Rehabilitacja to kompleksowe, zespołowe działanie, postępowanie w odniesieniu do osób niepełnosprawnych fizycznie i/lub psychicznie (na skutek wad wrodzonych, schorzeń, urazów), które ma na celu przywrócenie tym osobom pełnej lub maksymalnej sprawności fizycznej i psychicznej, zdolności do pracy i zarobkowania oraz zdolności do brania czynnego udziału w życiu społecznym.
Polską koncepcję rehabilitacji charakteryzują:
powszechność - ogólna dostępność świadczeń rehabilitacyjnych we wszystkich placówkach służby zdrowia zarówno w mieście jak i na wsi,
kompleksowość - oznacza wprowadzenie do rehabilitacji odruch aspektu medycznego, również społecznego, zawodowego i innych,
ciągłość rehabilitacji - nieprzerwany związek pomiędzy rehabilitacją leczniczą, społeczną i zawodową,
wczesność - zapobiega powstaniu zaniedbań (wtórnych skutków choroby, odleżyny, przykurcze, infekcje, zaburzenia krążenia obwodowego, zwolnienie przemiany materii); wczesność ważna jest w rehabilitacji dzieci.
Ogólne cele rehabilitacji obejmują:
działalność prewencyjną - zapobieganie wtórnym skutkom choroby i innym zmianom prowadzącym do inwalidztwa,
działalność polegająca na ułatwieniu regeneracji oraz przyspieszeniu konpensacji,
działalność adaptacyjną mającą na celu przystosowanie całego ustroju do inwalidztwa.
Etapowe cele rehabilitacji - wiążą się z koniecznością rozłożenia całego leczenia w tym także usprawniania na różne etapy. Etapy te określone są pewnymi pośrednimi poziomami sprawności, wśród których każdy poprzedni stanowi punkt wyjścia do następnego. Dopiero osiągnięcie celu poprzedniego etapu umożliwia usprawnianie na wyższym poziomie. Cele etapowe określają co i w jakiej kolejności ma być osiągnięte.
Szczegółowe cele rehabilitacji - wynikają ze ściśle aktualnego stanu pacjenta i dotyczą krótszego wycinka czasu potrzebnego do ich osiągnięcia np. zwiększenie zakresu ruchu w stawach, opanowanie określonego rodzaju chwytu, opanowanie oddychania określonym torem.
Rehabilitacja społeczna - przywrócenie zdolności do samodzielnego życia w rodzinie i w środowisku, w którym inwalida mieszka.
Celem rehabilitacji społecznej jest odzyskanie jak największej niezależności społecznej i powrót do aktywnego życia. Oznacza to, że osoba niepełnosprawna ma zostać równorzędnym partnerem dla innych członków społeczeństwa, a także pełnić w nim pożyteczną rolę. Gdy odzyskanie pełnej niezależności jest niemożliwe dąży się do zmniejszenia zakresu zależności społecznej przez dostosowanie życia osoby niepełnosprawnej do warunków domowych i samodzielne opanowanie czynności codziennych.
Rehabilitacja zawodowa - ma na celu ułatwienie osobie niepełnosprawnej uzyskanie i utrzymanie odpowiedniego zatrudnienia i awansu zawodowego przez umożliwienie jej korzystania z poradnictwa zawodowego, szkolenia zawodowego i pośrednictwa pracy.
Kalectwo to trwałe, anatomiczne uszkodzenie (ubytek, brak, wada) całego lub części narządu. Ubytek struktury anatomicznej łączy się najczęściej z utratą czynności i ma znaczenie estetyczne, jeżeli uszkodzenie jest widoczne.
Kaleką nazywa się człowieka, który doznał naruszenia struktury i funkcji narządów w sposób widoczny dla otoczenia. Kaleka nie zawsze jest inwalidą, inwalida nie zawsze musi być kaleką.
Kalectwo skojarzone - bilans strat anatomicznych i czynnościowych, wynikających z wielomiejscowych uszkodzeń urazowych, z zespołu wad rozwojowych lub na skutek dwóch lub więcej chorób, które ograniczają ogólną psychofizyczną wydolność organizmu.
Inwalidztwo - stan częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy, wynikającej z trwałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu.
Określenie inwalidztwo określamy w 3 aspektach: *potocznym - jest synonimem kalectwa, *biologicznym - określa czasowa lub trwała niezdolność do pracy, *społeczno-ekonomiczny - uczestnictwo w życiu społecznym i zawodowym, możliwość samoobsługi w życiu codziennym.
Inwalida - człowiek słaby, niesprawny do pracy.
Niepełnosprawność jest terminem używanym w odniesieniu do wszystkich osób, które w wyniku choroby, urazu lub wady wrodzonej utraciły sprawność organizmu, układu lub narządu.
Rodzaj i stopień niepełnosprawności określa się wg kryteriów biologicznych, psychologicznych i społecznych.
W ocenie niepełnosprawności należy brać pod uwagę: przyczynę niepełnosprawności, czas trwania, rodzaj i rozległość zmian morfologiczno-funkcjonalnych narządu lub układu, rodzaj i zakres koniecznej pomocy, opieki.