Runy za czasów wikingów

Pismo Runiczne

W czasach Wikingów (III-IX w.) bardzo „popularne” było pisanie runami. Alfabet składający się z 16 lub 24 run nazywany był „futhark”. Napisy w futharku najczęściej wycinane były w drewnie (napisów tych przetrwało do dzisiejszego dnia stosunkowo niewiele, głownie przez zakonserwowanie w torfowiskach) oraz ryto je na kamieniach, stąd możemy ich więcej zobaczyć. Są to tak zwane kamienie runiczne stosowane między innymi do wróżenia z run lub do ich układania, co miało na celu przynosić pożądane efekty. Nieliczne napisy runiczne można znaleźć również w źródłach pisanych. Futhark jest jednym z niewielu pism, które od początku swego istnienia było fonologiczne (jeden znak graficzny przypisywano jednemu pojedynczemu dźwiękowi).

Pochodzenie pisma runicznego

Tak zwany futhark stary, używany między III a IX wiekiem, składał się z 24 liter. Napisy w nim wykonane należą do rzadkości archeologicznych. Hipotez dotyczących jego pochodzenia jest kilka. Najbardziej prawdopodobna z nich, zainicjowana przez Włocha Carlo Pauliniego w 1885 roku, wskazuje na podobieństwo pisma runicznego z pismem Etrusków. Teza ta zyskała zwolenników dopiero po tym, gdy profesor C.J.S. Marstrander poparł ją swoimi dowodami. Podstawą tej teorii jest fakt podobnego zapisu graficznego głosek F, U, R, K, H, N, I, S, T, i L oraz znaleziska archeologiczne. Szczególnie 26 północno-italskich hełmów z napisami etruskimi znalezionych w 1811 roku, których sposób zakopania wskazuje, iż zrobili to Wikingowie. Druga mniej prawdopodobna teoria, lansowana przez wybitnego runologa Ludwika Wimmera w książce pod tytułem „Pochodzenie pisma runicznego i jego rozwój na północy" ( 1874 r.), mówi o pochodzeniu pisma runicznego od pisma łacińskiego. Jako dowód na poparcie tej teorii wskazuje on podobieństwo graficznego zapisu liter F, R, K, H, I, T i B w łacinie i runach odpowiadających tym samym głoskom. Oprócz tego należy również wspomnieć o rysunkach, mogących być również, choć mało to prawdopodobne, początkiem pisma runicznego, odkrytych w grotach na terenie Skandynawii. Natomiast futhark młodszy szesnastoliterowy wywodzi się bezpośrednio z futharku starego. Właściwie jest to jego ograniczona wersja, która pojawiła się na terenach obecnej Danii i była używana od IX do XIII wieku. Zmniejszenie ilości znaków alfabetu runicznego wynika, jak udowodnił w 1955 roku profesor Poul Diderichsen, ze zmniejszenia fonemów w duńskim wariancie języka nordyckiego. Na przykład głoski P, K i T zbliżyły się na tyle do głosek B, G i D, że nie było potrzeby rozróżniania ich oddzielnymi literami. Oprócz podanych wyżej odmian pisma runicznego istniało jeszcze wiele innych, takich jak runy punktowane, szwedzkie, runy pierzaste i cała masa regionalnych odmian futharku. Nie są one na tyle istotne, by je tu omawiać.

Pochodzenie słowa "runa"

Słowo runa, które pojawiło się w językach europejskich w XVII wieku, określa pojedynczą literę alfabetu futhark. Pierwszy napis, w którym wspomniano ten wyraz, napisany zresztą runami mówi: „[Ja] Dagar te runy zabarwiłem" (Wikingowie barwili runy krwią lub czerwoną farbą). Pochodzi on najprawdopodobniej z roku 400. Znaczenie słowa „runa", bądź też „run", było bardzo zbliżone we wszystkich językach obszarów, gdzie żyli Wikingowie. W gockim oznaczało: tajemnica, sekret. W staro-angielskim i staro-niemieckim: tajemnica, szept, rada. Staro irlandzkie znaczenie tego wyrazu to tajemnica. Natomiast staro-islandzkie „ryna" oznaczało: mówić o sekretach. W języku fińskim „runo" oznacza magiczny śpiew. Znaczenia te odnoszą się do wierzeń Wikingów, iż runy zostały stworzone przez bogów w Asgardzie i mają właściwości magiczne.

Pisanie run

Runami Wikingowie pisali właściwie na wszystkim. Od monumentalnych dzwonów po zwykłe kościane grzebienie. Jednak samo pisanie run miało charakter, można by rzec, mistyczny. Runy miały według wierzeń wikingów moc magiczną. Nie bez znaczenia było co, a nawet jak się nimi pisało. Pisanie runami polegało na wycinaniu ich w twardym przedmiocie. Kierunek pisania, od lewej do prawej czy na odwrót nie miał większego znaczenia, choć teksty użytkowe były pisane zazwyczaj od lewej. Zdarzało się, że litery w wyrazie powtarzały się wielokrotnie. Wynikało to z chęci pomnożenia wartości magicznej wyrazu. Każda runa ma swoją wartość liczbową i magiczną, nikomu jednak nie udało się dotychczas rozpracować dokładnie całego systemu potencjałów magicznych run. Po napisaniu run trzeba je było zalać krwią zwierzęcą lub ludzką, którą jednak można było zastąpić czerwonym barwnikiem. Czasem przy pisaniu run o znaczeniu magicznym wypowiadano formułki czarnoksięskie, niestety nie znamy treści żadnej z nich. Treści magicznych napisów musiały być sporządzane nocą, a pozbawić ich mocy można było na przykład przez spalenie drewna z wyrytymi runami w ogniu. Pisanie run o treściach czarnoksięskich mogło nieść za sobą dobre jak i złe intencje. Nie mniej jednak wszyscy zgadzają się z tym, co napisał w swej powieści jeden ze skaldów: „Niechaj nikt nie nacina run, jeśli nie potrafi się nimi posługiwać. Już nie jednego śmiałka wywiodły one w pole."
Runy nie były tylko pismem normańskim. Pierwsze z nich znaleziono w Anglii, Niemczech, Środkowej Europie. Jednak w Skandynawii przetrwały najdłużej i tam znaleziono najwięcej ich przykładów. Używano ich jeszcze długo po chrystianizacji, aż do wczesnego okresu współczesnego.



Edda starsza, wiersze skaldyczne

Opracowany przez ludy skandynawskie alfabet używany był głównie do tworzenia krótkich inskrypcji, a wszystkie zachowane do dzisiejszego dnia teksty literackie i mitologiczne zostały spisane już po chrystianizacji Skandynawii. We wcześniejszych czasach wszystkie opowieści o bogach i herosach przekazywano z pokolenia na pokolenie w formie pieśni oraz gawęd. Nordyckie poematy zachowane do dziś w dziele zwanym Eddą starszą są bardzo różnorodne i proste w stylistyce. Najstarszy rękopis z Eddy pochodzi z 1270 roku, chociaż większość zawartych w tym zbiorze ballad powstała 300 lat wcześniej, jeszcze przed chrystianizacją Skandynawii. Są one podstawowym źródłem mitów o bogach i herosach. Poematy eddaiczne nie były modlitwami ani hymnami do bogów - pisano je o bogach.
W wieku IX i później w Islandii i Norwegii powstało wiele wierszy skaldycznych. Ich autorzy - nadworni poeci królewscy - opiewali w nich zwycięstwa swoich władców oraz ich hojność. Poematy skaldyczne są wierszami pochwalnymi, a nie opowieściami. Posługiwano się w nich krótkimi i dowcipnymi aluzjami do mitów i legend. Skaldowie byli osobami znanymi z imienia i wiedziano, w jakim okresie żyli i tworzyli. Bardziej poważną i obszerniejszą formą poematu był epos. Niestety do dzisiejszych czasów nie przetrwał żaden z tych tworzonych przez Skandynawów.

Dzieje Duńczyków, Edda młodsza

Na początku XIII wieku powstały dwa bardzo ważne zbiory mitologii nordyckiej. Były to Dzieje Duńczyków duńskiego kronikarza Saxo Grammaticusa (około 1250 roku) oraz Edda młodsza islandzkiego pisarza Snorriego Sturlusona (około 1220 roku). Saxo Grammaticus spisał historię narodu duńskiego po łacinie, korzystając z ustnych przekazów i heroicznych pieśni, które nie zachowały się do naszych czasów. Były to opowieści, które zebrał wśród mieszkańców Norwegii i Isladii. W swoim dziele skupił się głównie na historii ludzi, królów i bohaterów. Grammaticus był duchownym i wspominając o pogańskich bogach, zawsze robił to z pogardą i nienawiścią, nie mogąc ukryć swojej nietolerancji religijnej. Z kolei Edda młodsza, dzieło Snorriego Sturlusona przedstawia mity i legendy nordyckie w znacznie ciekawszej i obszerniejszej formie. Sturluson był bogatym islandzkim właścicielem ziemskim, znawcą prawa i aktywnym uczestnikiem życia publicznego. Spisał całą historię Norwegii, skupiając się na żywotach władców. Wiedzę na ich temat czerpał głównie z poeamtów skaldycznych. Sturluson napisał Eddę jako zbiór zasad stylistyki i metrum oraz jako podręcznik mitologii skandynawskiej. Wiedział bowiem, że zrozumienie dawnych dzieł nie przychodziło współczesnym mu czytelnikom łatwo. W poematach skaldycznych słowa takie jak „król" czy „złoto" zastępowano metaforycznymi określeniami odwołującymi się najczęściej do mitologii. Są to figury stylistyczne zwane kennigami. Przykłady:
(*) bitwa - sztorm Odyna (Odyn był bogiem wojny);
(*) złoto - łoże Fafnira, ciężar Graniego (bohater Sigurd zdobył złoto, na którym leżał smok Fafnir i zabrał je ze sobą na koniu o imieniu Grani).
W swoim dziele Snorri zawarł główne mity (od stworzenia świata, opowieści o bogach i boginiach, aż do zmierzchu bogów i zniszczenia świata). Do bogatej części narracyjnej dołączył omówienie mitologicznych odniesień w poezji. Edda młodsza była próbą utrwalenia wiedzy na temat pogańskich tradycji i zwyczajów. Komentarz i objaśnienia Sturlusona w znacznym stopniu ułatwiły zrozumienie twórczości skaldów.

Sagi

W XIII wieku w Islandii powstał nowy gatunek literacki - pisana prozą saga, który w krótkim czasie zdobył bardzo dużą popularność. Samo słowo „saga" znaczy historia, jednak nie wszystkie znane sagi dotyczą wydarzeń historycznych. Niektóre z nich opisywały życie pierwszych islandzkich osadników i ich potomków żyjących w X i XI wieku, inne traktowały o duchach, magii, czarach i pogańskich praktykach. Największą grupę stanowiły jednak sagi o pradawnych czasach opowiadające o legendarnych bohaterach z ery migracji i ery Wikingów. Były to żywe i porywające historie zaczerpnięte ze starych poematów i kronik, opowiedziane jednak stylem prostszym, niż oryginalne wersje. Splatano w nich wiele wątków w jeden ciąg narracyjny. Mimo tego wszelkie wzmianki historyczne na temat Skandynawii ery Wikingów pochodzą przeważnie z dwóch sag: Królów (Konunga sögur) i z Sagi o Islandczykach (Íslendingasögur). Obydwie zostały spisane w XIII w. Sagi Królów zaczynają się legendarnymi opowieściami o pierwszych władcach Skandynawii, a następnie przechodzą w opowieść o pierwszym królu Norwegii, Haraldzie Pięknowłosym (rozpoczął panowanie w 870 roku). Później wymieniony jest cały poczet królów, aż poza koniec ery Wikingów. Wspomniane są także związki między władcami Norwegii i resztą Skandynawii. Z kolei Saga o Islandczykach opowiada historię pierwszych kolonizatorów Islandii (w latach 870-930) i kilku pokoleń ich następców. Zawiera opis pierwszych osad i problemów z ich utrzymaniem, próby wprowadzenia regulacji prawnych.

Żródła:
Wikingowie i Germanie. Sagi ludów północy.
Wielkie kultury świata. Wikingowie oraz
nieoceniona pomoc przyjaciela.

Wróżenie z run


Wróżenie z run jest jedną z najstarszych metod wnikania w przyszłość.
Mało tego, wróżenie z run w głównej mierze pomaga kształtować człowieka. Dzięki Wyroczni zrozumiemy nasz problem, a do tego dostaniemy odpowiedź na nasze pytanie: "jak go rozwiązać?".

Na czym to się wszystko opiera?
Runy są łącznikami między świadomością osoby dla której wróżymy, a jej podświadomością chyba, że robimy to dla siebie wtedy te kontakty tyczą się nas samych. To dlatego tak skuteczne są te wróżby, tym bardziej, że runy mają swoją specyficzną moc. Każda z osobna jest czymś wspaniałym. Każda niesie z sobą wiele informacji i różne energie. W momencie kiedy przeczytasz znaczenie runy w odniesieniu do twojego problemu na pewno odpowiednio to zinterpretujesz i będziesz wiedzieć o co chodzi. Gdy już będziesz miał swoje runy poczekaj, aż się naładują i wyciągnij nad nie ręce. Czujesz tę wspaniałą energię, jej różnorodność ?

Jak wszystko przygotować.
Zacznijmy od samych run. Przygotuj 24 runy mniej więcej tego samego wzorca, abyś losując je poprzez dotyk nie wiedział która jest która. Najlepiej umieść je na malutkich płaskich kamyczkach wielkości kapsla od butelki.
To oczywiście zależy od ciebie, ale będzie Ci dzięki temu bardziej poręcznie.
Moje runy są namalowane lakierem do paznokci, ale polecam wydrapać kształt run dzięki temu będą miały większą moc. Rowki znaków wypełnią się energią kosmiczna.
Następnie przygotuj sobie jakiś woreczek - sakiewkę. Tu należy podkreślić, że najlepiej, aby była wykonana z naturalnego materiału. Moja sakiewka jest zrobiona z pozszywanych kawałków skóry, a skórzany sznur do zaciskania jej, zakończony jest futerkiem.
Ostatnią rzeczą jaka będzie Ci jeszcze potrzebna to kwadratowy kawałek materiału (chusteczka lub serwetka) najlepiej koloru białego lub fioletowego, symbolizująca *świat* na którym rozłożysz runy, ja używam białej haftowanej chusteczki. Pamiętaj abyś chusteczkę używał tylko do wróżenia.
Włóż trochę serca w pracę. Wykonaj wszystko starannie. Jeśli się przy tym trochę pomęczysz tym bardzie jej efekt pracy będzie zadowalający, a twoje artefakty zżyte z Tobą.
Pomedytuj nad nimi prze chwilę i myśl o ich przeznaczeniu. Nie dawaj ich nikomu, są twoimi prywatnymi narzędziami, a dotykanie ich przez kogoś zanieczyści tylko energię wibrującą wokół run.
Mój sprzęt dostałem od mojej ukochanej kobiety, dlatego mają dla mnie ogromną wartość - są moim skarbem.

Przechodzimy do wróżenia.
Postaraj się, aby nikt Ci nie przeszkadzał to bardzo ważne, musisz byś bardzo skoncentrowany nad twoim celem jak i całą sytuacją. Jeśli nie masz zbyt dużo czasu na ceremonię możesz zrobić to tak po prostu, ale prawdziwy skutek będzie jeśli dodasz do tego nutkę rytuału. Zgaś światło w pokoju (jeśli jest noc) i zapal białą świecę. Świeca emanuje czyste światło, pozytywną energią, będzie Ci pomagać. Rozłóż na ziemi, bądź stole twoje "pole" (chusteczkę) na którym będziesz układał runy, a obok woreczek z runami.
Skoncentruj się nad tym co robisz możesz chwilę pomedytować (tak ja robię) lub poprosić swojego Opiekuna - Anioła Stróża o pomoc.
Możesz wróżyć na różne sposoby. Najprostszą jest wylosowanie jednej runy dla całej sytuacji, wtedy określa ona nasz problem jego uwarunkowania oraz rozwiązanie.
Inne, bardziej skomplikowane układy run, to losowanie czterech lub sześciu run w formie krzyża, dwunastu dając nam "koło runiczne", wszystkich dwudziestu czterech (metoda futharku) i inne. Po dłuższej praktyce można wypracować własny system, dostosowany do indywidualnych potrzeb.
Ja opiszę tu prosty sposób "trzech run".

Postaw pytanie lub skoncentruj się na problemie i wybierz trzy runy z woreczka, połóż je w rzędzie na "polu" od prawej do lewej i nakryj je na chwilę lekko palcem.
Jeśli wróżysz komuś to ta druga osoba losuje runy.
Pierwsza (lewa) oznacza sytuację w jakiej się znajdujemy.
Druga (środkowa) sugeruje nam działanie, które będzie najbardziej korzystne.
Trzecia (prawa) wskaże nam sytuację, która może zaistnieć poprzez zastosowanie się do rad runy środkowej.

Uwaga : Jeśli problem wiąże się z jakimiś zahamowaniami w naszym życiu polecam inna interpretację:
Pierwsza to my sami w obecnym momencie życia.
Druga stanowić będzie wyzwanie, czyli określi nam to co uniemożliwia osiągnięcie celu.
Trzecia oznaczać będzie najlepsze w danym momencie rozwiązanie.

Ważną sprawą jest też to, który ASPEKT, (tz. strona ciemna czy jasna) winien być poddany interpretacji.
Takie aspekty określamy na podstawie położenia runy po wylosowaniu tj. znak skierowany ku górze oznacza stronę jasną, a odwrócony stronę ciemną.

Teraz odczytaj tekst wyroczni i zinterpretuj go zgodnie z własną inicjatywą.
Dokładny opis run znajdziesz na naszej stronie w dziale "Magia".

Jeśli tekst Wyroczni wydaje się niezwiązany z tematem, należy pamiętać, że runy zawsze wskazują najbardziej istotny w danej chwili problem, którego możemy sobie jeszcze nie uświadamiać. Jeśli nurtuje nas wiele spraw, runy wskażą ten który wymaga najszybszego rozpatrzenia.
Otrzymana odpowiedź jest jedyna w danym momencie i powinna taka pozostać. Stawianie Wyroczni tego samego pytania jest nietaktowne. "Nie kpij z run bo one zrobią to samo z tobą!"
Choć byśmy chcieli wylosować je jeszcze raz i zadać to samo pytanie to na pewno otrzymamy inna odpowiedź, z tego względu, że od momentu kiedy otrzymaliśmy pierwszą odpowiedź zmieniliśmy się w malutkim stopniu i jak powiedział mistrz Yoda w "Gwiezdnych Wojnach"- "Przyszłość jest płynna Lucke!"

Życzę pomocnych rad Wyroczni !

---