorzystywania nowych schematów myślenia i działania -Optymizm- nastawienie na wydarzenia pozytywne, oczekiwanie sukcesu -Zaufanie -Selektywność- wyrażająca się jasnym, zdecydowanym wartościowaniem -Poszukiwanie przyczynowości- wykrywanie związków przyczynowych miedzy zjawiskami, różnymi przyczynami
*Wychowanie- definiowane jako dynamiczny, złożony układ wzajemnie od siebie zależnych procesów nadawania i odbioru wpływów zachodzących między jednostkami Zakłada istnienie dwóch źródeł wpływów wychowanka i wychowawcy. Proces wychowania to przyjmowanie w układzie dwupodmiotowej relacji wzajemnej odpowiedzialności za siebie, to proces komunikacji, który zakłada włączenie się wychowawcy w aktywność wychowanka.

  

---