Proces legislacyjny, opracowania ustaw


Proces legislacyjny

Inicjatywa ustawodawcza przysługuje:

Rada Ministrów ma wyłączne prawo inicjatywy ustawodawczej w zakresie: ustawy budżetowej i prowizorium budżetowym, ustawy o zaciąganiu długu publicznego, ustawy o udzielaniu gwarancji finansowych przez państwo. Nie może natomiast występować z projektem zmiany Konstytucji (prawo to ma tylko Sejm, Senat i Prezydent RP).

Rada Ministrów może uznać uchwalony przez siebie projekt ustawy za pilny, z wyjątkiem projektów ustaw podatkowych, ustaw dotyczących wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej, Sejmu, Senatu oraz organów samorządu terytorialnego, ustaw regulujących ustrój i właściwość władz publicznych, a także kodeksów. Termin rozpatrzenia projektu pilnego przez Senat wynosi 14 dni, a termin podpisania ustawy przez Prezydenta Rzeczypospolitej wynosi 7 dni.

Do projektu ustawy załącza się uzasadnienie zawierające m.in. cel wydania ustawy oraz skutki finansowe, społeczne, gospodarcze i prawne jej wykonania, a także wskazywać źródła finansowania.

Marszałek Sejmu, po otrzymaniu projektu ustawy (z wyjątkiem projektów wnoszonych przez Prezydenta oraz Radę Ministrów) a przed skierowaniem go do pierwszego czytania zarządza sporządzenie przez ekspertów Kancelarii Sejmu opinii w sprawie zgodności projektu z prawem Unii Europejskiej.

Sejm rozpatruje projekt ustawy w trzech czytaniach. Prawo wnoszenia poprawek do projektu w czasie rozpatrywania go przez Sejm przysługuje wnioskodawcy, posłom i Radzie Ministrów. Marszałek Sejmu może odmówić poddania pod głosowanie poprawki, która wcześniej nie była przedłożona komisji sejmowej. Wnioskodawca może wycofać projekt ustawy do czasu zakończenia drugiego czytania. Projekt poselski uważa się też za wycofany, jeżeli do czasu zakończenia drugiego czytania projekt popiera mniej niż 15 posłów, spośród tych, którzy go podpisali.

Pierwsze czytanie projektu przeprowadza się na posiedzeniu Sejmu lub komisji. Obligatoryjnie na posiedzeniu Sejmu przeprowadza się pierwsze czytanie projektów ustaw dotyczących: zmiany Konstytucji, budżetu, podatków, ordynacji wyborczych oraz projektów regulujących ustrój i właściwość władz publicznych a także kodeksów. Pierwsze czytanie obejmuje uzasadnienie projektu przez wnioskodawcę, debatę w sprawie ogólnych zasad projektu oraz pytania posłów i odpowiedzi wnioskodawcy. Pierwsze czytanie na posiedzeniu Sejmu kończy się skierowaniem projektu do Komisji, chyba, że Sejm odrzuci projekt w całości.

Projekty ustaw kieruje się do właściwych komisji. Przy rozpatrywaniu projektów biorą one pod uwagę opinie przedstawione przez inne komisje sejmowe i posłów oraz zaproszonych ekspertów. W posiedzeniach komisji uczestniczy przedstawiciel wnioskodawcy.

Drugie czytanie obejmuje przedstawienie Sejmowi sprawozdania komisji o projekcie ustawy oraz przeprowadzenie debaty i zgłaszanie poprawek i wniosków. Prawo zgłoszenia poprawek w czasie drugiego czytania przysługuje: wnioskodawcy, grupie co najmniej 15 posłów, przewodniczącemu klubu lub koła oraz Radzie Ministrów. W razie zgłoszenia poprawek projekt kieruje się ponownie do komisji.

Trzecie czytanie projektu może się odbyć niezwłocznie, jeżeli w drugim czytaniu projekt nie został skierowany ponownie do komisji.

W szczególnych przypadkach Sejm może skrócić postępowanie z projektami ustaw odbywając kolejne czytania bezpośrednio po sobie.

Inicjatywa ustawodawcza przysługuje też Senatowi. Postępowanie w sprawie inicjatywy ustawodawczej podejmuje się na wniosek komisji lub co najmniej 10 senatorów. O podjęciu takiego postępowania Marszałek Senatu zawiadamia Marszałka Sejmu i Prezesa Rady Ministrów. Rozpatrywanie projektu odbywa się w 3 czytaniach (w Senacie), do których stosuje się te same zasady, jak w przypadku projektów sejmowych.

Sejm uchwala ustawy zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, chyba że Konstytucja przewiduje inaczej (np. zmiana Konstytucji - większość 2/3, ratyfikacja umowy międzynarodowej - 2/3). Tekst uchwalonej przez Sejm ustawy Marszałek Sejmu przesyła niezwłocznie Marszałkowi Senatu i Prezydentowi.

Marszałek Senatu kieruje ustawę do właściwych komisji senackich. Komisje przygotowują, w terminie nie dłuższym niż 18 dni, projekt uchwały Senatu w sprawie ustawy uchwalonej przez Sejm, w którym proponują: przyjęcie ustawy, wprowadzenie poprawek lub odrzucenie ustawy. Uchwałę w tej sprawie Senat podejmuje w ciągu 30 dni od dnia przekazania ustawy przez Sejm. Uchwałę w sprawie zmiany Konstytucji Senat podejmuje w ciągu 60 dni (bezwzględną większością głosów), w sprawie ustawy budżetowej - w ciągu 20 dni, a w sprawie projektu pilnego - w ciągu 14 dni. Jeżeli w tym terminie Senat nie podejmie stosownej uchwały - ustawę przyjmuje się za uchwaloną w brzmieniu przyjętym przez Sejm.

Jeżeli Senat przyjął ustawę w całości - Marszałek Sejmu informuje o tym Sejm. Uchwałę Senatu zawierającą poprawki do ustawy uchwalonej przez Sejm albo odrzucającą ustawę Marszałek Sejmu kieruje do rozpatrzenia przez komisje sejmowe. Komisje przedstawiają Sejmowi wniosek o przyjęcie wszystkich lub niektórych poprawek Senatu albo ich odrzucenie. Uchwałę Senatu zawierającą poprawki do ustawy lub odrzucającą ustawę uważa się za przyjętą, jeżeli Sejm nie odrzuci jej bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Jeżeli zatem Senat wnioskuje o odrzucenie projektu w całości, a Sejm nie odrzuci tego wniosku bezwzględną większością głosów - ustawa upada.

Ustawa uchwalona przez Sejm i zaakceptowana przez Senat trafia do podpisu do Prezydenta. Prezydent RP podpisuje ustawę w ciągu 21 dni od dnia jej otrzymania (7 dni w przypadku projektu pilnego). Następnie zarządza jej publikację w Dzienniku Ustaw.

Przed podpisaniem ustawy Prezydent może wystąpić z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności ustawy z Konstytucją (bieg terminu 21 dni ulega zawieszeniu). Prezydent nie może jednak odmówić podpisania ustawy, którą Trybunał uznał za zgodną z Konstytucją. Jeżeli Trybunał Konstytucyjny uznał, że ustawa w całości narusza przepisy Konstytucji - Prezydent odmawia jej podpisania. Trybunał może również uznać za niezgodne z Konstytucją tylko niektóre fragmenty ustawy. Wówczas (jeżeli orzeknie również, że fragmenty te nie są nierozerwalnie związane z całą ustawą) Prezydent podpisuje ustawę z pominięciem kwestionowanych przepisów albo zwraca ją Sejmowi w celu usunięcia niezgodności.

Prezydent może również odmówić podpisania ustawy (bez przekazywania jej do Trybunału Konstytucyjnego). Wówczas odsyła ją do Sejmu wraz z umotywowanym wnioskiem - w celu ponownego rozpatrzenia.

Marszałek Sejmu zwraca taką ustawę do właściwej komisji. Komisje rozpatrują wniosek Prezydenta i przekazują Sejmowi sprawozdanie z tych obrad. Sprawozdanie zawiera wniosek komisji o ponowne uchwalenie ustawy w brzmieniu dotychczasowym (odrzucenie veta Prezydenta) lub wniosek przeciwny. Sejm może ponownie uchwalić ustawę w brzmieniu dotychczasowym większością 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. W innym przypadku postępowanie ulega zamknięciu.

Jeżeli Sejm ponownie uchwalił ustawę - Prezydent podpisuje ją w ciągu 7 dni i zarządza jej publikację. W tym wypadku Prezydentowi nie przysługuje prawo wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego.

Zmiana Konstytucji

Projekt ustawy o zmianie Konstytucji może przedłożyć co najmniej 1/5 ustawowej liczby posłów, Senat lub Prezydent RP. Zmiana Konstytucji następuje w drodze ustawy uchwalonej w jednakowym brzmieniu przez Sejm i następnie (w terminie 60 dni) przez Senat. Pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie Konstytucji może się odbyć nie wcześniej niż 30 dni po przedłożeniu projektu.

Do rozpatrzenia zmian w Konstytucji Sejm może powołać Komisję Nadzwyczajną, której skład powinien odzwierciedlać skład Sejmu. Komisja, która rozpatruje projekt, powołuje zespół stałych ekspertów, z których 1/3 wskazuje przedstawiciel wnioskodawcy. W posiedzeniach komisji mogą brać udział przedstawiciele Prezydenta, Rady Ministrów oraz Trybunału Konstytucyjnego. Poprawkę do projektu zmiany Konstytucji może zgłosić na posiedzeniu Komisji grupa co najmniej 5 posłów.

Przyjęcie sprawozdania przez Komisję następuje większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy członków Komisji.

Drugie czytanie projektu może się odbyć nie wcześniej niż 14 dni po dostarczeniu posłom sprawozdania Komisji. W razie zgłoszenia w drugim czytaniu poprawki - wniosek kieruje się ponownie do Komisji. Przyjęcie poprawki albo wniosku mniejszości następuje większością 2/3 głosów.

Ustawę o zmianie Konstytucji Sejm uchwala większością co najmniej 2/3 głosów (w obecności połowy ustawowej liczby posłów).

Uchwałę w sprawie ustawy o zmianie Konstytucji Senat podejmuje bezwzględną większością głosów (w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów) w ciągu 60 dni od jej otrzymania z Sejmu.

Uchwalenie przez Sejm ustawy zmieniającej przepisy rozdziałów: 1 - Rzeczpospolita, 2- Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela i 12 - Zmiana Konstytucji może się odbyć nie wcześniej niż 60 dnia po pierwszym czytaniu projektu. Jeżeli zmiana dotyczy tych rozdziałów, wtedy Sejm (1/5 posłów) , Senat lub Prezydent mogą żądać od Marszałka Sejmu zarządzenia i przeprowadzenia referendum zatwierdzającego. Powinno ono się odbyć w ciągu 60 dni od złożenia wniosku.

Uchwaloną ustawę Prezydent podpisuje w ciągu 21 dni i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw.

Ustawa budżetowa

Sejm uchwala budżet państwa na rok budżetowy w formie ustawy budżetowej. W wyjątkowych przypadkach dochody i wydatki państwa w okresie krótszym niż rok może określać ustawa o prowizorium budżetowym. Jeżeli ustawa budżetowa ani prowizorium budżetowe nie weszły w życie w dniu rozpoczęcia roku budżetowego - Rada Ministrów prowadzi gospodarkę finansową na podstawie projektu ustawy.

Zwiększenie wydatków lub ograniczenie dochodów planowanych przez RM nie może powodować ustalenia przez Sejm większego deficytu budżetowego niż przewidziany w ustawie budżetowej. Nie można pokrywać deficytu budżetowego przez zaciąganie zobowiązania w centralnym banku państwa.

Inicjatywa ustawodawcza w zakresie ustawy budżetowej, ustawy o prowizorium budżetowym, zmiany ustawy budżetowej, ustawy o zaciąganiu długu publicznego oraz ustawy o udzielaniu gwarancji finansowych przez państwo należy do Rady Ministrów. Przedkłada ona Sejmowi projekt budżetu najpóźniej 3 miesiące przed rozpoczęciem roku budżetowego.

W Sejmie projekt budżetu rozpatruje się w 3 czytaniach. Pierwsze z nich w Sejmie, dopiero drugie w Komisji Finansów Publicznych. Komisja Finansów Publicznych może skierować projekt również do innych właściwych komisje w odniesieniu do poszczególnych części ustawy. Swoje stanowiska komisje te przekazują Komisji Finansów Publicznych (poprzez uzgodnione wystąpienia swoich przedstawicieli). Komisja Finansów Publicznych przedstawia Sejmowi sprawozdanie z rozpatrzenia projektu wraz z wnioskiem o przyjęcie bez poprawek lub z poprawkami. Sejm przyjmuje projekt zwykłą większością głosów i przekazuje go do rozpatrzenia przez Senat.

Marszałek Senatu kieruje ustawę do komisji senackich. Komisje te, po rozpatrzeniu właściwych części, kierują swoje opinie do Komisji Budżetu i Finansów Publicznych, która przygotowuje projekt uchwały Senatu o przyjęciu ustawy bez poprawek lub propozycje poprawek. Uchwałę w sprawie ustawy budżetowej Senat podejmuje w ciągu 20 dni.

Poprawki Senatu Marszałek Sejmu przekazuje do Komisji Finansów Publicznych, która po ich rozważeniu przedstawia Sejmowi swoje sprawozdanie. Sejm może odrzucić poprawki Senatu bezwzględną większością głosów.

Uchwalona ustawa trafia następnie do podpisu przez Prezydenta, który ma na to 7 dni. Nie może on odmówić podpisania ustawy budżetowej, może natomiast skierować ją do Trybunału Konstytucyjnego, który orzeka w terminie 2 miesięcy.

Jeżeli w ciągu 4 miesięcy od przedłożenia Sejmowi projektu ustawy budżetowej nie zostanie ona przekazana Prezydentowi do podpisu - Prezydent może w ciągu 14 dni zarządzić skrócenie kadencji Sejmu.

Większości w głosowaniu

Większość zwykła - gdy podczas głosowania więcej osób biorących udział w głosowaniu opowiada się za wnioskiem niż przeciw. Głosy wstrzymujące nie są wliczane do wyniku. W Sejmie RP większość głosowań nad ustawami odbywa się w trybie większości zwykłej. Minimalną liczbą głosów potrzebną do osiągnięcia większości zwykłej jest 1 głos.

Jak czytamy w art. 120 Konstytucji, co do zasady Sejm uchwala ustawy zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Większość tę należy odróżnić od "Większości ustawowej liczby posłów" - jak np. w art. 158 Konstytucji RP, która w tym przypadku wynosić będzie min. 231.

Większość bezwzględna - gdy podczas głosowania liczba głosów za wnioskiem jest większa od sumy głosów przeciw i wstrzymujących się (aby wniosek został przyjęty, liczba osób popierających go musi stanowić więcej niż 50% wszystkich głosów). Większość bezwzględna jest wymagana np. w Sejmie do odrzucenia poprawki Senatu, ogłoszenia referendum ogólnokrajowego, czy uchwalenia tajności obrad.

Większość bezwzględna jest najczęściej stosowanym kryterium podejmowania decyzji także w innych ciałach zbiorowych (spółkach, spółdzielniach, zgromadzeniach, komisjach, stowarzyszeniach, radach itp.), w których funkcjonuje zasada zbiorowego podejmowania decyzji, np. w systemach demokratycznych.

Większość kwalifikowana - przekraczająca połowę większość głosów, niezbędna do podjęcia uchwały przez dane zgromadzenie, wyrażona procentem (np. 60%, 70%) lub ułamkiem (np. 2/3, 3/5). W zależności od regulacji prawnej może być to np. procent lub ułamek sumy głosów wszystkich członków danego zgromadzenia, członków obecnych na sali lub członków biorących udział w głosowaniu. Przepisy wymagają stosowania w głosowaniu większości kwalifikowanej stosunkowo rzadko, zazwyczaj przy wprowadzaniu zmian o ważkim znaczeniu.

Obowiązująca Konstytucja RP przewiduje stosowanie większości kwalifikowanej w następujących sytuacjach:

w Sejmie:

w Senacie:

w Zgromadzeniu Narodowym (połączone izby Parlamentu RP):

Uchwały Sejmu

Projekt uchwały sejmowej może być wniesiony przez Prezydium Sejmu, komisję sejmową lub co najmniej 15 posłów. Uchwałę w sprawie ustanowienia danego roku rokiem osoby albo wydarzenia wnosi się do 31 października poprzedniego roku. Projekty uchwał składa się w formie pisemnej na ręce Marszałka Sejmu. Do projektu uchwały powinno być dołączone uzasadnienie, jeżeli nakłada ona obowiązki na określone podmioty.

Rozpatrywanie projektów uchwał odbywa się w 2 czytaniach. Pierwsze czytanie odbywa się na posiedzeniu komisji, chyba że ważne względu wskazują, że powinno odbyć się w Sejmie. Projekty uchwał kieruje się do właściwych komisji, które przedstawiają Sejmowi wspólne sprawozdanie o projekcie. O powziętych przez Sejm uchwałach Marszałek Sejmu zawiadamia Prezydenta, Marszałka Senatu i Prezesa Rady Ministrów oraz przesyła im podpisane przez siebie teksty uchwał. Prezes Rady Ministrów zarządza ogłoszenie uchwały w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski”, jeżeli Marszałek Sejmu tak postanowi.

W trybie przewidzianym dla uchwał Sejm może podejmować rezolucje - zawierające wezwanie określonego organu do podjęcia jednorazowego działania oraz deklaracje - zawierające zobowiązanie do określonego postępowania. Sejm może ponadto podejmować apele - wzywające do określonego zachowania się i oświadczenia - zawierające stanowisko w określonej sprawie.

Publikacja aktów normatywnych

Ogłoszenie uchwalonego aktu normatywnego jest obowiązkowe, chyba że nie zawiera on przepisów powszechnie obowiązujących.

Akty normatywne ogłasza się w formie dokumentu elektronicznego. Akty normatywne zawierające przepisy powszechnie obowiązujące, ogłaszane w dziennikach urzędowych wchodzą w życie po upływie 14 dni od dnia ich ogłoszenia, chyba że dany akt określi termin dłuższy. W uzasadnionych przypadkach akty mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż 14 dni, a jeżeli wymaga tego ważny interes państwa i nie stoją temu na przeszkodzie zasady demokratycznego państwa prawnego - dniem wejścia w życie może być dzień ogłoszenia aktu w dzienniku urzędowym. Przepisy porządkowe, co do zasady, wchodzą w życie po upływie 3 dni od ogłoszenia.

Akty normatywne wydawane na podstawie ustaw można ogłaszać od dnia ogłoszenia danej ustawy; akt taki nie może wejść w życie wcześniej niż ustawa.

Dziennikami urzędowymi są:

Publikuje się w nim:

Publikuje się w nim:

Publikuje się w nim:

Błędy w ogłoszonym tekście aktu prawnego prostuje się w formie obwieszczenia. Sprostowanie nie może prowadzić do merytorycznej zmiany tekstu aktu prawnego. Błędy w tekstach ustaw prostuje Marszałek Sejmu, natomiast w tekście umowy międzynarodowej (lub w jej tłumaczeniu) - minister, który wnioskował o ogłoszenie umowy.

7



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Akty prawa miejscowego., Opracowanie ustaw z zakresu prawa administracyjnego(1)
PROCES LEGISLACJI
Prawo międzynarodowe publiczne, opracowania ustaw
Służba cywilna, opracowania ustaw
13. Zamówienia publiczne, Prawo gospodarcze(1), Opracowanie ustaw
Sądy administracyjne i wojskowe, opracowania ustaw
Proces legislacyjny schemat
Co może być z Zarządzania Procesami Inwestycyjnymi opracowane
Proces legislacyjny druk, POLITOLOGIA PRACA SOCJALNA
Ustawa o fundacji - Zakład narodowy im. Ossolińskich, Opracowanie ustaw z zakresu prawa administracy
Wojewoda i administracja rządowa w województwie, opracowania ustaw
porównanie ustaw o imionach i nazwiskach., Opracowanie ustaw z zakresu prawa administracyjnego(1)
Organizowanie imprez artystycznych i rozrywkowych - wyjątki z rozdziału 4, Opracowanie ustaw z zakre
Kultura fizyczna - wyjątki z rozdziału 2, Opracowanie ustaw z zakresu prawa administracyjnego(1)
PROCES LEGISLACYJNY W RP II, Politologia UW- III semestr, System polityczny rp

więcej podobnych podstron