Co to jest sprawiedliwość?

W przepisach prawa nie zdefiniowani pojęcia "sprawiedliwość"

Sprawiedliwość to termin o wielkanocnej treści, rozumianym jako właściwośc czyjegos postępowania, która polega na tym, ze wszystkie. Osoby należące do tej samej kategorii są równo traktowane.

Pojecie sprawiedliwosci

Sprawiedliwość

• w ujecie materialnym - formuluje okreslone reguly postepowania, to zbior zasad okreslajacych prawa i obowiazki ludzi zgodnie z okreslonymi, uprzednio przyjetymi kryteriami.

• W ujeciu formalnym - okresala sprawiedliwe reguly stosowania sprawiedliwosci materialnej. Utozsamiana z regula rownej miary, ktora oznacza, ze osoby nalezace do tej samej kategorii powinny byc traktowane jednakowo.

www.orzeczenia.ms.gov.pl

www.orzeczenia.wroclaw.sa.gov.pl

www.sn.pl

Trojpodzial wladzy wedlug monteskiusza

W konstytucji nie ma takiego pojecia jest "podzial wladzy"

Na plaszczyznie konstytucji z 1997r. Istnieja bowiem inne instytucje, ktorych nie zalicza sie do podzialu wladzy opisanego w art. 10. Instytucje te posiadaja swoja kompetencje i balansuja pomiedzy trzema wladzami. Mozna do nich zaliczyc m.in.NIK, RPO.KRRiT, KRS

Podzial wladzy

Art. 10

Wladza Wladza wykonawcza Wladza sadownicza

Ustawodawcza Rzad i prezydent Sady i trybunaly

Sejm i senat

Wladza wykonawcza ---> wladza sadowanicza

• Wobec wladzy sadowniczej Prezydent otrzymal takie kompetencje jak: prawo laski (niweczace w praktyce orzeczenia sadow z wyjatkiem TK i TS, ktorych powoluje sejm) w tym I-szego Prezesa Sadu Najwyzszego oraz Prezesa Nsczelnego Sadu administracyjnego. Prezydent ustala rowniez wysokosc wynagrodzen sedziowskich. Nadto wyznacza rowniez 1/3 skladu RPO, jednego czlonka KRS, dwoch czlonkow KRRIT oraz wszystkich ambasadorow.

Wladza ustawodawcza----->wladza sadownicza

• Na mocy art. 111 Knstytucji i ustawy z dnia 21.01.1999 r. O sejmowej komisji sledczej sejm ma prawo powolac i okreslac zakres uprawnien komisji sledczej. W jej sklad wchodzi 11 przedstawicieli wszystkich stronnictw obecnych w Izbie nizszej . Komisja posiada rowniez uprawnienia prokuratorskie, ma prawo wystepowania do prokuratora generalnego i dokonywania przesluchan. Mze wystapic z wnioskiem do trybunalu Stanu o postawieniu danej osoby przed jego obliczem

• Art. 194 ust. 1 Konstytucji - powolyanie pelnego skladu TK

• Art. 199 ust. 1 Konstytucji - powolywanie pelnego skladu TS.

Wladza sadownicza----->wladza ustawodawcza

• Orzeczenia sadow ksztaltuja prawo - tzw. Linia orzecznicza

• Trybunal konstytucyjny kontroluje ustawy przyjete przez parlament, rozstrzyga nadto spory kompetencyjne pomiedzy organami wladzy

Wladza sadownicza---> wladza wykonawcza

• Trybunal konstytucyjny decyduje takze o czasowej niemoznosci sprawowania urzedu przez prezydenta

• Trybunal stanu rozstrzyga o deliktach konstytucyjnych Prezydenta,premiera i czlonkow RM, prezesa NBP, Prezesa NIK, czlonkow KRRiT, naczelnego dowodcy sil zbrojnych oraz poslow badz senatorow. TS moze zawiesic osobe w pelnieniu urzedu, orzec zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk w administracji rzedowej czy pozbawic posla/senatora mandatu

Co to jest wymiar sprawiedliwosci

Wladza sadownicza =/ wymiar sprawiedliowosci

Wymiar sprawiedliwosci - funckja dzialalnosci panstwa polegajaca na rozstrzygnieciu sporow o prawo, w ktorych przynajmniej jedna ze stron jest osoba fizyczna lub osoba prawna albo inna jednostka organizacyjna

Wymiar sprawiedliwosci wg. Art 175 Konstytucji RP

Wymiar sprawiedliwosci

Sady wyjatkowe na wypadek wojny

Sady powszechne Sad najwyzszy Sady administracyjne Sady wojskowe

Sady najwyzszy nie jest sadem powszechnym!

www.e-sad.gov.pl

Ochrona prawna

• Ochrona prawna to lad prawny i bezpieczenstwo, bez ktorego trudno funkcjonowac we wspolczesnym swiecie

• Ochrona prawna to srodek ochrony praworzadnosci

• Ochrona prawna to synonim zabezpieczenia przed zniszczeniem, szkoda, niebezpieczenstwem

• Ochrona prawna - sensu largo- ochrona norm prawnych, bedacych regulami obowiazujacego zachowania w panstwie

• Ochrona prawna - sensu stricto - dzialalnosc wyspecjalizowanych organow panstwowych podejmowana w celu ochrony prawa

Koncepcja organu

1. Organ - kazda jednostka organizacyjna panstwa majaca uprawnienia do wyrazenia woli tego panstwa, czego wyrazem jest przyznanie danej jednostce administracyjnej okreslonych kompetencji

2. Organ - celowo zorganizowany i wyraznie wyodrebniony zespol ludzi i srodkow, utworzony i dzialajacy na podstawie prawa, wykonujacy w imieniu panstwa okreslone zadania i mogacy dla ich realizacji korzystac ze srodkow wladczych i stosowac przymus panstwowy

Organy ochrony prawnej

Dzialalnosc organow ochrony prawnej moze polegac na:

• Rozstrzyganiu (orzekaniu) - sady,trybunaly, inne organy rozstrzygajace (UOK), quasi-sadowe organy rozstrzygajace (sady arbitrazowe)

• Kontroli legalnosci - prokuratura, policja, ABW, CBA, straze gminne, NiK, GIODO

• Rzecznikow i organy obslugi prawnej (RPO, RPD, adwokaci, doradcy podatkowi, komornicy)

Literatura przedmiotu:

• S. Serafin, B. Szmulik "organy ochrony prawnej RP", Warszawa 2010

• J.Bodio, G. Borkowski T. Demendecki "Ustroj organow ochrony prawnej - czesc szczegolowa", Warszawa 2011

• K. Piasecki, "Organizacja wymiaru sprawiedliwosci w Polsce", Krakòw 2005

• P. Szustakiewicz, J.Zaleśny "Organy pomocy prawnej", Warszawa 2009.

Trybunał konstytucyjny, trybunal stanu.

Syg Kp 1/12

Trybunal konstytucyjny:

- jest organem wladzy sadowaniczej

- jeden na terenie calego kraju

- siedziba w Warszawie

- sklad: 15 sedziow

- kadencja: 9lat

- sedziowie sa wybierani przez sejm

- sedzia Trybunalu moze byc osoba, ktora posiada kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska sedżiego SN i NSA

- sedziowie trybunalu w sprawowaniu swojego urzedu sa niezawiscli

Trybunal orzeka w sprawach:

1) zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,

2) zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie,

3) zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami,

4) skargi konstytucyjnej,

5) sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa,

6) zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych.

Kmpetencje trybunalu:

- trybunal na wniosek prezydenta stwierdza zgodnosc z konstytucyja ustawy przed jej podoisaniem oraz umowy miedzynarodowej przed jej ratyfikacja

- na wniosek marszalka sejmu rozstrzyga w sprawie stwierdzenia przeszkody w sprawowaniu urzedu przez prezydenta, gdy prezydent nie jest w stanie zawiadomic Marszalka sejmu.

- kazdy sad moze przedstawic trybunalowi pytanie prawne co do zgodnosci sktu normatywnego z konstytucja, ratyfikowane umowy miedzynarodowe lub ustawa, jezeli od odpowiedzi na pytani prawne zalezy rozstrzygniecie sprawy toczacej sie przed sadem.

- Trybunał informuje Sejm i Senat o istotnych problemach, wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału. Nad informacją tą nie przeprowadza się głosowania.

- Trybunał przedstawia właściwym organom stanowiącym prawo uwagi o stwierdzonych uchybieniach i lukach w prawie, których usunięcie jest niezbędne dla zapewnienia spójności systemu prawnego Rzeczypospolitej Polskiej.

Organy trybunału:

1. Zgromadzenie ogolne trybunalu

Do kompetencji Zgromadzenia Ogólnego należy:

1) uchwalanie regulaminu Trybunału,

2) wybór kandydatów na prezesa i wiceprezesa Trybunału,

3) uchwalanie statutu Biura Trybunału,

4) uchwalenie projektu dochodów i wydatków Trybunału,

5) zatwierdzanie informacji, o której mowa w art. 4 ust. 1,

6) wykonywanie innych czynności, przewidzianych dla Zgromadzenia Ogólnego w ustawie lub w regulaminie.

• Zgromadzenie Ogólne podejmuje uchwały, jeżeli bierze w nim udział co najmniej 2/3 ogólnej liczby sędziów Trybunału, w tym prezes lub wiceprezes Trybunału.

• O porządku obrad Zgromadzenia Ogólnego i jego terminie prezes Trybunału powiadamia wszystkich sędziów Trybunału co najmniej siedem dni przed jego terminem.

• W szczególnych przypadkach Zgromadzenie Ogólne może się uznać za zdolne do podejmowania uchwał, mimo niezachowania terminu, określonego w ust 3.

• Zgromadzeniu Ogólnemu przewodniczy prezes lub wiceprezes Trybunału.

• Uchwały Zgromadzenia Ogólnego zapadają zwykłą większością głosów, chyba że ustawa stanowi inaczej. Głosowanie jest jawne, o ile żaden z sędziów Trybunału nie zażąda głosowania tajnego.

• Regulamin Trybunału podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".

2. Prezes trybunalu konstytucyjnego

• Prezesa i wiceprezesa Trybunału powołuje Prezydent Rzeczypospolitej spośród dwóch kandydatów przedstawionych na każde stanowisko przez Zgromadzenie Ogólne.

• Kandydatów na stanowisko prezesa lub wiceprezesa Trybunału wybiera Zgromadzenie Ogólne spośród sędziów Trybunału, którzy w głosowaniu tajnym uzyskali kolejno największą liczbę głosów. Wybór powinien być dokonany nie później niż trzy miesiące przed upływem kadencji urzędującego prezesa lub wiceprezesa. W przypadku opróżnienia stanowiska prezesa lub wiceprezesa Trybunału wyboru kandydatów dokonuje się w terminie jednego miesiąca.

• Obradom Zgromadzenia Ogólnego w części dotyczącej wyboru kandydatów na stanowisko prezesa i wiceprezesa Trybunału przewodniczy najstarszy wiekiem sędzia Trybunału uczestniczący w Zgromadzeniu Ogólnym.

• Prezes Trybunału reprezentuje Trybunał na zewnątrz oraz wykonuje czynności określone w ustawie i regulaminie.

• Wiceprezes Trybunału zastępuje prezesa w czasie jego nieobecności oraz wykonuje inne obowiązki wynikające z ustalonego przez prezesa Trybunału podziału czynności.

• W razie przeszkód w sprawowaniu obowiązków przez prezesa i wiceprezesa Trybunału, zastępuje ich sędzia Trybunału wyznaczony przez prezesa Trybunału; w przypadku niemożności wyznaczenia sędziego przez prezesa Trybunału zastępuje prezesa i wiceprezesa Trybunału najstarszy wiekiem sędzia Trybunału.

Postepowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym

• W sprawach nie uregulowanych w ustawie do postepowaniepa przes Trybunalem stosuje sie odpowiednio przepisy kodeksu postepowania cywilnego

• Trybunał w toku postępowania powinien zbadać wszystkie istotne okoliczności w celu wszechstronnego wyjaśnienia sprawy.

• Trybunał nie jest związany wnioskami dowodowymi uczestników postępowania i może z urzędu dopuścić dowody, jakie uzna za celowe dla wyjaśnienia sprawy.

Trybunał orzeka:

1) w pełnym składzie w sprawach:

a) sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa,

b) o stwierdzenie przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej oraz powierzeniu Marszałkowi Sejmu tymczasowego wykonywania obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej,

c) zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych,

d) z wniosku Prezydenta Rzeczypospolitej o stwierdzenie zgodności ustawy z Konstytucją przed jej podpisaniem lub umowy międzynarodowej z Konstytucją przed jej ratyfikacją,

e) o szczególnej zawiłości, z inicjatywy prezesa Trybunału lub gdy z wnioskiem o rozpoznanie zwróci się skład orzekający wyznaczony do rozpoznania danej sprawy albo w sprawach, w których szczególna zawiłość wiąże się z nakładami finansowymi nie przewidzianymi w ustawie budżetowej, a w szczególności gdy skład orzekający zamierza odstąpić od poglądu prawnego wyrażonego w orzeczeniu wydanym w pełnym składzie,

2) w składzie pięciu sędziów Trybunału w sprawach:

a) zgodności ustaw albo ratyfikowanych umów międzynarodowych z Konstytucją,

b) zgodności ustaw z umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie,

3) w składzie trzech sędziów Trybunału w sprawach:

a) zgodności innych aktów normatywnych z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami,

b) zażaleń na odmowę nadania biegu wnioskom o stwierdzenie zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawami oraz skargom konstytucyjnym,

c) wyłączenia sędziego.

• Rozpoznanie sprawy w pełnym składzie wymaga udziału co najmniej dziewięciu sędziów Trybunału. Rozprawie przewodniczy prezes lub wiceprezes Trybunału, a w razie przeszkód w przewodniczeniu przez te osoby - najstarszy wiekiem sędzia Trybunału.

• Sędziów do składu orzekającego Trybunału, w tym przewodniczącego składu i sędziego sprawozdawcę z uwzględnieniem kolejności wpływu spraw, wyznacza prezes Trybunału.

Wszczecie postepowania:

Wszczęcie postępowania przed Trybunałem następuje na podstawie wniosku, pytania prawnego albo skargi konstytucyjnej uprawnionego podmiotu.

Wniosek albo pytanie prawne powinny odpowiadać wymaganiom dotyczącym pism procesowych, a ponadto zawierać:

1) wskazanie organu, który wydał kwestionowany akt normatywny,

2) określenie kwestionowanego aktu normatywnego lub jego części,

3) sformułowanie zarzutu niezgodności z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą kwestionowanego aktu normatywnego,

4) uzasadnienie postawionego zarzutu, z powołaniem dowodów na jego poparcie.

Umorzenie postepowania:

1) jeżeli wydanie orzeczenia jest zbędne lub niedopuszczalne,

2) na skutek cofnięcia wniosku, pytania prawnego albo skargi konstytucyjnej,

3) jeżeli akt normatywny w zakwestionowanym zakresie utracił moc obowiązującą przed wydaniem orzeczenia przez Trybunał.

Skarga Konstytucyjna:

- moze byc wniesiona do trybunalu konstytucyjnego po wyczerpaniu drogi prawnej, o ile ta droga jest przewidziana, w przeciagu 3 miesiecy od doreczenia skarzacemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygniecia

Skarga poza wymaganiami dotyczącymi pisma procesowego powinna zawierać:

1) dokładne określenie ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach określonych w Konstytucji i w stosunku do którego skarżący domaga się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją,

2) wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób - zdaniem skarżącego - zostały naruszone,

3) uzasadnienie skargi, z podaniem dokładnego opisu stanu faktycznego.

Do skargi trzeba dolaczyc wyrok, decyzje lub inne rozstrzygniecie, z podaniem

- stworzonym wylacznie przez adwokata, radce prawnego.

Trybunał może wydać postanowienie tymczasowe o zawieszeniu lub wstrzymaniu wykonania orzeczenia w sprawie, której skarga dotyczy, jeżeli wykonanie wyroku, decyzji lub innego rozstrzygnięcia mogłoby spowodować skutki nieodwracalne, wiążące się z dużym uszczerbkiem dla skarżącego lub gdy przemawia za tym ważny interes publiczny lub inny ważny interes skarżącego.

Orzeczenia:

• Wyroki: Trybunał wydaje wyroki w sprawach dotyczących:

1) zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,

2) zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie,

3) zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami,

4) skarg konstytucyjnych,

5) zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych.

• Postanowienia: Trybunał wydaje postanowienia w sprawach:

1) rozstrzygania sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa,

2) rozstrzygania o stwierdzeniu przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej,

3) powierzenia Marszałkowi Sejmu tymczasowego wykonywania obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej,

4) innych, nie wymagających wydania wyroku.

Orzeczenie Trybunału powinno zawierać:

1) wymienienie składu orzekającego i protokolanta,

2) datę i miejsce wydania,

3) wymienienie wnioskodawcy i innych uczestników postępowania,

4) dokładne określenie aktu normatywnego, którego dotyczy orzeczenie,

5)przedstawienie zarzutów wnioskodawcy lub składającego skargę konstytucyjną,

6) rozstrzygnięcie Trybunału.

• Jeżeli Trybunał postanowi, że utrata mocy obowiązującej aktu normatywnego nastąpić ma po dniu ogłoszenia orzeczenia stwierdzającego niezgodność z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą, w orzeczeniu określa się termin utraty mocy obowiązującej tego aktu.

• Trybunał jest obowiązany, nie później niż w ciągu jednego miesiąca od ogłoszenia orzeczenia, sporządzić jego uzasadnienie w formie pisemnej; uzasadnienie podpisują sędziowie Trybunału, którzy głosowali nad orzeczeniem.

• Jeżeli którykolwiek z sędziów, o których mowa w ust. 3, nie może podpisać uzasadnienia, przewodniczący składu orzekającego zaznacza na orzeczeniu przyczynę braku podpisu; jeżeli uzasadnienia nie może podpisać przewodniczący składu orzekającego, przyczynę braku podpisu zaznacza na orzeczeniu najstarszy wiekiem z głosujących sędziów Trybunału.

• Wyroki Trybunału podlegają ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

• Wyroki Trybunału orzekające niezgodność aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą podlegają niezwłocznemu ogłoszeniu w organie publikacyjnym, w którym akt był ogłoszony, a gdy orzeczenie dotyczy aktu nie ogłoszonego w organie publikacyjnym - w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".

• Ogłoszenie wyroków w organie publikacyjnym zarządza prezes Trybunału.

Trybunał Stanu

Skład trybunału:

• -przewodniczacy = pierwszy prezes sadu najwyzszego

• Dwoch zastepcow przewodniczacego

• 16czlonkow (wybieranych przez sejm spoza grona posłów i senatorów na czas kadencji sejmu)

• Zzstepcy przewodniczacego trybunalu oraz co najmniej polowa czlonkow Trybunału Stanu powinna mieć kwalifikacje wymagane do zdajmowania stanowiska sędziego.

Czlonkowie Trybunalu Stanu w sprawowaniu swoich funkcji sedziego trybunalu stanu sa niezawisli i podlegaja tylko Konstytucji oraz ustawą.

en.twitter.com/berenikatemplin

Czlonek trybunalu stanu nie moze byc bez uprzedniej zgody Trybunalu Stanu pociagniety do odpowiedzialnosci karnej ani pozbawiony wolnosci. Czlonek trybunalu stanu nie moze byc zatrzymany lub aresztowany, z wyjatkiem ujecia go na goracym uczynku przestepstwa, jezeli jego zatrzymanie jest niezbedne do zapewnienia prawidlowego toku postepowania. O zatrzymaniu niezwlocznie powiadamia sie orzewodniczacego Trybunalu Stanu, ktory moze nakazac natychamiastowe zwolnienie zatrzymanego.

Kto i za co odpowiada przed TS?

- za naruszenie Konstytucji lub ustawy, w zwiazku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie swojego urzedowania, odpowiedzialnosc konstytucyjna przed Trybunalem Stanu ponosza:

• Prezydent RP

• Prezes rady ministrow

• Czlonkowie Rady Ministrow

• Prezes NBP

• prezes NIK

• Czlonkowie Krajowej Rady radiofonii i telewizji

• Osoby, ktorym Prezes Rady Ministrow powierzyl kierowanie ministerstwem

• Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych

• Poslowie i senatorowie, w zakresie okreslonym w art. 107 Konstytucji RP (poslowie i senatorowie nie moga prowadzic dzialalnosci gospodarczej na wlasny rachunek lub wspolnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia panstwowego lub komulnego, a takze vzarzadzac

Rodzaje kar:

• Rodzaje kar orzekanych przecz Trybunał Stanu określa ustawa

• Za czyny stanowiace przestepstwa lub przestepstwo skarbowego Trybunal Stanu orzeka kare lub srodki karne przewidziane w ustawie

• Trybunal stanu wymierza lacznie lub osobno nastepujace kary:

1. utrate biernego i czynnego prawa wyborczego w wyborach prezydenta, w wyborach do sejmu i senatu, w wyborach do parlamentu europejskiej oraz w wyborach do organow samorzadu terytorialnego .

2. Zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk lub pelnienia funckji zwiazanych ze szczegolna odpowiedzialnosca w organach panstwowych i organizacjach spolecznych

3. Utraty wszystkich lub niektorych orderow, odznaczen i tytulow honorowych

4. Za naruszenie zakazow o ktorych mowa w art. 107 ust. 1 Konstyucji RP trybunal stanu orzeka pozbawienie mandatu poselskiego.

Kary dotyczace utraty praw i zakazow, o ktorych mowa wyzej moga byc orzekane na czas od 2-10 lat.

W razie uznania przez Trybunał Stanu chociazby nieumyslnego popelnieniaczynow. Trybunal stanu orzeka odpowiednio w odniesieniu do prezydenta - zlozenie z urzedu ???

Trybunal stanu z uwagi na znikomy stopien spolecznej szkodliwosci czyny lub szczegolnie okolicznosci sprawy moze poprzestac na uznaniu winy oskarzonego.

Rzecznik praw obywatelskich

• Rzecznik praw obywatelskich stoi na strazy wolnosci i praw czlowieka i obywatela okreslonych w Konstytucji RP oraz w innych aktach normatywnych, w tym rowniez na strazy realizacji

• Rzecznikiem moze byc obywatel polski wyrozniajacy sie wiedza prawnicza, doswiadczeniem zawodowym oraz wysokim autoryteyem ze wzgledu na swe walory i wrazliwosc spoleczna

• Rzecznika powoluje vsrjm za zgoda senatu na wniosek Marszalka Sejmu albo grupy 35 poslow.

• Ta sama osoba nie moze byc rzecznikiem wiecej niz przez dwie kadencji

Rzecznik praw obywatelskich

Sejm odwoluje Recznika przed uplywem okresu, na jaki zostal powolany, jezeli:

• Zrzekl sie wykonywania obowiazkow

• Stal sie trwale niezdolny do pelnienia obowiazkow na skutek choroby, ulomnosci

Rzecznik podejmu czynnosci przewidziane w ustawie, jezeli powezmie wiadomosc wskazuja na naruszenie wolnosci

Podjecie czynnosci przez Rzecznika nastepuje:

Na wniosek obywateli lub ich organizacji

Na wniosek organw samorzadowych

Rzecznik praw dziecka

E-sad

Kluczowe zalozenia

Sprawy w elektronicznym postepowaniu upominawczyk rozpoznaje jeden dla calego kraju sad (taw. E-sad)

Do pozwu nie zalacza sie zalcznikow - co najwaniejsze nie zalcza sie dowodow

Przede wszystkim dedykowany dla "powodow masowych)

Money claim online - anglia, walia

Mahnverfahren - Niemcy - to odpowiednik polskiego postepowania upominawczego

Austria, Holandia

Elektroniczne postepowanie upominawcze - polska wersja esadu czesciowo czerpie z dobrych rozwiazan zagranicznych

Zakres podmiotowy:

Brak ograniczen podmiotowych

Dopuszczalne wszystkie konfiguracje podmiotowe B2B, B2C

Model:

Wypelnienie formularza (pozwu)na stronie internetowej

Wypelniony dormularz jest zapisywany w systemie teleinformatycznym e-sad -wniesienie pozwu

E-sad wydaje nakaz zapalty i dorecza wydrukowany pozew wraz z nakazem zaplaty pozwanemu.

Pozwany wnosi sprzeciw droga tradycja lub elektroniczna - Sprawa przekazyeana jest do tradycyjnego postepowania do sadu miejscowo i rzeczowo wlasciwego.

Pozwany nie wnosi sprzeciwu - nakaz uprowoocnienia sie - sad nadaje elektroniczna klauzule wykonalnosci - tytul wykonawczy w postaci elektroniczjej lub jego wydruk, podstawa do egzekucji

Identyfikacja

Nawiazanie do rozwiazan angielskich, login i haslo jako podstawowy sposob identyfikacji, bezpieczny podpis elektroniczny elektroniczny weryfikowany kwalifikowany certyfikatem w zasadzie jako opcja, a nie obowiazek

Data wniesienia pozwu droga elektroniczna jest data prowadzenia do systemu teleinformatycznego

Dowodow nie wnosi dowodow wraz z pozwe,, a jedynie powoluje sie na nie (dokladnie je opisuje) w tresci pozwu. Sprzeciw od nakazu zapalaty w zasadzie nie wymaga uzasadanienia i przedstawienia dowodow

Oplaty sadowe w zakresie oplat nawiazanie do rozwiazan powszechnie stosowanych w handlu elektronicznym. Brak oplaty za pelnomocnistwo - tu pojawiaja sie watpliwosci

Przekazanie sprawy

Po przekazaniu sprawy z e-sadu przewodniczacy wzywa powoda do zachowania warunkow formalnych pozwu otaz uzupelnienia pozwu, w sposob odpowiedni dla postepowania, w ktorym sprawa bedzie rozpoznana

W przypadku nieuzupelnienia warunkow formalnych pozwu w terminie, sad umarza postepowanie.

Dane indentyfikacyjne w pozwie art. 505(32)

Rzecznicy patentowi - wlanosc przemyslowa. Porad i kosultacje prawne

Europejski trybunal praw czlowieka - 29 maja.