Afganistan

W dobie kolonializmu

W rzeczywistości kolonialnej Afganistan nie był uznany za atrakcyjne ziemie. Nie posiadał on znacznych zasobów surowcowych, co uchroniło go przed bezpośrednim zajęciem. Z czasem, gdy rosła rywalizacja pomiędzy Rosją a Wielką Brytanią urosło jego znaczenie strategiczne. Brytyjczycy chętnie widzieli go jako swoją strefę buforową. To w odniesieniu do sztucznych granic, jakie wytyczali przez ziemie tego państwa dzieląc ich ludność mogło mieć różne skutki. Balans między dwoma mocarstwami doprowadził do tego, że na początku wieku XX kraj ten miał arbitralnie wytyczone granice (podzielono w ten sposób pasztuńskie plemiona afgańskie) a jego interesy reprezentowała UK. (Linia Duranda)

I Wojna Światowa

Emir Afganistanu (Habibullah Chan) ogłasza neutralność. Mimo nacisków państw centralnych w tym sprzymierzonej z nimi Turcją, Afganistan nie opowiedział się po żadnej ze stron. Wewnątrz państwa nasiliły się za to nastroje antybrytyjskie. w lutym emir (Amanullah Chan)ogłasza niepodległość Trzecia wojna Afgańska. Ostatecznie Afganistan pełną suwerenność względem UK uzyskuje na mocy układu w Kabulu z 22.11.1922. Ostaje się stara granica.

Królestwo

Emir Amanullah Chan w 1926 przyjmuje tytuł króla. Przeprowadzał reformy społeczne w duchu Europy zachodniej. Zrodziło to sprzeciw duchownych bunt i powstanie. Kolejni królowie też musieli sprostać społecznej opozycji podsycanej dodatkowo wojnami między klanami ( w 1933 np. ginie w zamachu król Mohammad Nadir Szah).

Podobnie jak w przypadku I WŚ, tak i wobec II WŚ Afganistan ogłosił neutralność.

Muhammad Zahir Chan - w 1946 Afganistan staje się członkiem ONZ.

Stosunki z przyszłym Pakistanem.

Podział Indii Brytyjskich - 14.08.1947

Pozostaje sprawa PASZTUNÓW. Pakistan przyjął granicę z Afganistanem jaką pozostawili Brytyjczycy. 1949 stłumiono tam brutalnie powstanie. Wcześniej Afganistan pokojową drogą zabiegał o większą autonomię dla swych „rodaków”. Po tym incydencie regularnie popierał separatystyczne ruchu mające na celu stworzenie Wolnego Pasztunistanu. W odpowiedzi Pakistan zablokował tranzyt towarów zdążających do Afganistanu.

Lata 50 te to kilkakrotne próby przekroczenia granicy przez afgańskie oddziały paramilitarne. Pod naciskami USA w 1955 doszło do chwilowej normalizacji stosunków.

1961 - Pakistan pacyfikuje region Bijaur. Pada zarzut uczestnictwa armii Afganistanu po stronie rebeliantów. zerwanie stosunków dyplomatycznych zamknięcie granic.

AFGANISTAN 1960

Wciąż królem jest Szach. Starał się prowadzić zrównoważoną i neutralną politykę zagraniczną, przeprowadzając jednocześnie reformy w kraj.

1964 - Uchwalenie konstytucji.

1965 - Wybory do dwuizbowego parlamentu - także uczestniczyły kobiety. Do parlamentu weszli głównie dostojnicy plemienni, partie prorządowe, i kilku komunistów z Ludowo-Demokratycznej Partii Afganistanu. (byli generalnie na każde skinienie Moskwy - FRAKCJE PACZRAM - sztandar i CHALK - Lud).

Reżim wprowadzony przez króla był jak na warunki wschodu dość łagodny. Zaniechano m.in. stosowania kar cielesnych przewidzianych przez Koran czy tortur. Mimo to zwłaszcza wśród studentów i robotników nie cieszył się zbytnim autorytetem.

1970

Lata 1970-1973 to susza i spowodowana przez nią klęska głodu. Król nie był w stanie załagodzić sytuacji. 11.07.1973 udaje się na leczenie do Włoch. Z jego nieobecności korzysta zdymisjonowany w 1963 ze stanowiska premiera generał Mohammed Daud. Dokonuje on zamachu stanu przy pomocy popierającej go armii oraz LDPA.

Monarchia została zniesiona automatycznie, dokonano zawieszenia konstytucji oraz rozwiązano parlament. Co ciekawe Daud nie chciał dzielić władzy z LDPA. Sam skupił w swym ręku m.in. funkcje szefa państwa, szefa rządu i partii rządzącej, głównodowodzącego wojskiem itd.

Z reform wprowadzono np. centralne planowanie gospodarką, ograniczenie kapitału prywatnego z takich gałęzi przemysłu jak spożywczy, handel, przemysł lekki.

Ograniczono wpływy duchownych. Szkoły poddane zostały państwowej kontroli, 1976 wprowadzono świecki Kodeks Karny, zakazano dyskryminacji z powodów religijnych, wprowadzono nowy Kodeks Cywilny, którym przyznano prawo rozwodów także kobietom.

Co ważne, Daud nie skłonił się ku ZSRR.

26.01.1977 parlament uchwalił nową konstytucję. Wprowadzono np. pełną nacjonalizację złóż bogactw naturalnych. Zrównano prawa kobiet i mężczyzn. Gwarantowano wolność słowa oraz zgromadzeń. Szerokie uprawnienia przyznano prezydentowi. Miał on prawo rozwiązywać parlament, mianować ministrów i innych wyższych urzędników, oraz wprowadzać stan wyjątkowy.

Najwyższą instytucją państwową była Najwyższa Rada Afgańska.

Polityka zagraniczna - Daud chciał przestawić politykę zagraniczną na sojusz z państwami arabskimi. To źle widziane było w oczach ZSRR, które uznało to za stopniową utratę strategicznego przyczółka. Związek rozpoczął silne wspieranie LDPA. Afganistan stał się polem ekonomicznych dotacji między ZSRR a USA.

Dauda podpadł ZSRR wpuszczając amerykańskich ekspertów do kraju w celu pomocy przy poszukiwaniu surowców mineralnych. W 1977 po raz ostatni miał on wizytę na Kremlu, gdzie otrzymał słowne upomnienie od Leonida Breżniewa. Daud ostro skwitował jego słowa oznajmiając, że Afganistan to kraj suwerenny i tylko w jego kwestii leży kto przebywa na jego terenie.

Opozycję wobec Daudy stanowiły także ugrupowania islamskie. Wspierane było ono przez rząd Pakistanu. Młodzi buntownicy (związani z Wydziałem teologii uniwersytetu w Kabulu - Gulbodin Hekmatiar, Burhanuddin Rabbim). Szkoleni byli oni w przygranicznych obozach zorganizowanych przez pakistańską armię. Ponadto zostali oni wsparci finansowo na zakup broni oraz druk antyrządowych ulotek. Dokonali oni nieudanej próby zamachu stanu w 1975 ale po porażce musieli udać się emigrację do Pakistanu.

Do opozycji należała również lewica komunistyczna. Na czele skonsolidowanej lewicy stanął Nur Mohammad Taraki. Mieli oni poparcie wśród wojska oraz byli wspierani przez ZSRR.

17.04.1978 fundamentaliści mordują jednego z działaczy LDPA pogrzeb to antyrządową manifestacja w Kabulu.

25.04 aresztowano Hafizullaha Amina (jeden z przywódców LDPA).

27/28.04 dokonano zamachu stanu w wyniku, którego śmierć poniosło ok. 10 tys. Ludzi. Śmierć poniósł sam Daud i jego zaplecze polityczne. Władze przejęła Rada Rewolucyjna na czele z Nurem. Utworzono Demokratyczną Republikę Afganistanu.

Nowe państwo automatycznie zostało uznane przez, Moskę co zacementował układ o wzajemnej pomocy i przyjaźni z 5.12.1978.

PO ZAMACHU

Do LDPA negatywnie nastawieni byli fundamentaliści( laicyzacja), byli zwolennicy prezydenta oraz maoiści. Afganistan pogrążał się w chaosie i anarchii. 78/79 opozycja zdołała wyjąć spod władzy w Kabulu 23 z 28 prowincji. Luty 1979 to powstanie fundamentalistów, które pochłonęło ok. 25 tysięcy ofiar. W samej LDPA rozpoczęły się walki frakcyjne. We wrześniu Taraki zostaje usunięty ze stanowiska prezydenta na rzecz HAFIZULLAHA AMINA, który już wcześniej sprawował funkcje premiera.

Nasilały się akcje mudżahedinów wspieranych z terytorium Pakistanu. Dominowały tam dwie org. Partia Islamska i Stowarzyszenie Islamskie.

CZEMU INTERWENCJA??????

Sugestie o współpracy z USA Amina, przychylne nastawienie wobec fundamentalistów, podobno sam Taraki prosił kilkakrotnie o pomoc. Ostatecznie interes ZSRR zagrożony.

24/25. 12.1979 początek inwazji. Zajęcie lotnisk w Kabulu i Bagramie. 27.12 zajęcie całego Kabulu. 29.12 w czasie szturmu na pałac prezydencki ginie Amin. Na jego miejsce Kreml wsadza Babraka Karmala. Nowy rząd oparł się na mniejszościach etnicznych Tadżykach i Uzbekach pomijając Paszów. Wynik wiadomy. Interwencja ta została potępiona zwłaszcza przez USA, Carter wzywał do bojkotu olimpiady w Moskwie.

ZSRR za zadanie uznał zakończenie konfliktu wewnątrz LDPA, co mu się względnie udało. Inaczej wyglądała kwestia drugiego zadania, czyli zdławienia oporu mudżahedinów.

4.04.1980 porozumienie ZSRR -AFG. W celu unormowania radzieckiego kontyngentu

Brutalna wojna, pacyfikacje RAMBO itp.. SPECNAZ.

Wojna tragiczna dla obu stron i nie do wygrania. Wsparcia dla Afganistanu (USA i STINGERY) + siła i potencjał ZSRR.

Olbrzymie straty ludzi - w 1985 150 tys. Ok. 3mln uchodźców do Iranu i Pakistanu.

1985 to walki na granicy z Pakistanem incydenty…

Dodatkowy cios dla ZSRR - 16.05.1985 w Peszawrze zawarto porozumienie między dwoma odłamami opozycji tworząc Islamską Jedność Afgańskich Mudżahedinów.

ROKOWANIA POKOJOWE

Od 1981 toczyły się rokowania pod egidą ONZ w celu zaprzestania konfliktu. ONZ miało na celu także wycofanie wojsk radzieckich a także podpisanie układu z Pakistanem, na co ten ostatni nie chciał się zgodzić traktując rząd Karmala jako marionetkowy.

Brak postępów w wojnie skłonił Moskwę do usunięcia Karmala z funkcji sekretarza generalnego LDPA. Jego miejsce zajął szef tajnej policji KHAD Mohammad Nadżibullah.

1987 nowa konstytucja i Nadżibullah zostaje wybrany na prezydenta na okres 7 lat.

Lata 1986/87 stagnacja wojenna, mimo spadku dostaw stingerów (sprzedawali je mudżahedini Iranowi.).

1987 wstępne porozumienie w sprawie końca konfliktu. W lutym 1988 Gorbaczow przedstawił program stopniowego wycofania wojsk.

14.04.1988 w Genewie podpisano porozumienie między Pak a Afg w sprawie końca konfliktu + USA i ZSRR podpisały gwarancje międzynarodowe. WARUNKI str. 293.

Rosjanie opuścili oficjalnie 15.02.1989. Mimo to USA dalej wspierało Mudżahedinów. W Pakistanie połączone siły opozycji islamskiej doprowadziły do wyboru własnego prezydenta (imama Sigbatullaha Modżaddidiego) i premiera (Adbura - Radur Rasula Sayafa).

Sama LDPA znów walczyła wewnętrznie. W marcu 1989 podjęto próbę zamach stanu kierowaną przez gen.Szahnawza Tanaya (MSObr). Nadżabullah opierał się opozycji też dzięki jej wewnętrznemu podziałowi.

• - poprawki do konstytucji : przewodnia rola LDPA, wykluczenie pluralizmu.

Zmieniono nazwę partii na Partię Ojczyźnianą.

Marzec 1991 - zwycięstwa mudżahedinów.

Spadek poparcia dla Nadżibullaha ze strony ZSRR

10.1991 - porozumienie USA / ZSRR w sprawie zaprzestania dostaw bronii.

11.1991 - rozmowy między przywódcami mudżahedinów a msz ZSRR Borisem Pankinem o zaprzestaniu poparcia dla Nadżibullaha oraz obietnica poparcia nowego przejściowego rządu.

WIOSNA 1992 UPADEK KOMUNISTÓW W AFGANISTANIE.

WOJNA DOMOWA I RZĄDY TALIBÓW

     Ewakuacja radziecka nie oznaczała jednak zakończenia wojny w Afganistanie. Reżim komunistyczny, którym od maja 1986 roku kierował Mohammad Najibullah, trwał nadal, a wśród mudżahedinów zaczęły ujawniać się podziały na tle religijnym (część ugrupowań czerpała wzorce z szyickiej rewolucji w Iranie, część zaś z sunnickiego Pakistanu) i etnicznym. Dopiero 25 kwietnia 1992 roku mudżahedini wkroczyli do Kabulu. Dzień wcześniej w Peszawarze zawarto porozumienie o powołaniu tymczasowej rady rządzącej pod kierownictwem Sigbatullaha Mojaddediego, która 28 czerwca przekazała władzę Burhanuddinowi Rabbaniemu jako prezydentowi kraju. Przeciw takiemu układowi wystąpiła fundamentalistyczna partia Hezb-e-Islami Gulbuddina Hekmatiara. Walki między Hekmatiarem a siłami Jammat-e-Islami kierowanymi przez Ahmada Szaha Massuda wspieranymi przez uzbeckiego generała Abdula Raszida Dostuma trwały do marca 1993 roku, kiedy Rabbani i Hekmatiar podpisali w Islamabadzie porozumienie, przyznające Hekmatiarowi stanowisko premiera. W styczniu 1994 roku walki wybuchły na nowo - tym razem Hekmatiar i Dostum połączyli siły w ataku na Kabul.

GENEZA RUCHU TALIBÓW .

Po upadku Najibullaha - żadne ugrupowanie w Afganistanie nie było dość silne by zdobyć kontrolę nad całym terytorium. Brak władzy wykorzystywały różne grupy przestępcze. Stan anarchii nie pozwalał mln uchodźców z obozów w Pakistanie i Iranie powrót do domu.

• Zapotrzebowanie na silny rząd.

Brak poprawy sytuacji uchodźców zamieszkujących w obozach. Dla wielu z nich - w dużej liczbie sierot, pozbawionych możliwości edukacji i znalezienia pracy w Pakistanie, jedynymi miejscami, dającymi możliwość zdobycia zawodu były szkoły religijne - medresy (funkcjonowały po obydwu stronach granicy afg-pakist). -> większość powiązana z pakistańską partią Jamaat-e-Ulema-e-Islami-Pakistan Maulany Fazl-ul-Rahmana i Maulany Sami-ul-Haqua, będącej pod wpływem fundamentalistycznej szkoły prawa islamskiego. Szkoły te były również ośrodkami szkolenia wojskowego, przygotowującego studentów do walki z Armią Czerwoną i wojskiem rządowym Demokratycznej Rep. Afganistanu.

Szkoły te bezpłatne, utrzymanie zagwarantowane, co było kontrastem dla generalnie płatnych szkół w Pakistanie. Uczyły fanatycznego, dogmatycznego podejścia do islamu, pamięciowe, bezrefleksyjne uczenie się tekstów religijnych.

Ruch talibów powstał w wyniku debaty w środowiskach nauczycieli religijnych na temat tragicznej sytuacji społecznej i politycznej w pogrążonym w chaosie i wojnie domowej Afganistanie.

Na czele ruchu - MUŁŁA MOHAMMED OMAR

Początkowo - grupa zajmowała się zaprowadzaniem porządku w najbliższej okolicy. Zyskiwała tym poparcie ludności miejscowej. Skuteczność zwracała też uwagę Pakistanu. W interesie P. było znalezienie jakiegoś nowego pusztuńskiego ugrupowania, zdolnego do przejęcia władzy w Afg. Hekmatiar był zbyt slaby i miał zbyt małe poparcie społeczne.

PRZEJĘCIE WŁADZY PRZEZ TALIBÓW

Mułła Mohammad Omar wraz z grupą 30studentów prowadzonej przez siebie medresy miał ukarać sprawców gwałtu dokonanego przez oddział mudżahedinów w okolicy Snghesar. Pokazanie że Talibowie są ok., bronią porządku i prawa w odróżnieniu od mudżahedinów.

Maj 1994 - 50osobowy oddział Talibów zdobył skład amunicji w Spin Baldak, należący do oddziałów Hekmatiara.

Przełom października/listopada 1994 roku - data rozpoczęcia drogi Talibów po władzę w Afganistanie. Później Talibowie przejęli Kandahar, stolicę prowincji o tej samej nazwie (skład broni, amunicji i pewną część sprzętu wojskowego tam przejęli). Tam organizowali kolejne obozy szkoleniowe. Zdobywali również coraz więcej technicznie zaawansowanego sprzętu wojskowego, jak czołgi, samoloty i śmigłowce.

Talibowie świetnie wykorztywali animozje pomiędzy przywódcami oddziałów zbrojnych, licznych w płd. Afganistanie, oraz to, że lokalna społeczność była zmęczona stanem anarchii i bezprawia, oraz ciągłymi walkami pomiędzy poszczególnymi dowódcami polowymi. Talibowie odżegnywali się od możliwości współpracy z mudżahedinami, czym zjednywali zaufanie ludności.

14 lutego 1995r. - zajęcie kwatery głównej Hekmatiara na przedmieściach Kabulu, odblokowując tym samym Kabul dla transportu żywności i innych towarów z Pakistanu.

Próby porozumienia między zwolennikami Mułły Omara a walczącymi przeciwko wojskami Massuda- Hazarami. -> fiasko. Dodatkowo zginął przywódca Hazarów - Mazari, co pogłębiło podział między sannickimi Talibami a szyickimi Hazarami i popierającym ich Iranem.

Marzec 1995 - Wyparcie nieprzygotowanych do walk w mieście Talibów z Kabulu. Wkrótce porozumienie z partią Hazarów - ukazuje przewagę rządu Rabbaniego - militarną i polityczną. Talibowie głównie mają poparcie na południu.

• Porażka ta zmusza Talibów do zmiany kierunku ekspansji. -> miasto HERAT celem. Miasto na drodze z Turkmenistanu do Kandaharu i pakistańskiej Kwety. Znajduje się tam baza sił powietrznych w Shindand. -> Ismail Khan przywódcą miasta i prowincji. Wspierał rząd Massuda i Rabbaniego, walczył z siłami Dostuma(wówczas stronnik Hekmatiara)

Talibowie zajmują prowincję Farah, kontrolowaną przez Khana. Walki pogarszały sytuację ludności (żywieniową, poziom życia itd.) -> propaganda przeciw Khanowi. Wkrótce rząd Rabbaniego pozbawia go funkcji gubernatora Heratu.

6 września 1995 - oskarżenie rządy w Islamabadzie o wspieranie Talibów i czynny udział pakistańskich tajnych służb w wydarzeniach w Heracie. -> MSZ zaprzeczył.

Luty 1996 - utworzenie rady, która by podjęła rozmowy z Kabulem na temat współpracy.

Rząd Rabbaniego - pomoc od Rosji, Iranu i Indii.

Talibowie - pomoc od Pakistanu i Arabii Saudyjskiej.

Mułła Omar ogłoszony przez kandaharskich zwolenników „władcą wiernych”. Ogłosił jihad przeciwko reżimowi Rabbaniego, odrzucając możliwość rozmów.

Siły rządowe - próba odzyskania utraconych prowincji - nieudana.

Talibowie - kolejne prowincje pod kontrolą )(Paktia i Logar, Nangarhar) - posiadają kontrolę nad jedynymi drogami łączącymi Pakistan z Afganistanem. Później kolejne prowincje - Lagman - otoczyli Kabul z 3 stron.

27 września 1996 r - atak na Kabul - rząd Rabbaniego się wycofuje. Jedną z pierwszych decyzji po zajęciu miasta - powieszenie byłego prezydenta Afganistanu Najibullaha na latarni w centrum miasta.

Do całkowitej kontroli brakuje tylko miasta Mazar-e-Sharif i płn prowincji kontrolowanych przez Dostuma, który zmienił front i przyłączył się do Massuda i Rabbaniego.

Maj1997 - ofensywa do zdobycia miasta.

Pakistan, Arabia i Zjednoczone Emiraty - uznanie rządu Talibów jako jedynego legalnego, pozostali członkowie Społeczności M-nar - rząd Massuda jako legalny i jedyny.

Walki w Mazar-e-Sharif - odbicie 4 płn prowincji Talibom. Siły Massuda przełamały front i posunęły się w stronę Kabulu.

Luty 1998 - kolejna ofensywa na miasto. Ostateczny atak w sierpniu. Talibowie masowo mordowali tam ludność cywilną narodowości uzbeckiej i tadżyckiej oraz szyitów. 8tys ludzi zginęło.

• Potępienie przez Radę Bezpieczeńśtwa ONZ.

Wrzesień1999 - Hazarajat zdobyty. Talibowie - większość terytorium.

AFGANISTAN PO OBALENIU TALIBÓW
     Po zamachach terrorystycznych z 11 września 2001 roku prezydent USA George W. Bush

zażądał od talibów bezwarunkowego wydania przywódców al-Qaidy i zamknięcia obozów treningowych.

12 września - NATO po raz pierwszy w historii zastosowało art. 5 w odniesieniu do ataku na USA, zobowiązując się do udzielenia stosownej pomocy wojskowej.

Pakistan - cennym sojsznikiem w walce z Talibami, ale decyzja o przystąpieniu do koalicji nie była prosta dla Perveza Musharrafa. Musiał się liczyć z opozycją wewnętrzną wobec takiego kroku. Opowiedzenie się po stronie USA oznaczało również utratę możliwości szkolenia bojowników kaszmirskich na terenie Afganistanu. Ultimatum Busha i Collina Powella. Popieranie ewentualne przez Pakistan Talibów groziło różnymi sankcjami.

16września - zgoda na współpracę. Zobowiązał się również do podjęcia prób mediacji w celu uzyskania od Talibów ekstradycji Osamy bin Ladena.

21września - Talibowie odmówili wydania Osamy.

7 października 2001 roku wojska amerykańskie i brytyjskie rozpoczęły kampanię powietrzno-rakietową w Afganistanie (podstawą do tego art. 51 Karty Narodów Zjednoczonych) pod nazwą ENDURING FREEDOM, mającą na celu likwidację obozów szkoleniowych i odsunięcie Talibów od władzy.

40 państw zaangażowanych (w tym Polska).

Na lądzie do ofensywy przystąpiły siły afgańskiego Sojuszu Północnego

Musharaff udostępnia sferę powietrzną wojskom koalicji - podział w społeczeństwie pakistańskim. Organizacje fundamentalistyczne - demonstracje przeciw prezydentowi Terroryści atakowali kościoły chrześcijańskie.

Pakistan udostępnił kluczowe bazy lotnicze przy granicy z Afganistanem. Musharraf usunął z wysokich stanowisk osoby kojarzone ze współpracą z Talibami

Reżim talibów upadł w ciągu kilku tygodni:

- już 13 listopada 2001 roku jednostki Sojuszu Północnego zajęły Kabul, a

7 grudnia talibowie opuścili swoją ostatnią twierdzę - Kandahar.

Nie udało się jednak schwytać ani bin Ladena ani przywództwa talibów.

W wyniku konsultacji przedstawicieli różnych grup etnicznych i politycznych w Bonn 5 grudnia 2001 zawarto porozumienie o powołaniu rządu tymczasowego kierowanego przez Hamida Karzai; formalnie zaprzysiężono go 22 grudnia. Loya Jirga (tradycyjne afgańskie zgromadzenie przywódców) powierzyło Karzai funkcję prezydenta. Prezydent powołał specjalną komisję w celu ustalenia kwestii granicznych.

Zgodnie z ustaleniami z Bonn i rezolucją RB ONZ z 20 grudnia w Afganistanie rozmieszczono Międzynarodowe Siły Wsparcia Bezpieczeństwa (International Security Assistance Force - ISAF), początkowo ograniczone do Kabulu i okolic, ale później o rozszerzonym mandacie. Oprócz nich w kraju działały również siły amerykańskie zajmujące się ściganiem niedobitków talibów i bin Ladena, mające swoją główną bazę w Bagram.

Od razu podjęto międzynarodowe działania zmierzające do odbudowy kraju: w styczniu 2002 roku odbyła się konferencja w Tokio, na której społeczność międzynarodowa obiecała wspomóc Afganistan kwotą 4,5 miliarda dolarów w ciągu 5 lat. Poszczególne państwa wzięły na siebie odpowiedzialność za konkretne aspekty rekonstrukcji kraju: USA za budowę afgańskiej armii, Niemcy za trening sił policyjnych, Włochy za reformę systemu prawnego, a Wielka Brytania - za kampanię antynarkotykową.

W marcu-kwietniu 2004 roku w Berlinie odbyła się druga konferencja w sprawie odbudowy Afganistanu, na której złożono obietnice pomocy w wysokości 8,2 miliarda dolarów w ciągu 3 lat. Trzecia konferencja międzynarodowa miała miejsce w Londynie w styczniu-lutym 2006 roku; uruchomiono wówczas tzw. kompakt - plan współpracy Afganistanu ze społecznością międzynarodową na następne 5 lat.

     W 2004 i 2005 roku zaznaczyło się wzmożenie aktywności talibów i grup rebelianckich z nimi powiązanych. Ich najbardziej spektakularnym sukcesem w tym okresie było zestrzelenie 28 czerwca 2005 roku amerykańskiego śmigłowca Chinook, w którym zginęło 16 żołnierzy.
     

Dalsze pogorszenie się sytuacji w Afganistanie w pierwszej połowie 2006 roku zmusiło USA do przeprowadzenia operacji "Mountain Thrust" opartej na intensywnych bombardowaniach, która była największą operacją militarną od 2001 roku. Nie doprowadziła ona jednak do osłabienia działalności talibów, np. 8 września 2006 roku w samobójczym zamachu na konwój amerykański koło ambasady w Kabulu zginęło 14 Afgańczyków i 2 żołnierzy amerykańskich. Po nasileniu się walk w 2006 roku powszechnie spodziewano się wiosennej ofensywy talibów na wiosnę 2007 roku, ale nie doszło do niej, a talibowie ponieśli duże straty w wyniku zapobiegawczych operacji koalicji międzynarodowej na południu kraju. W maju 2007 roku w walkach w prowincji Helmand zginął czołowy dowódca wojskowy talibów Mullah Dadullah.

     Konflikt stale przybierał jednak na intensywności: według Associated Press w pierwszej połowie 2007 roku liczba ofiar konfliktu wyniosła już ponad 2800, podczas gdy w całym 2006 roku zginęły 4 tysiące osób. Rebelianci zaczęli na większą skalę stosować techniki walki partyzanckiej znane z konfliktu w Iraku - bomby przydrożne i zamachy samobójcze. Mimo że zamachowcy atakowali wyłącznie cele rządowe i wojskowe, 80% ofiar stanowili cywile.

     Niepokojącą cechą operacji koalicyjnych stała się znaczna liczba ofiar cywilnych, budząca niezadowolenie wśród społeczeństwa. 3 grudnia 2007 roku opublikowano wyniki badania opinii publicznej, według którego poparcie Afgańczyków dla działań amerykańskich spadło w 2007 roku do 42% z 57% w 2006 roku i 68% w 2005 roku.
     

25 listopada 2007 roku The Washington Post doniósł, że według amerykańskiej Rady Bezpieczeństwa Narodowego cele strategiczne wojny w Afganistanie nie zostały osiągnięte. Oceniono, że podczas gdy wojska koalicyjne wykazywały wyższość na polu walki, to jednak talibowie zdołali zająć nowe terytoria już nie tylko na południu kraju, ale też na zachodzie i wschodzie, uprawy opium wzrosły, a rząd w Kabulu cechuje wewnętrzna słabość i nieefektywność.

Poważnym problemem wydaje się niedostateczna ilość żołnierzy, co powoduje że zdobyte w walce terytoria muszą po jakimś czasie z powrotem dostać się w ręce wroga. W połowie 2007 roku międzynarodowe siły ISAF (złożone niemal wyłącznie z państw NATO) liczyły około 35 tysięcy żołnierzy, z czego połowę stanowili Amerykanie, a 7 tysięcy - Brytyjczycy. Ponadto ponad 10 tysięcy żołnierzy amerykańskich działało autonomicznie w operacjach antyterrorystycznych. Wobec niechęci europejskich sojuszników do zwiększenia swoich kontyngentów w styczniu 2008 roku USA postanowiły wysłać do Afganistanu dodatkowe 3 tysiące swoich żołnierzy.

     Afgańskie siły bezpieczeństwa znajdują się wciąż w fazie tworzenia i nie są jeszcze w stanie samodzielnie stawić czoła rebeliantom. W czerwcu 2007 roku, gdy szkolenie przejęła z rąk Niemiec Unia Europejska, siły policyjne liczyły około 70 tysięcy (z docelowych 82 tysięcy) funkcjonariuszy, jednak odpowiednie wyposażenie posiadało jedynie 40% z nich. Nadal trwa też szkolenie przez USA afgańskiej armii, która w czerwcu 2005 roku liczyła 26 tysięcy żołnierzy, a w połowie 2007 roku - 40 tysięcy; celem jest osiągnięcie stanu 70 tysięcy żołnierzy.

29 września 2007 roku, kiedy doszło do tragicznego zamachu w Baghlanie, prezydent Karzai zaproponował spotkanie liderowi talibów Mullahowi Mohammadowi Omarowi na jego ziemi. Jednak jak dotychczas talibowie warunkowali jakiekolwiek bezpośrednie negocjacje wycofaniem zagranicznych wojsk z Afganistanu. Kontakty między rządem a talibami odbywają się więc za pośrednictwem przywódców plemiennych.

Uważa się, że obecnie talibowie nie stanowią już spójnego ugrupowania o charakterze religijnym, ale stanowią mariaż dawnych bojowników, kryminalistów, przemytników i członków międzynarodówki terrorystycznej al-Qaida. Jako że nie są monolitem i przypuszczalnie dzielą się na luźno związane ze sobą frakcje bardzo trudne jest nawiązanie rozmów pokojowych. Najprawdopodobniej talibowie otrzymują wsparcie ze źródeł zewnętrznych, zwłaszcza z Pakistanu i regionu Zatoki Perskiej. W 2007 roku ze strony Waszyngtonu pojawiły się zarzuty, że znaczne ilości broni trafiają do talibów z Iranu.

     Początek 2008 roku przyniósł dalsze nasilenie przemocy w Afganistanie. 17 lutego co najmniej 100 osób zginęło podczas walk psów w Kandaharze w najkrwawszym zamachu samobójczym w Afganistanie po obaleniu reżimu Talibów w 2001 roku. Następnego dnia 37 osób zginęło w zamachu samobójczym w mieście Spin Boldak na granicy z Pakistanem.

---