13. Rodziny zastępcze i pogotowia rodzinne jako instytucje pomocy społecznej.
Rodziny zastępcze
Rodzina zastępcza :
- forma zastępczego środowiska rodzinnego,
- powstaje na mocy orzeczenia sądu,
- stanowi czasową formę opieki nad dzieckiem.
Utworzenie rodziny zastępczej nie powoduje powstania więzi rodzinno-prawnej pomiędzy rodzicami zastępczymi a dzieckiem, tak jak się dzieje w adopcji.
Dzieci w rodzinie zastępczej przebywają do czasu uregulowania ich sytuacji prawnej.
Potem mogą być adoptowane przez rodzinę zastępczą lub inną rodzinę oraz mogą powrócić do rodziny naturalnej, jeżeli zapewnia ona dziecku pełne bezpieczeństwo.
Dzieci mogą przebywać w rodzinie zastępczej również do czasu usamodzielnienia się.
Fundamentalnym prawem dziecka jest prawo do wychowania w rodzinie, ale gdy zabraknie rodziny naturalnej jej funkcje może przejąć rodzina zastępcza.
Osoby chcące zostać rodziną zastępczą muszą spełniać następujące warunki :
- muszą być małżeństwem lub żyjącej w konkubinacie
- opiekę może sprawować jeden z małżonków, ale za zgodą drugiej osoby
- posiadać polskie obywatelstwo,
- nie mieć konfliktów z prawem,
- mieć unormowane warunki mieszkaniowe,
- stałe źródło dochodu (przynajmniej jednego opiekuna),
- stan zdrowia umożliwiający sprawowanie opieki nad dzieckiem
- sprzeczne z interesami dziecka jest jednak umieszczanie go przy osobie, która żyje w związku homoseksualnym.
Rodziny zastępcze dzielą się na :
1.SPOKREWNIONE Z DZIECKIEM - są to najbliżsi krewni dziecka: dziadkowie, wujostwo, starsze pełnoletnie rodzeństwo,
2.NIESPOKREWNIONE Z DZIECKIEM - nie ma żadnego stopnia pokrewieństwa a rodzice tacy muszą przejść cykl szkoleń, badań, aby mogli pełnić funkcję rodziny zastępczej,
3.ZAWODOWE NIESPOKREWNIONE Z DZIECKIEM - niespokrewnione rodziny, które z tytułu wykonywania swojej pracy dostają wynagrodzenie, a dzieci najczęściej mieszkają w ich własnych domach/mieszkaniach, dzielą się dodatkowo na:
wielodzietne - w rodzinie zastępczej umieszcza się w tym samym czasie nie mniej niż troje i nie więcej niż sześcioro dzieci,
specjalistyczne - umieszcza się tu dzieci niedostosowane społecznie albo dzieci z różnymi dysfunkcjami, problemami zdrowotnymi, wymagającymi szczególnej opieki i pielęgnacji;
w rodzinie takiej nie może być więcej niż troje dzieci,
o charakterze pogotowia rodzinnego - umieszcza się tu nie więcej niż troje dzieci na pobyt okresowy do czasu unormowania się sytuacji życiowej dziecka, nie dłużej niż na 12 miesięcy, ale w uzasadnionych przypadkach pobyt dziecka może zostać przedłużony o kolejne trzy miesiące.
Do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem niezbędne jest:
- uzyskanie pozytywnej opinii ośrodka pomocy społecznej właściwego ze względu na miejsce zamieszkania kandydata;
- odbycia szkolenia oraz uzyskania zaświadczenia kwalifikacyjnego.
Rodziny zastępcze w ustawie o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r.
1.W rodzinie zastępczej zapewnia się opiekę i wychowanie dziecku pozbawionemu całkowicie lub częściowo opieki rodzicielskiej.
2. Rodzina zastępcza opiekę nad powierzonym dzieckiem sprawuje osobiście .
3. Rodzina zastępcza wypełniając swoje funkcje kieruje się dobrem przyjętego dziecka i poszanowaniem jego praw.
4. Rodzina zastępcza zapewnia dziecku warunki rozwoju
i wychowania odpowiednie do stanu zdrowia dziecka i poziomu jego rozwoju, w tym w szczególności:
- odpowiednie warunki bytowe;
- możliwości rozwoju fizycznego, psychicznego i społecznego;
- możliwości zaspokojenia indywidualnych potrzeb dziecka;
- możliwość właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań;
- warunki do wypoczynku i organizacji czasu wolnego.
Organizacja opieki zastępczej należy do zadań własnych powiatu w szczególności:
- Udzielanie pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych;
- Wypłacania wynagrodzenia z tytułu pozostawania w gotowości przyjęcia dziecka oraz świadczonej opieki i wychowania niespokrewnionym
z dzieckiem zawodowym rodzinom zastępczym;
- Szkolenia dla rodzin zastępczych;
- Przyznawanie pomocy na usamodzielnienie oraz kontynuowanie nauki osobom opuszczającym rodziny zastępcze;
- Pomoc w integracji ze środowiskiem młodzieży mającej trudności w przystosowaniu się do życia, opuszczającej rodziny zastępcze.
- Tworzenie i wdrażanie programów pomocy dziecku i rodzinie.
Pogotowia rodzinne
Pogotowie rodzinne
- to forma rodzin zastępczych,
- opieka sprawowana jest czasowo na zasadzie interwencji kryzysowej
- opieka trwa do momentu unormowania sytuacji prawnej dziecka.
- pogotowie powstaje na mocy umowy cywilno-prawnej zawartej pomiędzy wykwalifikowaną rodziną zastępczą a starostą.
Rodzina zastępcza, która pełni funkcje pogotowia rodzinnego otrzymuje wynagrodzenie z tytułu pozostawania w gotowości przyjęcia dziecka albo świadczonej opieki i wychowania.
Jeżeli umowę zawierają małżonkowie, wynagrodzenie przysługuje tylko jednemu z nich.
Rodzina zastępcza pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego nie może odmówić przyjęcia dziecka do lat 10, jeżeli zostało ono doprowadzone przez policję o każdej porze.
Przyjęcie dziecka doprowadzonego przez policję może nastąpić bez zgody rodziców w sytuacji zagrożenia dobra dziecka, a w szczególności:
zagrożenia zdrowia lub życia dziecka
porzucenia dziecka,
gdy nie jest możliwe ustalenie tożsamości rodziców lub miejsca ich pobytu.
Pogotowie rodzinne, które przyjęło dziecko doprowadzone przez policję powiadamia niezwłocznie, nie później niż w ciągu 24 godzin, sąd opiekuńczy oraz powiatowe centrum pomocy rodzinie.
Dzieci przebywają w pogotowiu rodzinnym do czasu uregulowania się ich sytuacji rodzinnej lub w przypadku braku możliwości powrotu do domu rodzinnego, do momentu znalezienia dla dziecka rodziny zastępczej długoterminowej lub miejsca w placówce opiekuńczo-wychowawczej.
Mogą przebywać w pogotowiu rodzinnym nie dłużej niż 12 miesięcy a w wyjątkowych sytuacjach pobyt dziecka może zostać przedłużony dodatkowo na okres 3 miesięcy