Zatrucie tlenem
Tlen może być toksyczny. Dzieje się tak pod zwiększonym ciśnieniem parcjalnym. Następuje zatrucie organizmu powodujące konwulsje podobne do napadu epilepsji. Naturalnie podczas nurkowania jest to bardzo niebezpieczne i najczęściej prowadzi do utonięcia. Ludzie posiadają różną tolerancję tlenową, ale ogólnie uznaje się, że dopuszczalne ciśnienie parcjalne tlenu to w trakcie nurkowania 1,4 atmosfer, co pozwala nurkować na powietrzu do 56 metrów. Zatrucie tlenem może również wystąpić nawet przy niższym ciśnieniu parcjalnym jeżeli czas ekspozycji jest długi.
Wyróżniamy dwie postacie zatrucia tlenowego:
1. zatrucie ostre nazwane efektem Paula Berta - postać mózgowa (CNS). - przyczyną jest oddychaniu tlenem pod wysokim ciśnieniem parcjalnym. Tlen oddziaływuje toksycznie na centralny układ nerwowy a dokładniej na mózgowie. Objawy zatrucia występują bardzo szybko. W nurkowaniu praktycznie mamy do czynienia tylko z takim zatruciem tlenowym.
2. zatrucie przewlekłe nazwane efektem Lorrain Smitha - jest to postać płucna (OTU). Na skutek długotrwałego oddychania tlenem (kilka dni) pod zwiększonym ciśnieniem (poniżej 1at) występują zmiany płucne (zapalenie płuc). Ta postać w nurkowaniu nie występuje, może się pojawić w przypadku długotrwałego przebywania w komorze dekompresyjnej pod zwiększonym ciśnieniem. Prowadzi do uszkodzenia tkanki płucnej i objawia się oprócz spadku pojemności życiowej płuc:
suchym kaszlem,
zwiększonym wysiłkiem oddechowym,
uczuciem braku wzięcia pełnego wdechu,
bólem zlokalizowanym w okolicy mostka,
dusznością,
obrzękiem płuc,
zwłóknieniem płuc.
Postępowanie w przypadku zatrucia tlenem w postaci płucnej jest następujące:
natychmiastowe zaprzestanie dalszej ekspozycji,
monitorowanie regenerowania tkanki płucnej.
Zatrucie dwutlenkiem węgla
Zatrucie dwutlenkiem węgla może nastąpić w dwóch przypadkach:
Zbyt duża ilość CO2 w mieszance oddechowej wynikająca z niewłaściwego napełniania butli. Taki przypadek właściwie nie powinien nigdy mieć miejsca.
Mała wentylacja płuc wywołana zbyt płytkim oddychaniem. Sytuacja taka ma miejsce kiedy wpadniemy w zadyszkę. Wzrost CO2 występuje na skutek wysiłku oddechowego i niedostatecznego usuwania CO2 z organizmu. Nadmierny wzrost CO2 powoduje bardzo szybka utratę przytomności. Utrata przytomności powoduje niedotlenienie, migotanie komór serca i zawał. W takich przypadkach sekcja zwłok jako przyczynę zgonu podaje " utonięcie na skutek zawału mięśnia sercowego".
W innym przypadku może spowodować wypadniecie automatu oddechowego z ust i utonięcie. Organizm człowieka jest bardzo wrażliwy na wahania poziomu CO2 zarówno w pęcherzykach płucnych jak i we krwi oraz tkankach. Z tego powodu wartość CO2 utrzymuje się na stałym poziomie niezależnie od wartości CO2 w wdychanej mieszance.
Objawy:
występuje duszność zaburzenia świadomości, drgawki,
pojawia się pogłębienie oddechu, duszność, tachykardia, bóle głowy, pobudzenie a następnie zawroty głowy, uczucie słabości, drgawki a na końcu utrata świadomości,
wywołuje bóle i zawroty głowy, uczucie ucisku w klatce piersiowej, stan pobudzenia psychoruchowego oraz utratę przytomności. Tętno i oddech ulegają zwolnieniu, występują duszności i drgawki a następnie śmierć,
bardzo duże stężenie wywołuje natychmiastową śmierć w skutek porażenia ośrodkowego układu oddechowego.