METODYKA PRACY OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZEJ WYKŁADY
EGZAMIN NA 3 ROKU
W każdym działaniu pedagogicznym wyróżniamy 3 grupy: -opieka -wychowanie -nauczanie
Płaszczyzna zainteresowań jest związana z potrzebami zaspakajaniem właściwości potrzeb cechuje ciągła zmienność dynamika. Towarzyszą zawsze emocje. Sposoby zaspokojenia potrzeb pozostaje pod silnym wpływem społecznego doświadczenia. Diagnoza potrzeb prawidłowa ocena doboru i stosowania odpowiednich środków. Przygotowanie do samodzielnego zaspokajania potrzeb.
Metoda nie jest samodzielną dyscypliną jest wpisana w pedag. społeczną. Metodyka jest działem przekłada się teoria na praktykę. Metodyka wych. wg. Lewinato teoria działania wychowawczego pojętego całościowo jest to wiedza o charakterze syntetycznym. Różne propozycje wychowawcze wyrastają z założeń.
Zadaniem metodyki wychowania nie jest proste zsumowanie bądź mechaniczne połączenie znanych i stosowanych metod i środków wych. lecz oddziaływanie wychowawcze pojmowanie całościowo oparte na wynikach bieżących analiz procesów wychowawczych pod kątem prawidłowości i efektywności postępowania wych. metodyka wychowania to zbiór dyrektyw określających sposoby prawidłowego wykonywania czynności.
Ze względu na rodzaje ograniczeń stosowalność określonych wskazówek można zgodnie z klasyfikacją H. Muszyńskiego wyodrębnić trzy rodzaje metodyk 1.ze względu na rodzaje instytucji np. metodykę wychowania w internacie w domu dziecka itd. 2.ze względu na pełnione przez wychowawcę funkcję np. metodykę pracy wychowawcy klasowego opiekuna grupy 3.ze względu na cele które chce się osiągnąć działania wychowawcze np. metodykę wychowania do czasu wolnego metodykę kształtowania i rozwoju samorządności wychowanków określonych instytucji opiekuńczo wychowawczych
Metodyka pracy opiekuńczo-wychowawczej jest dyscypliną szczegółową zajmuje się analizą procesu opiekuńczych i technicznych poprzez formułowanie metod i technik nie zbędnych do realizacji danego procesu. Odpowiada na pytanie jak działać w pracy z dziećmi Przedmiot rozważań metodyki skupia się na: 1)Analizie celów opieki i precyzowanie zadań opiekuńczo wychowawczych oraz warunków wykonywania tych zadań 2)Organizacja procesu opiekuńczo-wychowawczego czyli tworzenie modeli form opieki nad dzieckiem 3)Koncepcja jednostek metodycznych pracy opiekuńczo-wychowawczych i technikom działania wychowawczą 4)Kryteria oceny skuteczności wypełnianych zadań w poszczególnych formach 5)Działalność wychowawcy kompetencje zawodowe zakres wiedzy 6)Tworzenie systemu działania każdej formy działania opieki nad dzieckiem 7)Współdziałanie wychowanków i pracowników w podejmowaniu i wykonywaniu zadań opiekuńczo-wychowawczych 8)Doskonalenie pracy opiekuńczo wychowawczych poprzez analizę doświadczeń innych Treści metodyki nie mogą wyrastać z subiektywnych doświadczeń. Wynikają one z szerokiego zakresu wiedzy.
Źródła treściowe metodyki stanowią: -wiedza ogólna z zakresu psychologii socjologii filozofii człowieka -wiedza ogólna praktyczna z zakresu teorii wychowania oraz opieki i wychowania opiekuńcze -wiedza metodyczna współczesna zawarta w najnowszych pozycjach dotyczących działalności opiekuńczo-wychowawczych w różnych instytucjach -teorii opieki zakładowej przedstawiona w dorobku publicystycznym prekursorów ped. opiekuńczej -normy prawne regulujące działalność instytucji opiekuńczo-wychowawczej
Metody pracy opiekuńczo-wychowawczej zajmują się ustalaniem celów i zadań opieki i wychowania w odniesieniu do konkretnych instytucji opiekuńczo-wychowawczych a następnie wykreowanie i opisanie zadań sposobów i warunków realizacji procesu opiekuńczo wychowawczego w tych instytucjach i środowiska wychowawczych
Zadania metodyki pracy opiekuńczo-wychowawczych 1.Poznawanie uwarunkowań społeczno-wychowawczych osobowości wychowanków pod kątem ich możliwości psychofizycznych ze środowiskiem rodzinnym pobudzenia aktywności w przygotowaniu do samodzielnego życia 2.Wskazywanie zasad form metod i technik wychowania opiekuńczego aby w przebiegu procesu opiekuńczo wychowawczego uzyskać jak najlepsza efekty pracy wychowawczej 3.Modernizowanie działalności opiekuńczo-wychowawczej na podstawie najbardziej nowoczesnych spowodowanych wzorów z uwzględnieniem specyfikacji zadań konkretnej formy opieki 4.Akcentowanie konieczności kształcenia i dokształcania nauczycieli wychowanków szczególnie w zakresie ich specjalistycznej edukacji zawodowej 5.Akcentowanie zasadność opisywania doświadczeń i osiągnięć konkretnych w procesie opiekuńczo-wychowawczym w celu wzbogacenia procesu metodycznej działalności praktycznej.
Etapy postępowania opiekuńczo-wychowawcze 1.Diagnoza potrzeb dziecka 2.Klasyfikacja potrzeb 3.Przejęcie opieki nad dzieckiem Kategoria kiedy myślimy o potrzebach pojawia się pojęcie opieki opiekowania się związana jest z modelami wychowania
Opieka z łaciny słowie „cura” to znaczy troska. Opieka ma miejsce wówczas gdy występują zjawiska niekorzystne dla rozwoju człowieka takie jak „fizyczne zaburzenia psychofizyczne brak sprawności i wykształcenia samotność złe nałogi” (H. Radlińska) Na działalność opiekuńczo składa się: ratownictwo pomoc i opieka na dostarczać środków realizować potrzeby i ponoszenie odpowiedzialności
Trzy kierunki rozpatrywania definicji opieki: *Wg. J. Maciaszkowej opieka nad dzieckiem stanowi ogół działań jednostronnych lub zbiorowych podmiotów w celu stwarzania warunku do zaspokajania potrzeb dzieci i młodzieży. Cechą tych działań jest intencjonalny świadomy charakter. Świadczeń organizacyjnych i psychiczno emocjonalny. Opieka w szerokim rozumieniu jest dla całej populacji. Opieka w wąskim zakresie ogarnia 2 grupy dzieci i młodzieży 1)stanowią osoby które rozwija zaburzony jest z przyczyn 2)dzieci i młodzież których rozwój uległ zaburzeniu na skutek niedostatków zaburzeń głównie rodzinnego podejmowanie działania maja charakter kooperacyjny wg. Maciaszkowej działania wychowawcze ważne są sposoby zaspakajania potrzeb wartościowania daje charakter wychowawczy (wychowujemy uczymy). Poszczególne elementy są nazywane przez Maciaszkową sytuacjami wychowawczymi. Sytuacje wychowawcze-przedmiot uwarunkowań które działają na jednostkę powodując u niej określone przeżycia psychiczne i zachowania przez co mogą wpływać na kształtowanie pożądanych dyspozycji osobowościowych. Sytuacje wychowawcze wg. Maciaszkowe1.kreacyjne (w rodzinie sformalizowane w instytucjach edukacyjnych i kulturalno-oświatowych) wspomagające rozwój dzieci i młodzieży 2.kompensacyjne cechą ich jest zmienny układ warunków i zadań w wyniku utracenia przez dziecko rodziny naturalnej przebiegające w środowisku zastępczym 3.ratowanie organizowanie dla dzieci odbiegających od normy rozwojowej
*wg. A. Kelm przez opiekę nad dzieckiem rozumieć będziemy działania podejmowane przez osoby bądź instytucje wobec dzieci w związku z faktyczną lub potencjalną sytuacją zagrożenie przy braku lub ograniczonych możliwościach przezwyciężenia tej sytuacji przez same dziecko w celu zapewniania prawidłowych warunków rozwoju i wychowania władczego pokolenia cechy konstytuowane charakteryzujące opieką -sytuacja zagrożenia zespół czynników oddziaływujące na dziecko negatywnie potencjalne czynniki te które mogą się pojawić lecz nie muszą i rzeczywiste te które są. -brak lub graniczenie należności przezwyciężenia sytuacji zagrożenia przez samo dziecko -wypełnienie społecznej funkcji opieki nad dzieckiem zaspokojenie potrzeb dziecka a zaspokojeniem potrzeb społecznych.
Wychowanie to proces w ramach którego dokonuje się zmiany w osobowości ze względu na normatywny ideał a efekt tego procesu zależy od wzmacnianego przez wychowanków nie zależnie od tego jaki system wartości uznaje podopieczny i czy pragnie zmian idących w kierunku uznawania norm społecznie aprobowanych
*wg. Z. Dąbrowskiego opieka odnosi się do najszerszego zakresu działań. Opieka międzyludzka jest zaspokajaniem ponadpodmiotowych potrzeb podopiecznego wynikających z przyjęcia za niego odpowiedzialności przez opiekuna zaspokoić w sposób ciągły bezinteresownym w nawiązanym stosunku podopiecznym Opieka cele określonego typu: -o. profilaktyczna ukierunkowana na zapobieganie celom zagrożenia neutralizowania aby nie dopuścić ich do działania -o. interwencyjna mająca postać ratownictwa ukierunkowana na usunięcia podmiotu opieki z pod wpływu działających czynników zagrożenia (zabieranie dziecka z rodziny patologicznej) -o. kompensacyjna ukierunkowanie na usuwanie lub neutralizowanie następstw zagrożenia rzeczywistego.
Klasyfikacja placówek oświatowych i opiekuńczo wychowawczych wg. krytyk cel opieki 1.Opieka nad dzieckiem w rodzinie 2.Opieka nad dzieckiem w szkole 3.Opieka nad dzieckiem w miejscu zamieszkanie 4.Opieka nad dzieckiem w placówkach opiekuńczo wychowawczych
TEMAT: Zasady i metody pracy opiekuńczo-wychowawczej
Podstawa opiekuńczo względem dziecka wg. Czesława Babicki jest to stała jednolita linia postępowania. Opiekuńczego warunkowana określaną zasadą wypośrodkowaną ze znajomości i zrozumienia dziecka i znajomości celów do których zmierza opieka Proces opieki wychowawczej przebiega wg. pewnych reguł których wyrazem są specyficzne zasady (obowiązki ogólnie)
Zasady opieki wychowawczej M. Jakubowski: 1.dostateczna wczesna ingerencja w zaburzenia i nieprawidłowości 2.możliwa maks. kompensacja braków życiu jednostki 3.indywidualizacja 4.socjalizacja (uspołecznienie) 5.konstruktywna adaptacja osobnicza i społeczna każdej jednostki 6.dynamiczna antycypacja w przystosowaniu młodzieży do życia 7.respektowanie harmonijnego dorastania do zadań 8.zbiorowa odpow. za losy każdej jednostki czy grupy potrzebującej pomocy
Zasady wychowania opiekuńczego I. Jundziłł 1.właściwe rozeznanie potrzeb dziecka i młodzieży 2.indywidualizacja a zaspokajanie potrzeb 3.wychowawczy charakter opieki 4.pozostawienie dziecka w miarę możliwości w jego naturalnym środowisku 5.odpowiednie wykorzystanie środków (materialnych) 6.optymalizacja warunków rozwoju dziecka 7.sprawiedliwość w zaspokajaniu potrzeb 8.współdziałanie w zaspokajaniu potrzeb z całym wychowującym społeczeństwem
Zasady procesu opiekuńczo-wychowawczego Z. Dąbrowski 1.zasada opieki sprawiedliwej 2.zasada optymalizacji opieki 3.zasada aktywności podopiecznych w zaspakajaniu potrzeb 4.zasada wychowawczego charakteru opieki 5.zasada oddziaływania wychowawczego na potrzeby 6.zasada właściwego łączenia świadczeń opiekuńczych z wymaganiami
Zasady instytucjonalnej działalności opiekuńczo-wychowawczej U. Kamińska 1.Zasada odpowiedzialności za formalno-wychowawcze modyfikowanie sposobu zaspakajania potrzeb wychowanków *gotowość do ponoszenia konsekwencji swoich wyborów decyzji i zachowań *odczucie powinności zachowania się tak a nie inaczej *poczucie winy w sytuacji niepodjęcia działań lub działań określonych negatywnie 2.Zasada wiary w możliwości wychowanka i kierowanie się szacunkiem dla jego osobowości. *wychowanie czynnie współdziała w zajęciach opiekuńczo-wychowawczych prowadzących go do usamodzielnienia ideał *wychowanie biernie oddaje się procesowi opiekuńczo-wychowawczego *bierny opór wychow. wobec podejmowanych czynności opiekuńczo-wychowawczych (bunt ale pod presją coś zrobi) *wychow. czynnie przeciwdziała różnym obowiązkom wynikającym z bycia członkiem danej społeczności określonej np. grupy 3.Zasada zaufania wychowanków do swoich opiekunów *budulec pracy m-dzy wychowankiem a opiekunem obustronne przestrzeganie zasad równość 4.Zasada kreowania wysokiej jakości środowiska życia wychowanków. Trafiając pod naszą opiekę były już wiele lat etykietowanie ma niską samoocenę różni się np. ubiorem słownictwem mają poczucie bycia gorszym: -rozwijanie intelektualnie dziecka -pomoc w nadrobieniu trudności szkolnych -konieczność stworzenia właściwych warunków do nauki -pokazanie różnych dróg wiedzy 5.Zasada optymalnego stosunku do potrzeb oraz ciągłości i trwałości działań opiekuńczo-wychowawczych *proces coś co trwa czay czas ewaluacja rozwój zmiany
H. Muszyński Metoda to element procesu wychowawczego sposób postępowania z wychowankami w określonych sytuacjach wychowawczych Metoda powinna mieć określone środki działania które w konkretnych sytuacjach wychowawczych można powtarzać. Dobór metod nie zależy od celu ale od sytuacji wychowawczej
Metody wychowania: 1.Metoda wpływu osobistego. Ja przykład model 2.Metoda wpływu sytuacyjnego. Wykorzystywanie pewnych sytuacji aby...3.Metoda wpływu społecznego. Wykorzystywanie osób z zewnątrz środowiska 4.Metoda kierowania samowychowaniem. Pokazywanie jak może się samodoskonalić
Metoda wychowania opiekuńczego. Każdy wyodrębniony sposób postępowania wychowawcy zmierzający do zaspokajania istniejących i kształtowania poraz to nowych potrzeb wychowanków przy aktywnym ich uczestnictwie w tym procesie. Dobór postępowania zależy od celów wychowanka sposobu od warunków wychowania i sytuacji w jakich przebiega proces wychowania opiekuńczego 1.Metoda indywidualnego przypadku 2.Metoda pracy grupowej *gr. rozwojowo-wychowawcze *gr. psychoterapeutyczne *gr. Rewalidacyjne 3.Metoda środowiskowa
Wg. J. Materie: Metoda uprawy infrastruktury socjalnej Metoda pielęgnowania rozwoju podopiecznych Metoda ratowania osób zagrożonych w rozwoju.
Temat: instytucje odpowiedzialne za wychowanie
1.Rodzina-jako podmiot różnych dyscyplin naukowych. Socjologia F.Adamski Z.Tyszka socjologia rodziny. Pedagogika J.Jundził A.Kwach. psychologia rodziny jest analizowana pod kontem komunikacji interakcji M. Brałn-Gałkowska. Rodzina jest definiowana jako jest to para małżeńska posiadająca dzieci. Wg. Szczepańskiego rodzina to mała grupa społeczna który łączy stosunek małżeński i rodzicielski i silna więź między osobnicza.
Rodzina jako grupa społeczna mała grupa rodząca się na bazie grupy pierwotnej licząca niewielu członków między którymi istnieją interakcje posiadające wspólne cele i normy społeczno moralne odczuwająca odrębność swojej grupy w stosunku do innej grupy. Posiada strukturę różną niż pozostałe specyficzne zasady funkcjonowania poczucie odrębności.
Rodzina jako instytucja społeczna rodzina przygotowuje do pełnienia różnych ról. Jest elementem skomplikowanych powiązań i uwarunkowań społecznych zachodzących między rodziną a społeczeństwem jako makrostruktura. Rodzina wpływa wychowawczo poprzez oddziaływanie i współpracuje wychowawczo z innymi instytucjami wychowawczymi.
Funkcje pełnione przez rodzinę wg. Z. Tyszki: 1.Funkcje biologiczne a)prokreacyjna b)seksualna 2.Funkcja ekonomiczna a)materialno-ekonomiczna b)opiekuńczo-zabezpieczająca 3.Funkcja społeczno-wyznaczająca a)stratyfikacyjna b)legislacyjno-kontrolna 4.Funkcja socjo-psychologiczna a)socjologiczno wychowawcza b)kulturalna c)religijna d)rekreacyjno towarzyska e)emocjonalno ekspresyjna.
Jak w rodzinie realizowana jest funkcja opieki motywowania do działań. Dwa czynniki np. na jakość 1.czynniki czynniki wewnątrz rodzinne 2.mezo i makro społeczne (społeczność lokalna) 3.istotne *wykształcenia *obciążenie obowiązkami *czynniki materialne. Zależne jest czynnik materialny i obowiązki wykształcenia są istotne i można w jaki sposób rodzina rozwiązuje problemy na bazie tego powstałego teoretycznie modelu rodziny.1.Model intencjonalny działania podjęte przez rodziców celowość i intencjonalność w sposób racjonalny zmierzają do samodzielności dziecka. Współmałżonkowie uczestniczą w sprawowaniu opieki nad dzieckiem w zależności od obiektywnych zależności. Uzupełniają się w działaniach lub wspólnie je realizują. Do wsparcia innych instytucji odwołują się rzadko gdy dostrzegają okoliczności sprzyjające rozwojowi dziecka 2.Model nadmiernej koncentracji na dziecko. Dziecko często jest traktowane jako przedmiot opieki. Pełna i przesadna kontrola nad dzieckiem. Nadopiekuńczość. Zbyt wysoki stopień odpowiedzialności nad dzieckiem związane z niskim stopniem zaufania do dziecka i jego działań samodzielnego systemu działań w rodzinie jest tak zorganizowany aby była pełna kontrola nad dzieckiem. Czas wolny jest nadzorowany. 3.Model nadmiernego dystansu wobec dziecka. Często pojawia się w rodzinach nadmiernie obciążonych materialnie albo ubogich. Rodzice skoncentrowani na potrzebach własnych zachowują dystans do emocjonalnych potrzeb własnych najczęściej tradycyjny podział ról ograniczona odpowiedzialność zadań opiekuńczo-wychowawczych powierzają często innym instytucjom. Rodzice w niedostateczny sposób kontrolują naukę. Czas wolny jest pozbawiony kontroli. 4.Model deterministyczny. Najczęściej zła sytuacja materialna niski poziom wykształcenia rodziny. Charakterystyczny wzór rodziny oparty jest na odsunięciu ojca. Rodziców charakteryzuje słaby poziom funkcji opiekuńczych umiarkowane oczekiwania związane z karierą szkolną. Niska kontrola nad nauką. Są to najczęściej rodziny dysfunkcyjne.
Sytuacje dziecka poza rodziną naturalną: *Zagrożenia zanik więzi rodzinnych. Wg. L. Krzywiki minimum więzi społecznych. Rodzina jest elementem utrata jest groźna dla społeczeństwa. Współcześnie mianem patologii rodziny określa się zjawiska jak: rodziny przestępcze rozwody rodziny niepełne sieroctwo przestępczość. Swoboda obyczajów przestępca przeciw rodzinie narkomania alkoholizm.
Rodzina dysfunkcyjna to grupa społeczna której życie społeczne jest regulowane przez zbiór powszechnie odrzuconych wartości norm i wzorów zachowań które stanowią przedmiot transmisji między pokoleniowej w toku procesów socjalizacyjnych przyczyniając się tym samym do pogłębienia nieprzystosowania oraz zaburzenia wszelkich rodzajów komunikacji i relacji.
Dysfunkcjonalność rodziny w zakresie wypełniania podstawowych zadań i ochrony interesu dziecka sprzyjają takie czynniki: *konflikty rodzinne *postęp atomizacji społecznej i indywidualizacji życia *liberalizacja obyczajowości moralności rodziny *atrofia systemów aksjologicznych i skrajnie zagrożenia bezpieczeństwa osobistego i rodziny *wzrost roli związków nieformalnych *duże dysproporcje dotyczące metod i form wychowania dziecka *brak odpowiedzialności w kwestii zaspakajania potrzeb wszystkich członków rodziny *złe warunki mieszkaniowe i materialne *ewidentne zaniedbywanie obowiązków rodzicielskich połączenie często z patologią.
Sieroctwo społeczne w dwóch znaczeniach 1*w wąskim za sieroty społeczne uznaje się dzieci które są pozbawione naturalnego środowiska rodzinnego utrzymują z nim systematycznego kontaktu i przebywają pod stałą lub okresową opieką całkowicie poza rodziną 2*w szerokim znaczeniu są to dzieci które wykazują subiektywne poczucie osamotnienia choć często mieszkają z rodzicami i przebywają pod ich opieka często taka sytuacja określona jest mianem sieroctwa duchowego.
Wskaźniki osamotnienia a)brak akceptacji emocjonalnej w rodzinie b)brak zrozumienia przez rodziców c)poczucie osamotnienia w rodzinie
Trzy stopnie osamotnienia dziecka wg. A. Szymbrskiej 1.Najwyższy całkowite opuszczenie zupełny brak kontaktów z rodziną 2.Średnie kontakty z rodzicami niepewne i niestabilne w nieokreślonych warunkach odstępach czasowych 3.Najniższy kontakty stosunkowo częste chociaż niecodzienne i niesystematyczne
Podział sieroctwa społecznego wg. A. Tyrolski *sieroctwo społeczne prawne jako skutek orzeczenia sądu ograniczającego lub pozbawiającego rodziców władzy rodzicielskiej w sytuacji niezaspokajania potrzeb dziecka lub jego generalizacji *sieroctwo społeczne losowe jako wynik przejściowej sytuacji *sieroctwo społeczne będące efektem dezorganizacji rodziny jej nieprawidłowego funkcjonowania *sieroctwo społeczne będące efektem emocjonalnego odrzucenia dziecka
W sytuacji gdy rodzina nie organizuje funkcji wtedy przejmuje opiekę: -rodzina zastępcza -rodzinne domy dziecka -pogotowia opiekuńcze -domy dziecka
Rodzina adopcyjna-stanowi najlepszą i najbardziej skuteczną formę braku rodziny naturalnej wynika to z faktu że pomiędzy dzieckiem a osobami adoptującymi istnieje prawna więź rodzinna taka jak pomiędzy biologicznymi rodzicami a dzieckiem. Aby dziecko trafiło do takiej rodziny musi mieć klarowną sytuacje prawną. Kodeks rodzinny 3 formy adopcji *przysposobieni pełne nie odwołalne ma miejsce wtedy gdy rodzice przed sądem wyrazili zgodę bez wskazania osoby adoptowanej. Zerwanie z rodziną naturalną *przystosowanie pełne jest częściej orzekane Ustanawia prawa i obowiązki wynikających z pokrewieństwa względem rodziców i krewnych nabycie takich obowiązków na rzecz rodziców przysposabiających *przysposobienie niepełne gdy więź z rodziną naturalną zostaje utrzymana ale opiekę prawną maja rodzice adoptujący
Różnice między rodzicami biologicznymi a adopcyjnymi: 1.adopcja jest konsekwencja posiadania braku dzieci 2.czas oczekiwania na dziecka 3.podejmowania decyzja od dziecku jest głęboko przemyślana 4.decyzja przyjęciu dziecka 5.rodzice adopcyjni są starsi 6.dobre warunki mieszkaniowe (STABILNE)
Rodzina zastępcza jest to środek opiekuńczy który zastępuje wychowanie w rodzinie własnej poprzez stworzenie warunków takich jakie istnieją normalnie. Osoby przyjmujące dziecko nie zastępują w sensie prawnym rodziców naturalnych nie powstaje prawne pokrewieństwo między dzieckiem a przybranymi rodzicami. Rodzice biologiczni ponoszą koszty i obowiązki uprawnienie wynikające z władzy rodzicielskiej. W rodzinie zastępczej stosunki prawne powstają między dzieckiem i rodzicami zastępczymi ale nie pomiędzy innymi członkami. Rodziny zastępcze korzystają z pomocy państwa. Rodziny zastępcze mogą zrezygnować z opieki nad dzieckiem czas trwania opieki nad dzieckiem nie jest dłuższy niż do uzyskania pełnoletności. Pierwszeństwo do adopcji ma rodzina spokrewniona. Kandydaci na rodzinę zastępczą to osoby zdolne do poświęceń wyrzeczeń rozumiejący dziecko zaspakajający potrzeby muszą mieć odpowiednie warunki i stałe źródło utrzymania powinni przejść szkolenie.
Profilaktyka społeczna-oddziaływanie którego celem jest eliminowanie lub redukowanie czynników ryzyka tkwiących w jednostce i jej środowisku społecznym. Działania które są nastawiane na wzmocnienie czynników chroniących tkwiących w jednostce i jej środowisku społecznym.
Zachowania ryzykowne -palenie tytoniu -zachowania agresywne -zażywanie narkotyków -nadużywanie alkoholu
Teoria zachowań problemowych R. S. Jesserów: *zachowanie ryzykowne mają znaczenie rozwojowe *przejmowanie działań: -chronienie -zapobieganie
Czynniki ryzyka: *Tkwiące w najbliższym otoczeniu: -słabe lub pozrywane więzi rodzinne -przemoc i zaniedbywania wychowawcze wobec dzieci -obecność osób zachowujących się dysfunkcyjnie -destrukcyjna grupa rówieśnicza -bezrobocie -bieda *możliwości i ograniczenie dziecka tkwiące w nim samym lub będące efektem błędnych działań dorosłych: -brak podstawowych umiejętności społecznych -słabe wyniki w nauce -brak lub nie znajomości zasad i regulaminów postępowania -błędne przekonanie normatywne -media -nieświadomość konsekwencji zachowań ryzykownych
Czynniki chroniące *silna więź z rodzicami *zainteresowanie nauką i pozytywny stosunek do szkoły *podejmowanie różnych aktywności *praktyki religijne *zakorzenienie w ogólnie przyjętych wartościach i tradycjach
Stopnie zagrożenia: *Grupa niskiego ryzyka -osoby które nie podejmują zachowań ryzykownych osoby przed inicjacją *grupa podwyższonego ryzyka -osoby które podjęły chęć jedno zachowanie ryzykowne osoby po inicjacji eksperymentatorzy *grupa wysokiego ryzyka -osoby które zachowania ryzykowne są głęboko utrwalone osoby które odczuwają negatywne konsekwencje zdrowotne i społeczne swoich zachowań.
Stopnie profilaktyki *Profilaktyka pierwszorzędna (prewencja pierwotna) adresatem jest gr. niskiego ryzyka. Stawia ona 2 cele promują zdrowy tryb życia i opóźnienie inicjacji. Wpaja to szkoła te programy towarzyszą komunikaty *Profilaktyka drugorzędna (prewencja wtórna) adresowana jest do gr. Podwyższonego ryzyka. Są tu 2 cele ograniczenie głębokości uświadomienie dziecku umożliwienie wycofania się. *Profilaktyka trzeciorzędowa (prewencja potencjalna) adresowana do gr. wysokiego ryzyka celem przedstawienie pogłębienia się degradacji społecznej umożliwienie powrotu do życia w społeczeństwie uczenie terapia rehabilitacja
Strategie działań profilaktycznych 1.Jest to strategia informacyjna celem jest dostarczenie informacji na temat spadków zachowań ryzykownych umożliwiającym osobom dokonanie racjonalnego wyboru. Może być stosowana na każdym poziomie profilaktyki 2.Strategia edukacyjna kształcenie umiejętności psychologicznych i społecznych nawiązywanie kontaktów opieranie się naciskom innych rodzinie ze stresem 3.Spalternatywna pomoc w zaspakajaniu potrzeb życiowych poprzez angażowanie się w działalność pozytywną. Odwracanie uwagi. 4.Strategia interwencyjna koncentruje się na pomocy mających trudności identyfikowaniu i rozwiązywaniu problemów życiowych i wspieraniu w sytuacjach kryzysowych 5.Strategia zmniejszająca szkody skierowana do gr. wysokiego ryzyka. Wcześniejsze strategie zawiodły. Oferowanie pomocy medycznej narkomanom. Wydawanie czystych narkotyków na receptę. Programy wymiany igieł narkomanom. Pomoc socjalna. Dystrybucja prezerwatyw 6.Strategia zmiany środowiskowej rozpoznanie i zmiana tych czynników środowiskowych które sprzyjają zachowaniom dewiacyjnym. Są to działania podejmowane przez instytucje 7.Strategia zmiany przepisów społecznych dotyczy zmiany przepisów prawnych i redukowanie potencjalnych zjawisk dewiacyjnych.
Zasady prowadzenia profilaktyki u dzieci i młodzieży *Znajomość problemu -rozpoznanie przyczyny *znajomość odbiorcy -rozwój emocjonalny dzieci *z. metodyki społeczny pracy jakie są adekwatne *diagnoza wiedzy dzieci na dany temat *nie straszyć dzieci
Przykłady programów profilaktycznych: 1)program 7 kroków -opracowany prze agencję. Celem programu jest dostarczenie informacji o środkach psychoaktywnych i niebezpieczeństwach zmian związanych poprzez wytrenowanie podst. Umiejętności życiowych program jest adresowany do uczniów gimnazjum 2)Jak żyć z ludźmi głównym celem jest rozwinięcie umiejętności interpersonalnych komunikowania się podejmowania decyzji radzenie ze stresem chronienie siebie w momencie nacisku grupowego. Budowanie wizerunku własnej osoby otwartości empatii dostarcza informacji o śr. uzależniających jest przeznaczony dla uczniów szkół ponadpodstawowych 3)Dziękuje NIE celem jest zdobycie umiejętności życiowych. Osiągnięcie większej autonomii odpowiedzialności w swoich zachowanie. Jest dla uczniów ponadpodstawowych 4)Spójrz inaczej kładzie nacisk na osobowość ucznia i jego zdolności przystosowania się. Przeznaczony dla szkół podstawowych i gimnazjów. Chodzi w nim o przyswajanie i wyrażania uczuć rozumienie i akceptowanie uczuć. Budowanie własnej wartości. Rozwiązywanie problemów 5)Spójrz inaczej na agresje jest budowany na podstawie spójrz inaczej. Stanowi profilaktykę hamowania przemocy. Celem jest wyuczanie umiejętności radzenia ze swoimi uczuciami oraz przemocą z zewnątrz. Przeznaczony dla uczniów 6klas i gimnazjów 6)Debata zamiana mitu związane z piciem alkoholu i braniem narkotyków. Jest prowadzony w formie dyskusji kierowanej jest ankieta. Wpływ reklam na ich 7)Jak radzić sobie z trudnym zachowaniem u dzieci. Jest kierowany do rodziców wyuczenie ich właściwego zachowania które występują u dzieci w młodszym wieku
T: Podmiotowość w wychowaniu
Podmiotowość w ujęciu socjologicznym: istota wpływu działań ludzkich na kształt struktury społecznej. Podmiotowość w ujęciu psychologicznym zakłada trzy momenty rozumienia ludzkiej podmiotowości -przekształcenie świata -świadomość tej działalności -odrębność i autonomii
Podmiotowość w aspekcie pedagogicznym odwołuje się do teoretycznych założeń podmiotowości w ujęciu socjologicznym i psychologicznym. Istotą jednak jest realizowanie idei podmiotowości w praktycznej działalności pedagogicznej
Wychowanie podmiotowe to takie które sytuacje wychowawczą wyznacza zawsze układem ludzi rzeczy zadań i traktuje ją jako sytuacją podmiotową
Cechy podmiotowej sytuacji wychowawczej: *Podmioty wychowania włączają się wzajemnie w linie własnych działań i stają się równoważnymi aktorami *Wyznacznikiem podmiotowego charakteru sytuacji wychowawczej jest względna równowaga prawa do aktywności wychowawcy i wychowanka *zadaniem wykonywanej przez wychowanka nie dominuje nad nią a wychowawcą gdzie się na ograniczenie swej podmiotowości podmiotowej
Podmiotowość jest celem wychowania sprowadza się do świadomego kształtowania orientacji podmiotowej. Orientacja podmiotowa jest to nastawienie na aktywność sprawnej
Warunki orientacji podmiotowej: *Generatywność skłonność do spontanicznej emisji zachowań i do wykorzystania nowych schematów myślenia i działania *Optymizm nastawianie na wydarzenia pozytywnie oczekiwanie sukcesu *Zaufanie *Selektywność -wyrażająca się jasnym zdecydowanym wartościowaniem *Poszukiwanie przyczynowości wykrywanie związków przyczynowych między zjawiskami
Wychowanie-dynamiczny złożony układ wzajemnie od siebie zależnych procesów nadawania i odbioru wpływom zachodzących miedzy jednostkami zakłada istnienie dwóch źródeł wpływów
Proces wychowania to przyjmowanie w układzie dwupodmiotowym relacji wzajemnej odpowiedzialności a siebie to proces komunikacji który zakłada włączenie się wychowawcy w aktywność wychowanka
Typy interakcje zapewniające dwu podmiotowość 1)dialog pierwszy rok budujący orientację podmiotową pewne istotne doświadczenia nie przerywanie dialog umiejętność słuchania. Dialog to zmiana ról dochodzenia do wspólnego znaczenia. Ma być epizodem wspólnego zachowania którego uczestnicy zwracają uwagę na zewnętrzny temat i wspólne wobec niego działają 2)Walka kooperacja negatywne są potrzeby dwie strony wymaga uwzględnienia aktywności obu stron 3)dyskurs jest kategorią rozmowy gdzie równo rozdane są role nie ważne są pozycje które zajmujemy a ważna jest siła argumentów 4)Współdziałanie z dzieckiem. Zasady współdziałania dostrzegane dziecko i okazywanie że jest rozumiane dostrzeganie problemów dziecka. Ograniczenie czasu aktywności dziecka akceptowanie sposobu wyboru aktywności. Zachęcenie dziecka do pomocy widzenie dziecka własnych sposobów rzeczywistości dawanie prawa do odkrywania nazywanie nadawanie znaczeń
1