Podstawowe czynności wątroby:

• Przemiana białkowa(cykl mocznikowy, dezaminacja)

• Regulacja glikemii (glikogenogeneza, glikogenoliza, glukoneogeneza)

• Przemiana tłuszczów (tworzenie, magazynowanie nienasyconych kwasów tłuszczowych)

• Tworzenie ciał ketonowych (ketogeneza)

• Detoksykacja

• Magazynowanie krwi

• Spichrzanie metali (Fe, Cu)

• Biosynteza i magazynowanie witamin A, D, B

• Czynność krwiotwórcza, produkcja czynnika przeciwanemicznego (erytropoetyna)

• Udział w procesie krzepnięcia krwi (fibrynogen, protrombina)

• Funkcja przeciwkrzepliwa (heparyna)

Żółć składa się głownie z soli kwasów żółciowych i barwników żółciowych.

SKŁAD:

Woda 97%

Sole kwasów żółciowych 0,7%

Sole kwasów nieorganicznych 0,7%

Barwniki żółciowe 0,2%

Lecytyna 0,1%

Tłuszcze 0,1%

Cholesterol 0,06%

Produkcja 500ml/dobę

Kwasy żółciowe

Występują jako sole potasowe i sodowe kwasu cholowego lub chenodeoksycholowego

Sprzężone z tauryna lub glicyna:

Kw. cholowy 50%

Kw. chenodeoksycholowy 30%

Kw. deoksycholowy 15%

Kw. litocholowy 5%

Sole kw. żółciowych

• Regulują napięcie powierzchniowe

• Są odpowiedzialne za emulację tłuszczów

• Tworza micele transportujące lipidy do kosmyków jelitowych

Sole są w 90-95% resorbowane w jelicie cienkim i transportowane z powrotem do wątroby żyłą wrotną a następnie ponownie wydalane do żółci (krążenie jelitowo - wątrobowe)

Szybkość syntezy kwasów żółciowych wynosi 0,2 - 0,4g/dobę. Całkowita ich pula (3,5g) wielokrotnie recyrkuluje drogą krążenia jelitowo - wątrobowego (6-8 razy na dobę)

KAMICA ŻÓŁCIOWA

Przyczyny - zaburzenie w składzie żółci, prowadzące do wytrącania składników i tworzenia złogów

Miejsce odkładania kamieni - pęcherzyk żółciowy, przewody wewnątrz i zewnatrzwątrobowe

Kamienie: - barwnikowe

- cholesterolowe

Kamica: -barwnikowa

- cholesterolowa

BARWNIKOWA

Przyczyna: ↑ hydrolizy bilirubiny związanej pod wpływem β-glukuronidazy

Aktywność tego enzymu wzrasta w niektórych sytuacjach

• Zakażenia dróg żółciowych na tle infekcyjnym

• Podczas procesu złuszczania się nabłonka dróg żółciowych

Tworzy się nadmiar bilirubiny wolnej NIE rozpuszczalnej w wodzie → wytrącanie się złogów

Nadmierna hemoliza erytrocytów erytrocytów marskość → czynniki sprzyjające

CHOLESTEROLOWA

Przyczyny - zaburzenie równowagi między 3 podstawowymi składnikami żółci:

- kw. żółciowymi

- cholesterolem

- lecytyną(prawidłowo 2:2:2)

↑ ilości cholesterolu w tej proporcji powoduje jego wytrącanie i powstanie kamieni

Przemiany Hb do bilirubiny w UŚS

CO₂

Hb biliwerdyna

O₂

Fe²⁺ redukcja

Globina

bilirubina krew

Przemiana bilirubiny

Bilirubina z rozpadu erytrocytow bilirubina z rozpadu mioglobiny

(80-90%) (10-20%)

bilirubina uwalniana z UŚS

bilirubina UCB połączona z albuminami osocza

(wolna, pośrednia, przedwatrobowa)

transport do wnętrza hepatocytów,

wiązanie z białkami nośnikowymi X i Y

wiązanie z kwasem glukuronowym

bilirubina związana CB

(bezpośrednia, pozawątrobowa

wydzielanie do jelit wchłanianie CB + UCB

redukcja przez enzymy bakteryjne

tworzenie labilnych bezbarwnych urobilinogenów

utlenowanie do stabilnych urobilin

częściowe wchłanianie zwrotne wydalanie urobilinogenu - mocz

do 12 i w j. cienkim sterkobiliny - kał

Hb choleglobina biliwerdyna bilirubina

mono-, diglukuronian bilirubiny

mezobilirubina

bezbarwne urobilinogen urobilinogen Ixα sterkobilinogen

barwne urobilina urobilina Ixα sterkobilina

mezobiliwidyna (w kale jako produkt przemiany urobilinogenu)

Przemiana barwników żółciowych w jelicie

Bilirubina

4H

Mezobilirubina

4H

Mezobilirubinogen

4H

Sterkobilinogen = urobilinogen

Kał mocz

2H utl. pod wpł. światła 2H

Sterkobilina = urobilina

Metabolizm bilirubiny w komórkach wątroby

Krew +UDPGA glukuronidy(75%)

+ kw. siarkowy siarczany(15%) żółć

Wolna bilirubina

bilirubina + adenozyno-metionina pochodne N-metylowe sprzężona

I 10%

I + glicyna gliko-

I + tauryna tauro- pochodne

albuminy

Odczyn van den Bergha

W warunkach prawidłowych w osoczu mamy wolną nie sprzężoną bilirubinę i jest to bilirubina powstająca poza wątroba w kom układu UŚS. Wytworzone w wątrobie sprzężenia bilirubiny nie przechodzą do krwi lecz zostają całkowicie wydalone do żółci. Prawidłowe przemiany bilirubiny w wątrobie są uwarunkowane sprawna ekstrakcją z krwiobiegu, wydajnym metabolizmem oraz nie zaburzonym wydzielaniem do kanalików żółciowych. Zaburzenie 2 pierwszych procesów tj. niepełna ekstrakcja lub upośledzenie sprzęgania bilirubiny - ↑ stężenia wolnej bilirubiny

Zaburzenie wydzielania ↑ stężenia bilirubiny sprzężonej.

Odczyn van den Bergha - zachodzi w środowisku wodnym, dlatego tylko rozpuszczalna w wodzie sprzężone pochodne bilirubiny reagują z dwufazowym kw.sulfanilowym dając czerwono - fioletowe zabarwienie(odczyn bezpośredni)

Wolna bilirubina tzn. nie sprzężona ale połączona z albuminami daje + reakcje van den Bergha dopiero po dodaniu alkoholu (odczyn pośredni)

Zaburzenia metabolizmu bilirubiny

• bilirubina niezwiazana

1. nadmierna synteza bilirubiny w żółtaczce hemolitycznej;przyczyny niedokrwistości, talasemie

2. zaburzenia transportu we krwi bilirubiny połączonej z albuminami (przekroczenie zdolności wiązania przez albuminy- nadmiar bilirubiny lub wiązanie albumin przez leki - ↑poziomu bilirubiny we krwi

3. zaburzenia wychwytywania bilirubiny przez hepatocyty;przyczyna : wiązanie bilirubiny przez kwas glukuronowy lub ↓ ilości białek Y,Z (głód wysiłek fizyczny);zespółGilberta - wrodzony brak ligandyn Y, Z

4. zaburzenia procesu wiązania bilirubiny w mikrosomach hepatocytów ; zespół Criglera Najjara - brak aktywności urydylo-glukuronylo-transferazy w hepatocytach (zaburzenia sprzęgania - ↑ bilirubiny wolnej we krwi) Pojawia się bezpośrednio po urodzeniu dziecka(stężenie 15-30 a nawet 50 mg%) Watroba powiększona,w żółci bardzo mało barwników, brak ich w moczu Przy braku leczenia - żółtaczka jądrowa.

blirubina niezwiązana

1. zaburzenia wydzielania do kanalików żółciowych (uszkodzenie hepatocytów w zapaleniu wątroby, uszkodzenie miąższu przez alkohol, leki, czterochlorek węgla)

2. zaburzenia wewnątrzwątrobowego transportu żółci wewnątrz kanalików(zastój, patologiczne rozszerzenie kanalików)

3. zaburzenia zewnątrzwątrobowego transportu żółcie przez drogi żółciowe (pierwotna marskość, zastój pozawątrobowy (rak głowy trzustki)

Zastój żółci:

• uszkodzenie miąższu wątroby

• zmiany zapalne przewodów żółciowych

• nagromadzenie bilirubiny (żółtaczka)

• nagromadzenie kwasów żółciowych

• 
  brak hamowania przez te kwasy syntezy cholesterolu w jelicie hipercholestero-

• hamowanie w wątrobie przemiany cholesterolu do kw. żółciowych lemia

• krew i tkanki - świąd

• brak kw. tłuszczowych w treści jelitowej - stolce tłuszczowe

Żółtaczka (icterus)

Hemolityczna nie zastoinowe

pochodzenia Miąższowa

wątrobowego zastoinowa

Nadmiar barwnika żółciowego we krwi (>0,8mg%) - hiperbilirubinemia - zabarwienie skóry, błon śluzowych, spojówek.

• Hemolityczna

• Genetycznie uwarunkowane nieprawidłowości wewnątrzkrwinkowe

• Nieprawidłowości pozakrwinkowe

↑ stężenia bilirubiny wolnej we krwi

• Miąższowa (uszkodzenie wątroby)

• Trucizny

• Ostre i przewlekłe choroby (zapalenia, marskość)

• Toksyny bakterii chorobotwórczych (staph, strept, salmonella, leptospira)

↑ stężenia bilirubiny wolnej i związanej we krwi

• Zastoinowa (następstwo blokady przewodu żółciowego, wątrobowego lub przewodu żółciowego wspólnego)

• Kamień żółciowy, pasożyty

• Ucisk(guz)

• Wrodzona niedrożność przewodów

Brak urobilinogenu w kale , urobiliby w moczu, ↑ stężenia bilirubiny związanej

Nadciśnienie wrotne (prawidłowo 5-12mmHg)

Przyczyny:

• Niewydolność prawej komory serca

• ↓ ciśnienia onkotycznego

• zatrzymanie w ustroju Na i H₂O

• choroby otrzewnej przebiegające z wysiekiem

Ograniczenie przepływu krwi przez wątrobe

Kompensacja krążenie oboczne z ominięciem wątroby

Żylaki przełyku, powiększenie śledziony, wodobrzusze(wolny płyn w jamie brzusznej)

WODOBRZUSZE

• Utrudniony odpływ limfy z wątroby

(norma : z naczyń zatokowych przesącza się limfa w ilości 2-3l/dobę przy markiej wątrobie 12l/dobę)

przesącza do jamy otrzewnej

• ↓ syntezy albumin do3g/100ml osocza (prawidłowo 3,5-5,5) ↓cisnienie onkotyczne

• ↑ ilości aldosteronu

• hipowolemia- ↑ wazopresyny - ↓ przedsionkowy peptyd natriuretyczny

Patogeneza wodobrzusza

Ograniczenie odpływy krwi z obszaru żyły wrotnej

Uszkodzenie miąższu wątroby

↑tworzenia limfy nadcisnienie

↓katabolizmu aldosteronu ↓syntezy albumin w ukł. żyły

wrotnej

wtorny hiperaldosteronizm ↓ ciśnienie zaleganie limfy

onkotyczne osocza

zatrzymanie sodu i wody

W O D O B R Z U S Z E

obarczenie receptorów obniżenie objętości krwi krążącej

lewego przedsionka serca i

zwiekszenie wydzielania AVP

Zmniejszenie przepływu nerkowego

Aktywacja R-A-A

Hiperaldosteronizm wtórny

Zatrzymanie sodu i wody

Niewydolność wątroby

Przyczyny:

zapalenie wirusowe

zatrucia egzogenne

Rozwojowi sprzyjają :

- krwotoki wewnętrzne

- sole amonowe

- leki moczopędne i narkotyczne

- niedobór potasu

Skutki :

Tworzy się nadmiar amoniaku, który dostaje się do mózgu

- ↓ zuzycie O₂przez mozg

- alkaloza i hiperwentylacja , przechodzenie H⁺ z ECF do ICF

- hipokaliemia, ↑ wydalania K⁺

↑ stężenia FFa we krwi

↓ w mózgu zawartości Glu, Asp, NA

↑ we krwi i mózgu amoniaku, merkaptanu, α ketoglutaranmu, Trp

zaburzenie procesów neurotransmisyjnych w mózgu

zaburzenia świadomości

śpiączka

Patogeneza encefalopatii wątrobowej

Marskość wątroby

Nadciśnienie wrotne

Zab.metabolizmu

Krazenie oboczne wewnątrzwątrobowego i

Wewnatrzwątrobowe mech.detoksykacji NH₃, merkaptanow,

FFA,aminokwasów

krążenie oboczne

pozawątrobowe

przeciek NH₃ dokrążenia

ogólnego

zab.przemiany ↑ stęż. substancji

materii tox.

↑ stężenia NH₃

we krwi krążenia

ogólnego

ENCEFALOPATIA WĄTROBOWA

Patofizjologia wątroby

Patofizjologia wątroby Strona 1 z 6

Wtórne (tworzone w j. grubym pod wpływem bakterii

---