CZASZKI
Świni:czaszka masywna,oczodół otwarty-2 wyrostki nie zrastają się ze sobą
-2 kości spneumatyzowane- kość czołowa(frontale) i nosowa(nosale),szereg jam z powietrzem
-b.masywny łuk jarzmowy-b.długie wyrostki przypotyliczne
-kość ciemieniowa rozrośnięta na boki, kość ciemieniowa buduje boki czaszki,grzebień na kości ciemieniowej-uzębienie: 3 1 4 3 / 3 1 4 3 =44 Żuchwa:-b. Krótkie delikatne wyrostki dziobiaste,masywne wyrostki kłykciowe,brak wyrostków kątowych
Krowy: czaszka masywna, Bardzo silnie rozwinięta i spłaszczona kość czołowa, kość czołowa ma wyrostki możdżeniowe -kostne, podstawa dla rogów, oczodół zamknięty, sklepienie czaszki - kości czołowe, na żuchwie masywne kłykcie, wyrostki dziobiaste b masywne. Uzębienie: 0033|3133, występuje diastema-fragment bezzebny.
Ssaki: czaszka synapsydalna .Zespół kostny w czaszce ssaków:
1).Os occipitale - k. potyliczna:
potyliczna górna (supraocctipitale)1
potyliczna podstawowa(basioocc)1
potyliczna boczna(occipitale laterale)2
2).Os Temparale - k. skroniowa:
Pars squamosum - k. łuskowa-tworzy część łuskową(pars squamosa)
Pars tympanica - k. kątowa tworzy cz bębenkową(pars tympanica)
kosci okolicy słuchowej: Prooticum - k. przeduszna, Epioticum - k. naduszna-tworzą część skalistą(pars petrosa)
3). Os sphenoidale - k. klinowa:
Presphenoideum - k. przedklinowa +Basisphenoideum - k. podstawno klinowa-buduja podstawe czaszki, trzon kosci klinowej
Orbilosphenoideum - oczodołowo-klinowa-skrzydła mniejsze
Alisphenoideum - k. skrzydłowo - klinowa-skrzydła wieksze(budują boczna ścianę czaszki za okolica oczodołową
4). Os ethmoidale- k. sitowa:kosci okolicy skroniowej i wechowej(ethmoidalia), blaszki-1)blaszka pionowa k sitowej czesciowo buduje pzregrode nosa, 2) blaszka sitowa, 3) blaszka papierowa-z zew ogranicza labirynt węchowy
Uzębienie-3142|3143, podniebienie twarde, heterodontyzm
Intermaxillare - kości międzyszczękowe nad oczodołami na kosciach czolowych -Procesus zygomaticus ossis frontalis - wyrostki jarzmowe kości czołowej, okolica ciemieniowa u drapieznych wystepuje Crista - grzebien - tworza go k ciemieniowa i Interparientale - kośc międzyciemieniowe. Foramen infraorbitale - otwór podoczodołowy
Łuk skroniowy:
Zygomaticum - kość jarzmowa
Temporale - kość skroniowa - procesus zygomaticus ossis temporalis
Bullatympanica - puszki bębenkowe
Procesus mastoideus - wyrostki sutkowe
Żuchwa:
k. zębowa pozioma część nazywa się trzon żuchwy, a pionowa ramię żuchwy (Ramus mandibulare)
Foramentalia - otwory brudkowe
Procesus coronoideus - wyrostek dziobiasty
Procesus codylaris - wyrostek kłykciowy
Procesus angularis - wyrostek kątowy
Ptak: czaszką bardzo lekkiej budowy. Kości pneumatyzowane. Typ diapsydalny, silnie zmodyfikowany -brak górnego łuku skroniowego jest tylko dolny -1, w postaci cienkiego preta,
Składa się z 2 kości : jugale i quadratojugale. Luk laczy kosc szczekowa z kwadratowa. K kwadratowa zestala sie ruchomo z mozgoczaszka. Podstawę czaszki stanowią kości podniebienne łączące się z kością skrzydłową. Te dwie kości łączy staw saneczkowy. Z tyłu czaszki występują dużę skostnienie - kości podstawno - klinowej. Nozdrza wew rozdzielone lemiezem.
Nasale - k.nosowa Lacrimale- k.łzowa Pontale - k.czołowa Parietale - k. ciemieniowa Supraoccipitale - potyliczna górna Basioccipitale - potyliczna podstawowa k.boczne Prootium - k. przyduszna k. zauszna Squamosum - k.łuskowa k. klinowo - podstawowa k.przedklinowa k.podciemieniowa lemiez k.skrzydłowa staw saneczkowy k.podniebienna + k.skrzydłowa k. kwadratowo - jarzmowa k. jarzmowa k. przedszczękowa k. szczękowa
ZOLW gady: Czaszka typu anapsydalnego - w okolicy skroniowej pena, zupenie obudowana.. elementy podniebienia na stałe połączone z podstawą mózgoczaszki. Jest to czaszka akinetyczna ( kość kwadratowa zrasta się nieruchomo z okolicą słuchową. Pojawia sie zaczątek podniebienia wtórnego, tworzy je k podniebienna nad nozdrzami wewnetrzymi. Waskopodstawna/ tropibazyczna, nie ma stawow, Zuchwa- krotka I bezzebna, prymitywna budowa.1 Kłykieć potyliczny:sklada sie z 4 czesci: Supraoccipitale - potyliczna górna x1, Basioccipitale - potyliczna podstawowa x1, Occipitale laterale - potyliczna boczna x2.
Squamosum - k.łuskowa Maxillare - k.szczękowa Premaxillare -k. przedszczękowa Frontale- czołowa Prefrontale- przedczołowa Postfrontale - zaczołowa Jugale-jarzmowa Quadrato-jugale - kwadratowo-jarzmowa Quadratum- kwadratowa Parietale- ciemieniowa
RYBY bardzo skostniała. Jest to czaszka wąsko podstawna - (tropibazalna), to czaszka w której puszka mózgowa nie wchodzi w oczodoł.
Oczodół - Orbitale : Lacrimale- k. łzowa Praefrontale - k.przedczołowa Prontale - k.czołowa Infraorbiralia - k. podoczodołowe Nyomandibulare - k. gnykowo-żuchwowa Metapterygoideum - k. skrzydłowa tylna Quadratum - k. kwadratowa Pterygoideum - k. skrzydłowa Prooticum - k. przeduszna Alisphemoideum - k. skrzydłowo- klinowa
Skostnienia okolicy słuchowej:
Epioticum - k. naduszna Pteroticum - k. klinowo - uszna Spheroticum - k. skrzydłowo - uszna
Sklepienie czaszki: Nosale - k. nosowa Frontale - k.czołowe Parietalne - k.ciemieniowa Supraocupitale - k. potyliczna górna Posttemperale - k. zaskroniowa, cleithrum - k. skoblowa
supracleithrum - k. nadskroniowa
Aparat szczękowy: Maxillare - k. szczękowa Praemaxillare - k. przedszczękowa Dentale - k. zębowa Articulare - k. stawowa Angulare - k. kątowa
PŁAZÓW zaba: bardzo słabo skostniała cecha zwiazana z redukcja masy ciala i szeroko podstawna - platybazalna, tzw autoscyniczna - aparat żuchwowy jest nieruchomo zrośnięty z mózgoczaszką. 2 klykcie potyliczne: Condyli occtipitales osadzone na Occipital laterale - k. potyliczne bocznych, Prootium - k. przyduszna, Sphenethmonideum - k. klinowo- sitowa -nieparzysta duza kosc.
Sklepienie czaszki:
Nasale - nosowa
Frontoparietale - k. czołowo -ciemieniowa
dno czaszki: Polatina - k. podniebienne,Parasphenoideum - k. przyklinowa x1
2 parzyste sklepienia na bokach czaszki: Squamosum - k.łuskowa, Pterygoideum - k. skrzydłowe
Vomer - lemiesz x2
Maxillare - k.szczękowa
Premaxillare -k. przedszczękowa
Quadratojungale - k. kwadratowo- jażmowa
Cartilago quadrata - chrząstka kwadratowa
Dentale - k. zębowa
Angulare - k. kątowa
Articulare - k. stawowa(cartilage articulare)
Mentomondibulare - k. brudkowo - żuchwowa
2.Klatka piersiowa ptaków okolica sztywna, część kregów zrasta się w dużą nieparzystą kość-notarium(k.grzebietowa), gł. u krukowatych powstaje ze zrosniecia kilku kregów piersiowych
-kręgów piersiowych-vertebre thoracales, biorą udział w budowaniu klatki piersiowej,-żeber-costae,-mostka-sternum,sąsiednie żebra połączone są haczykowatymi wyrostkami- processus uncinatus- z 1 żebra nachodzą haczykowato na 2 żebro,chronią przed zgnieceniem, część przymostkowa żebra(kostna)łączy się z mostkiem, część przykręgowa(kostna) żebra łączy się z kręgosłupem z kręgami piersiowymi-u latających na mostku występuje grzebień, mostek-budowa członowana. Skada sie z rekojesci, trzonu I wyrostka mieczykowatego.
KLATKA PIERSIOWA SSAKOW skada sie kregow piersiowych(vertebre thoracale), zeber(coste) i mostka(sternum). Zebra: prawdziwe(costae verae)-bezposrednio lacza sie z mostkiem, rzekome(c. Spuriae)0 nie dochodza do mostka ale lacza sie z nim za pomoca z prawdziwych, wolne(c. fluctuantes)-w ogole nie lacza sie z mostkiem. Z prawdziwe I rzekome maja 2 czesci -czesc przymostkowa(pars sternalis coste) chrzestna I czesc przykregowa-kostna pars verterbralis coste).Mostek(sternum) postac czlonowanego pretu sklada sie z rekojesci(manubrium) trzonu(corpus sterni) I wyrostka mieczykowatego(processus xiphoides) chrzestny u ssakow.+ kregi piersiowe!
3.Kręgi piersiowe(regio thoracalis):wyrostki kolczyste najdłuższe dosyć wąskie skierowane doogonowo, trzony niezbyt masywne,drobne i krótkie,występują też wyrostki poprzeczne. Posiadają 2 powierzchnie stawowe dla przyczepu żeber-1)dla główki żebra zlokalizowana na trzonie z tym miejscem łączy się główka żebra,2)dla guzka żebra(tuberculum costae)łaczy się z wyrostkiem poprzecznym
Kręgi lędźwiowe(regio lumbalis): najmasywniejsze ze względu na trzony,niższe, szerokie,pochylone dogłowowo wyrostki kolczyste, wyrostki poprzeczne-długie, zawieraja proksymalna część pierwotnych zeber, płaskie. Tu znajduje się otwór canalis verterbrails-tworzy kanał.
5.Pterygoideum-kość skrzydłowa
Pygostyl-trójkątna kość ogonowa ptaka powstała
ze zrośnięcia kilku ostatnich kręgów ogonowych.
Stanowi oparcie dla sterówek.
Synsacrum-kość krzyzowa ptaka powstała ze zrośnięcia kręgów
lędźwiowych i krzyżowych, niekiedy tez dodatkowo
kilku kręgów piersiowych i ogonowych. Może składać
się z 10 do 22 kości. Zrasta się z koścmi biodrowymi
miednicy.
Wzór zębowy- sposób opisu uzębienia ssaków określający
liczbę i typ funkcjonalny zębów w każdej połowie szczęki
lub żuchwy.Symbole stosowane w formule zębowej:
*I (incisivi) - siekacze
*C (canini) - kły
*P (praemolares) - przedtrzonowce, zęby przedtrzonowe
*M (molares) - trzonowce, zęby trzonowe
Łuk naczyniowy-u ryb , analogiczny do łuku nerwowego(łuk kręgowy),
chrzęstny lub kostny łuk na brzusznej stronie kręgów ogonowych,
osłaniający naczynia biegnące wzdłuż kręgosłupa.
Łuk nerwowy-(arcus neuralis)u niektórych ryb chrzęstnych i pozostałych
kręgowców kostny łuk łączący się po stronie grzbietowej
z trzonem kręgu, otaczający rdzeń kręgowy i uczestniczący
w budowie kanału kręgowego.
Atlas-dźwigacz: postać pierścienia-boki utworzone z ramion łuku nerwowego, beztrzonowy, b dobrze wykształcone powierzchnie stawowe(2) dla kłykci potylicznych, brak wyr.stawowych przednich-bo łączy się z czaszką, d.rozwinięte wyrostki poprzeczne tworza tzw skrzydła.
Axis-obrotnik:trzon, d.rozwinięty wyrostek kolczysty górny, wyr.poprzeczne zredukowane, stawowe, z przodu ma tzw ząb(dens), na którym opiera się dzwigacz który przechodzi do kręgu
Otwór wielki (łac. foramen magnum) — największy otwór
czaszki w kształcie szerokiego owalu. Znajduje się w kości
potylicznej pomiędzy łuską potyliczną, która ogranicza go
od tyłu, częścią podstawną, która znajduje się do przodu
oraz częściami leżącymi do boku od otworu. Otwór wielki
łączy jamę czaszki z kanałem kręgowym.