metoda kształcenia - wypróbowany i systematycznie stosowany układ czynności nauczyciela i uczniów, realizowanych świadomie w celu spowodowania zmian w osobowości uczniów
Klasyfikacja metod kształcenia (W. Okoń)
1. Metody podające
Pogadanka - polega na rozmowie nauczyciela z uczniami, przy czym nauczyciel jest w tej rozmowie osobą kierującą, zadaje przygotowane pytania.
Może być: wstępna, heurystyczna, utrwalająca.
Dyskusja - jest to wymiana zdań na jakiś temat, rozmowa. Może być użyta w trzech odmiennych układach społecznych: współpraca, współzawodnictwo, walka.
Wykład - polega na słownym przekazywaniu określonych treści kształcenia w postaci wypowiedzi ciągłej, w przystępnej formie oraz w porządku chronologicznym i logicznym.
a) Wykład konwencjonalny - treść jest bezpośrednio przekazywana przez nauczyciela w gotowej formie do zapamiętania.
b) Wykład problemowy jest ilustracją jakiegoś problemu naukowego lub praktycznego
c) Wykład konwersatoryjny - polega na przeplataniu fragmentów mówionych wykładu z wypowiedziami słuchaczy.
d) kursowy - obejmuje systematyczny kurs jakiejś dyscypliny naukowej np. wykład z psychologii, dydaktyki
e) monograficzny- gruntowne przedstawienie wybranego zagadnienia- najczęściej przedmiot naukowy
Opis - charakterystyka przedmiotów, zjawisk, procesów, ludzi.
Opowiadanie - polega na zaznajamianiu uczniów z określonymi, nieznanymi osobami, zdarzeniami, rzeczami lub procesami w formie ich słownego opisu.
Opowiadanie powinno być: zwarte, obrazowe, żywo prowadzone, trzymające w napięciu.
Praca z książką (ze źródłami drukowanymi)
Pokaz - zespół czynności dydaktycznych nauczyciela, który polega na demonstrowaniu przedmiotów, zjawisk, procesów i czynności,
Pomiar - czynności wykonywane bądź przez nauczyciela w postaci pokazu, bądź bezpośrednio przez uczniów pracujących pod kierunkiem nauczyciela, pozwalające określić ilościową stronę badanych rzeczy, zjawisk i procesów za pomocą odpowiednich jednostek miar.
2. Metody problemowe
Metody samodzielnego dochodzenia do wiedzy, oparte na twórczej aktywności poznawczej, polegającej na rozwiązywaniu problemów.
a) klasyczna metoda problemowa - dominacja uczenia się nad nauczaniem, cztery momenty wg Nawroczyńskiego: wytwarzanie sytuacji problemowej, formułowanie problemów i pomysłów ich rozwiązania, weryfikacja pomysłów rozwiązania, porządkowanie i stosowanie uzyskanych wyników w nowych zadaniach
b) metoda przypadków - polega na rozpatrzeniu przez grupę opisu jakiegoś przypadku
c) metoda sytuacyjna - wprowadzenie uczniów w jakąś złożoną sytuację
d) giełda pomysłów - zespołowe wytwarzanie pomysłów rozwiązania jakiegoś zadania
e) mikronauczanie - uczenie się złożonych czynności praktycznych
3. Metody eksponujące (waloryzacyjne)
a) impresyjne- kształcenie odbywa się poprzez uczestnictwo w odbiorze dzieła np. czytamy literaturę, oglądamy wystawę,
b) ekspresyjne - sami uczestniczymy w wytwarzaniu
4. Metody praktyczne
przewaga aktywności praktyczno-technicznej (na zajęciach zawodowych wychowanie przez pracę)
a) metody ćwiczebne - usprawnienie do zadań wytwórczych
b) metody realizacji zadań wytwórczych - bezpośrednia realizacja
Edukacja alternatywna
Jest to edukacja co najmniej dwuwariantowa, sprowadzona do jednoznacznych antynomii edukacyjnych i stwarzająca odmienność typu „albo - albo”, „to lub tamto” lub też edukacja wyborów pomiędzy różnymi, ale wzajemnie się wykluczającymi ofertami. W edukacji można mówić o takich alternatywach:
- kształcenie publiczne i niepubliczne
- kształcenie tradycyjne i innowacyjne
- kształcenie adaptacyjne i emancypacyjne
- wychowanie autorytarne i antyautorytarne
- wychowanie dyrektywne i niedyrektywne
- pedagogika i antypedagogika itd.
Przyczyn pojawienia się alternatyw w edukacji jest wiele.
Np. zazwyczaj spontaniczne lub zamierzone, wykoncypowane odrzucenie tego, co w jej dotychczasowym wymiarze jest dominujące, utrwalone i uznane przez odrzucających za niegodne kultywowania.
Uczeń zdolny
Uczeń szczególnie zdolny to: - uczeń uzdolniony kierunkowo, który ma możliwości dojścia do wybitnych osiągnięć w danej dziedzinie lub uczeń uzdolniony wszechstronnie
Charakteryzuje się:
- wysoką inteligencją
- jest twórczy
- posiada bogate słownictwo i duży zasób informacji
- ma silną motywację do nauki i potrzebę osiągnięć
- przejawia wysoki poziom pracowitości, pasję do nauki i pracy umysłowej,
- ma dużą podzielność uwagi
- myśli krytycznie, jest ciekawy, pragnie eksperymentować, nie boi się wieloznaczności obserwowanych zjawisk.
- nie przejawia zainteresowania innymi zajęć i sprawami typowymi dla dzieci w jego wieku
- często budzi postawy nieufności i braku życzliwości otoczenia (odmienność zachowania i zainteresowań postrzegane jako zarozumiałość)
Strona 1 z 2