30.Typowe trudności występujące w czytaniu ze zrozumieniem.
Elżbieta Putkiewicz badając umiejętności dzieci kończących klasę III wyróżniła problemy z którymi najczęściej spotykają się w czasie czytania ze zrozumieniem. Są one następujące :
I .Trudności w rozumieniu pisemnych poleceń .
Żeby zapobiec tym trudnościom nauczyciele powinni położyć nacisk na wykonywanie prostych ćwiczeń w rozumieniu czytanego tekstu równolegle z opanowaniem przez dzieci technicznej strony czytania. Należy również często organizować podczas lekcji takie sytuacje , w których uczniowie będą się zachowywali zgodnie z instrukcją podana w piśmie , np. wykorzystywanie ćwiczeń bez ingerencji nauczyciela. Nauczyciele powinni również inspirować uczniów do wykonywania ćwiczeń zmierzających do rozumienia szczegółów zawartych w tekście.
II. Uczniowie nie rozumieją tekstu z powodu braku rozumienia podstawowych struktur logicznych.
Żeby zminimalizować ten problem, należy zachęcać uczniów do czytania tekstów lub ich fragmentów oraz różnego rodzaju czasopism. Należy zwiększyć kontakt z literaturą popularno-naukową. Będzie to dla ucznia okazja do doskonalenia techniki czytania , stanowić będzie źródło informacji o otaczającym świecie i jednocześnie będzie tworzywem do ćwiczeń słownikowo-frazeologicznych. Zwiększony kontakt z piśmiennictwem popularno-naukowym wyeliminuje zbyt prosty język , jaki spotykamy w literaturze dziecięcej i zmusi ucznia do wysiłku w rozumieniu tekstu. Należy także dość często organizować gry i zabawy , a także układać zadania matematyczne, których instrukcje podawane na piśmie będą zawierały określone struktury logiczne.
III. Występowanie trudności w rozpoznawaniu konstrukcji składniowych oraz ich mały zasób słownikowy.
W celu zmniejszenia tych trudności lub ich całkowitego zlikwidowania trzeba systematycznie czytać dzieciom literaturę o dobrej stylistyce , bogatym i nowym dla dzieci słownictwie oraz rozmawiać na jej temat . Należy również podczas lekcji wykorzystywać popularna-naukowe programy telewizyjne lub ich nagrania. na taśmach video jako podstawę do rozmowy z dziećmi i wzbogacenie ich słownictwa.
IV. Uczniowie mają często kłopoty podczas pracy z tekstem ciągłym .Nie rozumieją treści czytanego tekstu, nie potrafią wyodrębnić potrzebnych informacji.
W celu zapobiegnięcia występowania tego rodzaju trudności należy już w pierwszej fazie nauki czytania wiązać ćwiczenia doskonalące technikę czytania z ćwiczeniami w rozumieniu tekstu. Nauczyciel powinien tez organizować sytuacje, w których uczniowie będą samodzielnie wyszukiwali wiadomości w książkach popularno-naukowych, encyklopediach, słownikach
Podczas opracowywania literatury należy dbać o to, żeby na lekcjach występowała praca z tekstem (wyszukiwanie przez uczniów fragmentów na podany przez nauczyciela temat).
31. Dysleksja i jej rodzaje.
Pojęcie dysleksji - w literaturze fachowej definiuje się dysleksję jako zespół zaburzeń występujących
w procesie uczenia się, czytania i pisania u dzieci o prawidłowym rozwoju umysłowym
Rodzaje dysleksji
Ogólnym pojęciem dla określenia specyficznych trudności w uczeniu się czytania i pisania jest dysleksja rozwojowa. Możemy wyróżnić kilka rodzajów tych trudności:
dysleksja - trudności w czytaniu
- dysortografia - trudności w opanowaniu poprawnej pisowni (w tym błędy ortograficzne)
- dysgrafia - tzw. „brzydkie”, niestaranne pismo
- dyskalkulia - trudności w liczeniu
- dysfonia - ciche, niewyraźne mówienie.
32.Ojawy występowania ryzyka dysleksji u dzieci w młodszym wieku szkolnym.
Objawy dysleksji
opóźniony i słaby rozwój mowy: trudności z wypowiedzeniem złożonych wyrazów, zapamiętywaniem nazw, piosenek, wierszyków, budowaniem wypowiedzi; trudności z podzieleniem wyrazu na głoski i sylaby
opóźniony rozwój ruchowy i mała sprawność ruchowa: niewłaściwa koordynacja ruchów podczas czynności samoobsługowych, np. sznurowanie butów
niechęć do rysowania, układanek, zabaw ruchowych, trudności z odtwarzaniem wzorów graficznych
mylenie prawej i lewej ręki, trudności z używaniem określeń prawo-lewo, nad-pod, itp.
pierwsze trudności w nauce czytania
Pełne rozpoznanie i diagnoza dysleksji możliwe są dopiero u starszych dzieci,
u których rozwija się w pełni umiejętność czytania i pisania.
Do typowych objawów dysleksji w wieku szkolnym należą:
brzydkie pismo, niezdarny rysunek,
trudności w przepisywaniu i pisaniu ze słuchu,
liczne błędy ortograficzne i interpunkcyjne
wolne tempo pisania
trudności w analizie wyrazowej: mylenie liter podobnych pod względem kształtu (np. p-b, m-n), mylenie liter odpowiadających głoskom podobnym słuchowo (np. t-d, s-z), trudności ze zmiękczeniami (np. mylenie si-ś, zi-ź), opuszczanie, dodawanie, przestawianie liter
niechęć do czytania, zwłaszcza głośnego,
błędy w czytaniu (zamiana, opuszczanie liter w wyrazach i całych wyrazów, zgadywanie)
opuszczanie wiersza tekstu, odczytywanie go ponownie
trudności w dzieleniu wyrazów na sylaby
czytanie płynne, bezbłędne jednak, bez zrozumienia treści
trudności w rysowaniu, rozplanowaniu rysunku na lekcji plastyki
Przykłady typowych trudności w nauce w poszczególnych przedmiotach:
Język polski-mylenie liter
Język obcy -Trudności z wymawianiem i zapamiętaniem słów
Historia-Trudności z zapamiętywaniem dat i chronologii
Matematyka-Błędne zapisywanie i odczytywanie liczb wielocyfrowych
Chemia- Nieprawidłowe zapisywanie łańcuchów reakcji chemicznych
Fizyka-Trudności z zapamiętaniem definicji
Geografia-Trudności w posługiwaniu się mapą i skalą
Biologia-Trudności z opanowaniem terminologii (dłuższe nazwy, nazwy łacińskie);
Sztuka-Niechęć do rysowania i wycinania
Jak pomóc uczniowi dyslektycznemu?
Rodzice powinni:
zwrócić uwagę na niepokojące symptomy w wieku wczesnoszkolnym, które mogą świadczyć o ryzyku wystąpienia dysleksji.
skontaktować się z Poradnią Pedagogiczno - Psychologiczną w celu zdiagnozowania ewentualnej dysleksji rozwojowej.
podjąć wczesną terapię w poradni służącą zniwelowaniu dysfunkcji i braków dziecka w procesie przyswajania wiedzy w szkole
codziennie ćwiczyć wg zaleceń poradni (terapia domowa 15-30 minut każdego dnia), ponieważ systematyczna praca rodziców z dzieckiem dyslektycznym w domu skutkuje sukcesami dziecka w szkole i jego wyższą samooceną
zapewnić prowadzenie zajęć ruchowych na pozór nie mających nic wspólnego z czynnością czytania czy pisania, lecz w istocie bardzo ważnych
umiejętnie mobilizować dziecko do pracy, rozumieć i doceniać jego wysiłek, pocieszać i wspierać w razie niepowodzeń
korzystać z odpowiedniej literatury fachowej oraz systematycznie konsultować się z nauczycielem i pedagogiem szkolnym.
sprawdzać napisaną pracę domową i w żadnym wypadku
nie wyręczać dziecka w odrabianiu lekcji
uświadomić sobie, że dziecko z dysleksją nie jest dzieckiem chorym umysłowo i nie jest to powód do wstydu, jednakże zaniedbania lub zaniechanie terapii prowadzą do pogłębienia się dysfunkcji dziecka, co skutkuje niepowodzeniami
Zalecenia dla nauczycieli
Posadzić ucznia blisko siebie, aby móc go obserwować i pomóc mu, gdy będzie miał trudności
Oceniać pracę ucznia głównie pod kątem merytorycznym, bez obniżania oceny za błędy ortograficzne lub estetykę pisma
Dziecka z trudnościami w czytaniu nie odpytywać publicznie, przy całej klasie
Nie wyrywać ucznia do natychmiastowej odpowiedzi, ponieważ często ma on trudności z szybkim przypominaniem sobie danych, dat, terminów i długich ciągów i sekwencji, a także słówek podczas nauki języków obcych
Pozwalać uczniowi na przerwy w pracy; dziecko dyslektyczne szybko się męczy, po 10 minutach intensywnej pracy musi odpocząć
Dać uczniowi więcej czasu na nauczenie się wiersza na pamięć
Wprowadzać w procesie dydaktycznym metody angażujące jak najwięcej zmysłów: ruch, dotyk, słuch. Urozmaicać proces dydaktyczny, używać wielu pomocy dydaktycznych
Pozwalać uczniowi na pisanie prac na maszynie lub na komputerze.
Nie obniżać oceny z zachowania za spóźnienia; dziecko dyslektyczne często nie ma wyczucia czasu i przestrzeni
Okazywać cierpliwość, jeśli uczeń wolno przepisuje z tablicy lub wolno wykonuje zadania, wydłużać mu wówczas czas. Pozwolić na wykonanie zadania ustnie zamiast pisemnie
Sprawdziany i kartkówki przygotowywać w formie testów. Odpytywać głównie ustnie
Nie należy komentować błędów ucznia przed klasą
Unikać w ocenie stwierdzeń silnie negatywnych
Podkreślać mocne strony ucznia