WYKŁAD 5

5. WYBÓR FIRMY UBEZPIECZENIOWEJ ORAZ

UBEZPIECZENIA DLA PRZEDSIĘBIORSTWA

TURYSTYCZNEGO.

5. 1. PRZYGOTOWANIE DO OCENY FIRMY

UBEZPIECZENIOWEJ W ODNIESIENIU DO WYMAGAŃ

PRZEDSIĘBIORSTWA TURYSTYCZNEGO (źródło: P. Jedynak,

Polityka ubezpieczeń w przedsiębiorstwie. str. 137).

Wyboru zakładu ubezpieczeń oraz samego ubezpieczenia przedsiębiorstwo turystyczne może dokonać we własnym zakresie lub też zlecić to wyspecjalizowanemu podmiotowi, jakim jest broker ubezpieczeniowy.

W drugim przypadku, służby przedsiębiorstwa turystycznego nie muszą wykazywać się znajomością metodyki analiz i oceny.

Jednakże, na drodze przed rozpoczęciem procedury oceny firmy ubezpieczeniowej oraz samego ubezpieczenia (lub zlecenia brokerowi) należy dokonać analizy ryzyka w działalności przedsiębiorstwa turystycznego.

W przypadku, gdy przedsiębiorstwo turystyczne podejmie się dokonania samodzielnej oceny, powinno dla własnego bezpieczeństwa dochować warunków kompletności i poprawności procedury oceny. Podjęcie decyzji zmierzającej do zawarcia umowy ubezpieczenia (przekazania odpowiedzialności odszkodowawczej) jest związane z problemem wyboru konkretnego zakładu ubezpieczeń i jego produktów. W procesie tym należy kierować się trzema podstawowymi zasadami ubezpieczeń jako wyznacznikami ich funkcji:

1. Zasadą realności ochrony ubezpieczeniowej w kontekście zdolności zakładu ubezpieczeń do wypłaty należnych środków finansowych.

2. Zasadą pełności ochrony ubezpieczeniowej, która oznacza, że odszkodowanie lub świadczenie powinno w pełni pokryć szkodę. Powinna ona skierować uwagę przedsiębiorstwa na analizę warunków umowy ubezpieczenia.

3. Zasadą powszechności ochrony ubezpieczeniowej w kontekście dostępności produktów ubezpieczeniowych.

Warto także pamiętać o dwóch ważnych zagadnieniach o charakterze systemowym dotyczących funkcjonowania rynku ubezpieczeniowego tj.:

1. Możliwości upadku (likwidacji) zakładu ubezpieczeń w kontekście konsekwencji niewłaściwego wyboru..

2. Dużej ilości zakładów ubezpieczeń działających w Polsce w odniesieniu do powszechności ubezpieczeń i trudności oraz pracochłonności ich oceny.

WNIOSEK:

Wybór zakładu ubezpieczeń oznacza potrzebę oceny zarówno ich samych jak i świadczonych przez nie usług.

Można przyjąć, że na rynku ubezpieczeniowym przedsiębiorstwo dokonujące wyboru nie będzie wyłącznym podmiotem oceniającym. Funkcjonujący w Polsce system ubezpieczeniowy stworzył wiele organów, których zadaniem jest między innymi ochrona ubezpieczonych, również poprzez ocenę działalności zakładów ubezpieczeń (Minister Finansów, Minister Skarbu, KNUiFE, PIU, PBUK, Rzecznik Ubezpieczonych, NIK). W procesie wyboru zakładu ubezpieczeń można posłużyć się także ocenami agencji ratingowych, banków i specjalistycznych wydawnictw itp.

Piotr Jedynak, autor książki pt. Polityka ubezpieczeń w przedsiębiorstwie”, proponuje tzw. „konsumencki model oceny firm ubezpieczeniowych”, w ramach którego odpowiednim rozwiązaniem metodycznym jest zastosowanie techniki „list kontrolnych”. Technika ta jest z powodzeniem stosowana od wielu lat w krajach wysoko rozwiniętych. Autor zwraca jednak uwagę na fakt, że samo stosowanie list kontrolnych jest proste, ale ich sformułowanie wiąże się z wieloma trudnościami. Powinny być więc opracowywane zespołowo z udziałem doradców.

1. PYTANIA ZMIERZAJĄCE DO OCENY JAKOŚCI GOSPODARKI FINANSOWEJ I KONDYCJI ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ.

1. Ocena stanu pasywów.

1. Kapitały własne, ich poziom i struktura, udział w sumie bilansowej.

2. Kapitał podstawowy (jeśli ubezpieczyciel jest na początku działania).

3. Etap funkcjonowania zakładu ubezpieczeń.

4. Działania w celu zwiększenia kapitałów własnych.

5. Poziomi struktura kapitałów obcych (zobowiązań).

6. Poziom rezerw techniczno- ubezpieczeniowych.

5.2.2. Ocena stanu aktywów (lokat).

1. Wartość i stopień płynności lokat.

2. Stosowanie ograniczeń ustawowych w polityce lokacyjnej.

3. Udział różnych lokat w całym portfelu.

4. Kto zarządza lokatami, jego kwalifikacje i sprawność?

1. Jakość programu reasekuracyjnego.

1. Struktura portfela ubezpieczeniowego.

2. Czy umowy reasekuracji gwarantują wypłatę odpowiednich kwot?

3. Komu powierzono reasekurację i jaka jest jego struktura?

5.2.4. Spełnianie norm bezpieczeństwa i wymagań ustawowych.

1. Minimalna i wymagana oraz faktyczna wysokość kapitału

gwarancyjnego.

2. Stopień pokrycia kapitału gwarancyjnego przez środki własne.

3. Czy ewentualnie zakład ubezpieczeń zawiadomił KNUiFE o odstępstwach od poziomu kapitału gwarancyjnego wraz z planem krótkoterminowej podwyższenia?

4. Czy była wcześniej sytuacja niskiego kapitału gwarancyjnego?

5. Opinia KNUiFE.

5.2.5. Wyniki osiągane przez zakład ubezpieczeń.

1. Wysokość, dynamika i struktura zbioru składki.

2. Udział w rynku.

3. Wartość i dynamika szkodowości.

4. Relacje między zebraną składką i wypłaconymi odszkodowaniami.

5. Udział reasekuracji w składce.

6. Koszty administracji, akwizycji.

7. Techniczny wynik ubezpieczeń.

8. Wynik finansowy.

5.2.6. Efektywność działania.

1. Poziom rentowności obrotu i sprzedaży netto.

2. Poziom rentowności kapitałów własnych, aktywów, lokat.

3. Poziom rotacji majątku.

4. Poziom kosztów administracji i akwizycji.

5. Poziom szkodowości.

5.2.7. Właściciele (akcjonariat).

1. Kto jest właścicielem, ilu ich jest?

2. Doświadczenie w ubezpieczeniach, finansach.

3. Kondycja finansowa oraz planowane zmiany.

5.3. PYTANIA IDENTYFIKUJACE KONKURENCYJNOŚĆ

PRODUKTÓW.

5.3.1. Produkty ubezpieczeniowe.

1. Czy w ofercie zakładu ubezpieczeń są wszystkie produkty interesujące przedsiębiorstwo turystyczne?

2. Czy produkty mogą być kupowane pojedynczo i czy są one standardowe?

3. Jaki charakter ma ich ewentualne dostosowanie.

4. Stopień pokrycia ryzyka.

5. Zakres i przedmiot ubezpieczenia.

6. Wyłączenia i ograniczenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń.

7. Jakość treści ogólnych warunków ubezpieczenia (zrozumiałość, precyzyjność).

8. Możliwość negocjowania i wprowadzenia dodatkowych zapisów.

5.3.2. Usługi dodatkowe.

1. Czy zakład ubezpieczeń świadczy pomoc w likwidacji szkód, analizie ryzyka itp.?

2. Jakie są zakres, forma i częstotliwość usług dodatkowych?

3. Czy świadczy usługi doradcze w kontaktach z innymi firmami?

4. Czy prowadzi szkolenia dla klientów i w jakim zakresie?

5.3.3. Cena produktu ubezpieczeniowego.

1. Wysokość składki, ratalność.

2. Rabaty, zniżki zwyżki i system bonus - malus.

3. Promocje.

5.3.4. Jakość usługi.

1. Kompetencje osoby działającej w imieniu zakładu ubezpieczeń.

2. Zrozumienie potrzeb przedsiębiorstwa turystycznego i chęć pomocy.

3. Przystępność informacji w folderach, internecie itp.

4. Terminy, liczba dokumentów, pracochłonność.

5. Dostępność pracowników zakładu ubezpieczeń.

5.3.5. Wizerunek zakładu ubezpieczeń.

1. Zasady etyki prezentowane przez osobę działającą w imieniu zakładu

ubezpieczeń.

2. Wpływ kierownictwa i właścicieli na wizerunek zakładu ubezpieczeń.

3. Edukacyjna działalność publiczna, sponsoring,

4. Reklama i działalność promocyjna (ich formy i skuteczność).

5. Materiały informacyjne oraz wzory dokumentów i druków.

6. Opinie, raporty, wypowiedzi konkurencji i klientów.

7. Likwidacja szkód katastroficznych.

5.4. WERYFIKACJA ZGODNOŚCI PREFERENCJI

UBEZPIECZENIOWYCH Z OFERTAMI.

Zaprezentowane hasła i pytania „listy kontrolnej” może wykorzystywać zarówno przedsiębiorstwo turystyczne jak i osoba fizyczna. W przypadku większej ilości ofert zastosowanie pełnej analizy może nastręczać duże trudności (pracochłonność, braki informacyjne).

Narzędziem weryfikacji tej analizy może być procedura spełniająca następujące funkcje (w kontekście aktualnej sytuacji wyboru):

1. Weryfikacja wstępnych list kontrolnych w kontekście dostosowania ich do aktualnych potrzeb oceny zakładu ubezpieczeń oraz możliwości ich oceny.

2. Hierarchizacja kryteriów oceny i wartościowanie ofert.

5.4.1. FAZA I - Czynniki określające optymalny zakres oceny.

Są to czynniki związane z zakresem lub rozmiarami ryzyka (wynik procesu analizy ryzyka).

Może to być także stopień znajomości rynku ubezpieczeniowego przez przedsiębiorstwo turystyczne lub inne czynniki związane z przyjętym trybem przetargu. Ważnym elementem będzie tu sformułowanie listy wszystkich istotnych czynników.

5.4.2. FAZA II - Weryfikacja wyjściowych list kontrolnych w kontekście

potrzeb oceny.

Czasem okazuje się, że nie ma potrzeby stosowania pełnej listy kontrolnej. Należy je wówczas ocenić w kontekście istotnych czynników z FAZY I. Można przyjąć skalę oceny punktowej lub zerojedynkowej (kryterium potrzebne lub kryterium zbędne).

Podczas omawianej weryfikacji może się także okazać, że kryteria istniejące trzeba uszczegółowić lub uzupełnić o dodatkowe informacje.

Powstaje wówczas zbiór potrzebnych kryteriów oceny zakładu ubezpieczeń.

5.4.3. FAZA III - Weryfikacja zbioru kryteriów oceny względem

ograniczeń informacyjnych.

Zbiór kryteriów oceny zakładu ubezpieczeń ma charakter życzeniowy (potrzeb) przedsiębiorstwa turystycznego. Jest także jedną z wytycznych zapytania o ofertę. Może się okazać, że braki informacyjne lub czas i środki niezbędne na ich zdobycie spowoduje wyeliminowanie jednego lub kilku zakładu ubezpieczeń. Jeśli dotyczy to wszystkich zakładów ubezpieczeń, to ocenę należy kontynuować w niepełnym wymiarze (można zrezygnować z wybranych kryteriów)..

Efektem tej fazy powinna być nowa zweryfikowana lista kontrolna dostosowana do potrzeb oceny i możliowści informacyjnych.

5.4.4. FAZA IV - Wstępna selekcja zakładów ubezpieczeń.

Liczba ocenianych zakładów ubezpieczeń wpływa na pracochłonność oceny. W celu wstępnej eliminacji należy wybrać z nowej zweryfikowanej listy kontrolnej kryteria krytyczne tj takie kryteria, które zakład ubezpieczeń musi bezwzględnie sprostać. W celu eliminacji należy określić także minimalne poziomy tych kryteriów i według nich odrzucić te zakłady ubezpieczeń, które nie spełniły określonego minimum.

5.4.5. FAZA V - Pełna ocena wytypowanych zakładów ubezpieczeń.

Zakłady ubezpieczeń, które sprostały wymaganiom krytycznym należ poddać pełnej ocenie z zastosowaniem pozostałych kryteriów.

Dla sporządzonych list kontrolnych w obszarach gospodarki finansowej i kondycji oraz konkurencyjności, przyjąć można skalę, według której oszacowane będzie ich znaczenie czyli waga.

Ta sama zasada dotyczy wszystkich pozostałych szczegółowych kryteriów (można to uprościć nadając skalę poszczególnym grupom kryteriów). Określa się tu średnią wartość punktów dla każdej grupy kryteriów.

Kolejna czynnością jest pomnożenie średnich wartości dla każdej z grup kryteriów przez odpowiadające im wskaźniki wag. Dla każdego zakładu ubezpieczeń należy zsumować wyniki w obu wspomnianych obszarach oceny.

Tak otrzymane wyniki należy pomnożyć przez odpowiednie wskaźniki wag przypisane tym obszarom i dodać wyniki oceny gospodarki finansowej do wyników oceny konkurencyjności.

Wyniki należy ustawić w porządku rosnącym lub malejącym. W zależności od wyniku i potrzeb można zawrzeć umowę ubezpieczenia z jedną lub kilkoma zakładami ubezpieczeń.

Rys.1. Postępowanie wyboru zakładu ubezpieczeń. (źródło: P. Jedynak.,

Polityka ubezpieczeń w przedsiębiorstwie).

8

CZYNNIKI OKRESLAJĄCE

OPTYMALNY ZAKRES OCENY

ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ

BADANIE PRZYDATNOŚCI

ISTNIEJĄCYCH

KRYTERIÓW OCENY

BADANIE WPŁYWU

OGRANICZEŃ INFORMACYJNYCH PROCESU

OCENY

SELEKCJA ZAKŁADÓW

UBEZPIECZEŃ

PEŁNA OCENA I WYBÓR

NAJLEPSZEGO ZAKŁADU

UBEZPIECZEŃ

WYBRANE

KRYTERIA

OCENY

KRYTERIA KRYTYCZNE

---